28 Kasım 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Her halkı (Milliyet) Sultan Azizin Hal'i 5 Bahriye Nazırının konağında Paşaların toplanmaları. — İçtima, gayet gizli tutuldu! — © neler konuşulmuş, nelere karar Şeyhülislâmı yola Sultan Azizin hal'i hakkındaki son karar ve icraat tedbirlerinin ittihazı için, Mitat Paşanın kona- ğında konuşulduğu üzere 1293 Ce- maziyelevvelinin 13 ncü günü Bah- riye Nazırı Kayserili Ahmet Paşa- nm Süleymaniyedeki konağında üç paşalar, alaturka sabah saat bir — de buluşmuşlardı. Sultan Hamit o zamanında Me- murini Mülkiye komisyonu âzalı- ğında bulnan ve Kayserili Ahmet Paşanın damadı olan (aziz ahba- bımdan Hüseyin Hâmit (Beyden dinlediğime göre; kayinpeder pa- şa, o gece hiç uyumamış, konağın Halice, tersaneye bakan harem iresinin camlı salonunda misafirle- rine intizar üzere bulunmuştur. Konağa, en önce Mitat Paşa ve yarım saat sonra da Hüseyin Avni © Paşa gelerek mezkür salona alın- cuşlardı. Selâmlık tarafında Bahriye Ne- zareti yaverlerinden bahriye zabiti ile paşanın hususi hizmetinde bulu nan bir kaç ağadan başka kimse » yokmuş! Bunlara verilen talimat mucibince, başka bir gelen olur- sa; paşanın haremde istirahatte ol- duğunun beyanile kabul olunma- ması ve münasibi vechile itizar e- > dilmesi emrolunmuştu. Hüseyin Hâmit Bey, der ki: — O gece, konakta bir fevkalâ- © delik vardı. Fakat ne olduğu hak- © kında hiç birimizin sezintimiz, ha- 'berimiz yoktu. Eğerçe konakta ba- 7x defalar içtimalar olurdu. Hudut- > lardaki askeri hareketler & vesair mühim devlet işleri için komisyon- lar yapılırdı. Onlardan az çok haber ve malümat hissed kat bu içtimadan koku bile alma- | mamıştı, Paşalar, harem dairesin- de arka salonda üç saat kadar kal-” dılar. O gün meelisivükelâ toplan- tı günü olduğundan saat dört sula- rında çıkıp gittiler. Kayinpeder,ter- saneye uğradıktan sonra meclise gitmek üzere ayni saatte gitmeyip biraz kalmıştı. 2 Şayhühielâm Hasan Hayruk Isi “Efendinin iknaile | hal' fet vası alınması, — Askeri hareket ve ımzıbat 1 leri ittihazı, -& — Şehzade Murat Efendinin şehzadegân dairesinden alınarak » Babısaraskeriyeye götürülüp biat “ ve iclâsının yapılıvermesi, 5 — Gün ve saat tayin edilmesi, © 6 — Ziya ve Namık Kemal Bey. ler ile Genç Osmanlılar fırkasınm — sair erkin: ve matbuat vasıtalarile - Hünkâr aleyhinde propagandalar yapılması. Sultan A ei Kaptan Paşanm konağında verilmişti? Sadrazamla getirmek meselesi! Sabah konuşmasında, Hüseyin Avni Paşa, Sadrazam Rüştü Paşa- nın işten haberdar edilip muvafa- katinin istihsalini taahhüt etmiş ve Mitat Paşa ile Kayserili Ah- met Paşaya hitaben: — Koca Rüştü vakia idarcimas- lahatla gününü etmek politikası gü den, havaya göre yelken kullanan riyakâr bir adam ise de, Yusuf İz- zettin Efendiden ii i ibenim aleyhimde bazı siayetlerde bu lunulduğu mesmuum olduğunu mu kaddeme ve serrişte Ben, size karşı ne fenalıkta bulun- muşum ki hakkımda böyle sözler