3 Nisan 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

Sinemalara dair Sinemayı severim. Çünkü hayal- dir. Lâkin sık sık gidemtiyorum. Bu sene, bilmem neden, filmlere bir yavanlık dadandı. Onun için salonlar çok tenha. Görülebilecek bir film gelince de halk hücum'edi yor. Ö zaman da kalabalıktan gir- meye imkân bulamıyorum. Ben ö- tedenberi, sinemalar halkın hemen hemen bellibaşlı eğlencesi oldu - undan pek hırpalanmalarını iste- mem, Geçenlerde filmlerin kira bedeli üzerinden değil de, asıl de- erlerinden gümrük alınması hak- kındaki kararın Gümrük Bakanlı - ğınca doğru bulunmadığını öğre ince memnun oldum. Bugün de sinemalar başlarken öğretici bir film gösterilme mec- bariyeti konacağını okuyunca bu satırları yazmaya fırsat buldum. Gerçek, sinemalarda öğretici #ilmler gösterilmesi çok faydalı 0- Hur. Lâkin burada biraz duralım: Bir kere bu öğretici filmlerin lâf aramızda - tıraş kabilinden can s1- kıcı bir şey olmaması çok lâzım - dır. Bir gün Londrada bir sinema- da ördek dolmasile tatldı elma fı- yınt nasıl yapıldığını gösteren o kadar güzel ve eğlenceli bir film seyrettim ki; şimdi elime bir ör - dek geçse tereddütsüz dolduru - rum. Zaten bütün bu gibi halka gösterilecek veya verilecek umu - mi bilgi parçaları (Vulgarisâ) edil miş yani umumi halk kütlesinin an layış seviyesine indirilmiş, kolay» ca görülür ve öğrenilir şeyler ol - malıdır. Başka türlü olursa gitmez. Tabii bu filmleri seçenler bunu dü şüneceklerdir. Yoksa belsoğuklu - Kanun fenalığını öğretmek için me selâ mil mikroskop altın - 7 iyi faliyet yi istek verir bir şey olmaz. Ba yolda ikinci nokta da sine » macıların bu mecburiyet karşısın « da bekliygcekleri kârdır. Bu sözü- mü okuyanlar içinde “hamiyet yok mu?,, diye cevab verenler bu- İmnabilir. İnsanları insan olarak ve onların yer içer ve para in çalışır olduğunu kabul etmek gerektir; yoksa aldanırız. Hami yeti maddi işlerde bir unsur olarak sayanlar aldanmayı evvelden ka - /Bul etmiştirler. Bu güzel duyguyu inkâr etmiyorum. Lâkin bizdeki te lâkki şeklini yani bir adamın zara- yına iş yapması gibi hareketleri İbir hamiyet zarureti saymıyorum. Onun içindir ki; böyle bir teşeb - üste sinemacılara az çok bir men- Faat göstermek lâzımdır. Bu men - faat onların mali külfetleri tara - fından da olur, doğrudan doğru- ya ücret te olar. Bu bahsi görüşürken sinemacı - ların her geçen sene biraz daha zor bir vaziyete girmekte olduklar rını ve buna çare bulunmazsa, bir vakit memlekete yüzlerce lira ver- gi, kâr, ücret, istihlâk top yekünu veren geniş bir ticaretin sönmeye doğru gidebileceğini aldığı meyil- den görüyorum. Eğer bu ticareti bugün kü güç vaziyetinden kurtarmak is- tiyorsak ona biraz yardım, biraz himaye göstermeliyiz. Nasıl?. Ne biçim? © Onu bilmem ama iste- nirse alâkadarlar bunu size söyli - er. Halbuki vaziyet öyle de ğildir. Netekim geçenlerde işittim İki; bütün sinemalardaki locaların ön kısımları dıvarlarının alçaltıl- ması istenmiş... Bunun sebebi lo - calarda “ahlâka mugayir şeyler” yapıldığı imiş. Lâf aramızda, sine- ma salonlarına giden iki sevgili - nin orada tramvayda oturdukların 'dan biraz daha sıkışık ve biraz da- iha “samimi” oturduklarını hep bi- liriz. Ve bunu bilmiyen de içimiz- -de yoktur. Bu samimiyeti karanlık