30 Mart 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

TARİHİ TEFRİKA : 79 Her hakkı mahfuzdur, Yazan: Son Yemen valisi Mahmut NEDIM Abdülhamid Zühravi ayan olduktan sonra da hükümete ısınamamıştı Arab milliyetperverleri ekseriya başkalarına kapılmaktan kendilerini kurtaramamışlardı — Nasıl olur, canım dedi, bu Meselâ Fransanın günün birinde Suriyeyi bir m'*-temleke . pmak istediğini biz k € ez değiliz ki ©- nun — varsa — ığfalâtma kapı- Jalım. Esasen onlara da, herhangi başka ecnebderle de lehülhamd münasebetimiz. — Bilmeden ( kapılabilirsiniz. Itiraf ediniz ki karşmızdakiler bu sanatin ve ilmin o ehlidirler. Size “Ey Abdülhamit Zühravi efendi, gelin bizimle elele verin de Os- manlı devletini yıkalım, Suriyeyi bir Fransız müstemlekesi yapalım,, demezler ki... Onlar sizin arzul; rımızı, (o emellerinizi, hislerinizi kendilerine maleder görünürler ve böylece sizi avlamağa (| çalışırlar. Ve böyle avlanmış, bilmiyerek bu cereyana kapılmış olanlar yok mu- dur acaba?. — Varsa lânet olsun, dedi, son- ra pek saf ve samimi bir tavır ta- kınarak: -— Yoksa ( böyleleri de var mı Mahmut Nedim bey, söyle Allah aşkına böyleleri var mı, insan bu kadar hain ve mel'un olabilir mi, söyle bildiğin bir şey var mı? — Nereden bileyim, ded?ı, böy- le bir şey varsa sizin bilmeniz | zumdır, çünlrü bizzat ve bilfiil işin içindesiniz . Cübbesini topladı ve asabiyetle yaralanmış bir adam gibi ıstırab- la bağırdı: . — Halden, gözlerimizi açma- Mıyız. Fakat Sörüyormun bi Bükü gmete de söz anlatabilmek müm- şalım, Halk bir taraftan... Hemen sözünü kestim; 55 Halkı karıştırmaym. Halk bu işte sesi çıkmayan bir varlıktır. Suriyeyi de Arabistanın her tara- fımı da bilirim. Halk elde oyuncak yapılıyor. Mademki halkın başm- dasmız, ona hürmet ediniz ve yok ere onum ezilmesine, üzülmesine sebep olmaymız. Abdülhamit Zühravi, gülümsi- yerek; — Çok asabi görünüyorsun, fa- kat haksız da değilsin, deyince, cevap verdim: m ele genmiyorum. Haklı oluşum da dan, dedim. Abdülhamit Zühravi o zaman da Fransızlarla teşriki mesai et- miş mi idi bilmiyorum, ancak â- yan olduktan sonra bile bir türlü hükümete ısmamamış, zahiren dürüst göründüğü halde daima ra. hat durmamağı o tercih etmiştir. Bunu isbat eden vesaik vardır. İşte hakiki Arap milliyetperver- leri ekseriya bü gibi adamlara ka- leş hırslarını, giz- emellerini vatan, millet, istiklâl lâfızlarmın cazibesile örtmek'ma- haretini göstermişlerdir. Kahirede bir gün (Ebul urubs yani Araplığın babası denmekle maruf cidden kıymetli ve muhte. rem bir zat olan Ahmet Zeki paşa- nın evinde bir Arap pike BİŞİ ri ile ee — Suriye, veya & Filmin A listin, ye rabistanın herhangi bir mıntakası hükümetin rizasile veya zorla is- e kavuşsa, bu istiklâli muha- faza edebilir mi zannedersiniz? O, ateşli bir ifade ile: — Neden edemesin... dedikten sonra, bana uzun uzadıya bir A- rap hükümeti idare edebilecek ye, tişmiş birçok şahsiyetlerin isimle- rini sayıp dökmüştü. — Ya Fransa, İngiltere, alya? diyecek oldum. — Onlar, dedi, herhangi mtüsta- kil bir Arap hükümetinin ancak uzaktan yardımcısı, hâmisi olur. lar ve bu hükümetin inkişaf ode- bilmesi için hiçbir şeyi esirgemez- İzel ili a İM metin ünden münhal tkmkkdkk yaa ler. Bundan eminiz. — O halde, dedim, neden Tu nusa, Fasa, Cezayir, Hindistan ve- ii Trablusgarba istiklâl vermiyor- ar, — Oraları henüz müstakil ol- maya, kendi