sarf buyurulmuş? Diye çinicebin göstererek izharıteessür ve tehev- vür edersem kolaylıkla yatar ve şu pirifanilikte, âhar ömründe be- nimle uğrâşmak, sıcacık sedirinde bağdaş kurup rahat etmekte iken: de dirken olmak istemez. Bahu- sus zatıdevletlerinin o âcizlerine sadık refik ve bu işte müttehit ve müttefik olduklarını ihsas edince hemen muvafakat eder, kanaatin. deyim. Hem malümuâlidir ki Koca Rüştü, oldukça harisicah ve ikbal dir. Bu hayırlı işe muvafakati tak- dirinde yeni teşekkül edecek vü- kelâ heyetinde gene mevkiini mu- bafaza edeceğini anlarsa, tereddüt etmez. Dedikteh sonra müşarünileyhi dairciitilâfa almanm muhakkak ol- duğunu anlatmıştı. Sadrazam, bu tedbirlerle ele alın dıktan sonta bir de | Şeyhülislâm Efendinin kandırılıp alelusul fet- | yarisi alınması kalıyordu ki bu da mümkün ve kolay görünüyor | du. Çünkü paşaların, Şeyhülislâm Efendi hakkındaki kanaatleri şu merkezde idi: Hasan Hayrullah Efendi, her ne kadar kurnaz ve irabıcı bir kişi ise .de o da Sultan Azizi sevenlerden değildi. Başimamlıktan, şehzade gân hocalığından, bir öfke ile se- bepsiz yere azledilip hayli zaman menküp kaldığını ve nihayet softa- ların ayaklanması ve kendini dile- meleri üzerine (o zoraki meşihate getirildiğini daima mezaretle yade- dip içini çekerdi. Kendisine emin meşihate ala pul ve nefis tayinatın kesileceği, belki de da- ba vahim âkibetler belireceği ima olunuverirse, “Tevekkeltüalellah” ve “Allahü âlem bissev tat Paşa üzerine ai ve keyfiye- tin temini için çalışacağını vadey- lemişti. (Bitmedi) zizin hal'i Sa e Kaç Pa Fk. — Kayserili Ahmet Paşanm Sıvastopol az ya A sekeri vemsikiie tekaütka- .nununun 18i inci maddesi Dün Mecliste münakaşalar oldu, tefsir fıkrası reddedildi , ANKARA, 27 (A.A.) — B. M. Mec İsi bugün reisi vekili Refet Beyin riya- setinde toplanarak askeri ve mülki te- © İzem geleceğini ileri sürmüşlerdir. Bu yolda verilen takrir kabul edilmiyerek tefsirin müzakeresina | geçilmiştir. Büt- “ $8 encümeninin mesxür kanun kâyihası. oni 7 ve 18 inci ma: ister iptidaen eski rütbe ve derecelerle alınır, bilâhara terfi edilmiş olsunlar, ister İptidadan eski rütbe ve dereceleri. min üstünde bir rütbe ve dereceye ta; edinir eler i tekaüt kanununun yedinci maddesinin hükmüne tâbi tutu” lacakları ve mezkür kanunun 18 inci maddesinde yazılı rütbe terfilerinden münhasıran barpteki hizmet münasebe. tile vuku bulan rütbe terfilerinin kasde- dildiği şeklinde idi. Bu tefsir fıkrasının leh ve aleyhinde geçen uzun bir müza- zakereden sonra verilen bir takrirle tef- *ir fıkrası reddedilmiş hükümetin teklif ettiği ve kanunun tatbikından evvel mü- zabit dan MİLLİYET SALI 28, TEŞRİNİSANI 1933 Yemende Muharebe mi? Yemen İmamının ordusu Hicaza yürüyor BAĞDAT, 27 (AA) — (Royter Ajamamdan): Bağdattaki Necit siyasi mümessilinin yaptığı beyanata göre Ye men imamnıın askerleri imam ile İbnis- #aut arasında çıkan ihtilâfa mevzu olan Mecran arazisine doğru