4 Şubat 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

A AN tini RR a ? 0 5 MİLLİYET PAZARTESİ 4 T 193$ m m ; i ? ; ; ri i Osmanlı İmparatorluğu sa) Her hakkı mahfuzdur. Yazan: Son Yemen valisi Mahmut NEDİM Hiç kimseye hesap vermeyen bir adam: Şerif! Müşür Osman p$ş. niçın Hıcazdan kaldırılı- yor?- Suriyeye bir tayin ve süküt hakkı - Kızıl Çalmıyordu ki Hicazdan ayrılışı: na müteessir olsun. Bu (teessürle Sultan Hamide gayet ağır bir W graf çekti, bu telgrafla padişaha oynana oyunların, çevrilen intrika- ların içyüzlerini mufassalan anlat- tıktan sonra, Müşir (Osman paşa niçin vazifeden affettirildiğini 80- ruyordu. Sultan Hamit bu telgrafa verdiği cevapla, herkesi de (kendisi gibi şahsi menfaatinden başka bir şey düşünmez addettiğini bir daha gös- termiş oluyordu. Müşür Osman paşa Hicazdan ay- ri ışının bu kita için hayırlı olamı- yacağını delillerle anlatmıştı, fakat Sultan Hamit bu iş üzerinde biraz kafa yoracağına, işi şöyle anlamağı tercih etmişti: Müşir paşa azline müteessir oluyor, yeni bir iş istiyor, verelim de sussun! ve bu dü sünce ile Osman paşayı gene Suriye ye tayin etti, Artık OHicaz Şerif Avnürrefikin batapu mutasarrıf ol- , duğu bir çiftlik haline gelmişti... Şu kadarını söyleyim ki, benim bulunduğum zamanlar orada yap- tığım hesaplara göre, Şerifin gay- rimeşru bir şekilde fakat kitaba uy- durarak dığı para senede lâa- kal bir milyon altın lira idi. Para ciheti böyle olmakla bera- ber, halkın diğer taraftan katlandı- ğı zulmün de haddi hesabı yoktu. Şerif istediğini yapar, kimseye he- sap vermeğe kendini mecbur addet mezdi. Hicaz münbit, mahsuldar, kala- balık bir kıta olsaydı, muhakkak ki bu bir milyon altın dört misli artar dı. Faket Hicazın takati o bundan fazlasma mütehammil olamıyordu. Öyle iken gene gözleri doymazdı. Bunlar devlet işi için değil, fakat keselerini doldurmak için masala- rmın başıma © oturur, gece gündüz çalışırlardı. O senede dört bir ta- raftan birçok hacı gelmişti. Bu za- vallı adamlardan muhtelif namlar- la bir sürü vergiler alınırdı. Ancak bu paralar devlet (kasalarına gir- mezdi. dı durdu ve bana sordu, yorgunluktan icsılmeş bir sesler — Nerde o? Utancımdan diyemedim: “Aradığın benim © yorgun yolcu! O, ben iralyes. Gece... Bir nisan gecesi, Işık, odamda yânıyor. Tatlı bir esin, yavaş sessiz ye- ziniyor. Gürültücü papağan, tüneğinde uykada, Etekliğim, tavus boynu rengin- de. Maşlahım da açık çayır yeşili. Pence- remin önündeyim, sokağa mırıldanıyorum, karanlık gece içinde: sa ben im, umutsuz yoleul., O, iml.. avutayın , bilmem! O zaman ki: sergi- lim, yanımdadır, birlikte oturmuşuzdur; © zaman kis yere eğiktir gözlerim; gece, 7 esin, ışığı ööndürür; bulut. , yıldızlara çekerler. Yeryü- sultanın düşünceleri Ben bir mutasarıf (o sıfatile bile bunlara itiraz edemezdim. Dediğim gibi her şey kitaba öyle (o uydurul muştu . k Buna rağmen bir gün bir kızılca kıyamettir kopardım. Heriklüs isminde bir Holândalı Mekkeden, Şerif Avnürrefik paşa ile Ahmet Ratip paşanın birer mek- tubu ile karşıma geldi; — Selâmün aleyküm... dedikten sonra gayet teklifsizce oturdu. Bu adamın her halinden belli i- di ki, Hicazda yukarıdan ismi ge- çen iki paşa tarafından himaye 6- dildiği için kendini pek yüksekte görüyor, kimseden pervâsı olmadı- ğını açıkça ilân ediyordu. İlk iş olarak, onun bu gururunu kırmak lâzımdı. — Ne istiyorsumuz? dedim. O, benim bu sualime cevap vere- ceği