1 Ocak 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 6

MILLIYET PAZARTESİ 1 KANUNUSANI 1434 man zaman değişmişti: zaman- lar devletler dine dayanıyordu. Va- tandaşlık hakkından istifade eden yalnız devletin kabul ettiği dine 1933 senesinde siyasi dünyanın İ kuşbakışı ile ( görünüşünde bariz bir hususiyet nazara çarpıyor: Bey- nelmilel münasebetlerin tanzimi « yolundaki koliektif çalışma siste- inin yıkılması. Bu, harp sonrası bi İerin parlamentosu mahiyetinde olan Milletler Cemiyeti sisteminin muvaffak olması için suples göster- mek, biri istatükonun tadiline, ii de istatükonun idamesine ça- liyet prensibi hâkim oldu. Rusya- da komünizm bir sınıf devleti kur- mak istiyor. Hitler ırk devleti kur- mak yolunu tuttu. Irk nazariy nin tatbikinden (çıkacak mantiki netice, Avusturyanm Almanyaya Milletler Cemiyeti ncu maddesi, Cenevre teşkilâtın. hayat bahşedecek olan alâstil veriyordu. Fakat istatükonun deva- mına taraftar (o olanlar, Milletler Cemiyetini milli siyasetlerine alet olarak kullanmakta israr ettiler.Bu, İ cemiyetin manevi nüfuzunu azalttı. Tazyik altında kollektif çalışma temi yıkıldı.Esasen 1933 senesi kol- İektif sitemin devamı bakımından fcna şartlarla başlamıştı. Alman- yada bir kaç senedenberi kollek- tif çalışma ve uysal Lokarno siya- İ setine karşı bir memnuniyetsizlik belirmekte idi. Bu memnuniyetsiz. İk nihayet (1930 intihabatmda Hitler fırkasımın kuvvetli bir züm- ye halinde Reichstag meclisine gel-| mesi şeklinde tecelli etti. 1931 ve | 1932 senelerinde (oHitler fırkası kuvvetlendi. Nihayet 1933 senesi- nin ilk ayında da Almayanın mu- kadderatını eline aldı. , Almanyada Hitler fırkasının ik- etmek istediği gibi, AN bir ırk hükümeti kurmak ii Bu, Hitler'den korkan öieieiler arasındaki tesanüdün artmasına se- oldu. Küçük itilâf | devletleri biribirine yaklaştı. o Topu birden Fransaya daha ziyade yakınlaştı. Fakat daha ehemmiyetli neticesi Rusyanın harpten beri devam eden siyasi yalnızlığına nihayet vermesi olmuştur. Filhakika bir taraftan Hitlerizmin Rusyaya ve komüniz- me karşı takip ettiği husumet siya- seti, diğer taraftan oJaponyanın Uzak şarktaki istilâ o emelleri, Bu devletin Fransaya doğru meylet- mesine sebep oldu. Hitler korkusi- le Fransa Rusyaya yakınlık göster- di. Japon korkusile, Amerika Rus- yaya yakınlık gösterdi, Nihayet bu büyük devlet, bütün kuvvet ve aza- metile beynelmilel müvazeneye ka- rıştı. Fransa ile Sovyet Rusya ara- sında bir misak imzalandı. Fran- sanın müttefiklerile Sovyet Rusya arasında misaklar imzalandı. Sov. yet Rusya temmuzda komş$ularile ve küçük itilâfla (o tecavüzü tarif eden mukaveleleri imza etti. Bun- dahili teşkilâtı noktasından Bis- marek'ın milli birlik hareketi 1933 iyetsizli arttırdı. Bunun ri ki gerek iktı sadi gerek siyasi sahada teşrikime- sai yolları kapandı. Yazın topla. | dan sonra da bu ihtilâlci devlet â- man Londra Cihan Iktısat konfe- | deta Statukoyu muhafazaya taraf- i ğ tar olanların zümresine katıldı. bağ senösinde en ehemmiyetli ve 'n şümullü siyasi hâdise belki de Sovyet Rusya harici siyasetinin bu 1933 te sinema v p Biten sene dünya sinema âlemin- İİ de büyük bir yenilik göstermiş de- : ik Yalnız Almanya, Amerika ve i el memiş ise de henüz komersiyal ha- in satışa çıkarılacak şekle ge- özlü icad üzerine bey- melmilelliğini kaybetmiş olan sine- ü »da çevrilen Gilmleri üç li... ın nüshalarını yapıyorlar. Meselâ Almanyada & çevrilen bir filmin Almancasını yerli artistler Şevirirken, fransızca nüshalar için de Fransız artistlerini angaje