16 Eylül 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 113 | Idızdan Ordu Köşküne | v Yazan Har hakkı ÇMüiliyet) indir. Saltan Aziz ve Mısır Prensleri 4 “Gümbüş takımı ” huzura nasıl çıktı ? — Sultan Aziz pek pe — Padişah Hidiv'in arzularını istiyor. Sultan Abdülüzizin keyf ehli, sa- Fa ehli olduğu mı tı ve hu remsarayında türlü türlü eğlence- ler, zevk ve safa âlemleri tertip e- diyordu. Padişahın sarayında, mahir sa- gendeler, hanendeler, çengiler, kö- çekler vardı; lâkin Mısır Hidivi İs- mail Paşanın gönderdiği “cümbüş takımı,, na doğrusu benzeri, uyarı yoktu. En mahir İtalyan, Fransız musiki üstatlarının ve Türk musiki sanatkârlarının yıllarca mesai sar- file yetiştirdikleri Mızıkaihüma- yun heyeti ve mabeyin takımı mev- cut idise de hepsi biribirinden şi- rin, cana yakın, musikiye aşina, sa- gende, hanende ve oyuncu dan teşekkül etmiş böyle heyetinde bir saz ve ahenk takımı yoktu. Bunlar saraya (alındıklarında ilkönce Perteniyal Valide Sultanım huzuruna çıkarıldılar. Valide Sul- tan beğendi ve Aslanıma arzeti. Sultan Aziz: — Haremsarayihümayunda ay- rıca bir daire tahsis olunsun, — bir kaç gün dinlendikten ve eksikleri- ne bakıldıktan sonra görelim! | Diye irade etmişti. İ İrade mucibince, çalgı takma, mahsus bir dairede iskân ve istira- hat ettirildi. Mısırdan getirdikleri yeknesak kostümler model itihazile hep bir renkte elbiseler yapıldı. Us- ta kalfalar tarafından (“huzura çikiş merasimi, öğretildi. Böylelikle aradan on gün kadar geçmişti; bir pazartesi akşamı için bu yeni çalgı takımını görmek ve dinlemek istediğini hünkâr emret- yük salonda, Sultan Azizin huzu- ,runa çıkarıldılar. Salonun elvan camlı iki kapısından kızlar, ikişer ikişer yer öperek girdiler, hep bir "arada dizilirken cümlesi bir vücut imiş gibi eğilip tekrar yer öptüler. Sultan Aziz, büyük gözlerini aç- miş bakıyor; keyfi, memnuniyeti, yüzünden okunuyordu. Abenge başlanması o ferman buyurdular. Kızlar, evelce hazırla- nan yerlere köme halinde oturdu- lar, saz başladı. Altı kız çalıyor, irt.kız okuyor, ikisi sessiz sada- sız dinliyordu. Hiç falsosuz, mükemmel, hema- henk, muntazam bir fasıl yaptılar. Artık padişahın keyif ve neşesine hudut ve payan İkinci fasılda, kıvrak, O fettan, oynak bir köçek terennümü başla- yordu; perende, yani oyuncu kız- periler | Yarın: Sultan Aziz ve Mısır Prensleri getirmek yerine lar, yer öperek kalktılar, üstlerin- de iğreti duran harmanileri bıra- kıp kısa etekli pembe tüllerle rak- sa girdiler. O kadar güzel, mevzun ahenktar, neşefeza oynıyorlardı ki tarif ve tasvir olunamaz! Azametli hünkârın pek ziyade keyfg gel iie özleri- nin içinin gülüşünden, pa rıl parıl parlayışından, kileri hazla, memnuniyetle açılışından anlaşılıyordu. İki saat süren bu ahenk ve tarap gelecek hafta yani gece de tekrar edilmesi iradesile bitmişti. Ertesi günü. Abdülâziz, harem- saraydan mabeyinihümayun daire- sine çıkınca, ilk işi Hidir İsmail Paşaya memnuniyet mektubu yaz- dırmak oldu. Başkâtibe verdiği emirde: — Mısır Valisine yaz! Gönder- diği o “cümbüş takımı, makbule geçti, Kendisinden o memnunum, Geçende yazdığı Adana ve Bağ- dat keyfiyetleri için Âli ile bir söy- leşeceğim! Diye irade etmi: Bittabi bu mektup usulü veçhile derhal yazıl- mış ve Hidiv İsmail Paşaya gön- Mektupta kayıt ve işaret olunan “Adana ve Bağdat keyfiyetleri,, a- sıl can alacak