yerde, gülümseyerek; — İsmim, Heriklüs değil, artık, Abdülhamittir. Bir dakika hayret etmemi bekli. yerek yüzüme baktıktan sonra, de- vam etti; — Elhamdülillâh dini o islâmla müşerrefim. Soğuk, sert bir lisanla; — İyi... fakat ne istiyorsunuz, bana onu söyleyiniz, dedim. — Avnürrefik ve Ahmet Ratip paşalar yazmamışlar mı? — Ondan başka bir istediğiniz var mı? — Hayır. O halde, dedim, siz buyurun gidin, onlar bu kâğıtları yanlış'ıkla size vermişler, bana doğrudan doğ- ruya posta ile (gönderebilirlerdi. Size zahmet olmuş... Adam, şaşırdı, gözlerini gözleri- me dikerek, ne dediğimi anlama- yan bir bakışla bakıyor, ve masa- mın üzerindeki kâğıtları göstererek — Hayır efendim, diyordu, size getirdiğim bu kâğıtlar hakkında müsaade buyurursanız izahat vere- yım, Belki iyi anlatamamışlar, herhal. de işin içinde bir yanlışlık olacak... Nasıl olur efendim, nasıl olur? di- yordu; — Gayet iyi, mükemmel bir su- relte anlatmışlar, müsterih olunuz, fazla izahata hiç hacet yok... Ben kendilerine icap eden cevabı veri- rim, buyurun... Heriklüs; nam diğerle Abdülha- mit efendi bu kat'i ifadeye rağmen bir türlü çıkıp gitmiyordu. Hicazın en kuvvetli iki başı tarafından ga- yet kat'i bir şekilde verilen emir. İerin böyle bir aksilikle karşılana- bileceğini o aklma bile getirmemiş | ti elbette. Bu emirlere kim muhale- | fet edebilir, kim küçücük bir itiraz- Tunus yerlileri Ayaklandı Yahudilerin kahve ve ma- ğazaları yağma edildi SETİF — Konstantine vilâyet — 3, (A. A.) — Dün gece burada cereyan eden hâdiseler neticesinde 2 kişi ölmüş, üçü polis olmak üzere 5 kişi yaralanmış- tır. ikisi yağma edilmek suretile 5 kah- vehane hücuma uğramıştır. Bu karışıklıkların menşei şudur: Sirven aamaaki bir polis memuru iç- lerinde bir de asker bulunan birçok yer- Kiler arasında sükünü tesis ile uğraşır- ken, yerliler evvelâ bu polis memuru ü- zerine, sonra da ağırca yaralanan arka» daşlarının muavenetine gelen diğer po- lisler üzerine hücum etmişlerdir. Polisler, evvelâ karakoin sığınmışlar, sonra da biri müstesna oumak üzere dam dan kaçınışlardır. Karakol kapısını zor layıp içeri giren yerliler, o orada kalan polisi fena halde hırpalamışlardır. Bunun üzerine şehirde yerlilerden bir askerin, Yahudi bir polis tarafından öl- dürüldüğü şayiası dolaşmağu başlamış ve yerliler, gruplar hannde, Yahudilerin kahvehane ve mağazalarına hücum et - mişlerdir. İlki kahvehane ile bir mağaza yağma edilmiştir. Askeri ve mülki me» murların, sidce'li ve çabuk müdahalesile sükünet iade edilmiştir. Bütün bu hâdi- tar. Yugoslavyada Nafıa işleri Bütçedeki paradan başka 20 milyar sarfedilecek BELGRAD, 3A A.) — Başbakan Bay Yevti; aün akşam radyoda söyledi- ği bir nutukta Yuyoslevya'nın mali si- Yasetine temas ederek demiştir kiz “Hükümet milli ökonemiyi düzelt - mek, işsizliğe marşı mücadeleyi kuvvet- lenairmek ve turizmi teşvik etmek için büyük nalın işleri yapılmasına dair bir «ararname uştar. s5u büyük maf işleri, modern yollar ve şimendifer hat- ları yapılmasına dairdir. — Bu işler için bütçede tahsis edilen paradan başka hü- xümet 20 milyar dinarlık yeniden para bulacaktır. Iki senede sarfedilecek olan bu 20 milyar dinar içerde ve dışarda bu- İunan bankalar nezdinde müsait şersitle ve obligasyon şeklinde elde edilecektir. Bu obligasyonlar vasat vadeli olacaktır. Sovyetler Kongresi Gy Diğer raporları da dinle- yerek vazifesini bitirdi MOSKOVA, 3 (A, A.) — Sovyetler