9 Nisan 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 7

Hikmet Bey dün 1922 senesinde geçen hadiseleri anlattı (Başi dinci sahifede) onun elinde idi. Milli hülcümet e - linde Afyon - Konya hattı vardı. Milli hükümetin müdafaa kabiliye ti gayet kuvvetli idi. Fakat Afyon karahisarın işgal edilemiyeceğine dair İngiliz erkânı harbiyesinin ka naati vardı, Harp yıpratma harbi şeklini almış bulunuyordu. Bu vazi yel aşağı yukarı Rus ihtilâlindeki bir cephenin haline benziyordu. Fakat netice büsbütün farklı oldu. 1918 de Almanlar sevkülceyşi iyi bulamamışbar, biz bu noktayı bula - bilmiştik. Alman kumandanlığı is3 da ha kuvvetli orduya sahiptpi, 1918 de ilkbaharda Amerikalı orduları gel - #memişti, Buna rağmen Almanlar mağ lâp olmuşlardı. Çünkü Almanyada bir Mustaffa Kemal çıkmamıtşa. Rem bir kumandan İk hacehiellir — olunmuştur. — a * Taarruza hazırlanırken Taarruza biz hürmelı hir surette çalışıyorduk, Yunanlılar da hazırla - »ıyorlandı. 1922 şubatından ağustosu a. kadar iki taraf taarruza hazırla - sıyor ve bunu gizli tutuyorlardı. Bi fanrmuza bazımlanmen aca bizim ta arruzumuz ne dereceye kad. niyordu? Acaba bundan e aş muydu? Eğer korkuluyorsa, ne gibi şerait altmda sulh aktederler, misa - ke milliyi kabul ederler o , Bizim için bunları bilmek mümkün dü. Hariciye vekili Yusuf Kemal Be- Yi bu cihetleri anlamak üzere Londra Taa rise gönderdik. Bu sefer de stanbul hükümeti, kendi Hariciye na zın İzzet Paşayı bize haber vermeden Avrupaya önderdi. ye bir ikilik oldu. Yusuf Ke. ziyet şudur: vakit Fransız Başvek care'dir. Gayet dı nci üçüncü dee li bizi taarruza teşvik b iler. irinci derecedeki diplomatlar çekin - gen davrandılar. İngilterede ise, Baş- vekil Lloyd Geo, şıyorlardı. Yani bizim taar - yzumuzdan çekinmiyorlerdı. Lord sürzon demişti kiş ça, Yakında size sulh teklifleri ya » pılacaktır. Harpten önce siz Yunanlı ğe mütareke aktediniz. i, isuf Kemal cevaben” le ize Anadoluya tahliye ARE pe rad Pu ciheti kabul etmediler. e sdeşp üzakere olsun, sonra tahli- Yaşesriz, dediler, Neticede anlapıla- . ler ikinci nokta olarak Rusya elan dostluğumuzun derecesini an İrez yanan la di Bir de İraka taar- : Apmıyacağımızı öğrenmek siyerezi. Bü ande Huanlıların va luk. Bilâharaki neş - riyattan ; Ai derzi ki Yunanlılar ü Ales olan nâzır istifaya mecbur olmuş Bizim heyet Avrupada iken mütte fi iciye mazırlarının müzakerele- başlamıştır. Mütareke teklifleri e 1922 de Yunanıstanla ya- i kımız mütareke şartları tesbit dilmiştir. Fakat bu teklifler iyice tet E in bu sulh müzakerelerin. maksat, vakit kazanmak olduğ ydana çıkir. Bu şartlar arasnda, Yu- ev Tile eke arasında 10 ki- ürik bir boşluk vücude çetirile- e çaya iu Bundan başka ordu - ler değiştirilmiyes ie sevkülceyiş telgrafı okumuştur.) ie, Bu telgrafta mütareke teklifine ii verilmesi, ancak onla - abul edemiyeceğimiz - | şerait dermeyan etme - | üzerine biz müttefiklere de İ | i m ik ki: Biz mütareke teklifini kabul lerdir, Ba sulha göre Türkiyede funanistandeki moütekabıl ekalli - ler Cemiyoti Akvam tarafından i - a, şarkta bir Ermeni yur du teşkil edilecek, boğa. dare, Cemiyeti Akvama bırakılacaktır. Trakya taksim edilecektir. Tekir - dağı bizde kalacaktır. Kırkkilise, Edir Babaeski Yunanda kalacaktır. İz- verilecektir. 