21 Mayıs 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

ER Şubeler tatili umumi veyabut mü l sellehan kıyam gibi esaslı emirleri cemiyeti merkeziyenin silsilei teş | kilâtma riayet ederek almıya mec- bur tutulacaklardır. İnkılâbın u - mumi olması hükümeti (Okat'ibir şaşkınlığa düşürerek bizzarur ze- bun ve mağlüp edeceğinden ihtiyat sızlık eseri olarak vaktinde evvel bir mahalde hususi bir ihtilâl vücu- da getirilerek hükümeti şiddetli tedbirlere müracaat ettirmemeğe son derecede dikkat etmek lâzım- dır. Gizli cemiyetler lüzum gördük- | çe Ermeni vatandaşlarımıza men- sup inkr'âp fırkaları ile de iştiraki mesai ve istişarei maslahat etmek üzere muhtelit bir cemiyet teşkil e- debilecektir. 3 — Şimdiye kadar o hükümete verilen vergilerin yalnız milletin selâmeti aleyhine bir istipdat kuv- veti vücude getirmek üzere ve bir takım vatan ve millet haini olan met adamlarının mel'un heves şimendiferler inşa edilmekte ve ne mi li ticaret ve servetimize ait te- sisat vücude getirilmektedir. Nafi- a işleri de kasden ve hiyaneten ib- mal edilerek ahali fakir ve sefil bi- | rakılmaktadır. Bunlar umuma anla tılacak ve memlekette âdil ve meş- rut bir hükümet teessüs edinceye kadar vergilerin verilmemesi hak- kında halka telkinat yapılacaktır. 4 — Osmanlı ordusu, bilhassa va tarın istiklâl ve namusuna karşı Kariçten yapılacak bir taaruzu de- fetmeğe mahsus milli bir kuvvet 0- lup istipdat — erbabının elinde bir zulüm ve hunharlık aleti olmadığı ve ordu bu suretle kullanılacak 0- lursa ordumuza, milli ve insani $€- relimize ebedi bir leke sürülmüş o- lacağı, bunun müthiş bir cinayet e- seri teşkil edeceği fikri hakiki as- kerler arasında neşr ve tamim olu- pacakir. ii runda kümet için bir cinayet baziçesi ol- maması ve bilâkis hakiki kardeşle- ri, derd ve felâket ortakları olan bi lumum vatandaşlarla birlikte silâh bedest olarak mücahedeye iştirâk etmeleri kaziyei mühimmesi temin edilecektir. İşbu esaslı maddeler milli efkâ- tamim edilmekle beraber sair inkı. hususatına dair tefarruat ta ya- a ek fl vee ip olunarak mevkii fii il konulacaktır. lere 5 — Meclisi mebusanın şer'i ve akli üzümü ve müstebid bir idarei vahidenin din, millet ve vatanın inkırazı için © yegânebir sebebi | meş'um olduğu en sade ifadelerle ahali arasında'neşr ve tamim olu- nacak meşrutiyet ve adalet yüzün- den vatanımızın bir çok saadetlere ve bahtiyarlıklara, servet ve ticare- te, emniyet ve asayişe mazhar ola- cağı öğretilecektir. 6 — Ahaliden toprak sahibi ol- muyanları ihtiyaçlarının tesviyeye | kâfi derecede arazi verileceği gibi gelecek hükümeti meşrute tarafın- dan bunlara her suretle fevkalâde muavenet olunacağı telkin edile- cektir. 7 — Hizmeti askeriye müddeti- nin ekser, mütemeddin devletlerde olduğu-gibi iki seneye indirileceği ve bundan fazla hiç bir ferdin bir gün bile silâh altında bulundurul- mıyacağı ve efradı askeriye maaşa- tının'kark kuruşa ve beş İiradan a- şağı maaş alan zabitlerin maaşları- nın bu miktardan fazla bir derec- ye çıkarılacağı anlatılacaktır. Ter- fi icrasında herkesin kıdem, mezi- yet ve liyakati nazarı dikkate alı- nacağı, iltimas ve himayenin kati- yen kaldırılacağı da söylenecektir. 