5 Aralık 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

-(Onlar umuma ait bir hizmetle © kamına şahsi ubudiyet besleme- Liberalizm nedir Muharriri: Emlie Fzguet On ikinci fasıl Memurların hürriyeti Elzem olan hürriyetler hak- kında küçük bir eser yazan bir! muharririn fasıllarından birine“me murların hürriyeti ,, serlâvhası koyması garip görünür. İlk ba- kışta, memurlar hiç bir hürriyete malik olmamalıdır. Zira ellerinde çok büyük bir kuvvet vardır.On- ların merkezi kuvvetin vasıtala- rıdır.. Ahali cihetinde U yapa- cakları salâhiyetleri nisbetin- de, emretmektir. Hükümet ci- hetinde ise itaat etmekten iba- rettir, Eğer ahval nasıl olmak lâzım gelirse öyle olsaydı, yani normal olsaydı, devlet ne olmak lâzım- gelirse ondan ibaret kalsaydı ve ne yapması lâzımgelirse sadece onu. yapsaydı, dahilen polis ve baricen müdafaa vazifesinden başka bir işe karışmasaydı, bu hakikat olacaktı. Bu iki meselede “ kendi dairesi içinde ,, hüküme- tin ne kadar kuvveti olsa çok değildir, mütlak bir kuvveti ol- mak lâzımgelir ve binaenaleyh memurları kendisine itaat etme- lidirler, Bir: polis komisyonunun dahi- liye vekilinden aldığı * emirler üzerinde müzakereye girişmesi,bir jkendi.. siyası tatbik etmesi İhatıra gelebilir mi? Bu işlerde bükâmet mutlak bir kuvvet ihibi olmalıdır. Kendi: menfaati icabı olarak. “memurların hürri- yetine riayet için değil me- murlarının reyini alabilir. Fakat kararını aldıktan ve emrini ver- dikten sonra, onlardan: körü kö- rüne bir itaat istemelidir. | Bununla. beraber. memürların hürriyetinden bahsetmek icape- diyorsa, hatta bu elzem müna- kaşası pek nazik bir işse, sebe- bi şudur ki devlet kendine ait olmiyan işlere karışmak itiya- İdin aldığından, emri altında “memur olması lâzım gelen, bir sürü memurlar vardır. Hükümet İbimlara da” diğerleri gile * mun İle etmeğe müitemayildir. Hal; buki aralarında esaslı (farklar 'Yardır, ve yri ayrı © muamele görmeleri lâzımdır. Devlet, normal şekilde, polis 've müdafaaya.» memurdur. Hü- ikümet tarafından bu iki iş için istihdam edilen bütün memur lar, hükümetin vasıtalarıdır. Fa- ,kat fazla olarak hükümet din, tedrisat, vergilerin tahsili, adli- yeninidaresi, tütün beyi, posta- “hıh” idaresi; * yolcu ve emtianın nakli ve saire işlerini de üzeri- ne almıştır. Yeni; fakat bedihi- dir ki “bütün bu işlerde “kullan- dığı adamlar hükümetin vasıt; |, milletin memurlarıdır. mükelleftirler; (o hükümete hiz- metle değil. İktidar” mevkiinin değil, devletin” adamlarıdır. De- lili de şudur,. devlet onların vasıtasiyle kudretini © göstermez, fakat onlardan umumun menfa- atine bazı hizmetler ister. Hü- kümet burada milletle; onların arasında bir tavassuttan ibaret- tir. Onlar, hükümetin değil, mil letin hizmekârlarıdır. Hükümet onları memleket namına asp ve tayin eder ve millet te, ma- “aşlarını, hükümetin elile verir. Hepsi bundan ibaret. Hüküme- tin bir papastan, kaza kayma- sini istemesi, aklı selime muha- lif bir şey olur. Neden? Zira “bedihidir ki papasın memur ol- se istesin, papasın memuriyeti hiçbir zaman polis komiserinin memuriiyetine mukayyes değildir. Komiser efendi hükümetin me- murudur, papas efendi "ise mil- letin. Şu halde bu iki sınıfı açık- ça tefrik etmek lâzımdır. Hükü- metin memurları