ilerlemektedir. Bununla beraber İkalmmeilii henüz har bi ilân etmediği ve ordusunun Yemen imamının kuvvetlerile henüz harbe tu » tuşmadığı ilâve olarak | söylenmektedir. İbnissuut bu ihtilifi dostça halletmeğe çalışmaktadır. Yangın davasında Yeni safha n Komünistler Hitleri zorla devirmek istediler mi? BERLİN, 27 (A.A) — Volt Ajan. sından; Reichetag yangını davasının bu günkü celsesinde Reichstag yangını sıra larında komüünet fırkasının Almanyada müsetlah bir fesat ve isyan hazırlamak, ta olup olmadığını anlamak üzere yeni bir keme safhası örer. Ba yan Bu ye safha, mahkemesi ML Heli şktliğile başlamış. Hel ler, şahit sefatile verdiği ifadede komü- nist fırkasmın, Almanyadaki rejimi zor- la yıkmak ve onun yerine bir Sovyet hü i , 1919, 1929 ” proleteryayı diktatörlük mevkiine çıkar ağa çalıştığını söylemiş, bu halin parla mentoda söylenen nutuklar, gazetelerde çikan yazılar, tamimler, ve komünist fır kası kongresinde kabul edilen karar su- vetleri ile sabit olduğumu ilâve etmiştir. Bir tiyatronun tavanı çöktü MEKSİKO, 27 (A.A.) — Bir tiyat- yonun tavanı çökerek 12 kişinin ağır, 70 kişinin hafif yaralanmasına sebep olmuş tur, Yarlılarım çoğunu kdmlr.ve çocuk lar teşkil etmektedir. Amerika ordusu için 200 milyon dolar isteniyor VASHİNGTON, 27. A.A, — Erkân harbiye reisi Jeneral Mac Arthün, seno- lik raporunda Amerika kuvvetlerinin mil li müdalanya kâfi olmadığını ve Ameri- kanın sncak dünya kuvvetlerinin 17 in- cisi olduğunu bildirmektedir. Jencral, ordu. mevcudunud “ İZÜA 165.090 kişi arttırı'masını ve ücretlerin yüzde 15 azaltılmış olmasından derhal yazgeçilmesini / istemektedir. Bundan Başka; havacılık; sahra topçuluğunun motörleştirilmesi ve asrileştir. Eski Atina polis müdürü tekrar tevkif edildi ATINA, 27 (AA.) — 217 temmuz. tarihinde M. Veinzelosa . karşı yapılan suikast işinde methaldar olarak tevkif edilip sonra serbest bırakılan sabik Ati- na emniyet müdürü tekrar tevkif edil. miştir. 10 milyon işsiz VAŞINGTON, 27 (A-A.) —İş fede rasyonu rehi Amerikadaki işsizlerin tes rinievvelde 10,076.000 olduğunu bildir mektedir. Bu rakam, eylüldekinden Ti bin fazladır. Hitler aleyhine nümayiş , BOSTON, Fo-d Hall'de Bilin üniver irlerinden 1 Gm dir, Palis hücum etmek o mecburiyetinde kalmış ve bircok kimseler yaralanmıştır. Romanya istikraz aktediyor BÜKREŞ, 27 (A.A.) — Romanya is tikraz işlerile alâkadar mali mahafille temasta bulunmak üzere, M. Bertiano hafta sonunda Parise gidecektir. sınıfları terfi edilmiş olalların tekrar te- kaüde sevkedildikleri zaman evvel hir hizmetleri mecmuuna ve yeni rütbe zarı dikkate almmas kabul edi Bu takririn kabulü layla Ka yihası tetkik edilmek üzere alâkadar en- müzeyyel ni rini hayvanlar ser gisi kanununun 19 uncu maddesinin 2 inci Ukrasmın “değiştirilmesi hakkında ri yapılarak kabul edilmiştir. Hayvan sağlığı küçük sıhhiye memurlarına verile. cek ça bedeli i kanunun bi- müzakeresi yapılarak persembe gü nü llenimei üzere