6 Nisan 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

İster sakkı mahfuzdur. Osmanlı İmparatorluğu — Anasıl yıkıldı Yazan: Son Yemen valisi Mahmut NEDIM Bereket versinki büyük devletlerin arasında ihtilâflar bitip tükenmiyor — ee — Osmanlı #ürkleri nasıl görülüyor, Araplarla münasebetleri nası tasvir ediliyordu? Bu gülünç bir | şeydir. Ya aczini > Teniyor, yakıt bizi gafil zammedi- sar, Bu o imparatorlukta halk sevgi ile değil cebrü şiddetle, zu- lüm ve işkence ile idare ediliyor. Zaman değişmiştir, İstanbuldaki. ler biraz başlarını çevirip te kom- şularıma e açılırdı, bunu bile yapmıyorlar, yapamı. Osmanlı imparatorl: lar, uğun- da hürriyet yoktur, bütçe yoktur. Buna mukabil rüşvet, iltimas, is- raf, sefahat haddini aşmıştır, Mü- temadiyen borçlanıyorlar, borçla» rını veremedikçe memleket veri- yorlar, bizim hukulkumuzu, mena- fiimizi, hürriyetimizi kâfirlere ve- riyorlar. Kuvvete boyun eğmek bir âdet oldu. En büyük musibet de budur. Milletin işlerimi — kim görüyor, nasıl görüyor nasıl görüyor, iyi mi fena mı, kimin haberi var. Bere ket versin ki büyük devletlerin a- rasındaki ihtilâflar bitip tükenmi- or, yoksa işimiz £ meye varırdı. İlimeliiküik si Yleiyorek, öğer daha olmadıksa dn başka kime şükredelim Osmanlı impara- torluğunun idaresi bir devenin ö- küz başile gezmesi gibdiri. Hükü- met hökim olduğu milletin ahlâk, tabiat ve mizacmı almalıdır. Os- ymanlılar bunu hâlâ anlayamadılar. Emeviler, Abbasiler istilâ ettiler bir memleketlerin halkma ben- zemişlerdir. Selçukiler, Emeviler, Aveziler de aşağı © yukarı böyle pmuşlardır. Bir kelime ile bun- İar Arpi ir. Mogol ve Tatarlar da Farslaş - mışlar, Hindulaşmışlardır. Bu hususta yalnız Osmanlı Türkleri bu işe ekil erdirememiş- ler, bir istisna teşkil etmişlerdir. Ve asıl garibi bu halleriyle iftihar da ediyorlar. Oldukları gibi kal. dıklarından bahsederek övünü- yorlar. Bu gafletlerine ne demeli, ne etmeli? Haydi bunu © yapmadılar, peki ne yaptılar? ların A- raplara karşı adavetleri büyüktür deyişimize i buluna bilir mi bilmem, eğer böyleleri varsa, onları ikna edebilmek hiç #e zor bir iş değildir. e Lâkırdıyı fazla i Türklerin ba- Araplardan neler söylerler, bu sözler & âdeta grubu omsal » Onlar meselâ Hicaz Arapları için dilen- ci Arap, i la İar için kör fellâh, Arap çingenesi, iri il | fi HPE iki d ve iz'nc için yaradılmıştır; Bit ler, çekirgeler ve Türkler, vakiâ bir sözümüz (daha vardır. Oda Türklere bilhassa bedeviler(Rum) derler. Bu da Türklerin dininden > edildiği için böyle söylenir, 'akat bunda ( hakkımız yok mu? camileri de yanmazlardı, eğer hal. Hfe ve Padişahlar bu camilerin menberlerinde isimlerinin zikredi- leceğini bilmeseler, düşünmeseler- di bunları da yapmazlardı. Onlar İslâmiyeti de körü körüne kabul etmişlerdir. Bu sebeple bu dini an- layamamışlar,onun hurafatına ka» pılmışlardır: Mezarlara mura yak- mak, bezler bağlamak gibi bed'at- ları din zanmederler.,, Hatip burada sözüne fasıla ve- rerek, karşısındaki Türk murahha- ama baktı ve şöyle devam etti; — “Kardeşimiz Türk murahha- sından özür dilerim. Bu sözlerim sırf hakikati ifade edebilmek için söyleniyor. Yoksa bir kasit yoktur. Bu sebeple