doğurur. Eğer loca önlerinin alçal tılması içeride uygunsuz şeyler ya pılmasın diye ise, karanlıkta yapı- dabilecek şeylerin de önüne geç - nek için sinemaların aydınlıkta film göstermeleri . düşünülebilir. Lâkin ben bu telâşa mahal görmü- ilem Kanun Sa Gr e ui nsuzlukları mez ve Die ağir , Ar ve hayâ kala balığın önünde doğan fakat tenha ,da, teklikte, karanlıkta ve gizlilik- 16 olmıyan hislerdir. Evinizde ve- Ya hamamdı. çırçıplak durabilirsi- riz. Böyle çıplak gezerken ne siz, ede sizi görmiyen başkaları ta - ii bir utanç dı lar ama bu yette kalabalıkla temasa ge - ince (ar ve hayâ) bahsi açılır. Onun içindir ki sinema locala - ında birtakım şeyler oluyormuş iye ön dıvarları alçaltmayı doğ - bulmam, Çünkü eğer sanıldığı ŞE EKONOMİ HİR İspanyaya yumur- if ta ihracatımız Son zamanlarda ihracat epeyce hararetlendi yeni partiler hazırlamaktadırlar. Yu- murta ihracatçıları İsyanya ile yapı - lacak yeni ticaret anlaşmasının sürat» İs çıkarılmasını istemektedirler. Bu #üretle, sevkiyatın artacağı ve mevsim den lüyikıyle istifade edilebileceği ka naati vardır. Peşle sergisi için bir seyahat tertip edildi Mayısta Peştede açı'zcak büyük ser. gi münasebetile şehrimizden © Peşteye bir seyahat tertip edilmiştir. Macar hü- kümeli Türk ziyaretçilerine £ kolaylık göstermeğe karar vermiştir. Seyahat 12 gün sürecektir, Seyaha- te iştirük edecekler 13 mayısta Peştede bulunacaklardır. Peşlede şereflerine zi- yafetler ve müsamereler verilecektir. Seyyablar Peşteden sonra Viyanaya gidecekler, orada üç gür kalacaklar. dır, Şark demiryollarındaki tenzilât faydalı oldu ne seferlerini de ik lâtlı tarifenin çok z anlaşılmaktadır. Yoleu adedinde es - kiye nazaran yüzde 30 nisbetinde bir artış görülmüştür. Maamafih fiyatlar yarıyarıya ucuzlatıldığı için bu art « ma kâfi görülmemektedir. Diğer ta - raftan Şark demiryolları kumpanya - smm mubtelif yük eşyasmn nakliye tarifelerinde yaptığı tanzilât ta tüccar ve müstahsili çok memnun etmiştir. Kumpanya, hububat nakliye ücretle - rinin de indirilmesi için tetirikat yap- maktadır. INGILIZ KAKAOLARI ÇIKARI - .LAMIYOR — İngiltere ile henüz yeni ticaret anlaşması yapılmadığı için la- giliz müstemlekelerinden gelen kaka- miştir. Çikolata fabrikaları bu mev- zu üzerinde teşebbüslerde bulunmuş- lardır. DIŞ SERGİLERE GETİRMEK IÇIN — Dış sergi ve fuvarelere iştirak ulu- lâstik fabrikalarının işlerini azalttık- ları ve bu yüzden 2 bin kadar amele- ii aldığı yolundaki haberler il Mevsim icabı olarak aydanberi tekrar İşe baş - lamışlardır. Yalnız, bir fabrika işleri azaldığı için mevcut amelesini yarıya indirmi, Makarnalara pul Makarna ve bisküvi fabrikaları mal ların buğdayı koruma pulları yapıştı” rlmış peketlerle piyasaya çi ğa başlamışlardır. Bisküviler 100, 200, 500 EE amm la alçalınca meydana çıkar, duva: yüksek iken ve himse görmüyor - ken onları olmuyor sanmak, daha doğrusu olup olmadığını düşün - memek daha kanuni ve daha insa- ni olur. Ayıp aleni bir duygudur değil mi?. Maksat onu alenileştir- memektedir. Meydana vurmakta değil, Paşali; Beyli, Ef. Sokak ve cadde isimlerini yeni müddettenberi çalışan komisyon iş ve caddelerinin isimleri yeniden t sokak isimleri bırakılacaktır. Ayni tekerrür etmemesine bilhassa dikk MAARIFTE Mekteplerde Kok