içtimaa nihayet ve- rilmiştir Doğrudan doğruya Anlaşma Fransa ile Almanya gö- rüşmeleri başlıyor mu? radan doğruya bir anlaşın lehinde mü- teddit hitabeleriden sonra, mesainin baş lamasına müsait bir saha hazırlamak ve iki tflı müzakerelere zaman bırakmak üzere silâhları bırakma konferansı umu mi komisyonu içtimamm Zİ e tehiri halkında Cenevrede alınan karardan ve İngilterenin Paris ile Berlin arasında bir yaklaşma görmekte fevkalâde mem- wun olacağını bildiren Sir John Simon 'nutkundan sonra bütü bunlardan Fransa sefirinin Başvekil Hitler ile yaptığı w - zun görüşmenin Fransa ile Almanya a- rasında doğrudan doğruya müzakerele- rin başlandığı olduğu maansını çikar - mak için bir adım atmak kâfidir. Ve ba 21 ecnebi gazeteleri bu adımı galiba pek çabuk atıyorlar. İtalyanın çekilişi Büyük faşist meclisinin kararı bekleniyor PARIS, 26 (A.A.) — Paris Soir ga- zetesi Milletler cemiyeti umumi kâtibi M. Avenol ile M. Mussolini arasında vuku bulan konuşmaya dair mühim ha- berler neşrediyor. Bu haberlere göre Milletler Cemiyetini müdafaa et - mek ve yaşatmağa çalışmak lüzumsuz bir şeydir. Kendi hesabıma ben daha u - zum müddet bu gülünç ölet ile uğraşa mıyacağım. M. Massolini bundan sonra bugün Frantada kabine mevcut olmadığından Fransa hakkında bir şey söyliyemiyeceği e olan n kendisini, ealyeği. Millet daha çek mühim bir oşebbüste buumağa mecbur edecek bir karar vereceğini söylemiştir. İki kişi linç edildi SAN KOSE, 27.A.A. — Zengin bir tüccarın oğla alup geçenlerde kaybolan ve son günlerde cesedi bulunan Hart'm katilleri olmakla mazmun «iki mevkuf hall: tarafndan hepi.an:den zorla alın- muş ve aciz bir vaziyette kalın zabita kuvvetlerinin önünde ve binlerce kiş'n'n alkışları arasında hapisame civrrindeki ağaca asılmızlr. Çarpışma canastsda ya- kalanan jandrma kımndanı hstensye kal- dırılmıştar. Vali halkım eşkiyaya | güzel bir ders vermiş olduğumu söylemiştir. fesi Bir vapuru basan Çinli korsanlar HONGONK, 27. A.A — Çitli korsan- lar fransız Henri Rivicre vapüruna hü“ cum etmişlerdir. Hontikong'dan Haihonga gitmekte lan fransız vapurundan korsaslar 4 zen- gin çniiyi fidye almak üzre kaldırmış- Gemiyi ole geçiren kerımn'ar Chilang'a getirmişler ve cradan esirleri erikler öisberiyi alark . kaçmalar. İngilterenin Çin sefarethanesi LONDRA, 27. AA. Morning Fon'a göre İngiltere hükümeti, Nankin bina kiralıyarak buras nı İngilte- renin Cin sefirine resmi ikamstgâh yap- kağ İsra vermiş. Garete, M. Cdogan Çin'in İngiltere safiri olarak tayini ile ayni zamanda rilen bu kararın Nenkin hükümetinin tanınması demek oldoğunu ve Pe' siyasi mümes-iller tarafından terk'ne ilk işaret olduğumu yaz makiadır. İngiltere Fransaya para mı verecek? LONDRA, 27. A. A. — Beyne para vaziyetini te'gi Nens” gazele er Ni çok mütemali kulundağama teminen ba ber veriyor. Bu gazete d'yo: ki : “Britanya devlet makamatının Fransaya izterlin i.msile ye ran ağir” Suriyeliler memnun değil .CERABLIS (Mülliyot) — intihabat mücadelesi devam etmektedir . i Fransız mandası fevkalâde komiserliği- nin müdahalesile mıcbasan reisliğine in- tihap edilen Suphi Berekâtı Bey dün yeni meelisi açmıştır, Bu münasebetle valani cemiyeti rüesa ve erkinından bu lunan İbrahim Hanano ve doktor Aptul lah Heyali ve Cabiri zade Sadullah Bey lerin idare ettikleri çok mühim bir ye- kün tütan halk kütlesi camilerde içtima lar ve sokaklarda mümayişler yaparak meclisin feshini ve rejim istifsms istemiş lerdir. Bu münasebetle dükkünlar, kapan mıştır. Bazı zevatın tevkif edildiği «5y- lenmektedir. Uzun zamandan beri Ha- lep Gcaret odası rlsliğinde bulunan ve ve gemiden | Türkiye- Yugoslavy dost. luk muahedesi imzalandı Muahede, musaddak suretlerin teati- sinden itibaren 5 sene mer'i olacaktır BELGRAD, 27 (A. A.) — Türkiye ile Yugoslavya arasında 9 teş- rinievvelde iki memleket Hariciye Nazırları tarafından Cenevrede pa- rafe edilen dostluk, ademitecavüz, adli suretitesviğe, uzlaşma muahedesi bugün saat 17 de Türkiye namına Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Bey ve Yugoslavya namına da Hariciye Nazırı M. Yevtiç tara- fından imza edilmiştir. Muahedenin birinci maddesine göre: Âkitler Türkiye ile Yugoslavya arasında adi diplomasi usullerile makul bir müddet zarfında halledilemiyen ihtilâfların maslihane tarik ve muahedede yazılı o usüllerden başka bir suretle halline | tevessül etmemeyi mütekabilen deruhte etmektedirler. Âkitler biribirine karşı harbe milli siyasetlerinin bir vasıtası ola- rak müracaat etmemeyi ve üçüncü bir memleket tarafından teşebbüs edilen her hangi bir taarruzu veya taarruza iştiraki veyahut o memle- ketlerinden biri veya her ikisi aleyhine tevcih edilmiş her türlü taarra- zi anlaşmayı takbih etmeyi taahhüş etmektedirler. Birinci fasıl, muahedelerin tefsirine, her türlü beynelmilel hukuk mesailine dair muhtemel ihtilâflar için hakem usüllerini derpiş — et- mektedir. İkinci fasıl, beş komiserden terekküp edecek daimi bir uzlaşma ko- misyonunun ihdasını tazammun etmektedir. Bu beş azadan ikisi âkit- ler tarafından ve diğer üçü bilitilâf diğer devletler tebaası meyanın- dan intihap edilecektir. Muahede, musaddak suretlerinin taatisinden itibaren Obeş sene mer'i olacaktır. Bu müddetin inkızasından altı ay evvel feshi bildiril. mediği takdirde muahede beş sene için kendiliğinden tekrar muteber olacaktır. İskân ve iş kanunları muhtelit iki encümende tetkik edilecek ANKARA, 27(A. A.) —B.M. Meclisinin bugünkü içtimanda iskân kanununun ıktısat ve milli müdafaa, hariciye, maliye, bülçe ve dahiliye encümenlerinden, iş kanununun da iktisat, sıhhat, adliye, da- hiliye, maarif, milli o müdafaa ve nafia encümenlerinden o seçilecek üçer azadan müteşekkil muhtelit iki encümende tetkik edilmesi ka- rar altına alınmıştır. Şeyh Fahri 14 avanesile birlikte ölü olarak elde edildi ANKARA, 27 (A. A.) — Şeyh Sait isyanile alâkasından < dolayı İstiklâl mahkemesince