edi- yorlar. Bu suretle almanca ve fran- memleketinde yapacaktır. Evvelki seneler çok tatbik edil. mekte olan Doublage yani bir fil min asıl dilini, başka bir dil ile de- ğiştirmek si: bir surette yapılması biraz müşkül olan bu ameliyatta elde edilen ne- tice seyirci iiçin her zaman memnu- niyeti mucip olmadığı gibi büyük şehirlerde halk ecnebi lisanile bir filmin aslını görmeyi tercih etmek- te hattâ dil bilmiyenler bile filmi yazılarile anlamayı iyi & yapılmış dublajla işitmeye müreccah göt- mekte olduklarından yabancı dil- de yapılmış filmler git gide yazı- larla gösterilmektedir. , Önümüzdeki sene için film mo- een filmlerde- Amerikada şimdiden ondan fazla tarihi büyük film çev. filmektedir. Avrupada sinemanın seçen sene biraz daha hafiflemiş Bize gelince: se de bu tazyik hâlâ hissedilecek Bizde yegâne sesli film yapan küvvettedir. (İpek Film) stüdyosunun faaliye- tini memnuniyetle kaydetmek lâ- zımdır. Balkanların o yegâne sesli stüdyosu olarak burada ya- : zer bağ ayni şahısları göre göre © yorulduğunu müşahede ne (Söz bir Allah bir) (Cici Ber- ber) gibi iki büyük film gösterildi- givgibi (Leblebici Horhor ağa) o- Nurettin, Eftalya Hanım, Kinin Naşit ibi artistlerin ufak metrajlı filmleri de yapılmıştır. Bundan başka bu stüdyoda dört tane ecnebi filmi türkçeleştirilmiş çel müşterek | devletler ekseriyetie idi. Sonra mil- İ şamış insanlarız. Dün gece, bir yıl- | kırk beşliklerimiz vardır. İ sından itibaren tarih oldu, diyoruz. | Yeni senenin ilk; gününde: Bir yaşıma daha girdim! Bugün herkes bir birine yeni seneyi tebrik ediyor. Bu tebrik birer yaş ihtiyarladığımız için mi? Bugün, dünden bir yıl fazla ya- | cen senenin bizi biraz daha ç miş, biraz daha hırpalanmış bula- cağını hesaba katmak istemiyoruz. Bugün herkes, yeni yılı biribiri- ne tebrik ediyor: Tebrik!.. Fakat İ lık mazimizi güle eğlene gömdük ve yeni yılın doğuşunu güle eğle- ne selâmlıyoruz. Arkada bıraktığı- mız 933 yılı bir daha geri gelecek Yaşımız arttı, fakat ömrü- müzden bir yıl eksildi. Yeni yılın doğumu, bize eski yı- ın ölümündeki acılıkları unuttura- cak güzel günler hazırlıyor mu? Bu pu bilenimiz yok. Sebepsiz yere seviniyoruz. Neye ve ne için? İhtiyarlamak bahsi açılınca der- hal yüz buruşturuyoruz. Bazılarımızın yılları, her üç se- nede bir değişir. Kırk beş yarında otuzluklarımız, altmışmı Oge;kin bir adım atmak, mes'ut bir hâdise midir ki tebrike değer yeri olsun? Ama, çare yok.. Her yılbaşında bi: yarlamanın şenli Hint ere iç böy. le gidecek... Karıkoca, bir yastığa başkoyduk larmın 25 inci yddönümünde gek m fazla ye 50 nci yıla girilince gümüş düğü- nün adı altın düğün olur. 7” inci yıldönümünde karı kocanın parlaklığa diyecek yoktur. Ece. . Şaka değil, elmas düğünlerini kut- İuluyorlar. Eskidikçe kıymeti çoğalan eşya biliriz ama, bir hatunun yetmiş beş sene yaşadıktan sonra kıymeti bu kadar yükseleceğini doğrusu Obe- nim aklım almıyor. Meğer ki bu annesi olsun! Neyse... Lâfı çığırından çıkar- ya Yilbaşından bahsediyor- Fakat iş, yeni yılın kutlulanma- sına gelince, hepimiz canatıyoruz! Giden senenin arkasından karış kakmak, gelen seneye kucak aç- mek bize vergi... Peki ama, arkamızda kalan eski £enenin üzerimizde hiç mi hakkı yok? Var, yok, orasını düşünmüyo- Tuz ve sadece 933 senesi, geceyarı- Bugün için istikbal sayılan 935 se- nesini de bir gün gelip tarihe gö- »receğimizi düşünmüyoruz bile!,. Yıllar, böyle üst üste yığıldıkça, yüzJerimizde buruşuklar, saçları- mızda aklar çoğalacağını ve her ge-| ————— yasi dünya, harpten evvelki siyasi dünyaya