kömürü Önümüzdeki kış mektep sobalarında odun yakılmıyacak İç İşler bakanlığı, dün vilâyete esühim bir tamim göndermiştir. Bu ta- mimde, ormanlarımızın korunması için, no gibi yeni tedbirler alınması İzm geldiği bildirilmektedir. Bundan #onra, resmi dairelerde ve mekteplerde odun yakılmıyacak, kok kömürü yakılacaktır. Kok kömürü yakılması için önümüz- deki seneden itibaren hükümet, yeni kömür sobaları alınması için, bütün dai relere tahsisat gönderecektir. Yapılan bu tusimde, (bu suretle ormanlarımızın tahripten kurtulacağı ve senede 7 mülyon liralık kerest Ootasar- iri ”»adan larımızın iyi bir şekilde muhafazası için irşatta bulurulacaktır. Hükümet ormanlarımızın genişletil mesi, tahrip ed” “mesi için, yeni bazı tedbirler “maktadır. Server Hilmi için Merhum eczacı mektebi o müdürü Bay Server Hilmi için, dün öğleyin sa- at 12,30 da topkapı dışımda Merkez fendideki kabrinde, diş - tababeti ve ocancı meki“'a lek *wrafında bir Evvelâ prolesör Bay Ziya bir mutak yiv ok, Server Cerwlin szmetlerinde. oahsetmiş, bunu eczacı mektebi doçentlerin? “tay Naz“, ta lebeden Suat, ve Talebe Cemiyeti reisi Bay Turhanın nutukları talip | etmiş- tr. Mezara çelenkler konmuştur li li, Ağalı sokaklar ürkç isimlerle değiştirmek için bir ini bitirmiştir. Bütün İstanbul sokak bit edilmi; Tar'hi kıymeti olan ismin, şehrin muhtelif semtlerinde at edilmiştir. ! GÜMRÜKLERDE Gümrükte Yeni teşkilât İstanbul teşkilâtı yeni bir şekil alıyor İstanbul gümrüklerinde tetkikler yapan gümrükler tetkikat müdürü B. Lütfi Nuri dün akşam Ankaraya dön müştür. iğimize göre, gümrük işlerini kolaylaştarmak maksadile alr nacak tedbirler etrafında bir talimaz. name projesi hazırlanmıştır. Baş mü - dürlüğe bağlı bulunan İstanbul güm- rükleri teşkilâtında esaslı değişiklik- ler yapılmaktadır. Bilhassa mevcut ların istihdam yerleri ihtiyaca ihdas edilmektedir. Me murların servislere taksiminde i ve ehliyet bilhassa gözönünde gümrüklerden 50 kadar memurun İs- tanbul gümrüklerine nakli suretile te- min olunacaktır. Hazırlanan talimat - name Gümrük ve İnhisarlar Bakanlı. ğının. tasdikmdan geçecektir. Bay Mustafa Cumartesi günü tekrar şehri mize dö alman kararların tat - bikatile meşgul olacaktır. Yeni ihdas edilen servislerin cumartesi gününden Wibaren faaliyete geçeceği umuluyor. Gelecek seyyahlar Gelecek hafta zarfında Dorik va- purile şehrimize 200 kadar seyyah ge İecelitir. Ondan sonra General Von Strenben vapurile 350, Monte Rose vapurile 1000 seyyah daha gelecek - tir. Baro dün toplandı Dünkü toplantıda yıllık hesaplara bakıldı, yeni idare hey Dün saat 15 te İstanbul Halkevin- de, Istanbul barosunun yıllık heyeti umumiye toplantısı yapılmıştır. Top - lantı Başkan Hilmi tarafından açıl - mıştır. Evvelâ çevirme kurumu (idare heyeti) raporu, arkasından geçen se ferki toplantının zaptı okunmuştur. Sene içinde yapılmış olan hesap işleri bir bilânço ile topluluğa bildirilmi, tir. Raporlar ve bilânço hiç bir karşı söz olmadan herkes tarafından kabul edilmiştir. Yalnız hesapların iyice den geçirilmesi için Bay Ali Galip lere de: Bay Abdullah, Bayan Şüküfe, eti seçildi Dünkü toplantıda bulunan bir grup Bay Ali Hayda. Bay Yusuf Kenan, Fahri, Bay Ahmet Cev - Hüseyin Eginli seçilmişlerdir. sasasesaeierenee aeeamamaamaemea