28 Kasım 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BUGÜN: Nizamettin Nazif Bey YEOiGÜN vasıtasile Hergün şirketinden aynldığını ilân eden sabık şeriki ( Vâ Nu ) Beye cevap veriyor. (10371) .Onuncu sene: No. 3436 oe umhuriyet Telgraf ve mektup adresi: Cumhurlyet, Istanlml Posta fcutusu: Istanbul, No Telefon: Başmuharnr: 22366, Tahrir müdüru: 23236, tdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 ISTANBUL CAĞALOÛLU ^ ^ Salı 28 Teşrinisani 1933 Hayat Ansiklopedisi BüyMk bir kıtöphaıeyi bir arada evinize getiren et faydalı eserdir. Her evde bir tane bulunmak lâzımdır Belgrat mülâkatları Ve Balkanlar sulhu ariciye Vekilimiz Doktor Tevfik Rüştü Beyin Belgradı ziyareti, Belgrat matbuatınuı pek haklı telâkkisi veçhile, Balkanlar sulhu noktaj nazarmdan mühim bir hâ • dise teşkil etmiştir. Bizzat Hariciye Vekilimiz Belgrat matbuatına beyanatmda bu ehemmiyeti hakkile tebarüz ettirmek üzere Yugoslavyaya ve onun muhterem Kralına Türkiyenin ve Gazi Hazretlerinin selâm ve muhabbet • lerini getirdiğini kaydeylemiştir. Ge • çen yaz tstanbulu ve Reisicumhurumuz Hazretlerini ziyaret etmiş olan Kral Aleksandr Hazretlerinin Balkanlar sulhuna yardun eden son mes'ut mu • Icareneti hazırlamış olmaktaki hizmet ve himmetlerinin bu vesile ile ve şükran lisanile yadedilmis olması çok yerinde bir takdirkârlıktır. Doktor Tevfik Rüştü Bey dün Kral Aleksandr Hazretleri tarafından dahi kabul buyurulmuş olmasına göre Hariciye Vekilimizin memfeketimizden götürdü • ğü bu memnuniyet hislerini Müşarün» • leyh Hazretlerine şifahen de arzetmiş olacagında şüphe yoktur. Yugoslavyanın idaresinde milletinden mazhar olduğu derin muhabbete istinaden ha • kimane tedbirlerile birçok müşkü lâtı yenerek muvaffakiyetler temin etmis olan Kral Aleksandr Hazretlerinin Balkanlarda müstakar bir sulh ha • yatmm teessüsüne atfettiği yüksek e • hemmiyetle daha büyük bir kiyaset göstermiş oldukları umumen ve memnuniyetle tasdik olunacak bîr keyfiyet» tir. Hedefi Balkanlarda kat'î bhr sul hun bütün alâkadarlara, yani bütün Balkanlılara rahat ve saadet verecefa sakin ve muhabbetli bir hayat temin etmekten ibaret olan bu siyasetin ötedenberi barut fıçtsı sayılması mutat buı meşhur yanmadada artık bir hakikat olması, cidden msanlıgm tarihmde e hemmiyetle kaydolunacak büyüfc bir hâdlse teskil edecektir. Dün Belgratta Türk Yugoslav dostluk ve hakem muahedelerâıin îra •' ! lan telâkilerde ve Hariciye VekiKmizin şerefîne verilen ziyafetlerde müteka ı bflen izhar edilmis bu'tnvan memnu * niyet hislerine bütün Türkiye bütün samimiyetile istirak eder. Memleketi ırıiz ve milletimiz bu hâdiseyi yalnıa kendi menfaatlerimize tetabuku nok • tai nazanndan değîl, belki daha ziyade sulh idealine yüksek bir mikyasta hiz» roeti itibarile candan selâmlamakta dır. Bazı matbuatm kaydettiği gibi filhakika bizîm Yugoslavya ile hudut münasebetlerimizm mevcut bulunm» ması bilhassa meselenm bize