26 Aralık 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

İttihad ve Her hakk mahfuzdur. (BAHAEDDIN ŞAKIR BEYİN BIRAKTIĞI VESİKALARA GORE) Terakki! Yazan: A.C. Tahrikât: tesirsiz . kalmayordu Istanbul efkârında bir galeyan hasıl olmuştu. İttihat ve Teraki mahafilinde İn- gilizler tarafından yapılan bu tel kinlerin mânâsı lâyıkile anlaşılamı. yordu. Deniliyordu ki: “İngilizler bize sonuna kadar harbe devam et- memizi tavsiye ediyorlar, fakat bu- na mukabil yalnız Türk hukuk hü- küraranisinin muhafaza olunabile- ceğini ileri sürüyorlar!,, böyle bir kazancın boş bir ünvandan ibaret olduğuna söylemeğe hacet yoktu. İngiliz sefareti baştercümani Fiz- » de Babrâliye giderek sada- mahsus müdürünü görü- : “Hâlâ İtalyanları tard et- mediniz mi, hâlâ Alman tesiri al- tında mı o bulunuyorsunuz?,, gibi sörlerle kendi hesabına tahrikât yapmaktan geri kalmıyordu. Bu ishrikât tesirsiz kalmıyordu. ei ğına bir galeyan ha- sıl olmağa lamıştı. Bir lerden Hakkı air terki | verilmesi hakkında sadalar ei lıyordu. Mesele Hakkı Paşanm lu veya suçsuz olduğunda değil değildi, Hakkı Paşa Alman politikasma ta- raftar olduğu için Alman politika. batırılmak ve yerine İngiliz po- litikası geçirilmek isteniliyordu. Bütün hâdiseler Ingiliz diplomasi. si ile Kâmil Paşanm bu işte ittifak ettiklerine delâlet eyliyordu. Şayet tavassut teşebbüslerinden bir ne- tice hâsıl olmaz ve harp devam e- derse son dakikada İngiliz diplo- masisi ortaya çıkacak, Türkiyeye mümkün mertebe müsait şartlar- a sulhü temin edecek ve Italyan- ları Trabulusa sevka sebep olduk: | tan sonra neticede gene Türk dos- tu olarak işin içinden çıkacaktı. İngilizlerin £ takip ettikleri bu gayet mahirane siyaset yüzünden Türkiye için bir tarafta Ingiltere, Fransa, Avusturya ve diğer tarafta Almanya ile Avusturya olmak ü- zere Avrupa devletleri biribirleri- ne girmişlerdi. İtalyayı ittifakı müs)“ ol sellesten ayırmak için onu Trabu- lus garba yollayan — İngiltere ile müttefikleri şimdi mesele bir em- rivâki olduktan sonra gene Tür- kiye'ye dost görünerek Bağdat me selesinde Almanya'yı mağiüp et- meğe çalışıyorlardı. 17 teşriniev- velde İstanbuldaki Alman sefiri Baron Mareşal tarafından Alman- ya hariciye nezaretine gönderilen bir notada deniliyordu ki: “İnğilizlerin Istanbulda seneler- den beri el altından bize karşı yap- tıkları mücadele Trabulus mesele- sinden dolayı şinadiye kadar görül memiş derecede şiddet kesbetmiş- tir.,, Baron Mareşal iki gün sonra da $u raporu gönderiyordu: “Bu defa mesele, Bosna-Hersek hadisesi gibi bir iki ay zarfında at- lalabileceğimiz geçici bir devir de- ğildir, bilâkis tesirlerini bir çok-se- neler hissedeceğimiz kat'i bir mu- harebedir. e Şayet Italya'nın iki müttefiki (Almanya ve Avustur - ya) Roma'da Türkiye için kabule şayan sulh şartları temin edemez- lerse ve İngiltere'nin tavassutu de- vam eylerse o zaman İngiltere İs. | tanbulda kendisine öyle