5 Aralık 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
GUMA 5 KÂNUNUEVVEL 1930 5 inci sene, No 1731 NUSHASI 5 KURUŞTUR ırkalımürakabe İok Ür memlek n teşekki müteaddit fır münhasıran it ve mürakabe arzusundan İMiaz. Fırkalar yalnız, “Şu | İsşkaları yapıyor, ben daha Yaparım” gibi daha ziyade Ve âmeli bir saha teşkil & İN mahdut bir faaliyet dairesi it ve mürakabe arzusund, yaşayamaz. Siyasi fırka- N İaazzuv ve inkişafı için İ Ba geniş ve daha sağlam plat- lar © lâzımdır. Bunlar ise Wi bir şekilde hazirlandmaz. k memleketin siyasi ve ik“ i hayatıdır ki, yeni ihtiyaç- e yeni fırkalara vü- & verebilir kölâr umumiyetle memle- öndeki mühtelif siyasi, ik- | Ji olan fırkalar, birbirini ten: * ve mürakabe etmekten dahi “4 ve memleket için daba şü “ü bir faaliyet gösterirler, Dhesiz tenkit ve mürakabe de bu meyanda görülmüş o © Fakat fırkalar için bu niha- ir meseledir. Hürriyet içinde yaşıyan-bir mem- €sasen tenkit ve müra be yalnız fırkalara has bir im değildir. Başta matbunt k üzere her vatandaş idra İçe malümati nisbetinde bu Rörmekten çekinmez. «Bizde yeni fırkalar teşkili: Tejime taallük eden siyasi #tlorm kapalıdır. İnkılâp ken Prensipleri haricinde -çalışa- bir fırkanın vücuduna, biç memlekette tahammül ede- 2. Bühun için bizde de her ancak cümhuriyetçi ola- İktisadi sisteme gelince; söz götürür yeri çok ise memle'etin malve iktisadi yeti hakkımdaki dü; ezim için İsârih ve mufassal bir progra Ali Fethi Bey (Gümüşhane) Klm hayli üç. Dİ iye re ve alar bkm de bu platform üzerinde te$| 4 verilen sual takririne Bakegi ANKARA, 4 A.A, — en bası vürümlerinden do Millet Meclisi bugün Reis Kâ- |layı muhakem usullerinden zım Paşa Hazretlerinin riyase-| dolayı bir memurun muhakeme tinde toplanmıştır. Bazı meb'us| si mevzuu bahsolursa onun hak larin mezuniyeti hakkındaki | kmda evvelemirde karar ittiha- divanı riyaset teskeresi okuna-| zı salâhiyeti devlet şurasından rak Hasan Sıtkı (Mersin) Ali| alınmıştır. Böyle bir cürümden dolayı memur haklımda ancak) Aoğruya tahkikata lü züm gösterebilir ve ilk tahkik ve takibatın doğrudan doğruy adli usule tâbi tutulması için BEL PN A e Baçmuharriri: Siirt Molu NE AHEMEU'E meselsinden evvel muhtelif ve- silelerle şikâyet ediliyor. Vekâ lette olan kangâtlerinde g sizlik varmış. Evvelce şi ri üzerine kavli ii mele yapmak mümkün değil Şayanı itibar bir mevzuu varsa onun hakkında itap eden kanu- ni muamele yapılır diye valiyi ir- bu mecraya sevkediyor. Bir (Jan inşaat hakkında Gazi Hz. müddet sonra vali Bey muayyen | Sadullah Beyden izahat almış- isnadat & sülistimalât is-| Jardır. nadatile reisinden ve azalarından şikâyet ediyor. Mu amele 928 de böyle başlıyor. Dahiliye vekâleti derhal şikâyet tevdi ediyor. Mülkiye müfettişi tahkik diyor, ve bir fezleke ya- pıyor. Fezlekede müfettişin ka- naati şudur: Tayini muameleye lüzum yok tur, Vekâlet bu neticeyi almak- ta berber meselenin vilâyet he- idaresince mütalea edilme ve bir karara raptolunmasını istiyor, Evrak Adana vilâyetine gidiyor, Vilâyet idare hey'eti bunu mütalea ederken belediye reisi hakkında bir karar ittiha- olmayıp vermesi Tacaat eder. eti dahilindedi: ikm vereceksiniz. “İya teşrif buyurmuşlardır. zınm kendi salâhiyeti dahilinde şurayi devlete ait bir mesele olduğu içtihadında bulu nuyor. Binaenaleyh'bir (okarar için devlet şurasına mil devlet evra- kı, meseleyi teticik ediyor.Diyor ki bir defabelediye reisi hakkm da birinci derevede karar ittiha 21 vilâyet idare heyetinin salâhi Bir defa siz İkincisi BUGUN 2 nci sahifede yi iBT TOR talik Harici ve alta Hamit al on haberler. 4 sahifede: Beye ceva iDün Yalovayı teşrif ve gece avdet ettiler Reisiçümhur Hz. dün öğleye "kadar Dolmabahçe sarayında İs tirahat buyurmuşlar ve ziyaret için hiç bir yere çıknöamışlar- er, Gazi Hz. sâst birde retâkatle- rinde Dahiliye Vekili Şükrü Ka ya Beyle mutat zevat bulundu- Zu halde saray rıhtrmından Ka-| dıköy vapuruna rakiben Yalova| Müşarielyh Hz. ne Seyrisefa- İm müdürü Sadullah B. de refa- kat etmiştir. Yalovada son yapı Reisicümhur Hz, nin gece geç vakit avdet etmişlerdir. i İstanbul, 4 (4.4) — Reisi- ümhur Hazretleri bugün Kâdı- köy vapuru ile saat 13, te Dol. mabahçeden hareket ile Yalova ya gitmişlerdir. Gazi Hazretleri ne beruber seyahat ettikleri ze vat ile hemşireleri Makbule Hanımelendi ve birinci umumi! müfettiş İbrahim Tali Bey refa kat ediyorlardı. Reisicümhur Hazretleri Yalovada kurutulma ga çalışılan bataklıklar ve yapıl mekta olan yollara alâkadr ol- muşlar ve mahalli işler hakkın- da kaymakamla konuşmuşlar- dır. Gazi Hazretleri saat 20 de ayni vapurla İstanbula avdet buyurmuşlardır. T. Odası Gazi Hz.ne birra- por takdim edecek Yarn oda toplanarak raporu tetkik edecektir «dildi Serbest Cümhuriyet fırka- mn mali ve iktisadi programı İdi? Yalnız liberalizm mefhu mi bu programı izah edecek yeti haiz bulunuyor mu ? Liberalizm veya mutedil liç gibi formüllerin â- rü tatbikleri tarzında Ny demiçtir. Tatbik şekilleri- Köre muhtelif liberalizmler, Kater devletcilikler | vardır. lar tesbit edilmezse müna Ne nihayet vergiler ağırdır, İş tir, ve yahut şeker pahalt- 4, Ucuzdur gibi demagoji sa- intikal eder. ş Zümre menfaatleri - üzeri- müessis fırkalar o noktai arından da memleketimi: bir inkişaf sahası etmem ktedir. Bizde henüz ka yapanlar, fırka bozanlar isen hükümet hayatında faal Oynayanlar ve bu yüzden Üçinenlerdir. Onların mensup, dıklari “bir Zümre hamiria menfaatine bir fırka teşkil iy ri, tabii - ve binaenaleyh e uygun bir hareket ola- kil İsmet Paşa Hazretleri aşa- ğıdaki cevabı vermişlerdir: “Müsaade buyurursanız me- murların muhakemesi hakkın- da mevcut olan o mevzuatımızı gözden geçirmek — isterim. Bir memurun muhakemesini mucip hakkında bir ihbar veya Şiki yet olunca o memur hakkında yapılan ilk tahkikat memurin muhakemat kanununa murun memuriyeti derecesinina yara alınarak-iki suretle muame le görür. Ya milli irade ile tayin olunan memurlardandır. Onlar hakkında lüzumu muhakeme ka Tarmı doğrudan doğruya devlet şurası verir veyahut milli irade Adli muhiakeme-devam eder ve- ile tayin olunmayan memurlar) kil veya vali memurun ademi dır, Bunlar halkında ilk karârı| muhakemesine karar verirse ta- vilâyet idare hey'eti verir, Me-|kibat yoktur. Sual < takririnde murin muhakemat kanununun |mevzuu bahsolan Adana beledi- usulü budur. Bu kanunda me-İ ye reisi ve azalarmdan şikyet Arif Oruç dün İzmit'e gönderildi .. vekil veya vali-lüzumü muhaka- me kararı termek (lâzımdır. 1609 numaralı kanunun hükmü budur. Demek ki yaptırılan tah- kikata göre vali veya vekil me- murâ isnat olunan cürümden dolayı adliyeye teslimi icap etti ği kanatinde bulunursa verilir. ylü, amele, küçük-esnaf İğ Zümreler ise henüz kendi ile kendi menfaatlerini Şidülaa edecek fikri seviyeden a, eskilâttan uzak bulunuyor: Bi ayprogram ında « bulunmuyan aya gidalar ve fikirler ile iş ihtiyacımı duyuyor; ih: Salar kabarıyor, mücadeleler yaşım rasına kadar sira “diyor, artık ku şekilde me- Kİ tünek ve mürakabe uni Teyp, kargrbikli isnatlar, küfür- lıyor, halk sö Mizggi ği politikacılarımız, sa- Mug bir tenkit ve mürakabenin yalak a bir fırkaya istinat ede “eğin eğil, fırkasız da yapılabile Yes düşünürlers. iŞ olur. Zeki MESUT idi memleket! Sy, “lâba daha ziyade e Maznun İstanbul'da kalmak için temaruz Mes'ul müdür Süleyman Tevfik Beyde Baş muharriri ile birlikte İzmi'te gönderilmiştir.. İzmit müddeiumümiliğinin gösterdiği lüzum üzerine tevkif edilmiş olan Yarın gazetesi Baş muharriri Arif Oruç ve mes'ul müdürü Süleyman Tevfik Bey- ler, dün öğle üzeri İzmite sövk- edilmişlerdir. Arif Oruç Bey, -İsevkinden evvel bir * istida ile müddeiumumiliğe müracaat ve © şâşırıyor, ener) rahatsız olduğunu ileri sürerek beyhude “israf ediliyor, o-| muayenesini talep etmiştir. Arif Oruç Bey, Tabibi adli En İver Bey tarafından muayene €- İdilmiş ve rahatsızlığı İzmite azi metine mâni olmadığı yolunda kendisine cevap verilmiştir. A- rif Oruç ve Süleyman «Tevfik Beyler hakkında İzmit istintak İ hâkimliğince ilk tahkikata he men başlanacaktır. vesilesi bulmuşsada bunlar varıt görülmedi yalmız belediye reisi hakkında| , İktsat vekâleti müşavirle- şikâyet yapılmamıştır. Şikâyet: |rinden Şefik Beyin iştirakile İs- te azalar da mevzuu bahsolunu. |tanbul — ticaret yor. Onlar hakkında da tahkika |odasında idare ta teşmil edeceksiniz. Evrak bu |hey'eti , fevka- Suretle tekrar idare hey'etine gi |lâde bir. içtima diyor. Vilâyet idare heyeti şura | akdetmiş ve Ga- İyi devletin gösterdiği yol üze- |Zi Hazretlerine rinde hem tahkikatı & belediye | takdim edilmek reisinden başka diker azalara | üzere bir rapor teşmil ediyor. Hem de mesele hakkında bir kararıveriyor Ver diği karar ismadatı tetkik ettik ten sonra gerek belediye reisi“ nin gerekse azaların men'i mi: hakemeleri - suretinde - oluyor. Memurin muhakemsat kanımuna göre bir şey daha wardır: Vil&- yet heyetleri bir memur hakkım rriçin Ticaret odasında hir he y'et çalışmakta dır. Rapor cu- martesi gününe (Oda Asis yetiştirileceği &- © Mitat B. Ismet Pasa Feth | p verdi Fethi Beyin sual takririne Başvekil | Gazi Hz. İsmet Paşa çok kuvvetli cevap verdi. İsmet Paşa: diyor ki:“Takrir sahibi bir vatandaş hakkında söz söyleyeceği zaman insaflı bulunur ümidinde idim.” Adana intihap işinde bir takım zevatın suçlu oldukları ithamı hahsızdır.. Hariciye ve Hariciye vekilimiz Tevfik üştü B, dünkü ekspresle şehri- mize avdet etmiştir. İstasyon | tren saatinden evvel dolmuştu. Mustakbelin arasında Rus sefi- ri, Bulgar sefiri, Muhtelit müba| dele komisyonu Türk (o hey'eti murahassası, Vali Muhiddin B. İstanbul meb'usu Edip Servet B. göze çarpıyordu. / İstanbul gazetelerinden bir kaçının baş 'wüharriri ve müdürü de karşı- lamaya gelenler arasında idi. Garda resmi selâmı ifa için bir polis müfrezesi bulunuyordu. Tren uzun bir rötarla geldi. Tevfik Rüştü Beye Gazi Hz. Teri namına yaver Celâl B, be- yanı hoş amedi etti, Sonra, ve- kil B. kendisini karşılmaya ge lenlere teşekkiirde bulunduktan sonra gazetecilere âtideki beya- natta bulundu: Tevfik Rüştü B. in beyanatı “— Seyahatimden çok mem- nun olarak avdet ediyorum. Si- ze, evvelâ şunu söylemek iste- Kadın erkek hetle hey'et raporun ihzarı için da ya men'i muhakeme ve ya lü ” geceleri de çalışacaktır. Rapor İstanbul: zumu: muhakeme kararı verir. (Devamı altıncı sahifede) Yeni harp gemi lerini un. iktisadi vaziyeti, liman, kambiyo, ihra- cat, ithmlât, ziraat, sanayi ve di- ğer 8nir husüsatı hakkında ma- Yimatı-ibtiva edecektir. Y: Bir gemimiz İtalya'da denize: indiril ROMA, 4 A,Ai— Corrie- re della Sera gazetesinin Ve- nedikten istihbarına nazaran Türkiye hesabına inşa edil miş olan üç gambottan birisi Türk bahriye zabitanının hu- zurile denize rilmiştir. Gambet 30 mil süratinde o- Tap iki top ve 3-torpil atan cihaz ilg mücehbezdir. Bundan sonra raporun Gazi Hazretlerine sureti takdimi gö rüşülecektir. Bu raporun Gazi Hazretleri- ne Ticaret odası tarafından inti hap edilecek bir hey'et tarafın- dan takdim edilmesi ihtimali ol duğu gibi Gazi Hazretlerine tak dim edilmek üzere İktisat müşa viri Şefik beye tevdii de muh- temeldir; Bu cihet yarın yapıla Ocak kongreleri cumartesi başlıyor Halk Fırkası ocak kongrele- ri hakkındaki hazırlıklar bit- miştir. Vilâyet idare heyetince ocak kongreleri için bir talima name hazırlanmıştır. Cumartesi gününden itibaren başlıyacaktır. içtimalar | kuyucularımızı bir daha ikazı Komünislikle alâkadar ol duklarından İzmirde ve İstan- bulda tahtı tevkife - alınan on yedi şahsım o muhakemelerine dün sabah Ağırceza mahkeme- sinde başlandı. Adliye koridor- ları muhakeme safahatını dinle- meğe gelenlerle erkenden dol- muştu, Bu meyanda zabıta tarafın- dan da bazı tedabir alındığı gö- rülüyordu.Maznunlar, saat 10'5 a doğru salona getirildiler, Reis maznunların ayrı ayrı hüviyetle tini tesbit ettikten sonra, müd- deiumumilik makamını işgal e- den Bürhaneddin B., bazı esba- ba binaen muhakemenin hafi cereyan etmesini talep ettiler, 4— İkramiye tevzi talimatna mesi geldi dönümünü tes'lt eat Roman : biliniz dük Avrupadan avdet etti Tevfik Rüştü Bey her yerde, Roma ve Sofyada çok samimi büsnü kabul gördü Hariciye vekili İtalya ve Bulgar kırallarının selâm ve görüştüğü hükümet ricalinin tazimlerini arzedecek rim! Türkiyeye, bütün dost milletlerin, her gittiğimiz yerde çok vazih şekilde şahidi olduğu- muz mütekabil dostluk ve mu- habet tezahüratı getiriyoruz. Ziyaret ettiğimiz memleketler- de, en büyük şeflerden halk küt- lelerine kadar herkes, sahsımız- da Türk milletinin necip şahel- yetini selâmladı. Cenevre konferansında Biliyorsunuz ki evvelâ Cenev reye gittik, İhzari tahdidi teslis hat komisyonunun müzakerele İrine iştirak ettik, Birçok mühim meselelere temas o olundu. Bu münakaşalar esnasında Türkiye nin samimi (o sulhperverlik ve devletler arasında müsavat esas lara istinat eden malüm nok- tai nazarını fırsat düştükçe mü- dafaa ettik. Noktai nazarları- mız her vakıt teveccüh ve müza haretler gördü. Orada bilhassa, dostumuz Sovyet hü iin murahhası ve kıymetli hariciye (Devamı altıncı sahifede) 17 komünis: tin muhakemesi başladı Muhakeme müddei umumiliğin talebi üzerine hafiyyen cereyan etti Maznun vekilleri - Esat ve İrfan Emin Beyler, bu talebe tiraz ederek hafi cereyan etme si için bir sebep olmadığını ileri sürdüler. Mahkeme hey'eti iddia ma- muhakemenin hafi olarak cere- yan etmesini tahtı karara aldı anı tebliğ etti. Samiin salont terkettiler. Komünistlik maz nunları şunlardır: Cemal, Halit Remzi, Mehmet Emin, Kemal, Remzi, Hasan Ali Celâl İpek! Fatma, Giritli Gazim, Nusret, İzmirli Zıya, İsmail Ef, ler w Hatice, Nadide, Nihat, Münir. Hanımlar.