nis • betle daha ziyade sulh idealile alâkasnu ispat eden mahiyetini meydana çıkarmış olur. Ancak derhal ilâve etmeUyız ki Balkanlarm her hali bizi ya kmdan alâkadar etmeik mukarrer ve muhakkak olduîhı cihetle dün Belgratta Yugoslavya ile imzaladığımız ve sikalarm biz Türkler îçin ehemmiyeti nazari olmaktan daha ileri bir mahiyeti haiz bulunduğunu sövlersek bu sözüntözle de gene ve ancak hakikati i fade etmis oluruz. Niçin açık söylememeli ki yartmadanîn her neresinde olursa olsun kargaşalık ihtimali azçok bizim de huzuru muzu bozan, çünkü dikkat ve hassa siyetimizi davet eden vaziyetler arzet mekten hâli kalamaz. Onun içindir ki yarımadada bu fena ihtimali bertaraf eden her hareket bizce memnuniyetle karşJanacak bir keyfiyet olur. Yanmada hesabına tasfiye olunan bütün bir kocaman tarihin tecrübelerile bu kanaate vâsü olmusuzdur. Artık tekrannda beis olmıyan tarihî bîr hikâyedir ki Lozanda Tür kiyenm Meriçten daha ileri geçme mesini îstiyen baslıca devlet Yugos • lavya îdi. Biz Merici bir parça geç mekle Yugoslavyaya hemhudut ola eak değildik, a n » o zaman bu noktada gösterilmis olan hassasiyetin manasını o zaman müdrik olduğumuz gibi şfmdi de pek iyi takdir ediyoruz. De mek ki yanmadanm isleri, yanmada Iılar îçin öyle bazdarınm zannettikle ri gibi sadece hemhudut olup olma • mak meselesî değildir. Umumî Harp beseriyetin tahitrinde büyük bir merhale olmak itibarile ortaya dünyanın mühim bir kısmına hâkim olmak lâzım gelen birçok hakikatler ve vazfyetler çıkarmışhr. Bunlar dan bîrisi hiç olmazsa Avrupa kıta'sı icmde artık futuhat siyasetinm takip olunamıyacağı vaziyeti ve diğer birisi de artık kazançiı bir san'at olmaktan çıkan harbm bundan sonra o ateşe a • fılmak felâketine uğrıyacak milletler • den mağluplar kadar galiplere de te • Türk Yugoslav misakı dün akşam Belgratta imzalandı Kral Hz. Tevfik Rüştü Beyi kabul ettîler ve şerefine bir ziyjafet verdiler Hariciye nazırları İki memleketi alâkadar eden diğer mesaili de gözden geçirdiler Belgrat 27 (Hariciye Vekilimize refakoi eden arkadaşımızdan tele fonla) Hariciye Vekilimiz Tev fik Rüştü Bey bu sabah Kral Aleksandr Hazretlerinin saraylanna giderek defteri mahsusu imza etmi», bundan son ra Hariciye Nezaretinde Yugoslavya Hariciye Nazın M. Yevtiçe mülâki ol muştur. tki Hariciye Nazın rouhtelif meseleler hakkında müzakerelerde bulunmuslardır. Hariciye Vekilimiz, Hariciye Nezaretinden çıktıktan sonra Kral Hazretlerinin şehir haricindeki villâ ıma gitmiş ve Kral Hazretleri tarafın dan Jtabul edilmktir. 