bir mev- ki temin edecektir ki Bağdat hattı. nın inşası bile bu yüzden tehlike. ye düşecektir.,, Gariptir ki İngilizler Londrada bulunan Alman ve Avusturya 5€- firlerini de kandırmağa muvaf” .k oluyorlardı. Meselâ Londradaki — Vangenheim'dan sonra bir müddet İstanbulda sefir- lik yapan — Kont Metternich, hü- kümetine gönderdiği bir raporun- da diyordu ki; Her ne kadar Türkiyeyi Italya- ya karşı biraz himaye etmek mil- yonlarca islâmı kazanmak için ca- | zip görünüyorsa da İngiltere Tra- bulusgarp i meselesinde tam bir bitaraflık muhafaza etmek azmindedir.,, Avusturya Londra sefiri Kont Mensdorf ile Rusyanın Londra se- firi Kont Benkendorf ta, İngiliz gazetelerinde ve İngiliz efkârı u- | mumiyesinde İtalya'ya karşı bir i husumet görülmesine rağmen İngil tere Hariciye Nezaretinin daha zi- yade Italya'ya mütemayil olduğu- pu hükümetlerine bildiriyorlardı. İtalya'nın Londra sefiri Mavki | periali ise İngilterenin tav reketinden çok memnun olduğunu yazıyordu. Görülüyor ki Ingiltere Istanbula karşı çelen bir vaziyet, harice kar- şı ise büsbütün başka bir vaziyet takınıyordu. Bunu takdir edevile- cek bir kimse bulunmadığı için Is- tanbulda İngilizlerin tavassut tek- liflerine dostane bir teşebbüs na- zarile bakılıyordu. Halbuki mak- sat, Kâmil Paşayı tekrar iktidar mevkiine getirmek ve Osmanlı dev eti üzerine gene İngiliz emellerini bâkim kılmaktı. Bir de İngilizlerin bir islâm devletine karşı hareket ettiğini bütün islâmlara karşı ört- mek ve Türkiyeye güya düşman değil, dost görünmeli, Bu vaziyet karşısında bütün ü- mitlerin İngiltereye bağlanması kadar tabii bir şey olamazdı, Türk ricali, ittihat ve Teraklki erkânı ve meb'usan meclisinde bir çok meb'- uslar hep aynı hisse kapılmışlardı. Ancak Kâmil Paşa iktidar mev- kiine geçerse işlerin ( düzeleceği zannediliyordu. Tabii Sadrazam Sait Paşanm mevkii tamamile sar- sılmıştı. Fakat bu işte Sait Paşa, Kâmil Paşadan daha kurnazca ha- reket etmiş ve 18 teşri, elde meb'usan meclisinin gizli bir içti- maında meb'uslara aşağıdaki be- yanâtta bulunarak Kâmil Paşanın sadaret gemisinin yelkenlerini şişi- ren rüzgârı dur: ğa ve düme- ni elden bırakmamağa muvaffak olmuştu. Sait Baya bu gizli içtima- da demişti ki “Geçirdiğimiz bu vahim zaman- larda size hakikati tamamile anla- tayorum. Bizim için bir Italyan har bı değil, bütün şark meselesi mev- zuubahistir. Türkiyenin taksimi i- çin kuvvetli bir cereyan (o vardır. Hakkı Paşa idaresi bir çok şeyleri ihmal etmiştir,fakat fenalığın men bar daha derinlerdedir. Biz şimdi. ye kadar tecerrüt ettik. Bununla duğumuzu gösteren iyaset takip eyledik. Şayet m ok duğumuz devletlerle bir mukavele akdetmek için lâzım olan esasları bulamazsak o devletlere rakip o- lan diğer tarafı iltizam eylememiz icap eder. Şimdiye kadar takip et- tiğimiz siyaset yüzünden bir grup devletleri soğuttuk. Onun içindir ki hiç bir devlet ( bizi bugünkü mevkiimizden