85 bin asker verilece! 45 bin asker veriyordu) Mali misyonu kalkacak, Düyunu umumiye Yi, tazminatı Harbiyeyi tanzim ede - cek bir şekil bulunacaktır. Adli ve iktmadi kapitülâryonlar hakkımda bir komisyon tesekkül ede- çektir. Tekliflerin esasları bunlardır. i hem cihetinden bizi sözde tat min ediyorlardı, diğer taraftan da or 'dumuzun da bir kontrol heyeti bulun durmak istiyorlardı. ği Sulh şartlarına cevap sulh şartlarına 8 Nisanda İş - tanbul hükümeti cevap vermiştir. Bu cevapta deniyor ki: Anadoludan çıkacak “unan asker leri Trakyaya nakledilmesin. Mütte - fikler verdikleri cevapta, Anadolunun diyeni kabul etmediklerini bildir. Bu muhabereler cereyan ederken za man geçecek, ve kış gelecekti. Vazi yet te olduğu gibi kalacaktı. Bu temaslar ve müzakereler şu - bat, mart ve nitanda olmuştur. Niha- yet bu müzakereler durdu. İlk bahar, ti. Biz taarruza geçmedik. O t iklere şöyle bir kanaat geldi: Türkler taarruz etmiyecekler, taarruz hazırlıkları biöften ibarettir, Yunan hükümeti 29 Temmuzda müt tefiklerine bir nota vermiştir. Diyor ki: Türkleri sulha icbar için bir tek çare vardır, İstanbulun beri tarafına asker çıkarmak.. Filvaki bu ande Te kirdağına asker çıkarmağa başladılar, Bu nota yeniden ihtilâflar çıka, Bu teklif, Karadenizin ve Akdenizin en mühim mevkileri olan bir yeri İn giltereye toslim etmek demekti, Eran sa, İtalya, itiraz ettiler. İngiltere bu itirazları durdurtmak için, Harington müttefik ordulara dedi ki: Şayet Yu nân ordusu İstanbula tecavüz ederse müttefik ordular mâni olacaktır. Fakat bu cevap, o zamanki galeya nı yalıştırmak için idi. Yoksa İstanbu lu Yunanlılara işga lettirmekten vaz- geçmemişti. Bu notadan beş gün sonra İd A - ğustesta Loyd George Londrada, mec liste irat ettiği bir mutukta İstanbulun Yunanhlara işgal ettirilmesi lâzımgel diğimi söylemiştir. Demiştir ki: — Türklerle Yunanlılar harp edi: yor. Biz, bir tarafın payitahtını diğer tarafa karşı müdafaa ve himaye et - meemliyiz. Bu fena bir şeydir. Yunan m bırakmalıyız, İstanbula gelsin- ler. Sulhü Kemalistler kabul etmiyor - lar, fakat Yunanlıların da barbetme- lerine müsaade etmiyoruz. Yoksa harp devam etse, feci noticesir doğacak - tar, İstanbul Yunanlılara işgal ettiril - mek isteniyor. Yani, Loyd George sarahaten İs - tanbulu Yunanlılara veriyor. Diğer ta raftan aleyhimize bir propaganda çı- karılmıştır. Türkler Puntosta mezalim yapıyorlar, demişlerdir. Bu, aleyhimi ze bir dü havası uyandırmak içindi. Koza Şarkta Ermenilere, Asu- rilere mezalim yaptığımız her tarafa yayılmıştır. Loyd lamak istedi. Dahiliye nazırı Fethi Be yi Londra ve Parise gönderdi. Fran- sa Fethi Beye mücadelekârane bir va i östermiştir. İngiltere ise hi yüzüne bakmamıştır. Başvekil ve riciye vekili Fethi Beyi kabul etme - miştir. Royter e Ze Bir tebliğ neşretmitşir. Bu tebliğde Fethi Beyi Londraya gitmek için Pariste vize is - tediği vakit Hariciye nazirile görüş - mek istemediği ifade ediliyordu. bizim mi. ere için gönderdiğimiz adamı kabul etmeğe bi İe tenezzül etmiyorlar, hattâ alay eder bir lisanla yalan bir tebliğ neşrediyor lardı, Yani ayaklarma kadar gi: bir nâzır ile konuşmuyorlardı. İzmir i Yunan Kralı Kostantin İstanbula Mi la taarruz — baş ladı, 14 gün sonra İzmir alındı ve Yu man ordusu yok oldu. Evvelce nazırı- mizi kabul etmeğe tenezzül etmiyen Mame devletler, İzmirdeki İzmir alındı. uman işi böyle temizlendikten sonra Anadolunun tahliye meselesi kendi kendine halledilmiştir. — Şiredi bizim ordunun Trakyayı alması işi var dı. Fakat deniz bizim elimizde değil di. Boğazların muayyen bir noktası nı zaptederek buradan Türk nu geçirmek fikri olabilirdi. Loyd George zalerimiz üzerine müt <a eş ere £ i male li el müzak giden | diler. idi, İstanbuldaki “düşmemiş; kı değil, yakla, ordusu” cak. | 250 yataklı Hastahane (Başi 1 inci sahifede) ması için yeni kadrosunun tasdiki istenmektedir. Bundan başka Sıvas, Erzurum, ve Diyarbekir nümune hastahane- i işer lira maaşlı o birer il ilâve ve Diyarbekir bastahanesine de 30 lira maaşlı i- ie bir eczacılık ilâve edilmekte- ar, İstanbul akliye ve asabiye hasta- hanesi mevcudu (1800) ü buldu- undan burada mubassır adedi yir- miye iblâğ edilmektedir. ek aşısı müessesesi haziranda Ankaraya getirileceğinden bu mü- esscse bakteriyoloji müessesesinin budut ve sahliler sıhhat umum mü- dürlüğüne raptı da ayni lâyiha ile teklif edilmektedir. Japon misafirler (Başı 1 inci sahifede) saat 14 te Heybeli deniz o mektebi ziyaret edilecek ve çay ziyafeti ve- lik 14 nisan akşamı i me min cek, Dağcılık kulübünde © ıskrim talimleri yapılacaktır. Ayın 15 inde Amiral Ankaradan dönecek ve merasimle karşılanacak tır. Ayni gün saat 13 te vilâyet ta- rafından bir öğle ziyafeti verilecek. tir, O gün saat 15 - 17 arasında gemi- de Amiral tarafından resmi kabul yapılacaktır. , Gece Japon Sefiri tarafından bir ziyafet verilecek ve bunu suvare ta- ir. Misafirlerimiz ayın 16 sında gi- deceklerdir, Bir mahzen çöktü (Başi Jinci sahifede) te vaka mahalline vasfl olmuş ve enkazın kaldırılmasını emretmiş. tir, Enkaz saat 4,30 da tamamen kal dırılabilmiş, ve iki bedbaht amele- nin soğumuş cesetleri çıkarılmiş- tır. Yapılan muayenede bunlardan birisinin beli kırıldığı, diğerinin de kafası parçalanarak öldüğü anla şılmıştır. Muhlis Bey tahkikata devam ct- mektedir, Cesetler defnedilmek ve teçhiz ve tekfini yapılmak © üzere hastahaneye gönderilmiştir. Tah- ikata vazıyet eden Muhlis Bey in- şant sahibi Zeliha Hariımı isticvap etmiş ve muvakkaten nezaret altı- na tır, Tahkikat geceyarısına kadar devam etmiştir. hiş kızmıştı. Dört senelik siyaseti alt- üst olmuştu. Loyd George'a karşı hü- ba geliyordu. Loyd için bir tek yol kalıyordu. O da bizim boğaz- lar mıntakasma temin et- mektir. Loyd George bu er müt- kandırdı. Boğazlara girme- bize tebligat yapıldı. Bu ka- rar siyasi âdi, George bu kararı askeri mahiyete geçirmek istiyordu. Birçok devletlere müracaat ettik. Yar dım istedi. Boğazlar mmtakasma ns- ker gönderin, dedi. Rorter ajansı 16 racaatın vakit Fransa ve İtalya'ya danışmamıştı. Fransa derhal İngiltereyi protesto etti, talya da aynını yaptı. Ve ba iki devlet askerlerini Trakya'ya çektiler. İngiltere” nin müracaat ettiği birçok devletler aş- ker gönderemiyeceklerini