kendilerini idare et- meğe hazır değillerdir. Bu, milliyetperver Arap gençle- rinin o zaman nasil aldandıkları- nı gösteren bu konuşma, o genci ikaz için, ona i çin sarfettiğim bütün emeklerin boşa gittiğini gösteren bir netice ile bitti, O zaman bu gibi gençlere söyle- diklerimiz, bugün mevcut olan va- ziyeti tasvirden ibaretti. O zaman bize inanmayanlar bugünkü haki- kate çok acı ve elim bir nkisarı yale inanmak mecburiyetinde- er. İstanbulda Zühravilerin kur- dukları Elahal Arabi kapandıktan sonra bunların Arap talebeyi öne sürerek Elmüntedil Edebi isminde bir cemiyet kurduklarını yazmış- tım. Bu cemiyetin reisi de bilâhare paşa tarafından idam etti- rilen Abdülkerim Halil idi... Abdülkerim Halilin daha o za- man Fransızlarla anlaşmış oldu- (Bitmedi) Türk - Bulgar münasebatı Bulgaristanla bir misak akdi için bir Bulgar gazetesinin ya zdıkları Yong ismindeki bir Bulgar vilâyet gazetesinde Bay Govâdaref Türk - Bul gar münasebeti. - dair şayanı dikkat bir yazmıştır. Bu makaleyi aşağı 8 Bul anlaşmasının v. mesaisi. slay böyle Sem bağlı idi Türkiye ve Bulgaristanın devam ode- bilen halledebilecek bir usul bulunabilirdi. Balkanların hiç bir tarafında Türkler, Bulgaristanda olduğu kadar din ve kül tür serbestisine ve siyasi haklara malik değildir. Bulgar - Yugoslar anlaşması, Türk - Bulgar anlaşmasına inâni ola- maz, Bilâkis birisi ötekinin tahakkuku- na yardım eder, Balkanların belkemiğini teşkil eden ri misak Balkanların sulhünü Yerime Yeni Türkiye, e Türk devlet ve milleti ve yeni 'kerlerin samimiyetini severler ve bun - dar faaliyet adamlarıdır. Bu şernit dahi- linde M. Thödor Pavlov'un Ankara el- iliğine tayini fazla bir muvaffakiyettir. M. Pavlov sade yeni Türkiyeyi ve onun büyük banilerini tanımaz; ayni zaman- da, Türk « Bulgar münn tinnt edeceği cena halıkımda da sarih bir ileri vardır. Yeni elçi, Türkiye ile Bul- garistan arasında bir anlaşmanın tahak- kuku için lâzmşelen prestij'e maliktir ve usul dairesinde çalışmasını da bilir, yanmayan, YAREN, PED HARİCİ HABERLER Yeni Belçika kabinesi Van Zecland iş başında Belçika Frangı kıymetten indi. Kabine meclise güvenebilecek BRUKSEL, 29 (A.A.) — Kabinenin | beyannamesinin okurmasmdan ve Baş- İ ıslahat projelerini tahakkuk ettirmesine kâfi gelecek bir ekseriyeu elde edeceği mütalcasını tedirler, BRUKSEL, 29 (A.A.) — Yeni Baş- bakan B. Van Zeclamd'm mecliste ya - pacağı beyanat, mali vaziyet ve Belçika parasının vaziyeti dolayımle büyük bir sabırsızlıkla beklenmekte idi, Celsenin açılmasından daha bir saat evvel parlâ- mentonun önünde büyük bir halk kütlesi birikmişti. Bütün tribünler ve sefaretler tocası da dolu idi. Başbakan beyanatında demiştir kit '— Belçika, Bolganın bugünkü altın mikyasını değiştirmek mecburiyetinde dir, Hâmiline ait ve derhal ödenmesi lâ- zam geler senetler hakkındaki amini kayıtlar lüğvedilmiştir. Beiçika, altın sası prensipirie sadık kalmakta ve ini uluslararası işsiyebilmesini “min edecek | şernitin yeniden tesisini arzu etmektedir. Belçika, paraların yeniden altın esası ü- zerine stabilize edilmelerini temin ede- cek uluslararası bir uzlaşma aktmın tes rini bütün vasıtalarla elde etmeğe ça- ışacaktır, Buna intizaren hükümei, par- lâmentonun diğer büyük memleketlerin de bilâhara iştirâk edecekleri bir muka veleye müstenit olarak altın esasmı ye- niden tesis etmek hususunda — bir sene müddetle salâhiyeti