benzemeğe başladı. Dev- letler arasında bir müvazene tees- süs ediyor. Harpten evvelki dün- ya, ikiye ayrılmış bir o müvazene âlemi idi. Bu müvazene Büyük har. | bi doğurduğu için bundan kaçın- mak istendi. Görüyoruz ki kaçın mak mümkün (olmadı. Devletler | yetişen emri dolayısile kinse dışa- kollektif çalışmayı bırakarak bir | rıda sabahlıyamadı. Erkenden ev- müvazeneye doğru yürümektedir. | lerine çekilerek yarıda kalan eğlen- ler. Bu müvazene henüz büsbütün | cesine kendi aile muhitinde devam mütebellir değildir. Belki de 1934 | etti, de dansedilmesin? Çalgılı çalgısız bir tek kahve yoktu ki, kapılarma kadar müşteri ile dolmuş olmasın. Fakat bu seferki yılbaşını bir hu- susiyeti vardı Dakiliye Vekâletinin vaktinde Leblebici Hor hor ağadan bir sahne pılmış olan türkçe filmlerden bu se ve diğer bir takım filmlerin de türk | senesinde bu eski sistemin yeniden Her sene, yılbaşında sarhoşluk, tebellür edişine şahit olacağız. ataklık yüzünden mutlaka bir kaç Ahmet ŞÜKRU | yaralanma vakası duyardık. Uma- . > Geçen senenin mühim hadiseleri Şimdi geçen senenin mühim sinema vekayiini hülâsa edelim — Tiyatro müdür ve muharri leri bir cemiyet — Beynelmilel sinema fede- rasyonu kongresile sinema matbu. atı federasyonu birleşti. — Rigadin namile maruf Fran. sız komiği M. Clement Manrice | vefat etti, e gm e yp tayyare menzili vazifesi görmeğe başlamasile birlikte gösterildi. — Bir çok yerlerde Alman film-| leri Yahudiler tarafmdan ıslıkla karşılandı. — Beynelmilel sinema müşhe- ri açıldı. — Berlinde sırf sinema sanayii için bir banka tesis olundu . — Marlene Dietrich Parisi zi- yaret etti, — Alman istilâsına mukabele edebilmek için Fransız işçileri ve fen adamları bir cemiyet tesis et- tler. Milyon avcıları filminden (pek stüdyosu) Joan Harlov'un haltalığı Joan Harlow haftada 1500 do- lar alıyordu. Bu parayı az görmüş olacak ki, şirketten zam istemiş. Bu talebi kabul edilmeyince Joan çevirmeğe başladığı filmi yarıda bırakmış?. Kadın nazı mı? ————— döndü. — Operada ilk defa olarak (Kartalların ihtizarı) © ismindeki film gösterildi. — (Madam Buvari) ismindeki maruf Fransız şaheseri filme Pola Negri Fransada film çevirineye başladı. — Hollyvood'da bir kaç saatlik kısa bir umumi grev oldu. — Nevyorkta bir Amerika si- nema kanunu yapılmaktadır. — Meşhur Alman Yahudi âli- çek, balık, “ Yeni yıl ,, ın dedikodusu i Arkadaşım “Felek” e | “Sizin için yeni ve mes'ut bir yıl temenni ederim,,. Ve postacılar mütemadiyen bu cümleyi tekrar eden kurtları taşi- makla meşguldür. Bütün medeniyet dünyası işi gü- cü bırakmıştır. Postaları gün de- gil saat, dakika şaşmıyan Avrupa- nın en muntazam köşelerinde bile mektup ve hattâ telgraflar bu yüz- den gecikir. Ve bütün medeniyet âlemi yalnız bir şey düşünür. Çi- meyve, şaraplan mü- rekkep zengin bir Roma sofrası. . Aşıklar işi gücü bırakmışlar, sev- gililerine hoşa gidecek hediye ara- mak, kocalar kırk yıllık karılarını susturmak için âdet yerini bulsun diye ucuz tarafından bir şey araş- tırmakla meşguldürler... Bütün bu hummalı faaliyetin se- bep ve hikmcii şu, dünya bir yaşı- na daha giriyor. 