8 — Gelecek hükümeti meşruta- nın riyasâtinde bulunacak olan ve şimdiki halde sarayında mahpus tu- tulan veliaht bedbaht Reşat efendi hazretlerinin tab'an ve hissen ta- raftarı hürriyet ve milliyet olduğu ve milleti Osmaniyeye terettüp e- den vazifei İslâmiye ve insaniyenin müsarünileyki biran evvel zulüm ve esaret zindanından kurtarmak noktasına matuf olması lâzımge!. leceği her fırsattan bilistifade u- Hum ahaliye tefhim olunacaktır. Yaşı yetmişe yaklaşan Abdülhamit ile barber münkariz olmasına şüp- he edilmemesi lâzımgelen avenesi- nin mel'unane desiselerine tama ei- TARİHİ TEFRIKA:45 2.) Moy İttihat ve Terakki! | (BAHAEDDIN ŞAKIR BEYİN BIRAKTIĞI VESİKALARA GÖRE) Anlaşmada ilk şartlar Osmanlı Ordusunun vaziyetini hürriyetperverler nasıl buluyorlardı? İ gizliden gizliye bastırılarak memle İ | mumiyesine aittir, Ahali kendi mil | itilâf akdi elzemdir. kalmışlardır. f ECNEBi M " mm ATBUATINDA OKUDUKLARIMIZ memeleri umum ahaliye, hükümet ve zabıta memurlarına anlatıla - caktır. Bu ve buna benzer beyenmameler ketin her tarafına tevzi ediliyor, ekseriyeti uyumakta olan Osmanlı | milletinin uyandırılmasna çalışılı- yordu. Bu beyennamelerde yapılan hat ve Terakki hükümeti tarafın- dan tutulup tulamadığını tetkik e- decek değiliz. Tetkik edersek tutu- lamadığı neticesine vasıl olmamız lâzrmgelir, ondan sonra da niçin tu- ımı tetkik etmemiz icbap eder. Biz ise uzun uzadıya tetkikat yapmayıp elimizdeki vesaika müs- tenit bir tarihçe yazmağı vadetti- ğimiz için, bu gibi tenkitlere sapa- rak çizdiğimiz hududun haricine çıkmak stemiyoruz. Herhalde mu hakkak olan bir şey varsa o da va- itlerin meşrutiyetin istihsaline çok yardır etmiş olmasıdır.! İttihat ve Terakki cemiyeti meş- rutiyetin ne suretle istihsal edile. ceğini tabii evvelinden tayin ede- miyordu. Zannediliyordu ki Abdül- hamit ölmedikçe ve yeni bir Padi- şah tahta “geçmedikçe Türkiyede | kanunu esasinin ilânma da imkân HAR yoktur..Genç o Türklerin bir çoğu veliaht Reşat efendiye bel bağla- dıkları halde bir çokları “da, bun- dan evvel neşrettiğimiz bazı genç Türk mektuplarında yazılı olduğu veçhile Osmanlı hânedanından hiç ra yerine müstebit bir sultan Reşat veyahut Yusuf İzzettin geçeceği ka- naatinde idiler. Onlar istikbal hak- kında umumiyetle şöyle düşünü- yorlardı: “Yalnız istipdadı hazırı yıkmak Osmanlıların saadetini idameyi te- keffül edemez. Âti için hür ve âdil bir idare tesisini de temine lüzum wardır. Bu idare acaba ne gibi şart- lara istinat ettirilmektedir? Memle- ket dahilindeki muhtelif unsurlar arasında itilâf husulüne en ziyade bu nokta hakkındaki tereddütler mani olduğundan, bu madde hak- kında bazı izahat | itasına lüzum vardır: Memleketin müstakbel kanunla- rını tayine fert itibarile hiç kimse salâhiyettar değildir. O hak doğ- rudan doğruya ahalinin heyeti u- letlerinden istifadeye muvaffak ol- duğu anda memleketin idare sureti ni binnefs kendisi tayin ederse, şimdiden bir kanun yaparak ileri- de mer'iyetini iddia etmek ahali- nin hukukuna tecavüz demek ola.