kurtarmak için yar- dım etmi;tr. Ben bugün ne bu ve ne şu devletler grupuna tarafta - rm. Yalnız, gördüğüm bir şey var- sa o'da Osmanlı devletinin derhal bir himayeye muhtaç olduğudur. Bu himayc umumi tehlikenin zu- hurünu geriye bırakmali ve mün- hasıran şimdiki harp ile işitigal et- melidir. Ben Allahın inayetile va- tanı kurtaracağımızı zannediyo- HARİCİ HABERLER Sar'da plebisit Hazırlığı enini Komisyon seçim listelerini. tamamladı SARREBRUKEN, 25. A.A. — Sar'da yapılacak plebisit için seçim listeleri anıklanmıştır. Bu listelerin yapılmasm- daki doğruluk yüzde doksandır. Görü- len tek tük yanlışlıklar belgelerin eksikli- inden ileri gelmektedir. Plebisit ko misyonu gazetelere verdiği bir tebliğde seçim komitelerine teşekkür etmektedir. Uzak Şarkta Casusluk Bu:defa iki-kişi yakalandı, suçlarını söylediler Ak 2 AA Kabarovak- bu ayın yirmi iki sinde Turürocg dininin garbmda iki Çinli casus yakalanmıştır. Bunlar Japon zabitinde aldıkları emri yerine getirmek için geldiklerini ve bataklık araziyi ve bilhassa yolları ve Sovyet kuvvetlerinin durumunu öğrenmek istediklerini söyle- mişlerdir. Bu iş üzerinde derin tahkikat yı tadır, Noel olursa Böyle olur Hiç darlık çekmeden tesid etmişler NEVYORK, 25. A.A. — Bu yıl Noel bayramı, sıkıntı devresinin sanunu tezid ümidinde bulunan bütün Amerikada 1929 yılından beri &n şen olacağı ben- ziyor, Oyuncak, yiyecek ye çikolata sa- tayı 1933 yılma bakarak yüzde 20-30 artnışır. Bislarce taşra balir Nevyork'a gelmektedir. Belediyo 200 bin fakir aile çocuğuna oyuncaklar dağıtmış ve her Yıl yapılan yardımdan başka 300 bin çu- er, Şarab tikaamı hallam yenliğini Gazeteler, Noelin Paris'te eğlence- bir Noel olduğunu ve hiç de bir dar- Le Noeli gibi geçmediğini kaydediyor. Je. Ki nğemreniş K > kl 1935 . gelmeli ve rümet simdiye değildir. Vakti gelince bir iin rae YUZE cektir, Bay Lavalin Roma seyahati PARIS, 25.A.A. — Pöli Jurnal gaze- tesine göre, Bay Flanden ile Bay La yalin, Londra seyahatlerinin Franz italyan anlaşması için yapılacak Roma ziyaretinden sonra olacağı anlaşılmakta. dır. Gazete diyor ki : Figaro gazetesi Roma sç-ahatinin yıl başından evvel olacağını bildirmektedir. Macar azlıkları BUDAPEŞTE, 25.A.A, — Koot Bet len Ujsag gazetesine verdiği beyanatta ai 7 kis meselesi, antlaşmaların de- Macar dış siyasasının başkea amacı ol. malıdır. Bu düzeltme ulusal varlığımız ve orta Avrupada barış içim bir garanti olabilecektir... Marsilya suikastında başka parmaklar var mı? BUDAPEŞTE, 25 (A.A.) — Mar. silya swikasdi üzerine Yugonlav ga - zetelerinin hücum ettilleri (Tema) a. dmdaki soysal kurumlar federmayonu hakkında yapılmakta olan bilmiş ve miünbedelerin tadili çal federasyonun işlerinde KN ve e lee rum, şü şartla ki bana karşı umu- mi bir itimat gösterilsin. Vürkiye, yabancı bir devletin velâyeti altına girmeden ancak bu sayede o muaz- zam himayeye mazhar olabi Bahsetmek istediğim (muazzam