29 Kasım 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ajısiklopedisi uncu cuzu çıktı 44 umhuri HO. 3437 ""Hayat " Ansiklopedisi Büyök bir kütüphaneyi bir arada eviniıe geliren er. ffaydalı eserdir. Her evde bir Çarşamba 29 Teşrinisani 1933 tane bulunmak lâzımdır. tSTANBUL CAĞALOÛLU Telgral ve mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta fcutusu: Istanbul, N 246 O Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir müdürü: 23236, Idare müdünı: 22365. Matbaa: 20472 Türk inkılâbı Milliyetçilik Ali Rtza Seyfi Beyin hitabından: umhuriyetin onuncu yüdönü • mü münasebetile memleketin her tarafında mecmua halinde çıkan gazeitelerm yamnda birçok ta kkaplar ve risaleler neşredildi. Bunla • rm hetnen hepsi Cumhuriyet ve in kılâbunızı kutlulıyarak kısrm kısım tetkiklere, tarihçelere de yer verdiler. lşte; yazımızm mevzuu olan mesele de onuncu yılda intisar etmiş bir Idtabm bir bahsini teslril ediyor. «Gazi ve Inkılâp» unvanmı taşıyan bu kitabm miiel'ifi AIi Rıza Sevfi Bev, birçofc okuyucularımızm tanıdıgı eski bir deniz zabiti, maruf bir muharrir, hatta hassas bir şairdir. Ali Rıza Seyfî Bev kitabmm kabraa bir de (ideoloji) kelhnestni ilâve etmistir. Malumdur ki, son zamanlarda birçoklanmız mkılâbımızm, fsrka programımızın ideolojisini yapmağa atılmıs, ve bu sahada ileri geri birçok ta yazılar çıkmışhr. Münevverlerimizin, muharrirderimîzin Türkiyede ilk defa olarak inkılâp ide • olojisi yapmak istemeleri inJnlâbm uyandırdığı derin, ve kökleşmis alâka ve rabıtaların kuvvet ve kudretlerini göstermek itibarile nekadar iyi gozle göriilse azdır. Ali Rıza Seyfi Beyin kftabtnda son bir bahsi isgal eden bu (Türk inkı lâbı ve milliyetçilik) meselesile adeta înkılâbm ideolojisi hulâsa edilmek hteniliyor. Fakat, muharrirm kendi kendine corduğu bir sual vardır: «Bütün ma lum inkılâplarm ana prensiplerinde milliyetçilikten uzaklaşhrıcı, kozmo • polit bir mahiyet alması, son zanrvan larda bariz bir şart telâkki edilmişti! Tarihte gördüğümüz ve mevzuumuza iemas eden inkilâplar azçok böyledir. Bu vaziyete karsı Türk Cumhuriyetmin hem inkılâpcı, hetn milliyetçi vasıflannt bayraJm» y»rrm^ olmın m • sanı birdenbire bayrete degilse bile tereddüde sevkedebiür. Fakat, onömuzdeki çok mühim meseleyî ryice tetkik edersek bu hayret ve tereddüdün hiç yeri olmadığına kanaat ederiz!» Hakikaten, tetkik edersek biz de müellifle beraber görüriiz ki; böyle bir mesele hatta yoktur bile. Bir kere, bütün malum inkılâplarm ana prensiplerînin miüiyetçilikten uzakiastmcı e • saslara dayandığı doğru değfldir. Zaten, muharrir de bunu zımnen itiraf ederek bu meselenin son zamanlardakî bazı telâkkilerde» doğduğunu söyliyerek bizzat bu telâkkiyî haklı olarak cerhe ealıstyor. tnkılâplarm milliyetçiükle tezat teşkü ettiği telâkJdsi, alelekser mkılâpla • rm kuvvet aldığı beserî esaslann ban zayıf fikirler tarafmdan yanlıs anla • «hnasmdan çıkmıs olabilir. Fakat, hiç eunhe voktur ki en srenis inkılâplarda bile mflliyetçilik inkılâbin zuhur ve fdaresmde, ve nîhayet bilhassa vâsıl olduğu merhalede en kuvvetli bîr âmü ve vasıta olarak kalmıstır. Beseriyetm son asırlarda gorduîHi fcüvük inkıIâDİardan Fransız ihtilâli ve Rus ihtilâlleri bütün msanlarm ideellerini oksamakla beraber bımlar evvelâ Fransız ve Rus milletleri îçin yapılmıs, ve yalntz kendi milletlerinm o prensiplere hürmetlerini âmir olmak ve bunun içm Scabmda mücadele de etmek vaziyetinde