5 aylık bütçe vaziyetimiz Varidat geçen seneden 4,679,000 lira noksan Maamafih 5 aylık neticeler bütçe vaziyeti için kat'î hüküm vermeğe kâ£i addolunmuyor liye Vekâletnden ahnan malu mata göre geçen 5 ay zarfında tahsil edilen vergi miktarlan tamamen tesbit olunmuştur. Bes aylık hazm e varidatı geçen senenin 5 ayı ile mukayeseli o larak berveçhiatidir: 932 senesı 933 senesi Arazı veTgısı 977.000 812,000 Bına vergısı 1,359,000 1,214,000 Hayvan vergısı 8,683,000 7,876,000 Kazanç vergısı 4,956,000 5,400,000 Veraset vergısı 210,000 1 70,000 Gumruk resmı 1 6.994.O00 13.811.000 Muamele vergısı 4,778,000 4,965,000 Dahilî ıstıh 801,000 1,698,000 lâk vergısi Av vergısı 116,000 96.000 Naklıyat versfisı 338,000 237.000 Damga resmı 2,331,000 2,411,000 Tapu harçları 597.000 480,000 Vekili Mustafa Abdülhalik Bej Mahkemeler 396,000 377.000 2,803,000 2,799,00( vandatı | baır varidat Buhran vergısi 3,206,000 3,324,001 Pasaport resmi 204,000 253,000 4,945,000 5.342.001 Mulga vergıler 122.000 25,000 Müvazene vergim Inhısarlar 3,510,000 2,100,000 Bu cetvele nazaran geçen sene 5 ay varidatı Devlet orman69 7,000 837,000 zarfuıda 71,197,000 lira tahsil ediknşken bu senenin 5 ayı zarfında ları varidatı 930,001 397,000 66,518,000 lira varidat olmuştur. Bu Satılan em lâk vandatı ! suretle varidat bu sene 5 ayda geçen seFenerler resmı 263,000 283.000 neye nazaran 4,679,000 lira eksilmiş 809,000 667,000 ^demektir. Askerlık b«delı Maahaza bu rakamlar bütçe vaziyenaktısı vandatı 433,003 471.000 timiz için kat'î bir hüküm vermege kâCezalar 644 000 431,000 fi addt 'lunmamaktadn. Kat'î vaziyet Muteferrık ancak 8 ayın hkammdan sonra yani şuvandat batta belli olacaktır. Fevkalâde varidat 71,000 25,000' Ankaar 27 (Telefonla) Ma Yugoslavya Krah Aleksandr Hazretleri Yugoslavya Hariciye Nazm, Hari •! ciye Nezareti bhtasında Tevfik Rüştü Bey şerefine bir öğle ziyafeti vermis • tir. Tevfik Rüştü Bey, öğleden sonra Yugoslavya Hariciye Nazın M. Yevtiç Türkiye sefarethanesinde uzun müddet meşgul olmuştur. Türkiye Yugoslavya dosltuk misakı saat beşte Yugoslavya Hariciye Nezaretinde merasimi mahsusa ile imza edilmiştir. Bu misak, bir ademi tecavüz ve dostluk misakıdır. Tevfik Rüştü Beyle Yugoslavya Hariciye Nazın M. Yevtiç bundan sonra Belgrat gazetecilerini ve ecnebi gazeteleri muhabirlerini kabul etmişler, müşterek beyanatta bulunmuslardır. Bu beyanat aynen şöyledir: Vekılımızin Pire lımanında is tikbalınden bir intıba: [Soldan"» <t ile Tevfik Rıiştü Bey, Yunan Hariciye Nazın M Maksimos, Emel Tevfık Rüştu Hanım, Pire Liman Reisı M. Muculos] «Türkiye Cumhuriyeti Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyefendx ve Yugoslavya Kraliyeti Hariciye Naztrı M. Yevtiç, daha ev vel Londrada ve Lozanda karar • lastırdıkları dostluk, ademi tecavüz ve her iki memleket arasmda yakmlaşma esaslartnı ihtiva e den misakı bugün imzalamışlar dır. Her iki nazır, ayni zamanda Yugoslavya ile Türkiye arasmda muallâkta kalan meseleleri de. görüşmüşler ve şayanı memnuniyet neticeler elde etmişlerdir. Nazırlar, beynelmilel umumî vazi yeti ve bilhassa Balkanları alâ kadar eden mesaili dostane bir şekilde mütalea etmişler ve her iki hükumetin siyasetlerinin beynelMabadi 5 inci sahıfede Kanunun tefsirine ait mazbata dün Mecliste müzakere edildi, fakat kabul olunmadı