l a İki fen kurbanı için CEMİYETLERDE Çocuk haftası Programı hazırlamak üzere bir komite seçildi « Çocuk Esirgeme kurumu umumi ko , mitesi dün öğleden sonra toplanarak 23 Nisan Çocuk haftası hakkında bazı konuşmalar yapmıştır. Bu meyanda çocuk haftası programını tesbit etmek üzere güzide Türk ve ecnebi bayan - larmdan müteşekkil bir komite seç * miş ve bu komite reisliğine de Ba- yan Naile, General Tevfik Salim Sağ lam intihap olunmuştur. Komite pazar günü Bayan Nailenin riyasetile topla- narak Çocuk haftası programmı tesbit edecektir. Kurum tarafından da daha şimdiden 23 Nisan gününde dağıtıl - mak üzere rozet ve kutular hazırlatıl- HABERLERİ Bir genç Tevkif edildi İBu gencin suçu komünist o'maktır Eski (Geçid) mecmuası sahib ve neşriyat müdürü, Hukuk fakültesi ta- lebesinden Kenan Şahabettin, dün ak şam, beşinci istintak hâleimliği taraf- dan yapılan sorgu sonunda tevkif edil miştir. Tevkife esas olan -an, kemü - nistlik tahrikâtıdır. Hâdise şudur: Kenan Şah bettin, meşriyatını tatil et- iği (Geçid) mecmuasın ismini de - irmiş ve (Yenigidiş) diye tesçil et- tirmiştir. Mecmua, Beyazıtta (Boz - sında basılırken bazı (Şevket Süreyyanın hataları) isimli kitabı Batumda çıkan türkçe (Komü- nist) isimli gazete ve Dostoywekinin N. rumuzile tercüme edilmiş (Mes- leki Birlik hareketleri) isimli eseri bu İunmuştur. Cebinden de, Dr. Hikmet Kıyılcımın bir adresi çıkmıştır. Siyasi ve içtimai (Yeni Kumaş kaçakçısı bir kondüktör Fransız tebaasmdan Vagon - Li kon doktörü Jül Bertu dün, Sultanahmed birinci sulh ceza mahkemesince veri- len bir kararla tevkif edilmiştir. Ber- tanun suçu şudur; Evvelki gün saat 14 te Bertu, Sir - k gar -İan çıkarken ” “ün fazla şişkin olduu göze çarpmış, zabıta me murları t fından çevriler-”. üzeri a- rTanmıştır. "u arama nelicesinde, vi cudünd. » bacaklarmd. lü, ii Hi va keten kumaşlar sar. rülmüştür. Vagondak' höcrosinde ya - pılan araştırmada da gene birçok kcu- ma, ve sair: bulunmuştur. Bertu, dün Sultanahmed birinci cez: mahkeme - sine verilmiş, tür :e bilmediği için, dinleyiciler arasında bulunan Hukuk fakültesi talebesinder “ethinin iyle sorguya (çekilmiştir. uşman, Bartu, 38 yaşımı ve Fran mz ebaasndan old.. -. söşk..iş, cürmünü ds itiraf etmiştir. Gmrük - — Bunların ithalinin yasak oldu - ğu biliyordum. Fakat, bu kadar mü bimseneceğini ve vahim nce doğu - racağını * 'ımin etmiyor - tahkikat ta - ya kadar meviasf kalaca- üs söylenm:!,; böy!» bir şey hiç hatı - rnd-n geçirmiyen kondöktür, şaşala - muş ve * © “yerek: — Mersi, diyebilmiştir. BERAET ETTİ — Sahte sened tan zim ederek 65 lira ihtilâs etmekten zan altında bulunan Paşabahçe mü: kire fabrikası müdürü Baki, dün, A- ğir ceza mahkemesinde bernet etmiş - tir. Bay Bakinin parasız yapılan şişe kalıplarını para ile yaptırılmış gibi göstererek Kalafat yerinde 14 numa- rada Ali Riza namına 29, marangoz Anden oğlu Yorgi namına da 36 lira- lık birer senet uydurup imzalarmı da taklit ederek 65 lira ihtilâs ettiği id- dia edilmekteydi. Fabrika müdürü, yaptığı müdafaasında, elinde binler - le lira bulunan bir adamın böyle kü- gücük meblâğlar üzerinde hile ve sah tekârlik yaparak zimmetine geçirme- sine mantıkan imkân tasavvur edile - söylemişti. Müfettiş Talât raporları da bunu teyit eder