tamme istemekte- dir. Yeni altın esası vakia bugünicü de- recede olmıyacak. o Fakat hiç bir vakit bugünkü kıymetten azami yüzde otuzu geçen bir tenezzül göstermiyecekdir. Hükümet beyannamesinin ikinci kaş. amında Belçikanın ökonomi bakımından Sam bir şekilde yeniden tensikini derpiş etmektedir. Mançuride | Bir petro. inhisarı vücude getirilmesi İngilterede nasıl karşılandı LONDRA, 29 (A.A.) — Dış işleri T İngiliz sefirin - 'odeyodaki 'den Mançuri hükümetinin kendi top- raklarında petrol satışı üzerinde bir inhisar tesisini mübeyyin bir karar - name neşretmiş olduğuna dair bir ra- por almıştır. Bay Lindseye tevdi edilmiş vesika Tokyo hükümetinin nazarlarını tekit ötmektedir. o Filha » kika Tokyo hüküinetine göre Man - gurinin dahili işlerine müdahale et - mek kendisine ait değildir ve açık ka- pr politikası ihlâl edilmemiştir. İngiliz mahafili diyor ki: Mançu- rinin bu suretle dolayısile tanınmış ol- ması meselesi ortaya atılmış oldu - #ündan ve ayni mesele pet rol kumpanyaları ile Japonya hükü- meti arasmda müzakereler yapılmak- a bulunduğundan hali hazırda Ja - ponyaya yeni bir nota vermeğe mahal yoktur. olan noktai İspanyada Kabine istifa etti. Buhran baş gösterdi MADRIT, 29 (A.A.) — Kabine istifasını reisici vermiştir. Yeni kabinenin, eski kabineyi teşkil eden partiler tarafından teşkil olunacağı zannedilmektedir. Maamafih eğer en mühim parti © lan katolik halk partisi hükümeti teş- kil etmeyi kabul eder ve bakanların ekserisini o kerdi azası © arasından seçer ise buhranın ehemmiyet kesbet- mesi muhtemeldir. A ii tri isyanından dolayı edilen sosyalist şefi Pena halkında bir. af karını çıkarılması © üzerine kabine azası arasındaki ihtilâftr. MADRİT, 29 A.A. — Kabine buh - Byor. Sebep olarak, Gonzalez Ponanın affı meselesi ileri sürülecektir. MADRIT, 29 ALA. — Kabine istifa etmiştir. Bu istifa Asturi isyanına işti rak edenler aleyhinde verilen bazı i - dam hükümlerinin iptalini müteskıp ka bine içinde hüdis olan müşkülâttan ile- ri gelmiştir. Belçika ve altın esası Zeplin'in uçuşu FRIDRIHSHAFEN, 29 (AA) — Graf Zepelin balonu bu sabah, içinde 24 yölen ve bir kaç davetli ile üçüncü hazırlık uçuşunu yapmıştır. Balon, bu senenin tik cepubi Amerika seyahatine 6/4 te kalkacaktır. e AN Dış siyasaya gelince; Belçika kendisi- nin ökonemik istiklâlinin tamamiyetin - den kat'iyyen feragat etmemek şertile Belçika menafine uygun gelecek misak- ları tercihan intihap edecektir. Parlamento henüz tesbit edilmemiş o lan bir tarihe kadar içtimalarını tatile davet olunmaktadır. Hükümet bütün ulusun itimadını ka- #anmak için elinden gelen her şeyi yapa- cakir, "Hükümet, ilk ayların gayet süç geçeceğini fakat diğer taraftan iyi celerin zuhur etmekte secikmiyeceğini Hükümet beyannamesinde iç ve dış si- yasaya bir iki cümle ile temas edilmekte ve hükümetin, ulusal ökonomiyi tanzim için teşekkül etmiş olduğu tebarüz et- tirilmektedir. Altın esası BRUKSEL, 29 (A.A.) — Belçika hü- kümeli, mebusan meclisinden Sovyet hükümetini resinen tanımak için mezu- Biyet talep etmiştir .Hükâmet ayni xa manda dünyanın diğer büyük devletle rinin de kabul edecekneri ber mizaka tev- fikan altın esasma sadık kasmak için de meclisten mezuniyet istemiştir. Şimdiki halde Belçika frangının is - israr. Belçika mâli banknsı tarla © decek ve bu banka, kendi basiknotlarına mukabil bir kambıyoyu tanzım sermayesi vasıtasile