olmak itjbarfle şüphesiz hakikatte milKyetçidirler. tnkılâplarm beserî mahivette görürtea prensiplermm nuüetlerinden gay • rilerme sarî oTabiIecek istidat goster melerî de, bence, kendi vaziyetlerinin kuvvetlesmesmi istihdaf eden ve kendi mflktlerinin diğerlerme sulhan hâfcim obnasını icaD ve întaç ettiren bir milliyetçilikten baska riîrsev decildir. Yoksa, kat'iyyen aldanmaça gelmez. Hakîkî mîllivetcilfk sünhesiz bütün mkılâoiarm znhur ettiği bir kavnaktır. Ali Rıza Sevfi Bey, bu düsüncemi bazı misaller ile de sröstermistir. Ve bahsinm bîr yerînde demistir ki: «BenlüHni kavbetmek suretile millivetten çıkmıs bir sürü, ve bu yüzden millet siz ka1m« bir toprak bugünkü malul bevnelmiîsl siyasete göre bile cihanm sulhu için bir teh'ike teskü eder. Bir şeh'rde herkes kendüıi ve keıvdine mahsus olan sey'eri müdafaa ve mu bafazaya mnfctedH olsaydı. o sehirde ne fuzulî müteamz, ve ne de hırsız olurdu!. Bu pek müphem sözîerle kavdehnek istediŞimiz hakikati kabul<*e tereddüt edenler mahut ve müteveffa çark meselesînin Osmanlı tmparator • Istanbul meb'usu ALÂETTİN CEMlL Mabadi 2 inci sahifede ve Belgrat muzaKereıerı 1 M. Yevtiç ((kimseyi korkutmak istemiyoruz, bilâkis herkese emniyet vermek emelindeyiz)) dîyor Dün sabah müzakerelere devam olundu, öğleden sonra bir emlâk mukavelesi imzalandı, Tevfik Rüştü Bey bugün hareket ediyor Belgrat 28 (Hariciye Vekilimize refalcat eden arkadaşıtnızdan, te lefonla) Tevfik Rüştü Bey bu sabah Yugoslavya Hariciye Nezaretine gitti. M. Yevtiç ile Hariciye Vekilimiz arasındaki müzakerelere devam olundu. öğleyin sefarethanemizde bir ziyafet verildi. Bu ziyafette Hariciye Vekilimizden baska Yugoslavya Başvekili, Hariciye, Harbiye ve Saray Nazırlan, Hariciye Nezareti erkânı, Yugoslavyanın Ankara sefiri, Yugoslavya sefirîmiz ve daha bir çok zevat hazır bulundular. Hariciye Vekilimiz öğleden sonra Avaladaki meçhul asker abides'ne bir çelenk koydu. Bunu müteakip sefarethanemize donerek ttalyan ve Polonya elçilerinin ziyaretlerini kabul «tti. Saat 6,5 ta Hariciye Nezaretinde tarafeyn tebaasınm emlâk işlerini halleden bir mukavele imzalandı. Akşam Hariciye Nezareti tara • fından Topçuderedeki muhafız kıtaatı mahlelinde 100 kisilik bir ziyafet verildi. Bunu parlak bir süvare takip etti. Ziyafet esnasmda Tevfik Rüştü Bey Türk Yugoslav dostluğundan, yeni misaktan, Balkan sulhundan bahseden mühim bir nutuk söyledi. Yarın tstanbula hareket ediyoruz. DOĞAN NADİ Malî vaziyetimiz Hükumet tedbir almak için tahsilâtın seyrini dikkade takip ediyor Tahsilât noksanı gümrükler hasılatındaki noksandan ibarettir, fakat bunun sene sonuna kadar ne tutacağı şimdiden kestirilemiyor Ankara 28 (Hususî) Maliye Vekâleti 1933 malî senesine ah bes ay lık tahsilât rakamlannı bugün mat buata verdi. Tahsilât rakamları simdiye kadar her üç veya dört ayda bir, bir cetvel halinde bastırdarak alâka dar hükumet devairine ve malî mü essesekre gönderilmekte iken bu rakamlarm bu sene ayrıca matbuata da verilmesinin çok yerinde ve hükumet hesabma şayanı takdh bir hattı hareket olduğuna şüphe yoktur. Bu nesir keyfiyetinin ilk faydası, tahsilât noksanı hakkmdaki mubalâ ğalı şayialann yersiz oldugunu göstermesi olmuştur. Filhakika dün gazete mizde intisar etmis olan rakamlann yekunlarmm mukayesesinden de an laşılmış olacağı veçhile tahsilât noksanı geçen senenin ayni aylarmda yapılan bes aylık tahsilâta nisbetle ancak dört milyon