kuvvet İtilâfı müsellestir. Bizden daba bazı coğrafi, ticari ve siyasi fedakârlıklar istiyecektir. Biz bu. fedakârlıkları yapmalıyız. — Bitmedi Alman milli Müdafaa bakanı (Başı İ inci sahifede) yan kurumlardır. Bu kurumlar, mensuplarını itaata, im- zibala, intizama ve Ve imla pena Bay Blomberg, bundan sonra a a dair olan şayiayı arma tekzib “BERLİN, 25. A.A, — General Fon Blumberg, Asosyated Pres'e şu beyanat- ta bulunmuştur * “ 30-6 tarihinden beri hücum kıtala- rmda askerlik oyunu oynanması bit- miştir, Hitler'in sarsılmaz arzusu ve hö- com kıtaları reisinin de fikri böyledir. va ağaya öğüne öğünmekle bera- askerlik hizmetine tarafta» ei Orya seçiye için bir okuluğ te lâkki ediyoruz. Bunun içindir ki, bütün Almanların bu mektepten geçmesini di- leyoruz. Hücum ketaları ve iş hizmeti teş- ilâ da birer mekteptirler. akika, bunlar orduyu tamamlama için başlıca ve itpat, inzibat ve arkadaş hğa alıştırmaktadırlar. 1, teknik adarnı olduğundan Al mmanyanın silâhları hakkındaki sorulan. ara çsvap vermek istemediğini söyle Yunanlılarla ekalliyet arın görüşmeleri A ZE (Miliye) — Düne Bay Tevfik Rüştü Aras de Bay Mak simos arasında başla; Yunan Başbakanı Londra- ya e ATINA, 25 (Milliyet) — larını Yunan nın Sofya orta elçisi Bay Cora yük elçiliğine ve yerine dışarı i kanlığı basm ikinci müdürü Bay ykm ps tayin edilmiştir. MİLLİYET'in yeni adı olacaktır. Kubilây âbidesi Almanyada Ahlâk mücadelesi Başta Silezya valisi olarak 230 kişi asıldı PARIS, 25 (A.A.) — Le Journal gazetesi, bütün Almanyada (Ahlâk) meselesi yüzünden birçok adamlar ya, landığını ve bunların başmda Si - lezya valisi Brukner ile 50 kadar ta- raftarınn bulunduğunu yazıyor. Echo de Paris gazetesi de, Çekos- lovak mocmuası Voltbahn'dan alarak Kondilis'e Bir suikast "| Kitap şeklinde patlayıcı bir madde göndermişler AYINA 25 (elliye) —. General Kondilise bir suikast teşebbüsü yapıl. meştr. Hüviyeti meçbul birisi cenera- lin yaverine bir posta ve bunu Kondilice miştir. Paket kitap şeklinde — olduğundan yaver bunu almış ise de biraz (sonra VE em Yapılan muayene neticesi, ketin infilâk edici bir madde maa tahaklcuk ettiğinden müteşebbisi aley - hine tahkikata o başlanmıştır. bu hâdisenin doğru olduğunu teyit et- miştir. (Baş 1 inci sahifede) manda memleketin her köşesinde ayrı oyn emaş meresimleri, yapılacaktır. İstanbulda, Üniversite gençiiğ: bugün saat bire on kala konferans esi da bir toplantı yapacak, Kubilüi zir vasi hâtrasını anacaktır. İstan- bul Halkevinde de saat 15 te bir me- rasim yapılacaktır. Dört sene evvel Menemenin küçük meydanında baş kal durmak isteyen kirli inen yıla ora- da inkılâp gençliğinin çelik göğsü | çarprbatile, derhal boğulmuştu. İrtica | ın karşısına ilk çıkan Türk çocuğu şa hit Kubilây oldu, Kubilây, bütün Ata- türk gençi Zinin sembolü olan bu kah yaman çpeuk, hiç düşünmeden, bekle- | meden, dus Canavar ve afyon - kes mürtecilerin Üzerine