bana gücenmesinler, çünkü doğru söyliyen seni ağlar tandır, güldüren değil!, , Salonda derin bir sessizlik var- dı. Bütün murahhaslar dikkatle, merakla hatibi dinliyorlardı: — “İşte, nihayet o halde gel- dik ki, insan şöyle düşününce a- yaklarının altnda ezilen otlara, nebatlara bile gıbta ediyor. Çün- kü onlar bile yerden çıkıp yavaş yavaş yükselir, semalara doğru kal- karlar, biz ise mütemadiyen küçü- Tüyor, alçalıyor, yerin dibine doğ- ru iniyoruz. Tekrar ediyorum: Bu hal devam edemez inkıraz yolun- dan durup dönmemiz, uyanmamız, kurtulmamız lâzımdır. Bunun için de mutlaka kıyam etmeliyiz!,, Diğer bir | ictüi söz alan (Ümmülkurs) sahibi şöyle diyor: — “Cemiyetimize bir merkez, daimi bir merkez o intihap etmek lâzımdır. Düşündük, bir hayli mü- zakereden sonra (Mısır)da karar kıldık. Çünkü bugünkü genç, gay- yur, mukadder ve fazıl Hidivi i- kinci Abbasm büyük himayesine sığınmak bizim için en mâkul ve dürüst bir hareket “olacaktır, Bu dindar Arap reisi bizi her hususta sıyanet edecektir. Bundan eminiz. Bize bu emniyeti veren sebepler çoktur. Onları burada saymak is- temem, bilirsiniz. Bu büyük zat bütün padişahlarının ve emirlerinin iiçnde dünya ahval ve siyasetine ila: tammı olan, terak- kiyatı siyasiye, umraniye, ilmi; ve medine ile uğraşan asil ve bü- yük bir aileye mensuptur. Bu aile- nin mazisi şan ve şerefle doludur: Osmanlıların biraz olsun yük- selmesi, uyanması da gene bu ai- le sayesinde olmuştur. Osmanlılar her şeyi Mısırdan almışlar, iktibas etmişlerdir. Bunları bilmiyen var mıdır. Devletialiyei Osmaniye me- deniyet ve umran yolunda birkeç adım atmış ise bunları Mısırlı Merhum Mehmet Ali, İbrahim Fa- zıl ve Kâmil gibi zevatın himmet ve gayretlerile yapabilmiştir. Hat- tâ Mısır emirelerinin bile bu hu- i ricalinden Reşit, Âli, Fuat, Kemal, Mithat, Avni ve bü- tün diğer Türk ahrarları, bunlar, hep Mısır ümeraşmın yetiştirdiği adamlardır. Öyle değil midir, bun- ları inkâr edebilmek mümkün mü- dür? Mısırlılar para ve kuvvetle bu ricali adam etmişlerdir. Bu da hiç garip görülmesin, çok çocuk babası — ister istemez — rüşde sevketmiştir. İşte bu da bir misal sayılmaldır.,, Abdürrahman Kevakibi bu tar3- da birçok söylüyor. Bugün niha- yet bir tebessümle karşılanacak kadar mânâsız olan bu sözleri, o zamanki kafaların, bilhassa Sul tan Hamidin nasıl telâkki ettiğini gözönüne getirmek lâzımdır. Sul. sında onu bu derece sinirlendiren, çileden çıkaran, deli edeni az bu- lunur, Bu kitap gerek yazılış tar- hücumları noktasından zı, gerek © vakit Sultan Hamide ve Osman- İ imparatorluğuna dşman geçi enler elinde nasıl bir şaheser te- lâkki edilerek bir (hâdise) adde- aim Sultan Hamidi de o ka- ar yormuş o kadar köpürtmüştür- ki, günlerle her işi bırakarak bu iş- le meşgul olan padişah o dilinden (Kevakibi) ismini düşürememiş, Gjtmedi) dan kaçırılan bir gazeteci iBu gazeteciyle münasebattar olan iki Alman kadını Londrada ölü olarak bulundu Geçenlerde Bale şehrinde Jakob is- minde bir gezeteci Naziler tarafından tevkif olunarak Almanyaya kaçırılmıştı. Bu hâdise Isviçre ile Almanya ârasımda bazı suitefehhümlere yol açmış ve Isviç- re hükümeti kendi topraklarında bir a - damın tevkif edilmesini Almanya nezdin- de protesto etmişti. Dün gelen telgraflar Almanyanın Isviçre protestosuna cevap verdiğini bildirmektedir. Ayrıca Lon - drada Jake iğile münasebetter bulunan iki kadın 3l8 olarak bulunmuş ve Ingi liz merkez hükümetinde Nazilerin gizli Birli fealiyette bulundukları zchabınz u- yandırmıştır. Bu hususta al ğıya koyuyoruz? BERLİN, 5 A.A. — Diplomatik ma- hafilde Almanyanın, gazeteci Bertold Jekobun tevkifi hakkındaki Isviçre pro- testosuma cevap vermek © üzere olduğu bildirilmektedir. Almanya, gazetecinin Alman toprağında ve tamamen kanuni şartlar içinde tevkif edildiği ve buna bi- nsen kendisinin İsviçreye indesi mevzi ubahsolamıyacağı iddiasında ısrar et mız telgrafları mekte ve bununla beraber sizi memleket arasmdaki 3-12-21 tarihli hakem muaho- desi mucibince müracaat edilme- sini kabal ir. İ bazı vosillar almışlardı. Zehirlendikleri zannediknektedir. Fabi- an son zamanlarda Jakob lehinde yar - dem istihsaline çalışmıştı, Fabian'nın apartmana bir kaç ay evvel Nazi mermurları girmiş ve biç bir kiymetli eşya kayholmadığı halde yalnız Fabian eski Rayrtağ azasmdan Rosenfeldi'in kâti - besi idi. man mehacirleri arasmda umumü bir su- veite beyecan uyandırmıştır. Hattâ bün- lar artık ne dereceye kadar emniyette ol. duklarını düşünüyorlar, Ölen bu iki ka- dın Nazilerin Londradaki faaliyetlerinin önüne geçmek için mühim bir rol oyna- muşlar ve gazeteci Jkob işine memur İsviçreli adliye memuruna mühim malü. mat vermişlerdi. İngilterede siyasi cemiyetler LONDRA, 5 A.A, — Bazı gazetele- Prens Stabrenberg Anşlus sözünü işitmek istemiyor ani Prens Heimver reislerine hitaben bir nutuk söyledi VİYANA, 5 A.A. — © İnmeburkda, Heimwehr reislerinden 700 nün karşısm: da söz söyliyen Prens Stahrenberg: — Artik Anşlus sözünü işitmek iste miyoruz., . > gi aş Macaristan imparatorluğunu teesrürle anmış, fakat, bir dereceye kadar bunun yerine geçecek olan Avusturyüyı istih- İâf eden devletler arasmda siyâsil Ve e- könomik: anlaşmalar yapılmasını temen- mi etmiştir. Japonlara cemile Amerikan deniz manevra- ları Japonyadan uzakta yapılacak VAŞINGTON, 5 A.A. — Japon ulus ve hükümetini encide edecek bir hare- kotte bulunmak istemiyen Bay Roo:e- veli, deniz manavralarının. proğramını değiştirmiştir. Bu manevralar mayıs- ta, bahrimuhitikebirde ve Japon toprak- larının 3300 kilometre uzağında yapıla- caktır. Silâhsızlanma Konferans reisi Henderson Cenevrede temaslar yapacak İngiltere ve misaklar LONDRA, 5 (A.A.) — Lord Roter- mer, Deyli Meyil gazetesinde hulâsaten şunları yazmaktadır: — Hakikatte, büyük Britanya bir mi. sak imzalayacak değildir. Fakat tehli keki mesuliyetleri mucip olacak fahri bir reislik mi bekleniyor?.,, Lord, misal ihlâl edildiği tekdirde, Halyanm Avusturya üzerine yürüyüşü > ün, 1914 de Belçikanmiine bönzer bir bitaraflık ihlâli olacağını ilâve etmetke- Avırsturyada mecburi askerlik ve ingiltere LONDRA, 5 A.A, — Ingiltere hü- kümeti, Avusturyanın mecburi asker Yeni Lerroux kabinesi toplantı'arına başladı Şantajcı bir kontes PARIS, 6 (A.A.) — Parisin en yük- sek hilelerinden birine mensup olan kon- tes de Labar de Danne perşenbe günü Vannen şebrinde şantaj