ecnebi dövizler aup salacak. tır. Bu mübadelenin nisveti, bilâhare ba- kanlar meclisi tarafından tesbit edilerek | ve bu muvakkat rejim, yarından sonra başlıyacaktır. Paris bekliyordu PARIS, 29 (A.A.) — Belçika frangt- Bin kıymetinin indirilmesi, bir güna hay- | vet uyandırmamışlır. Vaziyette sükün vardır. Masmafih © bazı obligasyon ve vantlarda düşüklük kaydedikniştir. Fransada Ayan 1935 deniz inşaatı- nın tezgâha konulmasına itüfakla karar verdi PARİS, 29 (A.A.) — Ayan mec - isi, şataxla beraber bitirdiği celse - sinde 1935 senesi deniz kış - imının tezgâha konulmasına müttefi - kan karar vermiştir Ayan, işari reyle, taarruzi olm- yan bir müdafaa için verilen kanun projesini kabul etmiştir. İtalyada tayyare şenlikleri ROMA, 29 (A.A) — İtalyada tayyare kuvvetlerinin ayrı bir snrf olarak onuncu yıldönümü, Battario tayyare limanında ve Bay Mussolini nin buzurile mutantan bir surette tes- bit edilmiştir. Yeni Leh kabinesi Lil Üniversitesi aşi Tıp fakültesi talebesi iki günlük grev yaptı PARIS, 29 (A.A.) — Lil üniver - sitesi tb fakültesi talebesi, bu sabah iki günlük bir grev ilân etmişlerdir. Talebe, memlekette doktorluk yapmak ta olan ecnebilere karşı şiddetli ted- birler alınmasını istemektedirler. Tıb talebesi cemiyeti | komitesi, ayni zamanda cuma ve cumartesi gün leri ecnebi o doktorlar o miktarının fazlalığını protesto etmeye de karar vermiştir. Böler iy şer eğirme Fransanm büyük telebe cemiyetleri hepsini ihtiva eden milli telebe iyeti teşkilâtı bu mümayişlere iş tirâki kabul etmemiştir. Fransa ile Almanya arasında bir kle- ME eşey ring itilâfı müzakereleri PARIS, 29 (AA.) — Fransa ile Ak manya arasında bir klering itilâfı ak- di için cereyan etmekte olan müza - kerelerin müsait bir surette / İlerle mekte olduğu beyan edilmekte ve şimi- diki itilâfnamelerin dört ay müddet- le temdidi ümit olunmaktadır. Bu müzakerelere daha geçenlerde Pariste başlanılmış idi, Bu müzake- reler esnasmda Fransa hükümeti, dö- viz fazlalığı hakkındaki Almanyanın mühik talebeni kabul etmiştir. Bundan başka Fransa hükümeti, ihracatmdaki taahhütleri bir takım takas tedbirlerile tesviye etmeye iş» trâk eylemek suretile iki memleket arasındaki ticaret münasebatmın in. kişafma çalışmaya amade olduğunu bildirmiştir. Bay Laval B. Titülesko ile görüştü PARIS, 29 (A.A.) — Bay Laval ile Bay Titülesko arasındaki gö - rüşme bir saatten fazla sürmüştür. Bu görüşmeden sonra her iki devlet adamı, matbuat mümessillerini kabul ederek her noktada hemfikir ol. daklarını ve bugün tekrar görüşec eklerini söylemişlerdir. Bay Titüles- ko, Belgrad ve Prag seyahatlarınd an sonra Parise küçük anlaşmanın mevcut mesaili hakkındaki mütalea larını getirmiştir. B. Litvinof ile Bay Laval arasında samimi telgraflar MOSKOVA, 29 (A.A.) — Bay Litvinof ite Bay Laval arasında şu tel graflar taati edilmiştir: Bay Litvinofun telgrafı Moskovayı ziyaretiniz hakkınd a Fransız hükümeti tarafından alın- mış olan kararı büyük bir memnuniyetle öğrendim. Muvasaletinizi ne kadar büyük bir mahzuziyet ve ne derece derin bir alâka ile beklemek- te olduğumu beyan etmekle bahtiy arım. Şuna kaniim : ki, aramızdaki noktai nazar taatileri ve bunların neticeleri, bundan evvelki telâkkile- rimizdekilerden çok daha ziyade sc meredar olacak ve bu noktai nazar taatileri memleketlerimiz arasında daha sıkı münasebetler tesisine hâ- dim olacağı gibi müsbet sulh zama nları aramamıza da medar olacaktır. Bay Lavalin cevabı: Ziyaretime ait dostane hissiya tınıza hararetle teşekkür ederim. 