vardır; valiler, kaymakamlar, polis mürettebatı, zabitler, askerler, diplomatlar. Bunlar münakaşa etmeden ita- ata, ancak sorulduğu zaman fi- kir vermiye mecburdurlar ve hükümetin ne ef'alini, ne de na- zariyelerini tenkide hiç bir hak- ları yoktur. Bir de devletin veya milletin memurları vardır ki, hiç bir su- retle hükümetin vasıtaları ol- madıklarından, ileride göstere- ceğim mikyas dahilinde, fikir, söz ve yazı hürriyetlerini muha- faza ederler. Hükümet aleyhin- de rey vermiye ve rey verilme İsini istemiye. tamamen hakları vardır. Hükümetlerin * hiç anlama- dıkları, daha doğrusu anlamak istemedikleri şey budur. Onlar, milletin memurlarını kendi talarile :kariştırmağa ve milletin memurlarından, kendi vasıtala- rından olduğu gibi, aynı kapalı gözlü itaati, hatta. bazen aynı siyasi hizmetleri istemeğe müte- mayildirler, onları da bunları da bizzat tayin ve maaşlarını tedi- ye ettikleri'için birbirlerine ka- rıştırırlar. Fransada © meşhur 'bir. söz Vardır: -“ Papaslar, maaşlarını veren hükümete karşı isyan ha“ lindedirler., FranSada demokrat fırkasına mensup bütün kulüp; cemiyet ve kâhvelerde bu cümle işidilir. - Abdalca bir ( sözdür. Hatta hükümetin kendi. vasıta- ları hakkında bile abdalcadır. Zira onlara maaş veren hükü- met Fransadır ve. Fransadan maaş almak, ancak (Fransaya karşı sadakat taahhüdü fahmil- eyler, Fakat hükümete karışmaları ve karıştırılmaları: icap etmeyen ve meinleketin' memurları” olup memleket: tarafından hükümet vasıtasile maaşları" verilen .me murlar hakkında ise bu cümle iki kat ahmaklıktır. “Hükümetin. fikrine sadık :kalmalıdırlar,, de- mek, * “ nasıl düşünmek. icap ettiğini malmemuru beyden sor- malıdırlar.,,demektir. Vakia, hükümet tarafından tayin edilirler. Şüphesiz. Fakat burada hükümet bir vasıtadir. Filân efendinin, “papas' olacak kadar ilâhiyat, veya darülfünunda nebatat müderrisi olacak kadar nebatat ilmine vakıf olduğunu bilen, bilmesi Oimkânı ( olan hükümet midir? Bu kabil memu- riyetler daima imtihanlar ve müsabakalar U vardır. Tayin eden, şüphesiz hükümettir.Fakat salâhiyetle irae eden ve binaen aleyh manen tayin eden imtihan heyetidir. Bu meselede hüküme- tin tayin hakkı yoktur. Sadece tayin etmek hakkı vardır.İmtihan heyeti tarafından filhal tayin edilen, fakat hükümetin hoşuna gitmeyen namzet hakkında “Ve- tü, hakkı vardır. Bu şerait al- tında, hükümetin vasıtası olmı- yan memleket memuru hükümet tarafından değil, millet tarafın- dan tayin edildiğini, - hükümet tarafından tayin değil, sadece kabul olunduğunu ve reddedil- mediğini söylemekte temamen masını hükümöt ne kadar ister- haklıdır. Alsancak merkezi Nümüne karako la ittihaz edildi Şehrimizde bir nümune mer- kezi teşkil olunacağını yazmış- tık. Bu bapta yapılan tetkikat hitama ermiş ve Alsancak poli karckolu nümune merkezi itti- haz edilmiştir. Bu merkezin ko- iseriiğine Ekrem ve muavinli- ğine Ahmet beyler tayin olunmuş ve mürettebatt değiştirilmiştir. İzmir polis kadrosundan 'en değerli on bir efendi buraya tefrik edilmiş olup yarın akşa- ma kadar dahâ iki efendi veri- lecek ve kadrosu on üç olacak- tır. Yarın karakolun yeniden tef- rişine başlahacaktır. Bu mer- kezde çalışan “efendilerin elbi- seleri, eldivenleri, tabancaları, potinleri hatta karyola ve ya takları yeknesik olacaktır. Ayni merkeze merbut Güzel ve Şehitler karakolları da müne karakolu haline getirile- cektir. ma Kadriye | hanım İstanbulda tevkif edilecektir. Geçenlerde üç Musevi genci ile incir altına giden, gayri meş- ru münasebatta bulunan'Kadriye hanımın macerası yazılmıştı. Ad- liye bu mesele etrafındaki tah- kikatını ikmal etmiş ve Kadriye hanımın. tevkifine karar ver- miştir. i Maznun hanım İstanbula firar eylemiş olduğundan yakalanma- mıştır.Mamafih İstanbuldaki adre si ele geçirildiğinden tevkifi için icap eden müzekkere alâkadar makamata göüderilmiştir. Meyhanelerd fırkacılık Osman bey dün gece bir tecavüze mi uğradı? Karşıyakalı Osman bey dün gece birkaç arkadaşı ile “ İsmet gazinosunda ,, rakı içmekte eğ- lenmekte iken garip bir. şekil de; tecavüze “uğramıştır. . Osman bey elinde “bulunan “nargile mar- pucunu meze tabağının kenari: na hafif hafif vararak çalınan ve' söylenen şarkıların tempösü. nu tutuyormuş, bü âırada ciyar- da: masalarda oturan © Harun ve Avni beyler Osman beye" hita- bet: “ Sus be herif. “Artık senin bu: memlekette hayat hakkın kalmamıştır. Defol buradan ,, de- mek suretile tecavüzde bulun- muşlar. Serbes cumhuriyet fırka- sının infisahı dolayısile Osman beye hayat hakkını da çok görü müşlerdir. Etrafın müdahalesile bir hâdisenin zuhuruna meydan verilmemiş zabıta işe vazıyet ey- lemiştir. Alâkadar ve şahitlerin ifadesi: alınmıştır: Ne ayip Şey... — e — Şimendifer tarifeleri Aydın hattı yeniden bazı tenzilât yaptı Aydın şimendifer idaresi ba- zı mevadın naklinde yeniden ta- aifelerinde tenzilât yapmıştır. mabat Sökeye sevkedilecek şe- ker kahve, pirinç gibi mevadın okkasından altmış parâ nakliye ücreti alınacaktır. 215/931 tarihine kadar. da muhtelif mevakiden İzmire nak- ledilecek © çentilli | pamukların şimdiye kadar resmi tarifelerin- den yüzde yirmi tenzilât icrası- — Bitmedi — na 'karar vermistir. © olmuş" keyfiyetten lemiş fakat bunu memiştir. Bir macera Bir hanımın im- zası taklit elil- miş aşk macera- ları icat edilmiş Şehrimiz avukatlarından bir zatın refikası hanımın imzası taklit edilmek suretile bakkal Emin efendi namında bir zattan para çekilmiştir. Karâtâşta mukim Naciye ha- nım bir gün elinde bir mektup- la bakkal Emin efendinin yanına gitmiş ve'mektubu vermiştir. Mektupta Emin efendiye kar- şı alâkadan bahsedilmekte, bu- luşmak vadi verilmekte ve ih tiyaca binaen bir miktar para talep olunmaktadır. Altındaki im- zaya karşı bakkal Emin efen- dinin evvelden bir arzusu mev- cut bulunacak ki derhal ve me- mpuniyetle mektübü getiren Na- ciye hanıma istenilen parâ “ve- rilmiştir. Fakat ne olmuş nasıl avukat bey haberdar olmuş keyfiyeti adli- yeye bildirmiştir. İstintak dairesince | yapılan tahkikatta Naciye hanım .mek- tuptaki imza avukatın refikasına değil aynı isimde bulunan diğer bir hanıma aidiyetini iddia ey- tevsik ede- Naciye hanım hak- kında tevkif müzekkeresi kesil- miş ve hapsolunmuştur. İfadesi alınmak üzere bakkal Emin efendide taharri edimiş ise de bulunamamıştır. Dün Emin efendi hakkında ihzar müzekkeresi kesilmiş, gö- rüldüğü mahalde tevkif edile- rek adliyeye gönderilmesi; alâ- kadarlara bildirilmişti Komisyon İkinci kısım sey- lâpzedelere de yardıma karar verdi Seylâpzedelere ve inşaat yardım komisyonu bugün sabahı- İeyin vali