mahküm olup tecil kanununundan istifade © den ve hükümetin bu iyiliğini takdir etmiyerek oturduğu Silvan kaza- sının Mollagir köyünde başına topladığı muzir ve müsellâh adamlarla sık sık baskın ve soygunlar yapma * suretile o havali halkına pek çok fenalıklar yapan Şeyh Fahri.bu kere yapılan takibat neticesinde on dört avenesile birlikte ölü olarak elde edilmiştir. Cümhuriyet Merkez Bankası ni- zamnamesinde değişiklik yapıldı ANKARA, 27 (Telefonla) — Cümhuriyet Merkez Bankası esas nizamnamesinin 13, 32, 72 nci maddeleri değiştirilmiştir. Bu tadilâta göre, ancak banka iyesi * tediye edilmiş sermayenin Yol5 nispetini 9025 e iblâğ edebilecek ve bankalar tara- fından tevdi edilecek ticari senetieri iskonto etmek ve banka devlet, vilâyet ve belediyelerin tahvilâtlarına mukabil avans vermek için lü- zum ve ihtiyaç nispetinde emision yapabilecektir. Bu suretle çıkarı- lacak banknotların tedavülü mecb'ari olacaktır, Yapılacak emision nizamname rin 11 inci maddesi mucibince ha- zine borcuna mahsup edilmiş meblâğın 9450 sini tecavüz edemiye- cektir, “Gümrük memurlarının hediye alma- malarına dair kanun lâyihası ANKARA, 27 (Telefonla) -—- Gümrük amir ve memurlarından ve muhafaza müdürlerile memurlarından vazifesi olarak yaptığı o veya yapacağı işlerden dolayı her hangi bir sebep ve bahane ile bahşiş ola- rak veya başka adlarla para veya hediye alamamalarına dair kanuni lâyihayı Adliye Encümeni küçük tadilâtla kabul etmiştir. Bu tadilâta göre, encümen lâyi hadaki inzibati muameleyi göste- ven hükmü tavzih ve ipka etmiş ve adli cezayi tayin eden hükmü lâ- yihadan çıkarmıştır. Macar Sefiri M. Tahy geliyor ANKARA, 27 (Telefonla) -— Macar Sefiri M. Tahy bu akşamki trenle İstanbula hareket etmiştir. M. Tahy İstasyonda Dahiliye Veki- li Şükrü Kaya Bey ve sefaretler erkânı tarafından teşyi edilmiştir. Şeker fabrikasının resmi küşadı ANKARA, 27 (Telefonla) — Eskişehir şeker fabrikasının küşat resmi birinci hânanun birinci haftosında yapılacaktır. Merasimde Baş vekilin de bulunması muhtemeldir. Muhtelit encümen toplandı “ANKARA, 27 (Telefonla) — Vilâyetler hususi idareleri için Mec- liste teşekkül eden muhtelit encümen bugün ilk toplantısını yaparak riyasete Münür (Gireson), mazbata muharrirliğine Rüştü (Samsin) hitabete Dr. Rasim Ferit (Urfa) Beyleri intihap ederek o mesaisine başlamıştır. Temyiz mahkemesi raportörlüğü ANKARA, 27 (Telefonla) — Temyiz mahkemesi râportörlüğüne İzmit Müddeiumumisi Sabri Bey tayin edilmiştir. Çinde şakiler bir treni devirdiler HARBİN, 27 (A.A.) — rr Si- berya ekspresini Tsitsikarın Şardan yali LEME TEM 600 yolcu bulunuyordu. Tren doksan bilemetre süre ilerlerken yoldan çık “bu defn Nafia mazı ri lim Canbartı Bey de istifa ederek kabine den çekilmiştir. Yakında fevkalâde ko- miserliğin meşredeceği mühim bir emir - name beklenmektedir. Halk ve siyasi zümre hükümeti pro- testo ederek Cemiyeti Akvam teşebbüsatta bulunmalarını ecnebi sefa