atıldı. Kı bilây orada şehit oldu. Fakat Kı yın akan temiz kanı inlül kuvvetini temsil ediyor, Kub medi, o, da'ma bu topraklar üzerinde yaşayacktır. Bugün açılacak olan Ku bilây Abidesi, Menemen faciasının bel ki taştan bir anış tezahürüdür. Kubi- lây, ebediyete kadar Türk olanların gönlünde, ucu semalara yükselen bü yük heykeller gibi yaşayacaktır. Ha'kevinda toplantı Halkevinden * İskilâp yolunda can veren ülkücü Kubilâyin ismini ve manevi | benliğini sonsuz yaşatmak için Menemende dikilen açılma merasimi ye bu gün 26-12-1934 saat 15 de Evimizde de bir toplantı düzenlenmiştir Bu toplantıda Halleri” İdare Heye- tinden Bayan Nakiye (Kubilây) bak- kında söz söyliyecektir ve bundan sonra Bay Münir Müeyyet Bekmen (Kubilây ününün duyumu) başlıklı şiirini oluuya- “ailevi İdare Heyeti, inkilâp kurbanı Kubilây için yapılacak bu toplantıyı büs tün yurt » ların onurlamasını diler, Samsunda mak ev yandı SAMSUN, 25. A.A. — Bu gece Kokçoğlu mahallesinin üst yanım. daki tek katlı tahta evlerin birinden yangın çıktı, İtfaiyenin vaktında yetişmesine rağmen ondan fazla ev yandı. Pekaz eşya kurtarıldı. Yan gından çıkanlar camilere yerleştirildi. Yugoslavyalılar : Bulgarları yendi" ATINA, 25. A.A. — Balkan kupasınınikinci müsabakası Yunan lı Asprogerakasın idaresi altında Yugoslavya - Bulgaristan (milli tw kumları arasında icra edilerek 4-3 Yugoslavların galebesiyle bitti. Bi- rinci haftayımda vaziyet 4-2 idi. O yunun sonuna doğru | Yugoslavya k& lecisi Çuliç yaralanmış ve yerine diğer Kaleci geçmiştir. Takımlar oyunun 10 uncu dakikasında Kral Aleksandr'ın hatıra sını tebcil için bir dakikalık bir sü kut yaptılar. Gelecek turnüa haziran sonlar ında Sofya'da yapılacaktır. 395 Saylav çıkacaktır ANKARA, 25. A.A. — İçeri işleri bakanlığına vilâyetlerden ge len malümata göre esas defterler her tarafta askıya alınmıştır. Esas defterlerde tesbit olanan nufusa göre ba intihabta bütün vilâyetler den 395 saylav çıkacaktır. “Acunda karışıklıklar sürüp gidiyor gökte bulutlar yükseliyor,, LONDRA, 25. A.A.— Kral, Noel yorturları münasebetile bütün İmparatorlukta radyo ile yapılan tebrik nırtkuna diyor ki » Acında karışıklıklar sürüp gidiyor, ve gökde bulutlar yükseliyor. Bundan başka biz bir çok kendi k la karşılaşmış bulunuyo- raz ki, onlara göğüs germek eoarek Buru birleşik bir aile düşüncesi le yaparsak kaygulardan kurtulabileceğimize inanım vardır. Çünkü fırka ve ferd menfaatleri yerlerini o genel menfaatlere bırakacaklardır. Yunan kabinesinde söylenen tadilâ ATINA 25 (Milliyet) — Çaldaris kabinesinde yapılacak tadilât i < çin gazetelerde her gün biribirine zıt haberler verilmektedir. Bu tadilâ- Hn yarınki çarşamba günü tahakkırk edeceği anlaşılmaktadır. Efganistan, Kap ve Trablusgarptar i gelen malların bedelleri ANKARA, 25 (Telefonla) — Yenizelanda, Kap, Bülücistan, Efge nistan, Nigaji ve Trablus Gavpten gelecek mallar bedellerinin Türk pa