| cağından hiç bir ( hürriyetperver | böyle bir cürette bulunamaz. ! Ancak müstakbel idarenin rük. | nünü teşkil edecek olan yeni ka- Runu esasinin lanzim (suretlerini ihtilâfların önünü alacağından, bu bapta umum tarafından kabul edi. lebilecek bir © program hakkında (Bitmedi) ! Revue Française'den : Bamü Françole'de; Denis Saral! Londra notları serlevhası altında şan ! Birinci efsane Birleşik Amerika Dev - letleridir. kinci efsane İngiliz efkâr | umumi yesidir. BİRLEŞİK AMERİKA DEVLETLE RI DİYE BİR ŞEY YOKTUR. — Kür- relarz üzerinde bu namda bir toprak vardır. Bu mıntakada insanlar vardır. imsenin birleşik devletler için söz söylemeğe salâhiyeti vardır. Eğer bir | reisi devlet bir şeyi yapmak isterse, | İ müz alevler içerisinde bulunuyordu. | zâfa duçar edebilecek yeni | ları bırakma Müthiş bir yangın Şikagonun mühim bir kısmı harap oldu! Şikago mezbahası, birçok binalar, şimendifer Yirmi kadar yaral vardır. Yanan bir binanm bani tutuşmuştur. Bunların içerisinde bü yük bir et konserve fabrikası vardar, ağıl ve depo yandığı gibi, verd yüklü müteaddit şimendiler La - tarları harap olmuştur. Yanan hayvanatm sayısı henüz bel- Wi değildir. Şileagonun bu kasmı yan - maş bir demir yığınından ibaret kalmış- tar. olaylaşi yanda duran bir marşandiz katarı tama men, yangının çıletığı mahallenin üze - rinden geçen havai şimendifer de kıs - men yanmıştır. Yangın bütün gece devam et iştir. Şehrin ve mülhakatımın itfaiye grupları yanım yerinde bulunuyorlar. Bazı ni- sadır ve benzin depoları infilik etmiş - ör. Şimdiki halde zarar sekiz milyon do- lardan fazla tahin ediliyor. Altsı it- İsiye efradından olmak üzere sekiz kişi yaralanmıştır. Yangın , mezbahanın boyunca imtidat eden ve bir çok dük - kânlar, tiyatrolar, sinemsların bulun - duğu kalabahik ve işlek bir sokağa da sirayet etmiştir. Halk buradan kaçış - Yangına karşı uğraşan itfaiye kıtan- tma ahaliden 3000 kişi yardım etmiş - tir. Üç kilemetrelik bir saha dahilin - deki bütün binalar boşaltılmıştır. ŞIKAGO, 20 (A.A:) — Yangından bahar myo ahali - ta idi. Mez - bahanın işgal ettiği saha üç kilometre murabbanda idi. Burada, senede on beş milyon baş hayvan satılır ve kesilirdi. Mezbaha bütün tesisatile beraber mah aniştar. y volmuştur. Telefon hatları temamile kesilmiştir. Hava postalarına mensup kir tayya- Yangın hâlâ devam etmektedir. reci, yangının dumanı 120 kilemeire. ŞIKAGO, 20 (A-A.) İk bir mesafeden müşahede ettiğini ve yangının sahasında ise, bu dumanm 1200 metre irtifaa kadar yükselmekte ol duğunu söylemiştir. dün 19,30 da önüne geçilmiş gibi idi. Buna rağmen binaların bir çoğu Yunanistanda Kral taraftarları Gene faaliyette Kralcılar büyük bir teza- hürat yapacaklarmış ! ATINA, 20 (Milliyet) — Bir mu lis nihayet | grevcileri dağrtmıştır. İ halefet gazetesi Selânikten aldığı bir telgrafı neşretmektedir: MİNEAPOLİS, Ameriks 20 (A-A.) | — 5000 kadar grevci kamyon şoförleri- Atinada müteveffa ve mahlü Grevciler Amerikada gene bir çok | kanlı hadiseler çıkardılar | NEVYORK, 20 (A.A.) — Grev ya- pan oto kamyon kondüktörlerile grev yap meyan polis refakatindeki kondüktörler arasında çıkan kavga 20 kişinin yaram lanmasına sebep olmuştur. Grevciler mu- nin her türlü faaliyete set çekmeleri | Kral Kostantinin istirahati ruhu i- yüzünden burada mühim höditeler Sik. | çin âyini dini yapılacağı haberi ü - Greene “ei abı, | Zerine buradaki kraliyetçi zabitan ta e emi sebe iü | tarafından bir hareket yapılacağı galan elanenlni öd eniyi nı duyduk. Evvelki gece kraliyet - Barı greveiler yaralanmış, bir otel | Si zabiler bir evde toplanarak pa- sahibi telef edilmiştir. Grevei emele dük| Zartesi günü dini bir ayin yapılma. kânları ve benzin istasyonlarını taşla - | sını ve bu münasebetle Prens Ni - in kolanm Yunanistana getirilmesi i - j d çin tezahürat'a bulunulmasını ko- nuşmuşlardır. Kat'i karar ittihaz et Japonya a mek ve âyinin icrası ve tezahüra - Maliye müsteşarı bir sui istimalden maznun TOKYO, 20 (A.A.) — Adli maka - wat, maliye müsteşamı Kurodayi 1933 se nesinde meydana çıkanlan sun'i ipek suüstimalinde methaldar görüp, muma- ileybin azlini ve tahtı muhakemeye a- İınmasını istemişlerdir. Bu haber efkârı umumiyede büyük te sir yapmıştır. Bir kabine buhranı çık. hn edilmektedir. almak için kraliyetçiler bugü tek- rar toplanacaklardır. Söylendiği - ne göre bir de tedhiş plânı hazır - lanmış, hattâ kraliyetin iadesi i silâh istimalile daha büyük tezi hürat yapılması takarrür etmiştir. Bir tayyare kazası KROYDON, 20 (A.A) Dağ iğ olcu ta) si bu gece a - Mi tay Geciken Engak lanmıştr.. öçimdeki yolculardı lanmıştır. İçi yolculardan biri ya- Almanya ve İtalya bu e a Dümer m ver | Bahri muhiti geçecek Ribemirep kanün M. Mumealii ile E&— tayyareci rüşmüştür. Bu görüşme neticesinde, iki YY. devlet adamı, si bıralama mese DUBLİN, 20 (A.A.) — Bahrimu - esinin bir neticeye isal edilmesi lüzu- | hiti geçecek olan tayyareci Sabelli il munda mutabde Pond dün akşam Fomaya uşmuşlardır. Arap Kuklaları Prager Montgsblatten i kendisini tatan grup asla bir ekseriyet teşkil etmez. Diğerleri bunun aleyhi ne birleşirler, İşte Witson, işte Hoover, | i İ r : ; i ç z anlaşmak mümkündür. Birleşik Ame- rika devletile bu gayri kabildir. Ge- ri taraftaki işleri yü ilmek icim bir ekalliyet diktatörlüğü lâzımdır. Belki Roosevelt'in tecrübe ettiği de budur. İNGİLİZ EFKÂRI UMUMİYEİSİ DİYE BİR ŞEY YOKTUR — Aşağı yukarı bütün malbuat tamamen üç &- dama aittir. Ve matbuat banların iste | naam anan lerler.. Daily Mail'in Da | larak yapılan propaganda ile temin o ily Express'in müthiş satışlarının bir | ilanmuaştar. Dehşeti bir paraya mal mânası yoktur.. Bu kapı kapı dolayı | olmuştur. Bu gazetelerin en başlıca ca İCİ HABERLER| Yeni vergi lâyihaları bugün