bildirdiler. Yal mız Avustralya ve i Ve bunun üzerine Mudanya mütare- kesi akdedildi. İsmet Paşa milli hükümet murahhası idi. |, müttefik devletler kumandanları da müttefik dey. Jetler murahhasları idi. Bu, Lojt C, için ağır bir hezimeti. Bir Amerikalı muharrir bunun için der ki: Hiç bir va. kit Avrupa, Asya karşısında hacaletaver MA yim . iştir. ingiliz ricali bunun üzerine Lojt Cor- ca karşı isyan etmişlerdir. Bütün vaffak üyük harbi İngiltereye Conç'tur, Bugün Lojt mek lamadı. Halbuki kazandıran Loit Çorcum taraftarı ancak (10) meb'us var Mahmut Esat B. ESKİŞEHİR: (Müliyet) — Mah mut Esat Bey İstanbula geçti, pa - azrtesi İnkılâp derslerine başlıya- İ Yeni tramvay Hatları (Başi 1 inci sahifede) vardır, Bundan başka © Nafia Vekâleti şirketten 24 temmuz 1926 tarihli mukavelename — ile yegi tramvay hatları inşası için tezyit edilmiş o- lan 8 milyon İsviçre frangı ile şir- ketin eski sermayesinin ayni cins pavaya tahvilinden mütevellit neti- celerin iki tarafın hukuki noktaina- zarmdan tetkik ve tespilini istemiş- tir. Yani şirket sermayesinin altın İranga tahvilinin hattın iştirası gi- bi hususlarda devlet tarafına şü- mül ve tesiri olmamasını istemiş- tir. Vekâlet ile şirket arasında pren- sip itibarile Kararlaşan diğer esas- lar ise şunlardır: 1 — Tramvay tarifelerinin ünik tarife esasma göre bir veya üç kı- sım üzerinden tespiti ve aktarmalı bilet usulünün ihtası, 2 — Bugünkü tarifelere amil o- lan amele ücreti ve elektrik fiatinin tarifelerden tamamile kaldırılarak yerine Ticaret Odasınca her ay çı kasılan hi pahalılığı endeksi- nin tahavvülüne göre muayyen bir nispet dahilinde tozayüt veya tena- kus edebilecek şekilde bir tarife tat biki ve bu tari in senede bir ke- re tetkik ve tespiti, 3 — İnşa ve işletme masrafların- da azami derecede tasarrufa riayet edilmesi. Yüksek dereceli memurla rm tayininde vekâletin muvafakati alınması, 4 — Amele nakliyatını temin i- çin gidip gelme bilet ihtası. 5 — Bilümum mektep talebesi- nin bilâistisma yarım ücretle seya- hat edebilmesi. (Bu seyahat tale- benin ikmatgâhı ile mektep arasın- daki mesafeye mahsus olacaktır.) 6 — Fazla miktarda yolcu alabi- lecek vüsatte yeni arabalrın işletil- mesi. (Hiç bir zaman mevcut bi- rinci mevki arabaların adedi ikinci mevki araba adedinin üçte birini ge çemiyecektir.) 7 — Teknik cihetten istihdam. larına lüzum görülen ecnebi memur lar adedinin vekâlet ve şirket ara- sında kararlaşması. 8 — Paso miktarmın o nafianın muvafakatile tespiti, Bu başlıca meseleler kat'i bir su- reti halle bağlandıktan sonra vekâ let şirketle İstanbul otobüs servis- leri hakkında mi ye girişe- Öğrendiğime göre tadile uğrıyan ve uğrıyacak olan mukavele ve mü- zeyyel mukavelenameler hükümle- rinden meriyette kalacak olanlar bir tasnife tabi tutularak Tramvay Şirketile Nafia Vekâleti arasında yeni bir mukavelename tanzim e- dilecekt'; M. Veyl müzakereye devanı için bir ay sonra Ankaraya dönmüş ola- caktır, Tremvay şirketi müdürü geldi Tramvay direktörü M. Veyl dün Ankaradan şehrimize gelmiş- tir. M. Veyl, Perapalas yaaa dışarı çıkmamış, ziyaret te kabul etmemitşir. M. Veyl birkaç güne kadar Parise giderek şirket erkâ - nile temas