6 Aralık 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
BUGUN 3— Harice gönderilecek buğ day temiz olacak CUMARTESİ 6 KÂNUNÜEVVEL 1930 2 nci sahifede 1— Tarihi iöiika; Sufi Hamit 3 Haçlei ve son Baberler. $ üncü sahifede: i— sümiye ieykilan Teva edi 4 üncü sahifede: 5 inci sene, Ne 1732 NUSHASI 5 KURUŞTUR haftanın yazısı Hikâye Roman A ER e a a bn nan a in ürü; Sirt Molrrsun NX A HEUER Fransız kabinesi niçin istifa etti Gazi Hz. Dün dairelerinde meşgul olmuşlardır pz > ml Bir alacak verecek meselesi 5 | Fransız kabinesi dün | Istanbul spor kongresi istifaya mecbur kaldı | pek gü borçlu devletler. İS devletler borçların niçin edilmesi lâzım geldiği hakkım» öilerine göre bir mantık silsile! dım, Verecekli devletlerin davalarını müdafan eden hu 55 çok kuvvetli bir mantıkları İ'ramsa öyle garip bir vaziyettedir! bir taraftan alacaklı, bir taraftan. Si gürültülü oldu Tardicu harici siyaset münakaşasında |Kongre riyasetine Etem İzzet, mıntaka âyan meclisinde ekalliyette kaldı . (riyasetine de Tahsin B.ler intihap olundu şamil Zİ ala ileal İle Maamafih bu buhranda son banka iflâslarının büyük bir dahlü tesiri vardır Paris'A.A. — Ayan meclisin | ediyorlar. Gehek M. Tardi de harici vaziyetten o bahseden | gerek M. Briand, kabinenin ha- M. Tardicu bu vaziyetin ciddi | ci siyasetini her vesile ile mi olduğunu ve fakat vahim olma-|dafaa etmişlerdir. Fakat hoşnut mn j Kongre Gazi Hz. ile Başvekil İsmet Paşaya telgrafla arzı tazimat etti i azaltmak © ve yahut biç istemidiği zaman da diger İransa kendi işine - elverdiği için metlerin bükümetlerden yaptık- İN itikrazlarla hülcümetlerin piyasa si efrattan yaptıkları istilraz fark olduğunu iddia barp| i olduğunu ileri sürerek müşte- İl bir davanm kazanılmasma yar- için yapılan bu istikraz mukavele tin borçlular lehine tadili lâzım Mizarını tatbik etmek istemesi üze İngiltere ile arasında bir dava çık r. Fransa 1915 &enesinin teşrini de — Londra | ler, bu paraları İngiliz lirası) ikraz ettiklerini iddia ederek, üni İngiliz sı üzerinden iste edirler, Fransızlar ise, frank ola- İN tediye etmek istiyorl | tesbit ettiğine gö a derhal beşte bire iniyor demektir. İriltsre ineselenin bitaraf bir hake. havalesini teklif etmiş ise, Fran- bunu kabul etmemektedir. ansa ile İngiltere arasındaki bu| bizi de alikadar ediyor. Çünkü. ransaya biz Lozanda kendileri- imdi İngiltereye telifi daha müsait bir teklif yapmıştık. an düm senin Türk parası ü- den değil, frank üzerinden tedi- “İüğrilleri bunu kabul etmemişlerdi. İpli bu meseleden uzun uzadıya Jontemporary Review mar siyasi mecmuasında) gibi, Türkiyeni ürk paresile vermesi i- ü nazarını mukayese Fransızların Tozanda Türk ! ini neden reddettiklerini sormak ika Düyunu umumiye mese- yar günün meselesi olduğu bu i cevabını me- ayet Türk pa ezzöl, fi ti etmiş oluyor. Yas i teklif ettiğimiz halde Fransız) ettikten | Gozl Hz. Yalova iskelesine çıkarlarken Gazi Hz, dün Dolmabahçe sarayındaki dairelerinde meşgul olmuşlardır, Gazi Hz. nin bugünden itibaren şehrimizde halk ile temas ve tetkiklerine başlamaları, muhtemeldir. Maamafih Büyük Gazi, bizzat temaslar icra buyuruncaya kadar da salâhi- yettar zevata yaptıkları tetkiklerin neicelerini soracaklardır. Dün Gazi Hz. ni yakından görmek hasret ve iştiyakiyle bin lerce halk sarayın önünde tr. Dün de saraya bazı mü- racaatlar* vâki olmuş ve istidalar takdim olunmuştur. Gazi Hz. dün hiç bir ziyaret kabul etmemişlerdir. Türkiyenin sınai vaziyeti hakkında mühim rapor (929 senesinde 27 şirket 2,102,973 lira kâr, 15 şirket te 236,441 lira zarar etmiş Dr. Müller sınai inkişafımız hakkındaki mülâkatını hangi malümata istinat ettirmiş | dururken yaptığı bir kanunla) Karnı beşe taksim ederek borçları a ayni nisbetle tenzil edehilirse, e kıymeti düştü diye diger bir İren nburl etmekten iztinkâf ede- imumiye e zemini olsun Bazı alacaklıları #ahin, vereceklerine karga ok. i k istedik e ro ŞÜKRU —— oem —— Vergil Tadil lâyihaları izhar ediliyor Ankara, 5 (Telefonla) — Bu Yy Tg, ayetinde Maliye vekâle- Ür, ç vergilerin tadilât ve tenzi- Büyçi tetkikata memur ko- Ünye, Ankarada büyük bir iç- Ma davet edilecektir. İş “aliye vekâleti elân muhte- puntakalarda tetkikatla meş İŞ komi on azalarna tetkik tacil etmelerini emretmiş ağam içtimada hükümetin “il “ programında meclise ta- tojği vergilere ait yeni kanun i tanzim edilecektir. kanun projeleri Maliye ve ince bu devrede've kânunu hihayetinden evvel mecli- iç Kenz edilebileceğini bil- Iktısat vekileti şirketler ko- Sanayi iş sahasındaki serma- aka ve şirketler | ye hareketi (929) senesinde, di- üdürü Hamit! ger iş gruplarına nazaran, mali 4 “ahsin Beyler|müesseselerden sonra en müsa- tarafmdan mem-)it neticeye vasıl olmuş bulun- dığını söylemiştir, Muahedele- rin yeniden tetkiki omesclesin- den bahseden mumaileyh,M.Po incare'nin haritayı mütemadi- yen tebdil eylemek ve ardı ara- sı gelmiyecek olan davalar aç- mak doğru olmuıyacağı suretin- deki nutkunu batırlatmıştır. Mu maileyh netice olarak Ayan meç Tisinde hükümetin ef'al ve icra- atı hakkındaki icap eden hük- mün verilmesini talep etmiştir. Paris 4 A.A, — Kabine istifa iştir. Fransada Tardieu kabinesi son haftalarda bir kaç cepheden hücumlara uğradı. Oustric is- minde bir banka sahibinin tev- kifine mecburiyethasılolacakkai dar büyük bir dolandırıcılığm| meydana çıkması, kabinedeki Adliye nazırının parlamento-| nun tahkikata vazıyet ederek meseleyi tetki başlaması... Bunlar Tadicu kabinesinin mev kiini kuvvetlendirecek şeyler değildi. Pek kuvvetli bir muha- lefet fırkası olan'radikal sosya- listler ise zaten .tabineye hü- cum için hiç bir vesileyi kaçır- mıyorlardı. Fakat Fransada; bilhassa 14 eylülde Almanyada müfrit bir takım zümrelerin kazanmasile | neticelenen umumi intihabat- tan sonra asabiyet artmıştır.Ge çenlerde parlâmentodaHariciye| nzırı M. Briand Almanyaya kar şr Fransız siyaseti gevşek davrandığı ileri sürülerek hü- cumlara uğradı. Fransızlar Al-| manyaya karşı hep böyle itilâf| perver davranarak bir çok feda-| kârlıklarda bulunduklarını, hal- | buki Almanyanın buna iyi suret te mukabele. etmedi oğru değil iddin Ra mürakabe heyeti devam edecek Konsorsiyom icra komitesi leketimizin iktı-| maktadır. sadi vaziyeti hak çirilen şayanı diklaflarla malüldurlar. e Fa) malİ| Bu meyanda 175,000 lira ser- müesseselere ait | mayesi olan bir şirketin 929 bi ısmını kaytet-| Jânçosunda gayri menkul kıy. > niştik. Bugün) metlerinin mecmuu O 288,28 girketler kons';eri de raporun, Türk lirasıdır. Yani 113,286 lir: Remzi Saka B. son senelerde €- lık gayri menkul kıymet borca hemmiveti çok artan sınai mü- | istinat etmektedir. Sınai mü: cssesata temas eden kasını! gey lerde tesis kuvvetinin yan dercediyoruz. I başında maksadını imale kadı. Raporda deniliyor ki: işletme kudreti temini de zari 929 senesinde itibari sermaye “Ör... si 10, 868,000 Türk lirasi ve tedi! Tesisatı ve işletme sermayesi ye olunmuş sermayesi 8,331,159, borca istinat eden ve bu sureti; “Türk lirası ve 8,000,000 İsviçre , mühim ve yüksek faizler altın- frangı olan 27 anonim sınai şir. da her sene mütemadi; en ezi- ket ayni sene zarfında 2,102,973 e bir sie ain mini Ti ü il ir temin etmişler. gün ayakta durmamasını gay: iline ler | ahit bulmale lâzsmdr. iş.) Alman mütehassıs Dr. Mül- İler raporunda bu suretle malül sınai şirketleri misal olarak al- ve memleketin smai geniş- Bu kazanç 928 senesine ni betle 405,811 lira ve 927 ye nazâ ran 616,000 Türk lirası fazladır. Kaş İtibari sermayasi (3,221,000) "leme hareketini isabetsiz bir Türk lirası ve (99,000) İngiliz” hükme bağlamıştır. lirası olan (15) sınai anonim) Dr. Müller bu fena misalleri şirket (929) da (236,441) Türk memleketimizdeki müessesatın ve (26,109) İngliz lirası zararla kuvvet ve kiymeti hakkında vâ- bilançolarını kapamışlardır. 929| si malümat edinememiş olan da itibari sermayesi (6,230,000) | Berlin Türk ticaret odası neşri Türk lirası olan beş sınai şirket! yatından almığtır.,, Rapor iden tecessüs etmiş - ve tesis! mesaisi sarfetmistir. neşrolunacaktır. tamamen 1 Bilançolarmı zararla kapat- karadan şehrimize gelmiştir.! 8 kında vücude gel mış şirketler mali ve iktısadi zaf reisi Nurullah Esat B. dün An- Mumaileyh ken-| Jisine vâki olan müracaatımızda | wallerimize ce - aben demiştir —İdari bir ok müşkilâttan yi üraka| n ilga dileceği haberi debilirsiniz. AM İktisat neclisi içtimala- karadan sv. rı aym 15 ine ka esteden Esat B.. dardevım e- decektir, Ben İstanbulda lecek daha mühim işlerin sIdu- Zum'için içtimalarda daha fazla bulunamadım, İstanbula avdet ettim, Muhafızgücü, Genç ler birliğini yendi Ankara, 5 (Miliyet) — Bu- gün Ankarada yapılan mıntaka futbol maçlarında Muhafız gü- cü bire karşı iki ile Gençler birli suzluk artmıyor değildi. Fr: sanm umumi harpten galip ola- rak çıktığı halde çok geçmeden muahededen elde etti fi i birer birer feda ettiği i vardır. Kabinenin Ayan meclisinde harici vaziyetin münakaşası ü zerine ekâlliyette kaldığı ve bu nun üzerine istifa ettiği anlaşı- İsyor. Bu hususta gelen diger! telgrafta deniyor ki: M. Jouvenel M. Brianda mu- arız, fakat M. Tardicuye taraf- ter olan ekseriyetin müphem ol duğunu söylemiştir. Hükümet itimat reyi istemiş, 144 reye kar ! Kabinesinin istifasını veren M. Tardica şi 139 reyle akalliyette kalarak) istila etmiştir. M. Poincare iktidar mevkii- ne geçmeği en reddedece- ilemi İ T. Rüştü B. Bu akşam Ankara- ya hareket ediyor Bugün sefirlerin ziyare- tini kabul edecek Evvelki gece geç vakte kadar Dolma bahçe sarayında Gazi Hz, nin nezdinde kalay ve İtal- ya ve Bulgar - kırallariyle