kongresi, müzakerelerine devam etmiş ve Bay Ürdijonik tarafından verilmiş ©- lan raporu tetkik eylemiştir. Bay Volgüie, kongreye dahili hardın en müşkül zamanlarında bile Sovyetle- rin ilmi müesseselerin inkişafına him- «net etmekten bir an bile bali kalmamış olduklarını batırlatmıştır. Bay Piatakov, söylemiş olduğu bir na- tukla ağır sanayiin istihsalâtın kalite tibarile ıslahı ve maliyet fiatlerinin iadi- rilmesi gibi muvaffakıyetleri saymıştır. Akşam eelsesinde Bay Kalenin'ir tek- Bi üzerine kongre Bay Molotov'un kon- gro ruznamesine Sovyet kanunu. esasi- sinde yapılacak tadilâi meselesinin itha- li suretile ilemali teklifini ittifakla ka- bul etmiştir. da bulunabilirdi, buna aklı ermi- | Yugoslav başvekilinin rad- yordu. Hayalinin kırılışı ile teessür için- de kalan adam şaşkın şaşkın kar- şımdan çekildikten sonra, getirdi- ği kâğıtları bir daha okudum. Paşalar bu adam vasıtasile aldık- ları (Mekke) ve (Medine) vapur- larınm pek yakında limana gelece- ğinden bahsediyorlar, ve bu vapur- ar ağızlarına kadar dolmadan hiç- bir hacının başka bir vapura bin- mesine izin verilmemesini istiyor» lardı. Yani ben, Heriklüs efendi ile be- raber, elele vererek, hacıları, onun, daha doğrusu paşalarla beraber kurdukları şirketin vapurlarma, hem de çok yüksek bir navlunla ve zorla dolduracaktım! Benden bunu istiyorlar, bunun i- çin emir veriyorlardı. göni ball aşili » ir, di de giderlerken la e kuruşlarna göz dikmiş bulunuyor. lar. Bir adamı istediği vapura bin- nekten ben ne hakla menedebilir. dim? Keyfi bir emirle bir inhisar kuruluşuna ben nasıl âlet olabilir. dim. Nihayet ya bu yüksek ücreti veririsin, yoksa buradan bir yere gi demezsin der gibi, hacıdan onu soy maktan farksız bir şekilde, diğer ka aaa yalacan Mliklürmen Iâakal ir misli fazla bir navlu; - sıl zorla alabilirdim? an — Bitmedi — ; yoda bir nutku SELGRAD, 3 (A. A.) — Başbakan Day Yevtiç, dün ükşam saat 20 de Bel- grad radyosunda Yugoslavya'nın bütün radyo istasyonları tarafından neşredilen bir nutuk irat etmiş ve Avrupanın bu- günkü siyasası karşısmda Yugoslavya nın durumunu anlatmıştır. On kişinin ölümü istendi DIJON, 3 (A. A.) — Müddeimmumi- ik Madevilla mahallesinde ibtilâle işti- râk eden on mmüttebim için, ölüm cezası Yunanistan dışında yaşı- yan Yunanlılar ATİNA, 3 (Milliyet) — Yunamista- nan haricinde yaşayan bütün dünyadaki Yunanlılardan mürekkep olarak topla- nacak meclis için dün £ Başbakan Bay ie davetiyeleri imza eylemiştir. ri 15 gün evvel ölmüştür. * Havana'da huydır olduklarından süphe edilen 26 kişi yakalanmışlardır. HARİCİ HABERLER Td Sovyetlerin Amerikaya borcu bu'unmaktan çekinmişler MOSKOVA, 3 (A. A.) — Bay Hull. ün Sovyet « Amerika münasebatı hak- kında geçenlerde vaki beyanatı dolayı: sile Bay Litvinof, (o Tass Ajansının bır muhabirine şu beyanatta bulunmuştur! “Bundan takriben bir sene evve! biz“ zat Bay hoosevest ile görüştugüm Sira da Amerika ile Sovyet Rusya'nın müte- kabil mali reütalebeleri meselesinin 3aMi baldımdaki itilâfın esasları takarrür et» mişti, “Tecssüf olunur ki Amerika sefirinin Moskova hükümetile ve Sovyet sefizinin Vağinşton kükümetile munhharon yap amy oldukları müzakereler evvelce Vaşington'da kabul etmiş oldu- ğumuz esaslı noktalardan biri yani”is. tukraz meselesi hakkında tereddüt izhür edilmiştir. “Mauahharen yapılmış olan müzakere lerin şimdiye kadar hiç bri netice ver- memiş oknasına bittabi teessüf ederiz. Mamafih bu hal, iki devletin mütekebil münasebetleri ve bilhasan ticari müna- sebetleri üzerinde her hangi bir surette tesir icra etmemek gerektir. Suikasd dosyala- rını çalanlar osnasında Bir çok tevkifat yapıldı asıl failler daha aranıyor ATINA, 3 (Milliyet) — Venizelos suikastı davasına ait olarak ikinci islin- sif eden Başbakan demiştir ki: — Muhalefet roisine karşı yapılan cürüm © suçlularının adaletin tecellisine mâni olmak istedikleri anlaşılıyor. Ma- | alesef bökimler de kaçamak yolu ara - | maktadır, Fakat her ne de olsa bu dava | neticelenecektir. Çalınan evrakın asıl dava ile alâkası yoktur, Polis ve jandarma ovrakı çalanları c'e geçirmek için büyük gayret göstermelr tedir. Birçok çupheli kimseler tevkif €- dilmişlerse de henüz failler elegeçme - mişlerdir. Almanyada Askeri hizmet Hükümet nisanda mecburi hizmeti yeniden kuruyor PARIS, 3 (A. A.) — Amsterdam'da- ki salâhiyettar mahafilden alınan malü- smata göre, bedenen sağlam, 1900 - 1915! doğumlu Alman memurları, iki aylık be| askeri bizmet için hazır bulunmak emri. ni almışlardır. Ayni mahafil, Aknan Oo bükümetinin gelecek nisanın 1 inden itibaren, mec bari hizmeti askeriye usulünü yeniden kurmak niyetinde olduğunu beyan et - mektedir. Sovyet Rusya Ve Almanya Sovyet ağır sanayi kom- seri Almanyaya ihtiyaç- ları olmadığını söyleyor MOSKOVA, 3, AA, — Tas siansı bildiriyor : Ağır sanayi komiseri Bay Mihailof'un Radosta Ördü al Ge eğe alandır, kendisi Kastamonuda Amerikalılar bir ikrazda | 7 ANKARA, 3 (A. A.) — Dahiliye Vekdleti Matbemat umum lüğünden bildirilmiştir? Viyana'da çıkan “Neues Wiener Journal” ın 29-1.935 18 sayısında çıkan bir Sofya telgrafına göre Makedonya Komitesi Mihailof'un Rodos adasında öldürüldüğü yazılmaktadır. Bu habef landır. Mihalef | Kastamonudadır ve sıhhatı yerindedir. Ankarada tıp fakültesi kurulacd ANKARA, 3 (Telefonla) — ağlık ve Soysal Bakanlığı A: da bakanlığa bağlı bir Tıp Fakültesi kurulması için bir kanun p hazırlamıştır. Gümrüklere gösterilecek faturali ANKARA, 3 (Telefonla) -—— Gümrüklere ibraz edilen fatarâ bilhassa mensucata ait olan: ın müfredatlı olması lâzemgeldiği "f buna dikkat edilmesi icap ettiği Gümrükler Genel Müdürlüğünce kadarlara bildirilmiştir. Yozgadda şiddetli sarsıntı oldu YOZGAT, 3 (A. A.) —Dün ve bu gece şehrimizde sarsıntı © muştar, Sarsıntı bugün öğle üzeri tekrar duyulmuş ve 10 saniye # müştür. Sarsıntının şiddetli olmasına rağmen zarar ve ziyan yokti Samsunun Sayfiyesi: Lâdik Burada Japon malları aya- rında bezler dokunuyor LADİK, (Milliyet) —Lâdik, Samsun - Sivas demiryolunun ü- zerinde 56 köylü ve (21000) nü- fuslu kazanın merkezidir. (1010) rakımmdaki Oomerkez kaza Samsun vilâyeti hududu da- inde hava ve suyunun fevkalâ- deliği ile tanınmıştır. Vilâyet hal. kından bir çokları yazın sıcak gün lerini geçirmek ( için bu aylarda buraya akın ederler. Bunun için Lâdik ötedenberi vilâyetin sayfi- yesi ve sanatoryomu olarak tanm- mıştır. Halkın başlıca geçim membar toprak mahsulleridir. Filvaki ka- za senevi (1500) ton arpa, (1500) ton mısır, (50) ton buğday ihraç etmektedir. Avrupaya ihraç edil - mek üzere Samsuna sevkedilen yu- murtanın miktarı senevi (4000) sandığa balığ »lmakta iken, son zamanlarda bu miktar eksilmiş - tir. Dokumacılık Münevverler ve iş adamları son zamanlarda dokumacılığa hayli e- hemmiyet vermişlerdir. Lâdikte Japon malları ayarmda bezler do- kunduğu gibi güzel