Başvekâlete verilecek ANKARA, 20 (Telefonla) —. Maliye Vekâletinde bugün de Mil - li Müdafaanın takviyesini temin için Meclise teklif edilecek vergiler etrafında tetkiklere devam olunmuştur. Maliye Vekili Fuat Beyin ve Va ridat Umum Müdürü Rüştü Beyin riyasetlerindeki komisyonlar yarın İ öğleye kadar varidat kanun lâyihaları üzerindeki tetkiklerimi ikmal e - deceklerdir. Lây'halar öğleden sonra Başvekölete tevdi olunacaktır. İc ra Vekilleri Heyetinin yarın aksanı toplanarak yeni vergi kanunlarını tetkike başlaması çok muhtemeldir. Yeni vergiler. 934 bütçesinin Mec liste müzakeresi sırasında Müdafaa bütçesine ilâve edilecektir. Yeni kontenjan listesi çıktı ANKARA, 20 (Telefonla) — Temmuz, Ağustos, Eylül ayları yeni kontenjan kare inin İcra Vekilleri Heyetince kabul edildiğini dün Bildirmiştim. Kararname bugün Resmi Gazetede neşredilmiştir. Bu kararnamede yazılı mikdarlar Clearing mukavelesi mucibince döviz istemeyen memleketler iç'n üç misline çıkarılabilecektir. 14889 sayılı kararnamenin dokuzuncu maddesinde mevcut (M) listesi hakkın deki hükümler bu kararnameye bağlı (M) listesi için de muteber ola - caktır. Bu kararname 1 Ternmuz 934 tarihinden muteber olacaktır. Yuan kabinesinde tebeddülât mı? ATİNA, 20 (Milliyet) — Siyasi mahafilin temin eylediğine göre ha. binede bazı tebeddülât yapılacaktır. Kabineye Kondilis taraf'arların - dan M. Aposkitisi ve * M. Roodopulos ve he'kçılardan iki zat iştirak edeceklerdir. Keza Hüriiyetpeprver fırka reisi M. Metaksas ta hü - kümete iştirak etmek üzere davet olunacaktır. Mayi madeni mahrukat lâyihası ANKARA, 20 (Telefonla) — Mayi” madeni mahrukat ve madeni yağlar lâyihasının müzakeresi Bütçe encümenince ikmal edilmiş, lâyi- ha ruznameye alınmıştır. Ziraat mıntaka müfettişlikleri ANKARA, 20 (Telefonla) — Yüksek Ziraa! tahsillerini memleke timizde ikmal eden gençlerden mühim bir kısmı ziraat şubelerinde ih- tisas yaptırılmak üzere ecnebi memleketlere gönderilmişti. Adetleri 17 ye baliğ olan bu gençlerin. kırkar lira maaşla seyyar mıntaka tahakku - kuna tayinleri ve Ege mıntakasında incir, üzüm, tütün, pamuk gibi en mühim ihracat mahsullerimize ârız olan böcek ve hastalıklarını şimdi lik karşılamak için İzmirdeki ziraat enstitüsünde 70 lira maaşlı bir mü dürlük ihdasının kadroya ilâvesi için hükümet Meclise bir lâyiha vermiş tir. Haziranda işe başlayacak olan bu mütehassıs gençler için memleket te 17 mıntaka mütehassıslıkları ihdas edilecektir. Meclisin bugünkü ruznamesi ANKARA, 20 (Telefonla) — Yarınki Meclis ruznamesinde Yük - 'k Mühendis mektebinin ve Posta ve Telgraf müdürlüklerinin 934 büt- çeleri vardır. . İbnissuud'un sulh şartları KAHİRA, 20 A.A. — Hicaz ile Yemen arasında cereyan et- mekte olan sulh müzakeratı müsait cereyan takip etmektedir. Kral İbnissirid'un sulh için ileri sürdüğü başlıca şartlar O şunlar- dır: 1.— İşgal edilen eyaletlerde 20 sene müddetle hudut tahkimatı vü- cüde getirilmiyecektir. 2.— Tehame ve Neyran, Hicaz'a teslim olunacaktır. 