mahiyette olduğundan, şahitle - rin ifadelerinde de bu noktayı nakz ve cerh, cürmü de tesbit edebilecek beyanata tesadüf edilemediğinden, mahkeme, Bay Bakinin beraetine ka - iyeceğini ve Ruam kurbanı baytar bakteriyolog binbaşı Bay Ahmet ve yüzbaşı Bay Hüdainin ölümlerinin yüzüncü yıldönümü münasebetile dün Bay- tar mektebinde bir ihtifal yapılmıştır. Bu ihtifalde bundan dört ay ev- vel Paris kanser enstitüsünde veni ALikatim bass. Ta Türkiyenin dili, kulağı Geçen akşam İstanbul radyesil ilk haber servisine (Mussolni)nin bir nutku ile başladı. İtalyan as kerinin kahramanlığından, cesa- retinden, İtalyan milletinin dünya politikasındaki kuvvetli mevkiin: den demvuran bu nutuk İstanbal radyosunda belki on ( dakikade vam etti, Edirneden Karsa, San sundan Mersine kadar Türk yur kem her köşesinde bu nutuk din- li. Sinyor Duçe ve İtalyan Harici ye servisi bu işi yüzbinlerce lirete yaptıramazlardı. .-. Alman radyo o merkezleri her gece ya (Hitler)in veyahut hava- rilerinden birinin Alman siyaseti- ni anlatan sert nutuklarımı neşr diyorlar. Dakikalarca süren alkış- lar ve binlerce | halk tarafından hep beraber söylenen Alman mar- şt radyo makinelerini çatırdatıyor. >»... Radyonun her işte olduğu gbi politika işlerinde de ne müthiş bir propaganda silâhı olduğunu aştık elçilik kavasları bile öğrenmişler. dir. Diplomatların seyahatlerini tayayre ile yaptıkları, nutuklarını radyo ile verdikleri şu devirde bi- zim de radyoya o kıymeti ve ehem- miyeti vermemiz lâzımdır sanırım. Bir zamanlar yavan piyasa şar- kıları, ut tembırtıları ile nargile ve enfiye kokan bir Arap kahvesini rider lıktan silkindi, kurtuldu, Fakat Türkiyenin dili ve kulağı sayılan bu merkezin neşriyatım sıkı bir kontrol altına almak zarareti var- dır. Çünkü ajansın gazeteler için hazırladığı Royter, Havas, Istefa- ni ajanslarının haberlerini bir ke- re olsun gözden geçirmeden bü- tün yurda dinleten bu mar hesiz ki bilmiyerek yaban elleri: propagandasına âlet oluyor. Duçe- nin o Sezarvari nutkanu (İstefa- ni) ajansı tayyarelerle atsa bu ka- dar muvaffak olamazdı. Onun için diyorum ki Türkiye" nin ağzı ve kulağı sayılan İstanbul radyosu neşriyatını sıkı bir kon troldan geçirmek gerek. Burhan CAHİD mağ ye NN Sovyet mütehassıslarından bir kısmı gitti Nazilli fabrikasının avan vene inde ek Terini bi- tirmiş olan Sovyet mü bir kısmı dün Ödesa tarikile Mosk& - vaya hareket etmişlerdir. Şehrimizde kalmış olan öy ikinc müdürü Bay Siglin bugün Bakırköy bez fab- rikası müdürü Bay Fazlı ile birlikte Ankaraya .radan Kayseriy gi ye fabrikanm montajma nezaret ede ir, Makinistlerin de imtihan- larına başlandı Terfi istiyen kaptanların imtihanla” rma başlandığını yazmıştık. Dün de yine terfi itiyon makiniilerin imtihan na a Ortaköy deniz ticaret mektebinde YA pılmakta olan bu imtihanlara üçüncü, i kinci ve birinci sınıflara i i imtihanda muvaffak olduk” ları takdirde baş makinisiliğe teri ede geklerdir. Makinistlerin imtihanları da kaptanlarınki gibi bir hafta devam 208 cektir, (iş Bankasından alman cetveldir) 2 NİSAN 935 AKŞAM HIYATLARI TAHVİLAT Rahim 1050 An. mümessil > S110 An. tahvili 1 An. tahvili FUN ESHAM İş Bankası Nama kupe: > a amine am € Tayan Müessin .. ÇEK F YATLAR Prsj Belgrat Moskova Berlin İİ malin Haznesi! ti