edecektir. Salih Paşaya Ameliyat yapıldı (Başi Yüncü sahifede) Niseni hamil bulünan tayyare ha vanın fenalığından Kayseride in- meğe mecbur kalmıştır.” Bu suretle-kolordu kumandanı Salih Paşaya apandisit amel'ya - tı yapmak için mezkür doktorlar Erzuruma gidemediklerinden ku - mandana mahallindeki doktorlar tarafından ameliyat yapı'mıştır. Gelen malümata göre hastanm sıhhati normal biy seyir takip et- mekted'r. M, Kemal Bey ve pro - fesör Nisen yollarıma devam ede - ceklerdir. Altın kaçırırken yakalandı! dir. Dün hareket etmek üzere bulu- nan Prenses Maria vapuru yı 18 alim Türk irt: kaçırılma 18 i ya- kalan suçlu mahkemeye veril- miştir, Ek Efgan sefiri Balıkesirde BALIKESİR, 8 (Milliyet) — Efgan Sefiri bugün İzmirden şeh- rimize gelmiştir. ağ Şevki Bey Ankarada Mi çi mi sabri gelmiştir. z ; Hafik'te İmar işleri Üç senede tatbik edilecek bir program yapıldı HAFIK, (Milliyet) — Hafik'i i- mar için kaymakam Celâl Beyin riyasetinde bir imar komisyonu te- şekkül etmiştir. o İman işlerile bu komisyon meşgul olacak ve azami gayretle çalışacaktır. Kazayı o güzelleştirmek ve bu hususta çalışmak için kaymakam bey tarafından bir program yapıl- mıştır. Bu programın esaslarına gö re üç senede kazada bütün köyler telefonla raptedilmiş olacak ve üç tane büyük yatı mektebi yapı'acak, 50 köyün suyu (getirilecek ve bu müddet zarfından bütün köy yolla- rı biribirine inptedilecektir. 5 — Elektrik işi Kazaya ait programda yapıla- cak işler içerisinde bir de elektrik vardır. Bunun yapılması müşkül olduğu için çok düşünül. mektedir. Kazada şelâle olmadı. ğmdan ve kaza belediyesinin büt çesinin müsaadesizliği ve halkın yardım edememesi bu işe engel dir. Burada elektrik tesisatı kurmak şimdil'k çok müşkül olacağı anla- sılıyor. Kazanın Sivas elektriğin. den istifadesi düşünülmüş ise de 36 kilometvelik bir mesafede duğu için Sivastan Haf k'e elek- trik tesisalı 30 bin liraya çıkacağı tahmin edilmiş ve bundan dolayı da bu büyük yekün karşısmda bu işten sarfı nazar edilmiştir. İkinci bir düşünüşte Sivas “yeni hayat,, sinemasındaki dinamonun Hafik'e alınması ve bunun mazot- la işletilmesidir. Bu dinamodan is- tifade şekli kat'ileşmişt'r. Fakat bu işin hayati bir zaruret olan kaza suyunun getirildikten sonra yapı- lacağını haber aldım. Programın bu senelik işleri ta. mamen tatbik edilm'ş ve diğerleri de edilecektir. > Harçam yapacak . Kazada yapılan programın mad delerinde bir de hamam işi var- dır. Kaza halkı (o şimdiye kadar bundan mahrum bulunuyordu. Ha- mamın da inşasına yakında bas- lana Diyarıbekir Suyu, teviratı, umumi binaları, eski eserleri DİYABEKİR (Milliyet) — Di- yarbekir şehri 31511 nüfuslu ve üç rl küsur ie Bledireiein bü 141,344 liradır. Şehir ni Gözeli menbain- dan şehre ilomet-e tulünde ka- nalla gelmekte olan ve 24 saatte Hamravat suyu şehre demir boru -i ie isale edilmiştir. Şi alar 500 masura su ere ve müesse- iye ve gayri i, tava edilmiş biz taraftan Goji vukubuldukça bu tevziat iki bin masuraya kadar çıkarılabilecektir. Şimdilik 300 musluktan su akmak- tadıri Ve takriben 150 kadar hane- de havuz vardır. Suyun mikyası maı derecesi 9dur. Tesisat bele- diyeye aittir. Mahallâtta 