3.— Harp için ihtiyar edilmis olan masarif karşılığı olarak ayni nisbette tazminat verilecektir. 4-— Hicaz ordusuna iltihak eden Yemen'liler affolunacaklardır. Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyin Viyanadaki temasları VİYANA, 20, A.A. — Viyanada hususi surette ikamet eden Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Bey bugün öğle vakti, refa- katinde maslahatyâzar Tahir Bey olduğu halde, Başvekili ziyaret et- miştir. Başvekil refakatinde orta elçi M. Horn Bostel olarak, öğleden son- ra Türkiye Har'diye Vekiline iadei ziyaret eylemiştir. İran Şahı Hz. için hazırlıklar TRABZON, (Milliyet) — Haziranda Ankaraya gitmek üzer bura- dan geçecek olan İran Şahı için hazırlıklar (yapılmaktadır. Şah Hazretlerinin şehrimizde — bir akşam kalmaları muhtemel " bulundu #undan hükümet binası tezyin ve tefriş edilmektedir. Arc - en-ciel tayyaresi SAİNT - LOUİS, 20 (ALA) — Arc D Ni ii iel tayyareni Pazar günü Natale uçacaktır. Avusturyanın nüfusu VİYANA, 20 (A.A.) — 22 martta yapılan umumi tahriri nüfusun muvak! den bir uzvun eksilmesi sizin menfa- | kat neticelerine göre A atiniz icabıdır. Diğer taraftan gaze - | nüfusu altı milyon 759 bin 62 kişidir. kolaylıkla 1923 senesine srisbetle 224 bin 818 nü teler size miley gayet in mü tertip ederek binlerce kitap dağıtırlar. Ve kazanan kur'a çekilerek tecvit edilir. Demek sigorta ve piyan ; kol İşte İni büyük matbuatı, bu | İ gazetelerin harici siyaset üzerinde söy | İ İedikleri sözlerin kimse için ehemmi - | yeti yoktur. Bu nevi matbuatın bizim hakkımızda iyi şeyler yazmasını iste mek üzeirne ibtina eden bir Fransız siyaseti budalalığa kadar havaldir. Bu noktai nazar büti giliz efkârı umumiyesine meselâ ne Times, ne Manchester Guardian ve ne de Daily Herald'a tatbik edilemez Bu rada şerait başkadır. Bunu aydan aya izah edeceğiz. Fakat umumi fikir ba hidir, Amerika efkârı umımiyesi mev cut değildir. İzvestia'dan : Letonya makamatı tarafından ter- i kildtları arasında bağlar bulunduğu - nu kaydetmişti. atteder, Sulhün memleketlerin dahili işlerine karışma mak siyasetine sadık bırlunan Sovyet Rusya Bal-k devletlerindeki tahavvül lere hususi bir ehemmiyet veriyor ve verecektir. Sovyet Rusya Baltık dev - letlerinin siyasi ve ihtiğadi istiklölle- rinin tam olarak lazasında alâ - kadardır. Bunan , içindir ki, Baltık memleketlerinin istikldline karsı ha- rici bir tehlike teşkil edecek olan hâ- diseler Sovyet Rusyayı endişeye düşü Tür ve onu Baltık komşularının istik- lâllerini zayitletebilecek vaya bu is * tiklölin ziyama müncer alabilecek da- tip edilen son darbei hükümetten bah | hili siyaset hâdirelerinin inkişalını te TE Peel eyer Kİ le - | vakkuzla takip etmeye öevkeyler. Ba miliye rene Uni Hüleele. | mötelealarla hareket eden Sovyet ek rin hangi istikamette tekemmül ede - geğini derpiş etmek güc olmıyacak - ar, Sovyet mağbuatı şimdiye kadar üteaddit defalar Letonya faşist teş- tonyanın hari & tesirleri hususi bir dikkat ile taki? edecektir.