noktadır. Çünkü Hi- div İsmail Paşa, Adananın, Bağ- dadın da Mısıra ilhakını, kendi i- daresine verilmesini istiyordu. İs- mail Paşa, veraset usulünü değişti rerek “evlâdiyet,, e çevirmiş, “hi- ivi; ünvanını takımnış, hukuk etini genişletmiş, o artık ölkesini büyültmek arzusunda bulu nuyordu. Hattâ daha ileri giderek tam bir istiklâl sevdasında, hilâfet ve imamet hülyasındaydı . Hidiv, Mısırm (deniz ve kara kuvvetlerini günden güne (artır yor, yeni sistem harp gemileri alı- yor, başa silâhlanıyordu. Fakat Âli ve Fuat Paşalar, kur- nazca davranarak Mısır valisinin fazla kuvvetlenmesine, dişlenmesi- pe meydan ve imkân vermiyorlar- dı. Padişahı kandırmak için hidi- vin bol sarfiyatı, hummalı mesai, gayret ve teşebbüsleri, ancak bu sayede akim kalıyor, İsmail Paşa, bütün dileklerini başaramıyordu. Bu sefer takdim ettiği ve Sultan Azizin “cümbüş takımı,, odiyead taktığı canlı hediyenin azıcık fay- dası olmuş gibi görünüyordu. Zira padişah: — Al le bir söyleşeceğim! Diye ümit verici bir vaatte bulu- nuyordu. (Arkası var.) A Paş büyün aylin kaçırdı — Âli Paşanın büyük bir hizmeti. — İtan Hamit zamanında Mısır meselesi. 'M.Pesmazoğlunun re Yunan iktısat nazırı İş bankasından sonra Yün iş fabrikasını da gezdi ANKARA, 15 (Telefonla) — Dün ziyaret elmiş olan Yu- nan İktisat nazırı M. Pesmazoğlu re- fakatinde Celâl Bey ve İş Bankası umum müdür vekili Muammer Bey- Je Yüniş fabrikasını aiyaret etti ve Yunan İktisat nazırı Iş Bankasını gezereen müessesenin defterine: İş Bankasının muvaffak eserlerin- den dolayı takdirlerite Celâl Beyin şahsma ait güzel hislerini gösteren satırlar yazdı. M. Kanya Parise | Hareket etti ği. Müzakereler iktisadi 'sa- hada cereyan edecekmiş BUDAPEŞTE, 15. A. A. — Hariciye sazını M. Kanya, dün sabahı beraberin- de sefaret müsteşarı M. Mariassy oldu- ğu balde Paris'e hareket etmiştir. Ma car ajans, bu seyahat hakkında aşağıda ki tebliği meşre mezur Mi Kanyon sayubali, aliilde bir me zaket seyahatidir. Macar Başvekili ile hariciye nazırı son zamanlarda Avrupanın muhtelif paytaht larmdan macar hariciye nazırının şimdi de Avrupanın en mühim siyasi merkez- lerinden biri olan Paris'i ziyaret etmesi ve Fransanın harici siyasetini idare eden şeydir. M. Kanya ile M. Paul Boncour'un Av- vaziyet ve bilkasen iki sözle. memle- görüşmeleri muhtemeldir. Gazeteler ne diyor ? yor: Gazeteler, macar bariciye nazırı M. Kanya'nın Parise' seyahati etrafında — takım mütalealar serdetmektedirler. Ru gazeteler” yapılacak olan mükülemelerin de siyasi işleri bir tarafa bırakarak #vun hasıran iktisadi sahada cereyan etmesi Bizim gelmekte — olduğu mütalcasında mütteiktirler, Petit Parisien, diyor ki “ Hareketi resmi Fransız mahafili ta- rafından tasvip edilmiş olan M, de Kan, ya, Paris'de samimi bir kabule mazhar o İncaktır. Bununla beraber © noktai nazar İ tentilerinin hakikaten | fayda olması ye fona anlayışlara meydan vermemesi için müzakeresi derpiş mesele. İerin açıkça tahkik ve tayin edilmesi i- Gibeder, Bu itibarladır ki vuku bulacak bu temasla bu ihtiyat tedbirine riayet olunmuş ve müzakerelerin münhasıran iktisadi sahada cereyan etmesi tespit 6- dilmiştir. * Bulgar kralının son zamandaki Ziya reti, Tuna devletlerinin daha iyi bir su. rettâ birlikte çalışmalarına doğru bir merhale teşkil etmektedir. M. Kanya” nın ziyaretini de bu yolda yeni bir mer. hale teşkil