töhmetile tevkif edilmiştir. Kontes o şehirdeki tüccarlar. den birine bir mektup göndererek ken- disine 8.000 frank verilmediği halde tüc- dit makamında yazmıştı. Fransada Hava programının tahak- kuku için ayrılan para PARİS, 5 A.A. — Populaire gazete- si, mali komüs: perşembe günkü dir: Bay Fiendin, 1933 senesi için milli müdafan hava işleri © programın 500 milyon frank ve 1936 senesi içinde bir milyar (rank olarak derpiş | edildiğini söylemiştir. Malzeme masrafı ise 3 se neye taksim edilebilmek üzere 4 milyar beş yüz milyon frank kabul edilmiştir. Bay Flandin, Fransanın, 1923 sene- a ordusu için 134 milyar frank sarfetmiş olduğunu ilâve etmiştir. İsveç te tedbirler alıyor STOKHOLM, 5 A.A. — Büyük er- künt harbiye reisi hükümete yazdığı bir mektupta uluslar arası vaziyetin karış. ması neticesi olarak İsveç müdafaa kuv vetlerini lâzım gelen harp silâhlarile teç hiz etmek üzere tedbirler alınasmı is- bundan Japon murahhasının vesikaları çalınmış TOKYO, 5 (A.A.) — Londra deniz kon- taranaıda Kondilis başbakanlık muavinliği Çaldaris rahatsız olduğundan G. Kondilis Başbakaniık muavin- liğini üstüne aldı ATİNA, 5 (A.A.) — Bay Çaldarisin rahatsızlığı dolayısile general vazifesini üstüne almıştır. Vükelâ . heyetine memar bakanlardan Bay Mavro Mihalis dış işleri bakanlığırı vekâleten deruhte etmiştir. Sabık dış işleri bakanı Bay Maksimos Yü- nanistanı Cenevredehi fevkalâde içtimada temsil etmeği kabul etmiş- tir. ATINA, 5 (Hususi) — Hariciye Bakanlığına da vekâlet etmekte bız lunan başbakan Çaldaris birkaç gün Kizisadaki evinde istirahat ede- | ceğinden bu müddet zarfında hariciye işlerini muvakkaten sandalyesiz Bakan Mavromihalis idare edeceki ir. ATINA,S (A.A.) — Atina ajansı bili Reisicumhur, başbakan Bay Ç aldarisi maliye bakanlığına, harbiye bakanı general Kondilisi Başbakan muavinliğine ve devlet bakanı Bay dışarı işleri bakanlığına tayin eden emirnamele- Mavromihalisi de ri imzalamıştır. B. Musso'ini tauyare ile seyahatte TUDA, 5 (A.A.) — Bay Mussolini bur sabah saat 9,15 de bizzat kendisinin idare ettiği tayyare ile Forliye hareket etmiş ve Küçük Alp dağlarını 6000 metreye kadar yükselerek ve şiddetli rüzgârlerla müca | dele ederek aştıktan sonra 10,30 da Forlide yere inmiştir. Bay Mussolini Rocco Dello Caminateye gitmiştir. General Göring, Lavalın Moskovaya » .. .. » b gitmesini münasip bulmuyor DANTZİG, 5 (A.A.) — Alman hava nazırı general Göring saylaı meclisi intihabatı dolayısile söyledi ği nartukta demiştir ki: “Danizig'in teşkilât bakımından Almanyaya bağlı olmaması o ka . dar mühim değildir. Esaslı olan şey onun yürekten Alman olmasıdır. Almanya Dantzig'i cebren ele geçir meğe muhtaç değildir ve bunu asla yapmıyacaktır. Hitler diğer milletl ere verdiği sözden katiyen dönmez. a kendine el uza tmağa hazır olduğunu mihayet anla - yacağını ümit ederim. Komşumuz Fransızlar sulh meseleleri hakkında o kadar kayguda iseler dışarı işler bakanı Lavalin Moskovaya gitmesi- ind e durması kâfidir.,, General Göring, Almanya - Polonya münasebetleri hakkında da iki memleket mukadderatının sulhü muhafa etmek olduğunu söylemiş ve Fransa ne hiç te lüzum yoktur, Be: demiştir ki: “Almanya samimi