Kâzım paşanın riyase- tinde içtima ederek uzün müd- det. müzakeratta bulunmuş ve komisyonda muhavvel evrakı tet- kik eylemiştir. Seylâpzedeler kısma ayrılmış ve: bu hususta iki defter tanzim olunmuştu. Bu- günkü -içtimada ikinci; deftere ayrılmış seylâpzedelerle ve bun- it işlerin tatbikine: karar "A. Lâl baş Gazetemiz mes'ul © müdürü A. Lâmi bey bazı hususi işlerinin tesviyesi için Atinaya gitmişti. Mumaileyh dün İstanbula avdet eylemiştir. Pazartesi günü şehri- mize gelecel Ziyaret Aydın demiryolları komiseri bu sabah vali OKâzm paşayı ziyaret ederek bazi mesail et- rafında konuşmuştur. Musakkafat ya tadilâtı Bucada komisyon hâlâ işe başlayamadı Haber aldığımıza göre mu- sakkafat tadil komisyonuna in- tihap edilen aza istifa eyledi- ğinden yerine yenisi seçilmemiş ve bu yüzden komisyon işe baş- layamamıştır. Burnova ve Kar- şıyakadaki komisyonlar me: ine devam eylemektedir. Bir aya kadar vazifelerini ikmal et- meleri ümit olunuyor. Yapılan ak iple lil İbrahim grafta eylediği fet teşkil luk sıkınt eylemektedir. Sındırgı dı Senelik: Alte aylık: Senelik: İkinci « sayfa: Üçüncüsayfı Dördüncü sa: tenzilât vasati . yüzde , yirmiyi “İgüçlükle' tutmaktadır. Birkaç gün Hadise ne imiş Hacı Ahmet Ef, refikasını Öde- mişten getirt- mek için yapmış evvel bir aile geçimsizliği yüzünden Ödemişte Hacı Ahmet efendinin kendi: intihar eylediğini yazmıştık. Bu haber şehrimizde demirciler içerisinde çuvalci Ha- efendiye gelen bir telgraftan inbias eylemişti, Tel- Hacı dükkânında asılı bulundu: ,, deniliyordu. İmza da bakkal Rahim efendiye aitti. Ra- him efendi böyle bir telgraftan haberdar olmadığını bildirmiş ve Hacı Ahmet efendinin hayatta olduğunu ilâve eylemiştir. Bunun üzerine yapılan tah- kikat neticesinde Hacı Ahmet efendi kendisine darılarak İz- mire kaçan refikası Mihriban ha- nımı tekrar Ödemişe getirtmek için böyle bir tertibe müracaat anlaşılmıştır. Hakikata tevafuk eylemiyen bu telgrafla! alâkadarlar ; hakkında : takibata tevessül olunmuştur. Postanede me para mersule daire- sinde irsaliye -verakalarının dol- durulması mecburiyeti müracaat &denlere yüklenilmektedir. Para göndermek istiyenlerden okuma yazma bilenler için bu bir kül- etmemekte ise de cahil halk için büyük bir sıkıntı ve müşkülâti mucip olmaktadır. Alâkadarların nazarı dikkatinin celbi rica ediliyor. Boru hırsızları Arap furünu civarındaki çeş- meleriri börularina hüviyeti meç- hul bir hirsiz dadanmıştır, mü- temadiyen boruları çalmaktadır. Bu yüzden mahalle halki Sığırlarda hastalık civarında muhteli köy ve nahiyelerde şap hası zuhur eylediği vilâyete bildiril- miştir. Bu mıntakadan gelecek sığırlar baytar müdüriyeti tara: fından. icabeden alınmış ve hastalığın . mıntaka- mıza ' bulaşmaması için 'alâka- a tebligat yapılmıştır. Malümat isteniyor İstasbul ticaret odası şehri miz ticaret odasından mıntaka- mızın tütün mahsulü hakkında izahat istemiştir. susta tetkikat yapmakta olup mufassal malumat verecektir. SerbesCumhuriye Telefon numarası - 2697 Telgraf adresi - İzmir Serbes Abone şeraiti hhi tedbirler Oda bu hu- 10 lira 6 lira 5 lira İlânat Birinci sayfa: Satır 100 kuruşl 50 20 10 eşindir. usüz- çekmekte ve şikâyet Ecnebi memleketler için: Daimi ve aylık ilânat ay- rıca pazarlığa tâbidir ve aza-| İmi