etmektedir. M. Kanyamın zi- yaretini de bu yolda yeni — bir merhale addetmek icap eder. Bütün çilçi meme İcketlerin mazur bulundukları buhran, ihtimal merkezi ve şarki Avrupada Pa- ts ve Roma'da olduğu gibi iletisadi sa hada tesanüdün, müşterek selimetin şar “ Hemme anlaşılmasına medar olacak Sıra İsviçtenini; Milli müdafaa İh her zaman-i dar kuvvetli olmalı LAUSANNE, 15. A. A. — Cümlüür reisi M. Schultes şimdi ber zamankinden daha ziyade lüzumlu bir hal alan mrülü müdafayi gözetmek, hürriyeti ve demek rasiyi kuvvetli bir surette pa minde olduğunu söylemiştir. M. Sehultes İsviçrenin Framız dili kullanılan kısmındaki halka, İsviçrenin anenelerine uymayan bir takımı bareket- İleri oralarda yaymak maksadinı teşebbüslere karşı hep birden mış olmasından dolayi teşekkür etmiş, za ten İsyiçrenin Alman dili kullanılan 'kı- sımlarında baş gösteren bu kabil teşeb büslerin de sadece geçici | ve süreksiz şeyler olduğunu beyan etmiştir. Amerikada eşya fiatları ve kömür sanayii VAŞİNGTON, 15, A. A. encümeni reisi BL. Ha i VAŞİNGTON, 15. A, A. — M. Roo İm kömür sahiplerile maden işçileri raya çağırmıştır. ia Bu davetten maksat kömür sanayii hakındaki kanunun her tatbikmna geçil- mesini temin etmektir. Prusya Devlet Şürası açıldı kürsiye gelen Prusya aBişvekili M. Goe- ring söylediği i pi nlar Yeni Prusya devlet şu- getirilmesi mi rasının vücuda mel taşının döşenip konması demektir.” federasyonlarının ni, kendilerile görüşmek üzre, Beyaz va BERLİN, 18 A.A. — V0ME Ağan edi, Ağ Aniesi Gl: Bu papas evve el i ” birçok davetliler, Dz oldukları halde | Yat olmuş, ve nihayet 17 yada ir bir nutukta bilhassa demiş Da MİLLİYET CUMARTESİ 16 EYLUL 1933 /HARICI HABERLER | Gizli Silâhlanma Fransa yeni müzakereleri ne cepheden görüyor? PARİS, 15. A. A. — Temps gazetesi dünkü baş yazısını « azaltma me selesine tahsis etmiştir. Temps' bu yakınlarda parist'e M.E- den ile M. Daladier ve M. Paul Bon- cour arasında yapılacak konuşmaları söz ederek diyor ki £ Şimdi asıl iş iki noktanm bilinme- larında bir takım seyahatler yapmış olduk| sürdüğü si sını kabule Tail olduğu Tikler nelerdir ? “ Böyle bir tavzihin nekadar nazik bir değişik- Avrupanın umumi vaziyetinde husule getirdiği karışıklığın tesiri altında ingiliz iârı umumiyesinde bu son aylar içinde esaslı bir inkişaf ve tekâmül husule gel RESMİ TEBLİG İki memleket hükümetleri arasında tam bir noktai nazar mutabakati var ANKARA, 15 (A.A.) — Resmi tebliğdir: Yunan Başvekili M. Çaldaris, Hariciye nazırı M. Maksimos ve Milli İktısat nazırı M. Pes. mazoğlu hazeratı Ankarada ika metleri esnasında Başvekil İsmet Pe şa, Hariciye Vekili Tevfil ü ve İktesat Vekili Celâl Beyefendiler hazeratı ile müteaddit mülâkatlarda bulunmuşlardır. | Yunanistanın Ankara ve Türkiyenin Atina sefir lerinin de iştirak etmiş oldakları bu grülâkatlarda Yunanistan ile Türkiyeyi alâkadar eden siyasi meseleler bir kere daha ve tamamile dostane bir hava içinde tetkik edilmiş ve her ihi taraf bütün bu meseleler de iki memleket hükümetleri arasın de tam bir noktai nazar mütabakatı bulundağunu müşahede etmişler ir. irkiye ile Yunanistan arasın da ticari mübadeleleri canlandır. mağa karar vermiş olan ve bundan başka iki memleketin müteka- bilen ecnebi memleketlerle olan münasebetlerinde sarfetmekte ol. dukları iktisadi gayretlerini hem ahenk kılmak arzusunda bulunan Elen ve Türk devlet