altı yüz yetnriş dokuz btn lira noksandır. Halbuki deveran eden şayialar eylul gayesi itibarile dört ay lık tahsilâtta bes milyon Hralık bir açığın mevcut oldugu merkezinde idi. Bu sayialara in=".rr»k îazım gelseydi teşrinievvel içinde takriben 1,5 mil (Mabadi G tncı sahifede) Deıgratta büyük Milo» caddesi [sağda Maliye ve Başvekâlet solda Harbiye Nezareti binalan] [Yugoslav Başvekilinin "Cumhuriyet,,e beyenatıl «Bu misak ayni zamanda sulhun devamını ve Balkan milletleri arasındaki yakınlaşmayı temin eden hâkim bir kuvveti temsil ediyor» Belgrat 23 (Hariciye Vekilimize refakat eden arkadaşımızdan telefonla) Yuçoslavya Başve kili M. Milan Frşhit bugün Başvekâlette beni kabul etti ve «Cum huriyet» te neşd'olunmak üzere bana şu beyanatta bulundu: senenin S ayı ile bu senenin S ayt arasındaki tahsilât farktm gösterir temsilî resCm Türk ve Yugoslav Hartciye Nazırlarının beyanati Rıhtım sirke • tmin hükumet çe Tlın alınması için sirket tara fından vuku bu « Milletlerimiz arasında, lan müracaat ü • « Ehemmiyeti tebliğde tebarüz mütekabil emniyete istinat eden zerme Adliye Veettirilen muahedeyi Türk meslektasımsamimî dostluk münasebetleri kili Saracoğlu la imzaladığimdan dolayı bilhassa bahmevcuttur. Filhakika 1925 senetiyanm. Çok hayulı olan konuşma Şükrü Beyin ri • sinde yeni ve genç Türkiyenin lanmıza devam ettik. Hiç kimseyi koryasetinde bir ko merkezi olan Ankarada imzalakutmak istemiyoruz. Bilâkis herkese misyon teskil e emniyet vermek emelindeyiz. Gaye dilmiş, müzake nan misaktan sonra bu emniyet miz Balkanlarda sulhu tesis için hayatî reye baslanmış • yavaş yavaş, fakat devamlı bir bir ehemmiyeti haiz olan bugünkü nitı. Şirketin im surette biiyüdü ve işte şimdi Belzarm Balkanlarda idame ehnektir. Butiyazını ve tesi • gratta yeni imzalanan misak ile gunku konuşmalanmızm esası işte busatını hükumete tahkim edildi dur.» satmak isteme Milletlerimizin yekdiğeri haksinin sebebi sir Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüsketin mütetnadi kında besledikleri bu emniyet tü Bey de su sözleri ilâve etmistir: yen zarar etmesi ve dostluk hissi yakın tarihle « Dostum M. Yevtiçi kendi memdtr. Şirketin iddi şvrketin 70 milyon lira istemesi kufi değümis gibi bir de rinde ayni müşküllere taham • leketinde ziyaret ettiğimden dolayı asma göre hüku mubayaa muamelesınden hariç tutmaya kalJaşttğı Merkez hususî bir bahtiyarlık duyuvorum. Sulmül ederek istiklâl haklarını mu* nvet Umumî HarpRıhtvn ve Çinili Rıhtım Hanlan hun bütün dostları mesaimizden memhafaza için ihtiyarmdan çekin • kika Rıhtım şirketi tarifesmi artırma tenberi Rıhtım iarifesini artırmamıstır. nun olmalıdırlar. Mukaddes sulh medikleri hudutsuz fedakârlık rmştır. Fakat bu sebepsiz değildir: ŞirŞirketin aldığı aidat azdır. Bu yüzden eserme, nekadar az olsa da, yardım eların tabiî bir neticesidir. Bunun ket kâfi miktarda antrepo inşa etme • bilânço daima zararla kapanmaktadır. diyoruz.» icindir ki bu<"in sv>lhu kıskanç Şirket bütün tesisatmı hükumete dev • mif, iki köprü arasmda nhtım insast Mabadi 6 mct sahifede ^ ^^ ^^ ^^ retmek istemektedir. Hükumet filha • (Mabadi 6 inci sahifede) nilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllIltllllllllllllllMIMIIİIIIIIllllllllllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIItllllllllllHIIIIIIIIIIIIIIIII IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIinillllllllllMIIIUIIIIIIIinillllllllllllllllMIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIII Belgrat 28 (A.A.) T ü r k Yugoslav muahedesinin imzasından ve resmî tebliğhı tevdimden sonra Hariciye Naznn M. Yevtiç imza merasinuıvde bu lunan gazetecilere hitap ederek de miftir ki: bir eda ile elde tutuyorlar. Bu bislerden mülhem olan bu ? günkü misak yalmz iki devlet arasındaki dostluğu ve emniyeti kat'î bir sekilde kuvvetlendir mekle kalmıyor, ayni zamanda sulhun devamını ve bütün Bsl • kan milletleri arasındaki ya1" laşmayı temin eden hâkim bir kuvveti temsil ediyor. Bu hisleri duyan bütün Yu goslav milleti, Devlet Reisiniz Gazi Mustafa Kemal Hz. üe arkadaşları Kâzım ve Fevzi Paşalann, Başvek'ü çok muhterem meslektaşım lsmet Paşanın ve Belçratta geçirdiği günler zarfında samimiyetini memnuniyetle takdir ettiçimiz Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyin büvük otorite, hüsnü niyet ve sadakatle idare ettikleri genc ve kuvvetlîj cumhuriyetinizin 10 uncu yıl dönümünü tes'it sevincine sa mimî bir şekilde istirak etmis tİr.» DOĞAN NADİ Rıhtım Şirketi imtiyazı ve tesisatı için 70 milyon Hr? îstiyor ; hükumet 2 3 milyon teklif etti . Cenevre konferansınm akıbeti ne olacak? Vekiller Heyeti Asılsız şayialar resmen tekzip ediliyor Ankara 28 (A. A.) Bazı gazetelerede vekiller heyetine değişiklikler olacağma datr bir haber çıkrmştur. Bu haberin temamen asılsız oldugunu tamime anadolu ajansı mezundur. miMnııııınnııınıuıııııiMiıııııııiMiHiHiııniııııııiMiııuıııııiııniııtııınıııınııiMiııımııihnıııııııııiMinııııııııııınııiMiınııııııııinııııııııniHiııımı Beşliraya bir elbise Sümer Bank fabrikaları ve diğer hususî müesseseler ucuz elbise çıkarmıya çahşryorlar M. Hitlerle Fransız sefiri, M. Grandi ile Sir Con Simon, M. Musolini ile M. Litvinof arasında yapılan ve yapılacak müzakereler Berlin 28 (Hu susî) Silâhla n Bırakma kon feransmdan bir netice elde edi lememesinin bel libaslı sebeplerir den birisi de A' manyanın bu kon feranstan çekili vhrmesi olmustu. Bu itibarla tnıri • Kz Hariciye Nazınnm tavsiyesi üzerine Fransa ve Almanya arasın da doğrudan doğruya müzakere tesebbüsleri ya pılması büyük bir alâka ve ehem miyetle karşılan mıştır. Alma~ı Başvekıh M Hitler te Fransanın Berlin sefiri M. Panse Berlindeki Fransız sefiri M. I cereyan eden iki saatlik mülâkat, müPonse ile M. Hitler arasında I Mabadi S inci sahifede Emniyet işleri Dün Müdürlükte anî bir teftiş yapıldî tstanbul Emniyet tşleri müdürlüğünün şubeleri Mülkiye Müfettiş leri tarafmdan teftiş ed ; lmiştir. Mülkiye Müfettişlerinden Tevfik Talât, Muhtar Faik, Sacit Beylecle ahiren Istanbul mıntakasma me mur edilen Cavit Bey Eemniyet müdiriyetine gitmişler, evvelâ ikinci şubeden teftişe başlamışlardır. Mülkiye Müfertişleri, ikinci şu benin muhtelif kısımlarım teftiş etmişler, bir'kmiş evrak mevcut olup olmadığmı, muamele görmemiş evrak varsa bunlann ne sebebe mebn şimdiye kadar irttac edilmecTiklerini (Mabadi 6 mct sahifede) ve ucuz elbise çıkarmah isini ehemmiyetle takip eden Summr Banh fabrikalarından Fesane fabrikastndan bir manzara Başvekil îsmet Paşa Hazretlerinin sat Beyin riyasetinde fabrika mü dürlerinin iştirakİle yapılan ıon tavsiyeleri üzerine, Sumer Bank fabtoplantılarda bu i^in tahakkuku ıçm rikalan halka ucuz elbUc imali melüzumlu görülen tedbirler esas ttı selesini ehemmiyetle tetkik etmek barile tesbit edilmiştir. jjr te{ Mabadi 2 inci lahifedm Sumer Bank müdürü Nurullah E