bu dost devletlerin baş vekillerinin hürmet ve tazimlerini arzeden Hariciye vekili Tevfik Rüştü /B. dün Tokatliyanda istirahat etmiş ve bazı ziyaretleri kabul etmişti: Dahiliye vekili Şükrü Ka; jye Halk Fırkası İstanbul tetkik heyeti reisi Afyon meb'usu Ali Beyler de Tevfik Rüştü Beyle görüşmüşlerdir. Tevfik Rüştü B. bugün Rus, Amerika ve Bulgar irlerii kabul edecektir. Hi miz bu akşamki ekspresle An- karaya hareket edecektir. Tevfik Rüştü Bey Ankara. başvekil paşaya tahdidi tesli- hat konferansı ile Roma ve Sof| yadaki temasları iza- hat verecek, görüştüğü siyasi ricalin mahabbet, selâm ve tak- ka İrierimize etrafile izah için ev- ilcuma günü olduğu cihetle, istic il vapları yapılmamıştır. Yarın İstanbul spor kongresine iştirik eden zevattan bir grup Dün toplanan İstanbul ku- lâfname ve listeyi imza ederek Tüpleri murahhasları gene mü-| kendisine tevdi etmiştiler. Şu nakaşalı, mücadeleli bir gün ge | hale nazaran dün o listeyi res- çirdiler, On beş gün evvel Hak- |men intihap etmekten başka ya- kı Tarık Beyin riyaseti altında pacak bir şey yoktu. içtima ettikleri vakit uzun didiş| ( Celse açılıp gazetemiz hey'e melerden sonra aralarında bir | ti tabririye müdürü Ttem İzzet itilâfname tanzim ve imza et-| Bey riyasete edildi. Fakat hava mişler ve yeniden intihap edile-|da, malesef, elektrik cereyanla- cek heyetlerin namzet listesini |rı hissedilmeğe başlandı. Filha- bu itilâfa rapteylemişlerdi. Bu | kika Fenerbahçe murahhası söz suretle her noktada itilâf mev-. cut olduğu için dünkü müzake-| ratın evvelki mukarrerata bir şekli resmi vermekten ibaret ka| lacağı tahmin olunabilirdi. Fa kat böyle olmadı. Vaz'iyeti ka-| &.£ velemirde Hakkı Tarık Beyin | itilâfınm esaşatını hulâsa cde-| lim: N 1 — Federasyonlarm ta nınması 2 — İstanbul mıntaka heyet- lerinin istifasile yerine digerle- rinin intihabı 3 — “2” numaralı mıntaka-| nn tanınması 4 — İstanbul kongresince in | FES tihap edilecek hey'etlerin mer-| kongreye rıyascr eden Etem İzzet B. but liste üzerinden icrası, alarak yukarda anlattığımız iti- $ — Ön safta bulunan spor-|lâfı hülâsatan anlattıktan son- culardan hiç birinin bu -İra diger tarafın yeni bir histe ih lere girmemesi ihzar etti, Devamı beşinci sahifede. . Arif Oruç bugün İzmitte sorguya çekilecek Avukat Etem Ruhi Bey davanın başka bir yere naklini temyizden istedi İzmit, 5 (Milliyet) — İzmit mustantikliğinin kararile tev- P kif edilerek dün buraya tahtel- fs getirilen Yarın başmuhar- riri Arif Oruçla müdürümesulü Süleyman Tevfik B. hapishane- ye sevkedilmişlerdir. Bugün (bügün) mustantık, kendilerini isticvaba başlayacaktır. Tahki- kat ve isticvap bittikten sonra P mühakemeleri görülecektir. A- rif Oruçla Süleyman Tevfik Be müdafaasını deruhte eden âvukat Etem Ruhi Bey buraya dirlerini iblâğ edecektir. Hariciye vekili, Başvekilimi- ze izahat verdikten sonra seya- beyanatta bulunacaktır. Tevfik Rüştü Beyin seyahati ğini mağlüp etmiştir. Zini nin neticeleri çok mucibi mem- nuniyet görülmüştür. : gelmiştir. Etem Ruhi Bey da- vanın İzmitten başka bir mahal le nakli için Temyiz mahkeme- £ sine müracaatta bulunmuştur. Temyiz mahkemesinin bu mü racaatı terviç edip etmiyeceği belli