11 ve 15 nisan olarak tesbit edilmiş o lan beynelmilel telâkkiler hitam bu- lar bulmaz Sovyet hükümetinin se vimli davetine büyük bir memnuni- yetle icabet edeceğim. Çok yakın bir zamanda Moskovada yapacağı - mız görüşmelerin memleketlerimiz in dostane teşriki mesaisi sayesinde umumi emniyetin inkişafı ve sulhü n tarsini sahasında yeni yeni mu - vaffakiyetlere müncer olacağına k aniim. Kooperatifçilik kurumu kongresi ANKARA, 29 (A.A.) — Türk Kooperatifçilik kurumu yıllık kon- gresini bugün Hatkevinde kurumun fahri başkanı Ekonomi bakanı B. Celâl Bayarın başkanlığı altında toplanmıştır. Toplantıda kurumun üyeleri ve kooperatifler adına seçilmiş mu- | rahhaslar bulunmuşlardır. Kongre idare heyeti raporunu dinledikten sonra hesapları tetkik etmiş ve yeni idare heyetini seçmiştir. Bundan başka şimdiye kadar yapılan neşriyattan ayrı olarak ilmi neşriyat yapılması onaylanmıştır. Cumhurreisi Atatürk'e, Başbakan İsmet İnönüne kongrenin saygi- larının sunulması teklifi ittifakla kabul edilerek kongre adına telgraf. lar çekilmiştir. Surire fevkalâde komiseri Adanada ADANA, 29 (A.A.) — Fransanın Suriye fevkalâde komiseri Kont de Martel bugün şehrimize gelmiş istasyonda karşılanmıştır. Kont ve maiyeti hazırlanan otomobillerle şehre inmişler bir saat kadar kaldık. tan sonra Toros ekspresile Halebe doğru yollarına devam etmişlerdir. “ii Filistine Triyesteden yeniden 1600 yahudi hareket-etti Tüiyente, 29 AA — Filetn bat fevkalâde eervisini yapmakta olan wa) ismindeki trans atlantik, kel Ayrupa memleketlerine mensup olan 1600 Yabudiyi hamil olduğu halde hn - roket aimizir. Bu Yabodilr, Fietie gi Bu yalenlar aracımda 1000 atlet var. gir, bunlar Tekarinin Hünci makabiyad- larına iştirak edeceklerdir. İngiliz ve Lehistan komsolaskarı, va- yaran hareketinde haze bulunmuşlar - Berlinde kar yağıyor BRESLAV, 29 (A.A.) —Uç gün - denberi Silezyada dağlık arazide bol kar yağmıştır. va Bu sabah Berlinde fazla kar Şağmış, şehir kalın bir kar tabakası altında kal- muştar, Malatyada Sinema yandı Çocuğunu bulmağa koşar bir kadın düşüp öldü Birlik köycülerinin dünkü (toplantısı Mili Türk Talebe Birliğinin Köycü- lük Kurultayı dün sani onda o Halkevi salonunda toplanmıştır. Kurultaya İstik- lâl marşı ile başlanmış ve kurultay bağ kanlığına piçi Hüseyin seçilmiştir. Evvelâ Birlik reisi o Bay Rükneddin Fethi Köycülük Kurultayının bir yıllık Bundan sonra köydülük fileriyatıns ilerletme tertip edilen köy günleri ve köy £ konferanslarma bu yıl dn devam edilmesi istenmiş ve kabul &- Talebo Birliğinin tertip ettiği Köycü- lük Kurultayın o yardımları dokunan Tap Fakültesi fizik, kimya doçenti Bay Sadi, terbiyeci Bay Hıfzırrahman Ra - git, Konservatuvar müdürü Bay Yusuf Ziya, hıfzssrhha profesörü Bay Hirşe Birliğin açık teşekkürleri bildirilmiştir. Bundan sonra Birlik üyelerinden bazı ları bu mevzu üzerinde söz alarak köy“ e e an gü Gi yan glam li ale si için köy işierile uğraşacak beş kişilik bir idare heyeti seçilmesi istenmiş ve b istek eksöriyotle kabul edilmiştir. Heye at, Mehdi, Sadık, Filik. Bu heyet Köycülük kurultayına gire diye kadar gelen raporları tasnif ederek en bir rapor hazırlıyacak ve Birlik İdare heyetine verecektir. Ayni sanan baş yeni çalışma şeklini de iza