57 çeşme mevcuttur. | | Yeni: den tesis edilmiştir. Bakıyesi de i- ki sene zarlmda ikmal edilecektir. Tenvirat; :in çarşı, caddele- ri 90 elektrik lâmbası ile ve şirket tarafından ve (o sokaklar 250 gaz fenerile belediyece tenvir edilmek- tedir. tarzda fakat sıhhi ve fenni şera'ti cami suyu pek mebzul bir mezba- hası vardır. Kış mevsiminde yasa- ti olarak 100 koyun, keçi ve 10 ar ğır yazın yevmiye 500 ilâ 600 ko- yun ve keçi 15 20 sığır kesilmekte İtfaiye: Bir arozöz, bir moto- pom, eski usul iki tulumba ve üç müstahdem bu hizmette hazır bu- nümune 9 hamam, bir zührevi hastalıklar di i, 4 eczahane, bir kütüp- hane 15 kadar mağaza ve (1000) küsur dükkân, 4 otel, bir buz, iki un, bir kiremit tabrikası ve bir hayli kârr kadim “ipek tezgâhları ve motörle müteharrik bir elek- Eski eserler: Diyarıbekiri iha» zılar vardır. Balkan misakınua Yunan ayanının Oynadığı rol Atina gazetelerinde çıkan şayanı dikkat bir yazı ATİNA, 8 (Milliyet) — Atina'- nın muhalif gazetelerinde uzun bir tadır. Bu mek mektup tubu ileri gelen bir âyân azasının yazdığı söyleniyor. Müharrir Ayân Meclisinin Balkan mitakı mesele- için “Petit Parisien” gazetesi- verdiği malümalı neşretmekte- dir. Bu malümata göre Yugoslar- ya Balkan misakını tastik etmek i- çin istical ediy Ve M. Yevtiç Belgrada avdet ettiği zaman Bal kan harici bir devlet tarafmdan te- cavüze uğrayan bir Balkan devleti lehindeki mukavele şeraitine şi ş bu niyeti Yunanistan: endişeye dü- Yukarıda zikrolunan mektup Yu nanistan siyasi mehafilinde derin akisler uyandırmıştır, Bazı rivayet- lere göre bu mektubu M. Venizelos yazmış, fakat bu âne kadar bu ri. vayetler tahakkuk etmemiştir. Bulgaristanda komünistler SOFYA, 8 (Milliyet) — Ko - münistler daha şimdiden 1 ma- yıs bayramlarını büyük bir teza- hürat'la kutlulamak için hararet - le hazırlanmağa başlamışlardır. Propaganda için neşredlen i | lânlar ve beyannameler daha bir. | ay evvel memleketin her ği dağıtılmıştır. Zabıta - sl için faaliyete geçmiştir. Atina ve Pire muallimleri İstanbula geliyor ATINA, 8 (Milliyet) — önü. müzdeki mektepler tatilinde Atina ve Pire ilk ve orta mektep mual- limlerinden büyük bir kafile İs - tanbula gelecektir. Kafilenin başın da üniversite muallimleri bulu naraktır. Bulgaristanda tayyarecilik öğretmek o maksadile burada bir cemiyet kurulmuş tur. z Cemiyetin ilk “e el bir çok diplomatlar, ihtiyat zabit- ia reeder ye doktorlar bir lunmaktadır. Cemiyetin idare he- yeti reisliğine ceneral İvan Dodov intihap iştir. Ölüm cezası ANKARA, 8 (Telefonla) — Ki- Histe Sabit oğlu Yusufun ölüm ce- gön göm hakla Belediyenin borçları i ANKARA, 8 (Milliyet) — İs- tanbul belediyesi iktısat müdürü Asım, hukuk işleri müdürü Muhlis muhasebe müdür mii X Seyi eldiler. Belediyenin Perrier Ban- Ap olan borçları hakkında Ma- liye Vekâletile cereyan edecek o- > müzakerelere iştirak Deniz yolları işletme müdürü ANKARA, 8 (Milliyet) — De nizyolları işletme idaresi müdürü Sadettin Bey geldi. de Tevaifi Mülük devrinde bir ta- cami avlusu şark ve garp cephele- rinde Selçuklar tarafından Ro- men tarzı mimarisinde inşa edil. miş, sütunlar ve kemerler ve divar larm da hattı küfi ile yazılmış ya: