3 Nisan 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Yatılı köy ORDU, (Milliyet zin maarif sahasındaki bilhassa ilk tahsil işleri etlere nazaran çök ileride- dir. Bu, teftiş ve istatistiklere daya- nan bir hakikai Geçenlerde, hk “i muhasebe büt- çesini tanzim ed içtima devresi ne nihayet imumi meclisimizin köylerde teşkil edilecek mıntuka ya- &ı mektepleri için verdiği karar, bü- yük bir isabet ve ehemmiyeti haiz bu Junmaktadır. Bu karar, genç Maarif müdürü. müz Kemal ve ilk tedrisat müfettiş. İcri Mazhar ve Kenan Beylerin yap- İıkları tetkik ve teftişler neticesinde kaleme alınan bir rapora istinaden verilmiştir. Bu rapor, köyleri dağmık ve arı- alı bulunan diğer vilâyetlerimiz için İde ehemmiyetle nazara alınacak bir İkıymettedir. Vilâyetimiz. $ Ünye, Fatsa, ve ları da dahil olduğu Umumi nüfu ye“ Mektebimiz olan köylerde okuyan nlebe miktarı 5828 dir. Halbuki ay- i köylerde okuma çağına girmiş ço #ukların sayısı 7500 dür. Buna naza iran mektepli köylerimizde bile oku- san talebenin Piktarı yüzde yüzü bu unmamıstır. Vilâyet dahilinde oku- ği ENİ jan talebnin adedi 5828 olduğuna “re okuma çağındaki çocuklara o- uyan talebe nisbeti yüzde yirmi idir. 3 Vilâyetin umum nüfusu göz önü- gi * alınırsa okuma nisbeti yüzde yir- , LR birdir. z İ Bu rakamlar, istatistik cetvelle sinden alınmıştır amma, kati bir 8 bat ifade ettiğine ben de kani deği- im. Çünkü talebe miktarı 50 - 60 gö #fünen bir köy mektebini ani bir su- tte teftiş ettiğimiz vakit bu rakam- rın o 15-20yi © geçliğini gö- iyoruz. Bu hal, mektebe kayıtlı ta- ebenin devam edememesinden doğu or ki, sebeplerini aşağıda arzedece im Vilâyetimizde her sene Maarif büt esi için 150 bin ile 200 bin arasında ir tahsisat ayrılıyor. Bu mi pa- tamamen sarfedildiği halde elde lunan randuman bizi tatmin edebi bir şekilde değildir. Köylerde ta benin mektebe devam vaziyeti Sor len değil, ayni köyün ahalle de ndiğer bir mahallesine bile ço- şidemiyecek vaziyetler vardır. insafsız arızaları, dağla- biri sekiz yaşlarında ın yavrucukların her gün saatlerce yürümelerine İmkân ve taham- il vermiyor. Şu hale nazaran köy- deki bütün çocukların okutulabil. esi için her evin yanına bir mektep ak lâzım geliyor ki, buna da im- tasavvur edilemez. || Buşünkü teşkilâtın ikinci bir mah devam eden tedrisat” müddeti ar, Bu yedi aylık tedrisatm başlan: ve nihayet bulma ayları köylü- en faal bulund ğu zamanlardır. zamanda sürülür, bahçede ça ler, fındık işlerle eli Si rin ve hasar yapılır ki, bu zamanlar rdımcıya çok ihtiyacı in yedi yaşındaki ço- müddet ü, geriye kalan Banka iv layer » toplarsak çocuk, bütün hayat ancak tam olarak bir seni il görmüş bulunuyor. Bu müddet içinde öğrendiği şey pek basittir ve mektepten ayrıl. tan bir müddet sonra unutmağa lıyor. Geçen her yıl onu eski bil. iz, kuru varlığına doğru Eerileti- Hangi köylüyü © dinlersek hepsi de ktepli tam teşkilâtlı olması olunda dileklerde bulunuyorlar. Tam icilâtlı mektep hepimizin arzu etti bir şeydir. Fkaat her köyde tam kilâtlı mektep kurmağa buyünkü iiçelerimiz kâfi değildir. Buna, baş bir çare düşündük. Geçen sene U- bey, Gölköy ve Karakuş nahiyele- de açtığımız yatılı köy mektepleri bir sene zarfında verdikleri neti- Şok ümitli ve çok memnuniyet ve- idir. İşte bu teşkilâtı vilâyetin bü- in mekteplerinde tatbik edebilirsek 5 mektepleri Köy çocuğunu okutmak için Ordu U. meclisinin şayanı dikkat bir kararı ümidin fevkinde faydalar elde edile- ceğine şüphe etmiyoruz. Şu şartla ki, hem fazla masraf etmemek, hem de gayeye ulaşmak lâzımdır. yaptığımız tetkikat ile şu karara vardık: Sayısı altmışa varan köy mektep rimizin yarısını kapatarak onlardan tasarruf edeceğimiz muallim adedini ve tahsisatı bütün vilâyet dahilinde açılacak 20 veya 30 yatılı mekteple- re hâsretmek. Bu yatılı mektepler köylerin coğrafi vaziyeti göz önünde tutularak merkezi yerlerde tesis olu macaktır. Bu suretle mektebe devam edecek talebenin miktarı çok fazlala sacaktır. Bugün hangi köyde mektebimiz varsa ancak o köyün talebesi mekte- be gelebiliyor. Öyle köylerimiz de vardır ki, buralarda şimdiye kadar | mektep açamadık, şimden sonra da açılmasına imkân yoktur. Bu imkân- sızlık karşısında o köyün çocuklarını mamak günahını da hiç birimiz yüklenemeyiz. Neden bir köyün bü- tün çocukları okusun da diğer bir köy de tahsil gören tek bir çocuk bile bu lunmasın ? İşte merkezi mahiyette ya ulr köy mektepleri açacak olursak bütün bu mahzurların önüne geçmiş olacağı Vi etimizde (500) köy vardır. Eğer otuz yatılı mektep açacak olur sak vasati on yedi köye bir mektep sabet edecektir. Bu mektepler asgari 200 çocuk a lacaktır. Her köyden 15, yirmi çocuk alarak bu mekteplere getirirsek yet dahilindeki köy çocuklarını İlne bir nisbet ile okutmuş, nurlan- dırmış olacağız. Bu mektepler tam teşkilâtlı, yani beş sınıflı olacaktır. Mel Yatılı lı talebenin gece gündüz mual- nezaret ve terbiyesi altında bu lunmasını ve muntazam çalışma ve yaşamasını temin edecektir. Bu yatılı mekteplere 17 köyden en aşağı 100 çocuk yatılı olarak ve 100 çocuk ta gündüz devam edebile cektir. Bu mektepler bütçeye de faz la bir yük olmıyacaktır. Çünkü mek tebe gelecek çocuklar yiyecek ve içe ceklerini kendi evlerinden getirecek- lerdir ki, mektep hayatı ie köyünün ve evinin hayatı arasında bu cihetten fazla bir fark bulunmıyacaktır. Aldı- mız tecrübelerden anlıyoruz ki, e ğer çocuk, mektepte evinden ve kö- yünden başka bir hayat tarzına alış tırılacak olursa mektebi ikmal ettik; ten sonra artık köye dönmiyor, şeh- ve akın adiyor. Bu hal ise, köyde mü nevver kitlenin türemesine set çeki. yor. Bina meselesi de fazla düşünüle- kadar ehemmiyetlidir. Mıntaka merkezi olarak kabul 6- deceğimiz yerlerde diğer mektep bi- nasi var ise onlardan istifade edece- giz. Bina yoksa 17 köyün yardımı ile bir mektep kurmak mümkün olacak» ter, Yatılı bir mektebin bütün tesisa- tı 200 biradan fazla değildir. Bu he saba nazaran inşaat için 300 | dım olunursa beher mektep bize 500 Uraya mal olacaktır. ki, 30 mektep i cs gin tutarı 15.000 liradır. Bu para bir defa verilecektir. Fakat buna muka- Muntazam, mükem- tebe kavuşmuş olacaktır. ete nasip ol- birer bilgi ve haris? kurmak demektir ki, tin öz ye halkçılı- doğru prensipini isabet li ve'en kudretli bir tecellisi vizeek Vaziyeti ve yapılı > lü faydasını kuvvetle meze ye ii yan umumi meclisimiz vilâyet dahi linde (30) yatılı köy mmtaka mekte binin açılmasını kabul etmiş ve icap eden tahsisatı derhal vermiştir. Bu mektepler önümüzdeki ders yılı için kurulacak ve aşağı (6.000) köy çocu ğunu temiz ve ılık bağrında toplıya rak nurlandıracaktır. NAFIZ Fakır çocuklara yardım GEMLİK, (Milliyet) — Veli Bey Köy yatı mektebi çocuklarımın bir haftalık et masrafını üzerine almış. tır, Adını bildirmek istemiyen başka bir zat ta bütün o Gemlik köy yatı mektebi çocuklarının iç çamaşırla- rını temin etmiştir, Gemlik muallimleri arasında GEMLİK, (Milliyet) — Muallim ler Birliği tasarruf sandığı yeniden canlandırıldı. Her muallimin be şer lira girim parasile aylık taah- ütlerinden kuvvetlenecek olan bu müessese reisliğine Hayali Bey, mu i *5 i e bie bea de Halim Bey seçilmiş- Hanımefendi, Kaydediniz... YAKUT 1845 İstanbul Aydında tekaütler ve Aydınspor takımlarile mıntaka MİLLİYET SALI 3 NİSAN 1934 Aydın spor kongresi Çine, Nazilli ve Sökeden on iki mümes- sil hazır olduğu halde toplandı reisliğine seçilen defterdar Naf'z Bey AYDIN, (Miliyet) — Aydın mıntakasr spor kongresi Aydın - Çine, Nazilli ve Söke spor kliple. rinden 12 mümessilin huzurile Halkevi kütüphanesi salonunda toplandı. Kongreyi mıntaka re'si Emin Bey açtı. Kongre reisliğine Defterdar Nafiz Bey ve kât re de Nazilli klübü mümessil Ri. fat ve Söke klübü mümessili Riza Beyler seçildiler. Reis Nafiz Bey kongre riyase. tine seçilme'inden dolayı teşek. kür etti ve kongre umumi heyeti, ni selâmladı. Bundan sonra mnta, ka reisi Em'n Bey idare heyetinin raporunu okudu. Bazı münakaşa. larlan sonra rapor ekseriyetle ka. ul edildi. Eski hesapların tetkiki izin D-“erdar Nafiz Beyle Vahit Bey aldılar ve hesapları tetkik ede- re *aporlarını Temmuzda topla- nacak kongreye vermeleri İa-'rıldi.. Sıra tekl'flere gelmişti. Her klüp mümessili yardım isti yordu. Buna Emin, . Nafiz Çeyler cen verdiler; Du ara Cine klübü” murahhasr mtaka teşkilinden evvel klül nün daha lıştığını, şimdi mü Feci bir cinayet Gm mmm seniii .— me —i Yakalanan katil. BOĞAZLIYAN, (Milliyet) — Yozğat vilâyetine bağlı Boğazir- yan kazasının Karakuyu köyün den Hacı Mustafa oğlu Necib'n 7 - 8 yaşlarındaki kızı Şahnur ken di tarlaları içinde bir çok köyün çocuklarile oynamakta iken ceb- ren ırzına geçmek neticesiyle ölü- müne sebep ol n suçlu ayni köyden ve kızm dayı zadesi oldu- ğu anlaşılan 333 doğumlu Memiş oğlu Ömer irt kâp ettiği suçun ce- zasından imak için firara kı- yam etmiş ise de yakayı ele ver- miş ve adliyeye teslim edilmiştir. Giresonda fakir çocuklar için balo GIRESON, (Milliyet) — Şehri miz Himaycietfal Cemiyeti hanım lar komitesi tarafından Jandarma mektebi salonunda verilen balo çidden çok güzel olmuştur, » > Büfen'n yenecek levazımı ile hizmetleri hep bu muhterem ve güzide hanımefendiler tarafından görülmüş ve balonun muhtelif sa- stlerinde gösterilen iki canlı tab- loda, küçük yavrularımızın mües- sir ve hazin hitabeleri “davetliler “kle | karar- | sades'z maç yapmadıklarını ve lik maçları tertip o olunmadığından bahsetti. Emin Bey, lik maçları- nın tertip olunması, geçen sene kongre:inde ihtisas heyetleri seçil memiş olduğundan ileri geldiğ'ni söyledi. Bu hususta uzun münaka- şalar cereyan etti ve iyi sözler söy lendi. Beş dakika celse tatil olun- du, ikinci celsede intihaba geçil- di. Yeni merkez heyeti, Defterdar Nafiz Bey birinci reisş kadastro hâkimi Cevdet Bey ik'nci reis ola- rak, azalıklara da Çineden Nihat, Hasan Tahsin ve Abdullah Beyler seçildi. Futbol heyetine muallim Celâl, Hâkim İzzet ve Çineli Ekrem Bey ler. Atletizm © heyet'ne, Muallim Nesimi, Vahit ve Fikret Beyler se çildiler. Büyüklerimize kongrenin ta- zimlerinin arzı itt fakla kabul olu narak kongre çalışmasma son ve- rildi. Yeni merkez ve ihtiras heyetle rini teşkil ede”narkadaşların hep: si de senelerdenberi spor işlerinde filen çalışmıs' #norculardır. Kendi lerine muvaffâkiyetler dileriz. Balıkesirde sinema BALIKESİR, (Milliyet) — Mu- hasebei hususiye taraf, dai hükü- met caddesinde yaptırılan ve senedir boş duran sinema mini göstermiştir. Gerek antrede gerekse salondâ vücude getirilen fevkalâde zarif teşkilât ile bu sine ma salonu şehrin ehemmiyetli bir ihtiyacını karşılamıştır. e İnegöl kütüphanesi İNEGÖL, (Milliyet) — Bir ka- za tasavvur ediniz ki, ilim merkez lerinden uzak olan okunacak ne kitabı, ne bir mcemuası bulunsun, ne de istediğiniz zaman celbi ko- lay olsun. Okuma zevkini tatmış olanların böyle bir yerde yaşama- sr ne kadar müşkül olduğunu tah- min etmek güç değild” Bunu yazmakla bi vaziyetten kurtardığı Vekâletine şükran hislerimizi ifa- de etmek istiyorum. Kasabamızda bu büyük ihtiyacı tatmin eden kü- tüphanemiz İnegöl için bir lütüf- tur. Kütüphanen'n tesisine 1898 de başlanmış, eğhâs ve kütüphane lerin hediye ettiği kitaplarm sayı- sı Cümhuriyet “devrine kadar 36- kiz elliyi bulmuştur. Kütüphane a sıl Cümhuriyet devrinde zeng'nleş meğe başlamış ve bugün herkesin fikir ve okuma ihtiyacına cevap verecek tenevvüü ihtiva etmek ü- zere “2680” eser toplanmıştır. Bu eserlerin içinde haftalık, ay lık mecmualar ve devlet irkatistik- lerine varıncaya kadar türlü kitap lar mevcuttur. Vekâlet neriyatm- dan olan kitaplar muntazaman gel diği gibi hususi matbaa ve kütüp- haneelrin nesriaytmdan olan bir çok k'taplar da gönderilmektedir, Kütüphaneden, memurlardan, mu- allimlerden, talebeden ve sivil halktan her ve bir çok insan isti- fade etmektedir. iz Söz derleme heyeti bu hütüpha nedeki lisana a't esereirden çok istifadeler temin etmiştir. üzerinde fevkalâde güzel bir tesir bırakmış, kimsesiz çocuklara karşı gönüllerde şefkat his ve izleri w yandırarak bilâ istisna herkesin ö yaşartmıştır. ilk fil. | DIYARIBEKİR, (Milliyet) — Di- yarıbekir Halkevi milli ülkü ve kültü öz için çok özlü çalışan Halkev- len biridir. Evin muhtelif şubelerindeki yeti günden güne genişlemekte ve a- ir. Dil, Edebiyat ve zası çoğalmak! zan Mükiye bu vadide bir toplamış mahazlar bulmuş ve milli eserin biran evvel meydana gelmesi için lâzım ge len muavenetten geri kalmamıştır. Bilhassa bu şube tarafından köy çok vesikalar Tülerimiz ımda açılı ya bir çok köylülerimiz şimdiden ha- zırlanmağa başlamışlardır. Bu ilci mü sabakanın birincilerine dö: il i küz ikramiye olarak vet Güzel Sanatlar Şubesi rimli bir surette çalışıyor. nin nza ve al kolu vi kinin, »e halk musikisinin ya | yılmasına çalışmaktadır. Bu şube son günlerde on beş kişiden mürekkep bir bando heyeti de teşkil etmiş ve raz etmiştir. Sekiz aile kızının iştira- kiyle bu şube bir sene içinde dokuz müsamere vermiş: Öz Yurt, Kahra- man Uyanış, Şeriye Mahkemesi gibi Halkevleri çalışıyor Diyarıbekir Halkevi iki sene içinde çok müsbet neticeler elde etti milli piyesler temsil ederek — halkın Diyarıbekir irem | Tekirdağ fidanlık binası: TEKİRDAĞ, (Milliyet) — Havs lar çok sakin gidiyor. Çiftçilerimiz noksan kalan kışlık zeriyatını üu müsait vaziyet dolayısile ikmale ça- lışıyor. Geçen seneki zeriyat saha- sında buğday miktarı daha fazla i- İİ alkali Bu süne buğday ekimi geçen seneye nisbetle yüzde otuz ve bazı mintakalarda yüzde elli noksandır. Fakat diğer maddeler, bilhassa keten tohumunda yüzde otuz, kuşyeminde yüzde on fazla Tekirdağ zeriyatı JTekirdağda telefon ekim olduğu söyleniyor. Mevsimin normal gidişi Trakya çiftçilerini sevindirmektedir. Tekirdağ Halkevi mensupları çoğalıyor TEKİRDAĞ, (Milliyet) — Hal- kevimizin komite azalarının seçi- mi yapılmıştır. Komitelerden idare İçtimai yardımdan Dr. Velittin köycülerden Celâl, kütüphane neş- riyattan Ticaret odası başkâl Fehmi, spordan muallim Safter, Dil, tarih edebiyattan muallim Ek- rem, Güzel sanatlardan ir, mü“ zeden muallimi Muhittin, Halk ders- İ Halit temsilden muallim Haydar milli ve medeni terbiyesini | yükselt meğe çalışmıştır. Halkevinin ikinci yıldönümü münasebetiyle bu şubenin tertip ettiği müsamere iki defa tek- rar edilmiştir. Içtimai yardım ve Köycüler şube- i: de isabetli bir programla çalışı yor. İçtimai yardım şubesi bir sene işinde fakir ailelere 30.000 kilo kö- mür dağıtmıştır. 32 yetim ve fakir mektepli çocuğu giydirmiş ve Hima- yeietfalle teşriki mesai ederek 12 ya- taklı bir bakım evi yoksul ve ha: davileriyle meşgul olmaktadır. * Köycüler Şubesi köylerde gezinti ler tertip edere! tetkik: ler ül pirin gibi ilâçlar da dağıtmıştır. Geçenlerde | verdiği hir kararla Köylüler Şubesi Kurban Bayramında köylere büyük bir heyet gönderilmiş tir. Bu heyet köylülerimiz arasında Göltür yakininde tetkikler yapmış ve | bayramlarını kutlulamışlardır. Müze Sergisi Şubesi: Şehir müze- sinin teşkili etrafmda mütemadi bir surette çalışmaktadır. Bu şube ayrıca yerli mamulât ve mesnuatımızdan ibaret daimi bir sergi vermiş ve faaliyete geçmi i fabrikalarımızdan nümüne- tarihi eserlerimiz i neticesinde ceylân derisi üzerine ya zılı bin senelik bir Turat, Yavuz za- manma sit bir sini ve bir kaç mozar yik parçası elde etmiştir. Halkevi bandosu TEKİRDAĞ, (Milliyet) — Şeh- rimizin kat'i ihtiyaçlarından biri de telefondur. Trakyamızın hemen bir çok şehirlerinden ihdas edilen telefon tesisatının ticari işlere pök çok faydası olmakta ve İstnbul pi- yasasından alınacak neticeler bildi. rilmektedir. Filhakika şehrimizde de böyle bir telefonun bulunması mutlak lâzımdır. Şüphe yok ki bu- rası diğer Trakya şehirlerine naza- ran iktısat ağzı olmak itibarile ti- cari işlerin ve fiat temevvüçleri ve umumi piyasa haberleri vaktinden evvel bu telefonla alınırsa müstah- sil lehine bir hareket olur kanaatim. deyiz. N Nisan içinde inikat edecek, vilâ- a imizde i telefon şehrimizde dahi £ ihdas edilmesi için tü dan kongre riyasetine takrir edile- rek Nafia Vekâleti nezdinde teşeb- büsatı lâzımede bulunulması temen ni olunacaktır. hanelerinden ilktedrisat müfettişi Beylerdir. Halkevine yeniden yüz aza kaydedilmiştir. Eski heyeti is- tihlâf edecek yeni idare heyeti ko- mitelerin programlarını hazırlai makla meşguldürler.