rası olarak Merkez Bankasına Blok e edilmesi İktısat ve Maliye bakan * larınca takarrür etmiştir. Bloke edilen paralar ayni memleektlere mâ' ihracı suretile alınabilecektir. Din akşam Erenköyde cinayet oldu, genç bir adam öldürüldü Dün geç vakit Erenköyde, Fırın sokağında bir cinayet oldu've 20 yaş larında bir genç öldürüldü Cinayet etrafında öğrendiklermiz şunlardır: Ilgazlı Mehmet oğlu Abdullah namında bir adam gene İlgazlı 20 yaşla rında Ali oğla Hüseyin ile uzun müddet etmişler, fakat ne salan siki arkadaşın aran bir ay eüvel - söylendiğine göre : bir kadır yüzür den açılmılşır, Bu yüzden Abdullah Hüseyinden intikam almağe karar vermiş, fersat kollamıştır. Abdullah nihayet dün akşam Fırın s0 * kağından geçmekte olan Hüseyinin yoluna birden bire kesmiş ve taşıdı ği bıçağı zavallı gencin birçok yerlerine sapladıktan sonra kaçmıştır Kendini bümez bir halde yere yuva rlanan Hüseyin tedavi için eczahan. ye götürülmüş ise de yaraları ağır olduğundan ölmüştür. Katil aranmak tadır. > Pr, Mar'ın ölümü | Gaziantebin Bay Litvinof ve T. Rüştü Kurtuluşu Aras arasında telyazıları | vira maa 1 vi eebilede) ANKARA, 25 (A.A) — Sövyet bilginlerinden profesör Mar'm ölümü dolayısiyle dışarı işleri bakanı Bay A- ras ile Bay Litvinof arasmda aşığıda- ki telgraflar teati edilmistir: Dişişleri halk “komiseri 5. E, Bay Litvinof MOSKOVA Çok sevdiğimiz büyük bilgin Mar'ın öldüğü haberin! derin biracı ile duy» dum. Bu münasebetle dost Sovyet Rus ya hükümetine en samimi taziyetleri- mi sunarım. Tevfik Rüştü ARAŞ Dijarı işleri bakanı 8, E. Bay Rüştü Aras ANKARA Mar'ın ölümüyle memleketimizin ve ilmin uğradığı acı ziya münasebe- Uyle gönderdiğiniz taziyetlere hükü- metim namına candan & ede - HTVİNOF Saylav seçilmek isteyenler ANKARA, 25. AA: — Saylar seçil mek isteyüp te Cumhuriyet Halk Fırka 8 yüksek zeisliğine veya umumi kâtib- liğin bu sekle ini yaz le bildirecek Çanakkale Halkevinde İzmir valisi Ankaradan döndü İZMİR, 25. AA, — ar 'da bulunan General iyle kentimi- Aydından Menemene gidenler AYDIN, 25. A.A. — Menemende yar merasi Halkovinden birer heyet buradan maşlardır, ” Edirnede EDİRNE, 25.AA. — Yarın Edirne <1 * Mesir iği > İzmir ve ipa yi ma ye z e eler. ve Bay Omerden sonra kürsüye Bay Hüseyin Remzi gelerek Anlep savaşı" am bir tarihçesini yaptı. Bu arad, ması lzmeeldiği feci âksbetlere . düşüleceğini bildiret bir notaya karşı verilen şu ir kuduz sAnlepte bir Türk sağ kaldıkça ve Antep sşhrinde de taz ta üntünde dur dukça bu yurt size kapılarını açmıy: cakır. Ve Türk pe reinmİrime! meal size gösterecektir.» Bu cevap üzerine tam İl ay çarpı şarak göğüsler kabartan neticelere ve Bay Hüseyin Remzi sözlerini şöy- le bitirdi: «91 gün sürem son acıldı muhasara. yea may ateş ve ölümle boğualaşın müdzRleri imanlarının sertliği ile tunçlaşan çeb yolerine gerçi açığın öldürücü soluk geleni, ere Antep fıstıkları de ıtılarak merasim sona erdirildi