Ankara 27 (Telefonla) Meclıs bugun saat 2 de Refet Beyin riyase tinde toplandı. Is ve iskân kanunu lâyihalarını müzakere etmek üzere lâ yihaların müzakere olundıi?u encü menler azasından üçer zattan mürek kep muhtelit iki encümen teskili ka rarlaştı. Maadin kanun lâyihası ye • niden tetkik için hükumete verildi. Müteakıben askerî ve mülkî teka üt kanununun 18 inci maddes'nin ta dil ve tefsirine ait mazbataya geçildi. Bütçe encümeni askerî ve mülkî tekaüt kanununun yedi ve on sekizinci maddelerini şu sekilde tefsir etmisti: 1 Mülkî ve askerî mütekait lerden maasla devlet hizmetine alı nar.lar ister iptidaen eski rütbe ve dereoelerile almarak bilâhare tarif e dilmis olsunlar, ister iptidaen eski rütbe ve derecelerinin üstünde bir rütbe ve dereceye tayin edilsinler tekaüde rrca olundukları zaman haklarında mııııııııımiMitııııım'iiMiııııımıııınmı ııımıııııı Tekaüt »kanunu . Arabistanda harp mi? Imam Yahya ile Kral Ibnissuut arasındaki itilâf halledilemedi, Imam Yahyanın askerleri ilerliyor Bağdat 27 (A.A.) Royter ajansından: Bağdattaki Necit si • yasî mümessilinin verdiği beyanata göre Yemen imamının askerleri Imam ile Ibnissuut arasmda çıkan ihtilâfa mezvu olan Necran arazisine doğru ilerlemektedirler. Bununla beraber İbnissuudun henüz harp ilân etmedî»i ve or* dusunun Yemen imamının kuv • vetlerile henüz harbe tutuşmadı ğı ilâve olarak söylenmektedir. ibnissuut bu ihtilâfı dostça halletmeğe çalışmaktadır. lâfisi müşkül, hatta muhal zararlar vereceği hakikatidir. Diğer devletler bu hakikî vaziyetlerin icaplanna uymakta müşkülât çekiyorlarsa Balkanlılar hiç olmazsa kendi muhitleri için bu derslerin ahkâmını hal ve mevkie hâkim kılmak İRikânını neden tahakkuk ettirmeğe çalışmıyacaklardur ? Bal kanhlar için mesele budur. Büyük neticelere varmanın çarele rinden biri şeniyetleri takdir ederek ona nazaran gidilecek en doğru yola tevecciih etmek hususunda hîssiyat tan tecerrüt eden bir soğukkanlılıkla azim ve cesaret gösterebilmektedir. Türklerle Yunanlılar kadar yekdiğere karşı kanlı kavgalar yapmıs millet olmasın. İki komşu millet bütün dava ve kavgalann tasfiyesini müteakıp gözlerini sildiler, ve denebilir ki yekdiğerini deraguş etmeğe kosmak faziletini gösterdiier. Bu bir misaldh. Diğer Balkanlılar arasmda daonları birbirlerin Asılsız şayialar Kabinede tebeddül mevzuubahs değil Dünkii sabah refiklerimizden biri kabinede bazı değişiklikler olacağı hakkındaki sayialardan bahsediyordu. Refikimize göre Maliye Vekili Mustafa Abdülhalik Beyin kabineden , cekilmesi. Cumhuriyet Merkez, Zi « raat ve Belediye Bank* <cm ih das edilecek umumî müdürlüğü deruhde eylemesi mevzuu bahistir. Bu takdirde Nafıa Vekili Fuat Bey Maliye Vekili, MWî Müdafaa Vekili Zekâi Bey Nafıa Vekili, Konya meb'usu Ali Fuat Paşa da Millî Müdafaa Vekili olacaklardır. Bundan baska kabinede bir de Nesriyat ve Propa ganda Vekâleti ihdas olunacak, bu vekâlete Recep Bey getirilecektir. Ankara muhabirimiz refikimizin yukarıda hulâsa ettiğimiz nesriyatı münasebetile şu haberi veriyor: Abdülhah Bey (Erzincan) Refik Şevkei 'usy (Manisa) 1683 numaralı askerî ve mülkî ka nunun ıkrtvci maddesi hükmü tatbik olunur. 2 1683 numaralı askerî ve mülkî kanununun 18 inci maddesinde yazıh rütbe terfilerinden münhasıran harp teki hizmet sebebile olan rütbe ter • fileri mahfuzdur. Refik Şevket Bey söz alarak mev 25 komünistlik maznununun duruşmalarına dün Bursa Agırceza mahkemesinde başlandı Bursa 27 (Te • lefonla) B u gün Ağırcezada Nazım Hikmet Beyin de dahil bulunduğu 25 ko münistlik maz nununun durus malanna başlandı. Heyetı hâki me reis Ilhami, a za Salâhattin ve Münim, müddeiumumî muavmi Bursadaki^ muhakeme ıııııııiMiııııııııııııııiııı,ıııııiı<ıııiııııııııuıııiMiıi]iııııııııiMnııınııımunıııııınııııııiH Mabadi 3 üncü sahifede Kral tbnissuut den ayıran hissiyatı tahrik edici meseleler varsa biz onların en kestirme hal çarelerini muhabbeti kendisine pişüva yapacak bir mantıkta buluruz. Tevfik Rüstü Bey son seyahatindte kendisine sorulan bazı suallere ver diği cevaplarda bizim bu görüşlerimizi sarih ve samimî anlatırken henüz bir Balkan birliğinden bahsolunamıyaca ğını ve ancak adım adım oraya doğru gidildiğini ifade eylemistir. Hariciye Vekilimizin Balkanh milletlerden herbirinin fikirlerine ve hislerine hürmet etmekte pek dikkatli olduğunu gösteren bu sözlerindeki samimiyeti dahi takdir etmek lâzımdır. Filhakika Balkanlarda emsalsiz bir sulh idealine gidilirken yalnız elbirliği edilmek mev zuu bahsolabilir, ve bütün Balkanh lann pek yakm bir atide bu parlak ideal etsrfmda toplandıklannı görmek Iiğimiz temenni olunur. Ankara 27 ( Telefonla ) En salâhiyattar makamlardan aldığım malumata göre kabi nede tebeddülât olacaçı haberleri asılsızdır. Bu şayialar Malive Vekili Mustafa Abdülha lik Beyin rahatsızlısı zama nmdan kaîma eski rivayetler oîsa gerektir. Kabinede bir Neşrivat ve Propaganda, Vekâleti ihdası da düşünühnemiştir. Bursa Adliye binastnm haricî manzarası zırlandığı beyan ve bunun maznun'sfa isnaduu gösterir delâil uzunuzadjya izah edîldikten sonra suçlulann cürüm< Ieri tavsif olunmaktadır. Suçlular üçe ayrümıştır: 1 Teşkilâtı esasiye kanununu tebdil gayesile risale neşir ve bu suretle halkı teşvik cürmünden maznun olan • lar. 2 Bu gaye uğronda gizlice it tifak eden maznunlar. 3 Fesatçılan bildikleri halde sui YUNUS NADl Fahri Beylerden miitesekkildi. Mev kuflar hakkında istintak hâkimi thsan Bey tarafmdan aylardanberi yapılan l ahkikat neticesinde ittihaz edilen son tahkikat kararı 2,5 saatte okundu. 24 büyük sahife tutan kararnamede Istanbulda bir komünist merkez fır • kası, vilâyetlerde de birer vilâyet koTnitası yapmak ve bu yolda muzır neşriyatı tamim etmek suretfle Türkiye Cumhuriyeti teşkilâtı esasiye kanunu nu içtimaî mülkiyet ahkâmma göre tamamen tebdil etmek için ittifak ha Mabadi 5 inci sahifede