adamları bir muhtelit komisyon teşkil etmeğe karar vermişlerdir. , Bu komisyon hemen Ankarada toplanacak ve vazifesi matlup ga- yeleri elde etmek çare ve vasıta ların araştırmak olacaktır. Komisyon mesaisi Türkiye ile Yunanistan arasında ve geniş bir iktisadi idöfnameye esas teşkil edecek kadar ilerlediği zaman ki bu neticenin teşrinisani ayınna kadar elde edilmesi ümit ediliyor Yunan milli iktısat nazırı Türk ve İiki ile temasta bulunmak üzere tekrar Ankaraya gelecektir. ) Yunanistan ve Türkiye mümes sılleri Türk Yunan hakem mahke- mesine ve muhtelif mübadele komisyonuna teodi edilmiş olan iş- edik| derin kat'i surelte tasfiyesi anının hulül etmiş olduğuna kani bulun- mesi bu kontrolün tabi tutulacağı şartla- ra ve bu mürakabenin tesiri derecesine göre bir kıymeti haiz olabilir. “ Bü kontrolün müessir olması, iyi ni- yet sahibi milletler © tarafından bir te- minat sayılabilmesi için daimi bir komis- yön tarafından muayyen zamanlarda ya- pılması ve bu müddetlerin gizli silâhla- nışları imkânsiz kılacak surette birbirine yakın olunası gerektir. Bundan başka bul kontrolün tesir ve ebemmiyetinin — me ticeleri hakkında hiç kimsenin yanılması na mahal bırakmayacak — eksiksiz bir gelir. * Bu kontrol için lâzım olan tecrübe devresi bitince silâh kuvvetlerinde yapı- miktarlar ancak fili vaziyet iyice görü“ lüp anlaşıldıktan ve yapılacak tecrübe nin vereceği neticeler açıkça öğrenildik ten sonradır ki tesbit olunabilir” M. Cot Rusyada Kiyefte selâmlanarak Harkofa hareket etti MOSKOVA, 15 .A. A. — Kiyel'de bu öyen framezz bara işleri ear, M. Cet — bulunanlar şehrin görülmeğe diğer yerlerini Fransiz misafirlerin şerefine bir gece eğlentisi yapılmıştır. M. Cot, Kiyef'den ayrılacağı zöman asker ve mülki makamların mümesnille- e Filipinin istiklâli MANİLE, 15. A.A. — Filipin mü. messiller meclisi 10 ağn düm 48 veyle Amerika kongresi tarafından yapılan ve on sene sonra Filipinin istikliline sahip Amerikan bankalarındaki mevduat VAŞINGTON, 15 .A. A, — Amerika Bali banal yüzle v Glee ey vü Değ Çare benle söylemiştir. ö dünç sanayi, ziraat © ve ticaret Bir Bulgar rar Raspoutine'i SOFYA, 13. (People) — Bulgaristan tam eşi olan bir papas tü mektepli ile ormanlarda, dağ eya başlamıştır. 12,000 kilometreden mükâleme . MİLANO, IS A.A. — Popolo d'lta- lliyetçi sos | safenin 12.000 kilemetre olmasına rağ- yalistliği hakiki esasi teşkilütinın ilk te- men muhabere cok iyi ve arızasız cere- yan etmiştir. bulunan Conte maktadırlar. Bunun için heyeti murahhasalarını mümkün olduğu süratle hükümetlerine bir itilâf name projesi tevdi elmeğe memur etmişlerdir. Misafirlerimize hediyeler verildi ANKARA, 15. (Telefonla) — Misafir başvekil ve nazırlara Ga- zi Hz. nin çerçeveli ve imzalı birer fotoğrafisi takdim edilmiştir. Ay- rıca İsmet Pş. Tevfik Rüştü ve Celâl B. ler de imzalı fotoğrafilerini vzrmislerdir. M. Çöldaris ve nazırlara İsmet Ps.) içinde imzası bulunan 11 Eylül 933 tarihli kayıtlı birer altın tabaka hediye etmiştir. Bundan başka yerli malı kehlibar ağızlıklar, İpekiş ve Yüniş kumaşları hediye edil- miştir. İçinde Ankara şehrinin manz aralarını ve ziyaret hatıralarını tes- bit eden fotoğraflar bulanan albumler de Milliyet hususi fotografçisı Cemal B. tarafından hazırlanmış 've misafirlere verilmiştir. Hariciye vekili Atinaya gidecek mi? ANKAAR, 15. (Telefonla) — Hariciye Vekili Tevfik Rüştü B. in yakında Atinayi ziyaretinden bahsediliyor. - seğil İzmir panayırının en kalabalık günü İZMİR, “ Panayır” 15. (Milliyet) — “9 Eylül panayırı Bugün ve bu gece en heyecanlı ve kalabalık saatlerini yaşadı. Yalnız bugün ke- silen biletlerin sayısı elli bini geçti. Açık havada bu kadar kalabalığı bir arada görmek ilk defa İzmir panayırına nasip olmuştur. Fransa Almanyadan iki sual sordu PARİS, 15. A. A, — Havas bildiriyor : Le Journal, Berlin muhabirinden şu telgrafı almıştır: Fransız sefiri hükümetinden almış olduğu talimat üzerine evvel hi gün hariciye müsteşarı M. von Bulov nezdinde yaptığı M. Von Neurath nezdinde de tekrar etmiştir. Bu teşebbüsün hedefi, şu noktalar hakkında izahat istemektir : 1.— Nurenberg kongresinin meydan vermiş olduğu o nümayişler esnasında Hitler, Kehl nazi heyeti tarafından çekilmiş olan Strasburg şehrinin ismini taşıyan bayrağı bilhassa takdis etmiştir. 2 — Pazar günü Berlinde yapılan mektepliler ihtifali esnasında Sarre heyeti Fransiz askerleri arasında esir olarak temsil edilmiştir. Bir alman lan bildirildiğine göre, alman hükümeti, Sar. re'ı fransız askerleri arasında esir sibi gösteren sahnenin bir kere da- ha tekrar etmiyeceği hakkında teminat vermiştir. Fakat başvekil ta- rafından Strasburg şehrinin ismini taşıyan bayrağın takdisi meselesin. de alman hariciye nezaretinin ittihaz etmiş olduğu hattı hareket | kında hiç bir malümat yoktar, Avusturya maliye nazırı Romada ROMA, 15. A. A. — Avusturya maliye nazırı M. Buresch tayyare ile Romaya gelmiş, Littorio tayyare limanında M. Jung ile yüksek me- marlar tarafından karşılanmıştır. Kübada vaziyet düzelmedi) Bulgaristanda tahrikâtçılar VAŞİNGTON, ei ZA. A, — Ameri- VARNA, 13 (Milliyet) — — Türki M. Huli, Kübadaki | ye aleyhtarı ve Türk ekalliyetine karşı tahrikâtta bulunan Trakya teşkilâtı “Ekzarh Antim 4, nin eylül bidayetinde Kırcali'de tap- lanacak kongreleri dost Bulgarista- Santa Clara eyaletinde de iki rakip va | min dahiliye nezareti tarafından bir Hi, eyaletin idaresi hususunda çekişip | emrile menedilmişti. “durmaktadır. Bu sebepten, Trakya teşkilâtının HAVANA, IS, A.A, — matbuata dahili siyasetin ne olacağı hak | kında bir izahname göndermiştir. Buna | göre hükümetçe takip olunacak siyaset, hemen hemen bir diktatorlük demektir. Ferdi haklar, hükümetçe milletin hayrı na ve menfaatine hadim gelikki olunan | bususattan sonra Varnadaki şubesi dün kendi salonla- rında toplanarak, kongrelerinin me- nedilmesi dolayıile makamatı şid- er) aim Simişlerdir. «Bütün Trakya (Yani Modği — Enes hatta kadar) Bulgaristana il- hai edilmelidir. Bulgaristanm selâ- meti ancak Akdenizdedi, ——— Yahudiler mimir3 yangını- nı tahkik ettiriyorlarmış BERLİN, 15 .A. A. — Volff ajansın. dan ; Karl Marks mesleğini tutan ya- hudi mahfelleri Rayiştağ yangını hakkın m Milletler cemiyetinde İtalyan murahhasları ROMA, IS.A. A, — Milletler Cemi- üzre Londrada kale- mi mahsus Müdürü Baron inin rek liği altımda olacaktır. Bu heyete ayan- dan Amiral Acton, temyiz o mahkemesi reisi Kant iPola in murahhas sifa. güzarına şu cevabı vermiştir: Y ingiliz kanunları sırf hususi ma- ii tezahürlere hiyette olan bu kabil mani ol | tiyle ve ayandan M. as mak için ingiliz hükümetine müsaade ve | lardan Bianchi, Casali ve müm mezuniyet veren hiçbir hükmü havi de- | rahhas muevini olarak dahil olacaklar.