1933 ten çıkıyor, 1934 e giriyoruz. Bunun manası şu: dünya ibtiyar- lamıyor, fakat biz ömrümüzden bir yılım daha geçtiğini görüp ihtiyar- İiyoruz. Garibi de şu ki her gelen yeni yıl bize âdeta taze bir hayat fermanı vermiş gibi seviniyoruz. rız ki bugünkü zabıta raporlarında! bu kanlı vakalara tesadüf etmiyece- ğiz. Yazımı bitirmeden evvel, hatırı- inanılmı- derdim. Yillar elk anlar gibi oluyorum. Bir yaşma daha girmek, kadın için o kadar inanılmaz, inanılsa da o kadar itiref edilmez birşeyki, ke dın büyük bir şaşkınlığa uğradı- ğını açığa vururken: —A.. Bir yaşıma daha girdim! demekten kendini alamıyor. Bunu kadın ifşa ettikten sonra ben bir grkek sıfatile söylemekten niçin çe- kineyim? — Vallahi, bir yaşıma daha gir- dim!.. M. SALAHADDİN Göçen senenin garip hadiseleri Venezüellâ cümhur reisinin en büyük zevki sinemaya gitmel ler yer göslerir ve gişede bir yüz- | başı bilet keser. Sinemanm müdü- de bir ceneraldir. Her akşam il mhur reisi sinemaya girerken * milli marş çalınır ve bade herkes yerlerine oturur. Ara sıra cenera- im kalın bastonile yere vurarak halk ta bu tezahürata iştirak eder- ler. — Kolombiya hükümeti dahi- linde Girardot şehrinde binlerce kişi alabilecek açık sinemalar var- dır.. Buralarda kadınlar balkon- da ve erkekler de zemin katında | oturmaktadırlar. Esasen şehirdeki sinema reisicüm- hurun emrile inşa edilmiş olup Kendi senlırlır. Seyircilere aalksr- memnuniyet izhar ettiğini anlayan | Sinema yıldızları müsabakasında En akıllımızm bile ne kadar ma- sum, masum değil saf olduğumu en- lamak için başka misal aramağa ns Hizum var, Yeni'yıla girdik diye hirikirimizi tebrik ediyoruz. j Perşembenin gelişi çarşambadan bellidir. Bunu bırakalım, farzede- lim ki dünya 934 yılında” cennete dönecek. Meşe ağaçlarından gül- ler dökülecek. Çeşmelerden buzlu İğ limonata portakal şerbeti akacak. İ k Silâh fabrikaları altın, gümüş ba- sacak, diplomatlar işsizlikten rum- ba oynıyacak. . , Kurtla kuzu, kedi ile köpek, borçlu ile alacaklı, be- |“ lediye ile evkaf canciğer kardeş o- o“ lacaklar.. . Bütün bunlar hepsi iyi şeyler.. Fakat bunlar ömrümüzden | kaybettiğimiz bir yılı geri vermeğe i kadir mi?. Yeni yıl daha girerken | insana yeni yeni angaryalar (o yükletiyor. Hanıma hediye, dosta hediye, ah- i baba hediye, aşinaya hediye, konu- ya komşuya hediye... Ve insan yaşlanıkça hürriyetle. rini hep kaybediyor. Adeta orman- da anaçlaşmış bir kart ağaca ben- ziyor. Kendi buruşup haşebileşir- ken, kökü kuruyup adalesi kavşar- ken etrafında peyda olan yeni ye- ni filizler, fidanlar, (o sarmaşıklar kımıladamasına, hattâ teneffüs et. mesine fırsat vermiyor. Bunlar neden?. Hepsi çılgınca, ıdalaca ğ yeni yılla- rın geride kalan firelerinden değil | mi? Her turfanda yıl geriye bir a- lay turfa bırakıyor. Ve biz her kânunuevvelin son İl gecesi sersem gibi bu zalim yılları bekliyor, onun şerefine neşeleni- İ yor, birbirimize hediyeler veriyo- il ruz, Azizim Felek.. Bu kederli gü- i nümde seni gıpta ile hatırlamak. tan kendimi menedemiyorum, Vakıa yeni yıl senin de ömrün- j den on iki ay çalıyor. Buna kah- retmekte sen de bizimle beraber. sin. Fakat hiç olmazsa bekârsın. is zannetliğime göre âşık ta değil- Binaenaleyh yeni yılın an- miz a muafsın. Aziz dostum, seni candan tebrik edeceklerin yekünu başındaki sağ- © | tan çok olsa gerek... i Burhan CAHİT. seçilip son filimlerde muvaffak olan Melek Ferdi Fransada: * Pola İlleri “Adsız sokak” fil- mini yapan Pierre Chenal ile nişan İ lanmıştır. İ * Madeleine Renand, Henri Rol land, Margaritte Moreno yeni bir İ film çeviriyorlar. İsmi: “Primero- İ * Tetr Français'den Yonnel ya- İ kında çevrilecek Amok ismindeki filmde Marcelle Chantal'e eş ola- caktır, * Henry D'Abadie d'Arrast Fransızça, İngilizce, İspanyolca versiyonlu bir film çevirecektir. * Andre Pellenc Fransada çekil © | mekte olan milli piyangodan mülk || bem olarak “Kahramana beş mil. yon” isminde bir film hazırlayor. Almany. * film çevirecek.