ve namuslu. olduğunu isbat edecektir.,, Süprüntüler malzemesi haline getirilecek BERLİN, $ (A-A.) — Ev süprüntü” — lerinin bir muameleden sonra taz- levhalar keçe kadar elâstiki, ağaç gibi sağlam ve mantar kadar tecrit hassası- ni biz ve bilime gayri kabili iştialdir. Yunan Başbakanlık müsteşarlığı İML 5 (Hususi) yerme toşarlığma tayin edilen T. Çaldariz bugün sumburreisi and içe » lr, Yunan ordusunun tasfiyesi iye başlamıştır. Moskovada Aysel filmi gösterildi MOSKOVA, 6 (A.A) — Dün bura da Aysel (Bataklı damın kızı) ismindeki sesli Türk filmi gösterilmiştir. Filmin ba österilişinde Moskovanm ileri gelen si- nemacılarle Türkiye büyük elçisi ve Sovyetler dış bakamılığı yüksek memur. ları ve Sovyet Rusya ve ecnebi gazete- ciler hazır bulunmuşlar ve filmi takdırle kan şılamışlardır. Bu münasebetle filmi çeviren Ertuğrul Muhsine ve Türk sine- macılarına çekilen tebrik telgraflarında Aysel fihninin reâlize ve ulüsal yolu ta- kip eden Türk sinemacılığınn tearkkisi- ni göstermekte olduğu bilhasan işaret e- dilemiştir. Cenup uralında yeni demir yolları MOSKOVA 5 (A.A.) — Cenwp U- Amerikada işsizlikle mücadele VAŞINGTON, 5 (A.A.) — Her iki meclisin yaptığı anlaşma hâsel olmuştur. Ba 2roje 4.880 » yon dolarlık bir masrafa lüzum göstermektedir. Projenin kabelâ, k..sun il meclisler tarafından Lasdiki- | | Almanyada tazyikle zl br eld riyor: Radyomla | Tedavi evleri Sağlık Bakanlığının izni Bu projeye göre, münhasıran ront- gen ışığı vasıtasile teşhis voya hem teğ- his ve hem tedavi veya radyum emanas- yonu veya radyum mürekkeplerile ve « yahut her nevi elektrik öletlerile tedavi in m açmak Sağlık Bar kazlığın iznine bağlı olacaktır, Bu mü- seseseler yalnız mütehassıs belgesi al - mış hekimler tarafından açılabilecektir, | Üniversiteliler grevi PARIS, 5 (A.A) Lil ve Dijon fakül- teleri tap ve hukuk © talebeleri ecnebi talebeye gösterilen kolaylıkları protesto için grev yapmışlardır. Hiç bir hâdise ol- | mamaştır. CENEVRE, 5 (A.A.) — Uluslar der- neği kölelik komisyomundaki Italyan do» leyesipin, kölelik usulünü idame ettiğin- İ den dolayı Habeşistanın Uluslar derne- | dinden i | a ki Kölelik ve Habeşistan | ! Kolonya Üniversitesi | KOLONYA, 6 (A. A.) — Yeni üni. | vorsitenin küşat resmi bugün kültür ba. | yük merasimle yapılmıştır. Belediye re- İ İsi ve kültür bakanı tarafından bu mü - Basebetle nutuklar söylenmiştir. Balkan antantı konseyinde BELGRAT, 5 (A.A.) — Avala a jansı bildiriyor: Atinada ilincikânunun © üçünder dokuzuna kadar toplanmış olan Bal- kan antantı konseyinin verdiği ka - rar mucibince, Balkan antantı devlet lerinin murahhas ve mütehasmaları bugün dört komisyon halinde Belgrat ta toplantılarma başlamışlardır. Komisyonlar aşağıdaki meselele - e lendi 1 — Demiryolları münakalâtı, 2 — Nehir ve denizyolları müna- 3 — Hava münakalâtı 4 — Posta, tolgrai, telefon ve te «iz münakalâtı ve muhaboratı. Komisyonlar bütün bu meselele hakkında müsbet teklifler Kazırlaya caklar ve bu teklifleri tasdik odilmel üzere Balkan antantı konseyinin ge lecek toplantırma © sunacaklardır. Amanullah Mekkeden döndü ROMA, 5 (A.A.) — Afganistar eski krah Amanullah Han Mekke * yahatinden dönmüştür