teshilât gösterilir. İHTAR: Abone ve ilân üc tleri bilâistisna Serbest Cümhuriyet | Altın piyangosu Kupon No 36 pe epee Kalem cambazlığı Kanunlarımızı «değiştim, için tetkikler yapılıyor. Na kanurilar, adli kanunlar tat; katta ihtiyaca kifayet edem; miş, hatta bazan ihtiyacın p, küsu neticeler vermişlerdir. Bu, ların tadili ve tashihi bir zar, ret halini almıştır. Vakia, sened, bir değişen adli veya mali kanı, ların bir kararsızlık hissi uyandı rdığı ve bu itibarla zararlar te, lit ettiği muhakkaktır, Fakatfen, neticeler vermiş olan kanunları, tatbikine devan — edilmesinde, çıkacak zararlar daha büyüktü, Küçüklerini tercih ediyoruz. Bej, ki bu defa, kararlaştırılacak kı. nunların 'neticesi evelden tah, min edilir de tekrar yarı yolda, geri dönmek icap etmez. Yalnız, bu yeniden tetkik « dilen kanunlar arasında ne mii buat kanununun, ne ceza kanı. nunda matbuata taallük ede, maddelerin / isimleri geçmiya, Halbuki, tatbikatta bunlarda, aha mütezat ve memleketin e. saslı uzviyetlerinden biri ola, matbuat üzerinde bunlardan de. ha ezici tesir yapan kanun « maddeler bulunamaz. Bu hükümlerin tesiri altındı bir gağeteci ya her şeyi gör aldırmalı, yani indi bir takdir ve muhakeme ile senelerce hürriye tinden mahrum edilmeğe katlar. malıdır, yahut ta fikir ve kan. atini tatbik ederek ifadesini bin bir süzgeçten geçirmeli 've ha. kikati ihsas etmek için dölam- baçlı yollar aramalıdır. Zira ayni fikir, şu' şekilde yazıldığına göre bir cürüm, bu fikirdir. Cürün kir, daima ayı addedilen . şekilse riyadan uzak. rehber. ittihaz r, laşan, samimiyeti eden ifade tarzı Aynı makaleyi, muhtelif üslüpla kaleme almak mümkün dür, Birincisinde, muhârririn ne demek istediği he? satirdâ âşi kârdır. Bü muharririn söyledik leri hükümetin “prensiplerine we fikirlerine uymuyorsa, küküme- tin manevi şahsiyetini tahkir veya otoritesini sarâmak © gibi ittihamlarla' muharririn * mahküm edilmesi büyük bir ihtimal de hilindedir. İkinci üslüpta, ayni mütales- r ve müşahedeler, daha kapalı bir şekilde tekrar olurimuştur. Burada, fikri” satırlarda “deği, tırlar arasında “okurak'müm- kündür; Samimiyet hoksandır. Bu muharrir, kalemini cambar likla kullandığı için, hükümetin boşuna gitmiyecek fikirlerine rağmen, serbestisini kaybetmiye tektir. Acaba maksut olan Tütkiye- de'muharrirliğin cambâzlik ol ması mıdır? Bir fikri ifade'eder ken: “Böyle: dersem hükümete dokunur, ayni. şeyi şöyle söyle yeyim! ,, Diye her satır üzerin de beş defa mı kalem “oynat malı, istibdat devri omatbualı gibi hakikatleri ima tarikile mi söylemeğe çalışmalıdır? Matbuat serbest midir ? Ka nunlar bu serbestiyi şüphe harit bırakmalıdırlar. Bugün bizde her hangi bir garp filesofunın fikirlerini terceme eden bir mu hatririn beş sene hapse mal küm edilmesi çok mümkündür. Çünkü hâkim bey o fikirler de pekâlâ hükümetin manevi şahsiy, müteveccih hücümlar sezebilir. Hükümetler / birbirine | çok benzediği için, alelitlâk hüki- metler aleyhinde yapılmış şedit tenkidatın, sureti hususiyede bi- zim hükümetimize müteveccih görülmesine hiçbir mani yok tur. O kadar yoktur ki, tecrübe Kİedilmiş ve görülmüştür. Bizim köhne matbuzt kanı” Xİnu ve ceza kanununun matbu" ata temas eden kısıtaları, mat buat hakkında liberal bir dü şüncenin mahsulü değildir. B. A.