ketenler, göm- leklik basmalar, ince kaput bezi, çarşaf, şalvarlık ve saire imalâtın- da son zamanlarda hayli terakki. etmiştir. Halen köylerin bir çoklarında ve kısabanm ekser evlerinde bi- rer dokuma tezgâhı © mevcuttur. Evinin işini bitiren Lâdik kadını gününü ve gecesinin bir kısmını dokumacılığa hasrederler. Yüksek sermayeli tüccarlar dokumacılığa var kuvvetlerile sarılacak olurlar. sa Lüdikte yakın istikbalde sanayi merkezlerimizden sayılacağına hiç şüphe yoktur. Köyleri kaza merkezine bağla- layan yollar muntazam olduğu gi- bi 22 köy de merkeze (telefonla bağlanmıştır. Son sene zarfmda Kızoğlu, Eyübiye, Şeyhli, Ayvalı köylerinde birer mektep yapılmış- © © Belediye işleri ve 1931 senesinde 9.434.000.000. ibaret bulundu- deniliyor Belediye işlerinde son seneler- de hayli yoluna girmiştir. Evkafa ait Taşhan istimlâk edilmiş olup e hal haline konu- 1, in yanı başmda kenardaki fenni mezbaha e dır. ç Saat meselesi ve saat esaslı su- rette tayin edilmiştir. Belediyeye ait olan meşhur Hilyas kaplıcala. rını istasyona bağlayan şose üze- ii yaptırılmıştır. gramı dairesinde borcunu ödeye ödeye geriye hemen hiç bir şey bırakmamıştır. Bu mektubumda Lâdiklilerin mühim bir ihmallerini kaydetme- den geçemiyeceğim, Halkın oku - mağa karşı gösterdiği (lâkaydi. Lâdikte gazete bayii bulunmadığı gibi mevcut sekiz kahvesinde de tek bir gazeteye tesadüf edilmi - yor. Bir iki reiskâr o memurundan Bülke kiüzkinin be ile allik İnhisarlar memurları ruma sandığı ANKARA, 3 (Telefonla) — lap memurları sanı daki kanuna müzeyyel kanun p liye bakanlığınca tetkik ed Trakya umumi müfel tişliğinde ANKARA, 3 (Telefonla) — 7 ümumi mülfetüşliği emniyet muavinliğine birinci mütottişlik İst rat müdür muavni Bay İzzettin (43 dilmiştir. Kral Kostantinin kemi! ATINA, 3 (Mülliyet) — Yap merasimde hükümeti temsil etmi) re (Kalama/ ya giden deniz ve iş bakanlarına Etniki Eteriya cemi den bir heyet müracaat ederek Kral Kostantinin kemiklerinin At getirilmesini ve sakıt kral haned Yunan tâbüiyetinin verilmesini ve bir heyet te Venizelos suikastı olarak mevkuf eski emniyeti müdürünün serbest bırakılmasını mişlerse de bu istenilen şeylerin ye ve emniyeti umumiye müdül ait olduğu cevabı verilmiştir. Kalimnostan kaçanli top ateşi mi? ATINA, 3 (Milliyet) — Kalim dasından kaçan yolcularla dolu bir kenlinin İtalyanlar tarafından bo9” dıman edildiği haklında Atina gö lerinde yazılan haberler henüz 189 etmemiştir. Boğulanlar olup olmadi ıştır. il Yozgad'da yıldönüm! YOZGAT, 3 (A. A.) — Atatül ize gelişlerinin ff nümü bu akşam Halkevinde büyük rasimle kutlulanacak ve gece fenfi layları yapılacaktır. Ankarada vilâyet fırl kongresi ANKARA, J.A.A, — C.H. F.A ra vilâyet kongrası bugün saat İ gocuk o esirgeme oOkurumu * mi merkez salonunda toplanmıştl! tün kaza mümessilleri hazı, bulunf lardır. Köngre vilâyet idare heyeti reifi Rifat Börekci tarafından açılmış, Bİ reisliğe Bay Rifat Börekci, ikinci İ ği Mümtaz Okmen, kâtipliklere 8 Ekrem ve Bayan Samiye seçil Kongre vilâyet idare heyetinin bik faaliyet raporu ile hesab inifekla kabul edilmiş ve kong) Lof sinin saygı ve sevgilerinin sunul kongre riyasetini memur etmi Kongre müzakerecerine deva! tedir. Vatan sesi mecmuası # leketimize gireme$* ANKARA, 3. AA. — Veri boyaz ruslar tarafından çıkarılan meni tan sesi,, adlı meomuanın e ri ğa anlaşıldığından memlekete | M ması icra vecilleri heyeti karariyif edilmiştir. ..