17 Aralık 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 46 93 felâketleri ve Devlet asker göndermeyince halk silâhlanıp Bulgarlara karşı koymuştu Rusyanın Şark politil en şiddetli düşmanı, Türkiye- nin en kuvvetli taraftarı olan İngilterede hal böyle olunca, başka memleketlerde neler dü- şünüldüğü, neler söylenip ya- zıldığı kolayca anlaşılırdı, He- le düyunu umumiye faiz ve a- mortismanlarınm yarıya indiril mesi, bütün Avrupayı aleyhimi ze kaldırmıştı.! Bosna - Hersek baştan ba- şa ateş içindeydi. Bosna - Her- sekte silâhlanarak devlete kar- şı kalkanlar otuz bine vatıyor- du. Derviş Paşa | azledilmiş, yerine Hamdi Paşa gönderil mişti, O da asker © istiyordu. Mahmut Nedim Paşa ise, hep İgnatief'in öğütlerine — kapıla- rak. asker göndermiyordu. Hüseyin Avni Paşa Niş ve Vidin kalelerine asker gönder- di. Hiç olmazsa kaleleri emin bir hale koymak istiyordu. Bu nu haber alan ceneral İgnatief, Padişaha seraskerinden şikâyet etti. Abdülüziz de Büyük Rus | daha Elçisinin hatırı hoş olsun diye memleketi korumaya çalışan seraskerini azletmekten iyisini bulamadı. Hüseyin Avni Paşa nın yerine 75 yaşında ihtiyar bir Müşür getirildi: Namık Pa- şa, üçüncü Selim © zamanında doğmuştu. İkinci Mahmudun Müşürlerindendi , Teknüt ya- şını geçirmişken Türkiye ordu- İarınm başına geçiy. Hüseyin Avni Paşanm azli iradesile beraber kalelerdeki as kerlerin geri alınması da fer- man buyrulmuştu. Bunamağa yaklaşmış olan yeni serasker bi İs bunu caiz göremedi. Bir maz bata vererek bu emri geri aldır dı. Halk, bu kadarcık bir işi bile şükranla karşılıyacak kadar çü Birçok genç Bulgarlar, güya zutme da yanamadıklarnıdan hicret edi- yorlardı. gar sonra, baraka mu banlize| rebeye kalkmaları bekleme den İşe girişmek istediler. Fili- be ve Pazarcık taraflarında ku vetli çeteler tesekkül (etmişti. Bumlara karşı Filibe Mutasar- dan ve Edirneden istirham edip sala Fakat ceneral İgna tü — Asker göndermeyin. İh- tilâlcilere Sesli verilsin! Demis olduğu icin koca Os- manlı İmparatorluğunu O İm- peratoru da, sadarazamı da as- ker göndermiyorlar, elleri, kol- ları bağlı düşmana teslim olu. yorlardı. Nihayet, Bulgaristan Müş- Vümanları da galeyana geliyor- du. Otlukköyünden Pazarcık ve Filibeye doğru (yürüyen Bulgarlara karşı Müslüman hali gönüllü ve müstahfaz ola- rak silâhlanıp © yürümüşlerdi. Ahalinin bu hamlesi, karşıları- na kimse çıkamıyacağıma gü- venen Bulgarlar: (o birdenbire sarstı. Muntazam devlet askeri saatir yiye birden re yerli ahalinin askerleşti. ğini görünce bundan da başka bir ovun çrkardı: o bu defa da Müslümanların Hıristiyanları kesip biçtikleri haberlerini orta ya ettr. Bulgarların her tarafta müs Kimanlara karsı o yaptıkları a- manvermez kıtaller unutulmuş ta: Ayretalan nahiyesi #eüdürü ile evlâdma, zaptiyelerine, kâ- Wplerine, bunların familyaler;- ns yanılan akılermez gaddarlık İarı kimse anmıyordu. Müslü: men çocuklarının . katranlara bulanarak yakıldığı, öldürülen müslümi ın cesetlerine vic« dan sığmaz hakaretler yapıl- İgnatief miyordu. Fakat Bulgarların bu kadar canavarca (o tecavüzüne İkarşı | tahamülsüz okalan | müslümanlar davranıp müda faa edince zalimlik müslüman- ların, kurbanlık Bulgarların va sıfları oluyordu. İstanbulda bütün bu acılar toplandıktan başka, © daha acı bir duygu da hüküm sürüyor. du, Her yerde olup biten kanlı vak'aları İstanbul da sabaha, akşama bekliyordu. Ceneral İg | natief bütün ecnebilere, işlerin | | fena olduğuna. Türklerin ga darlıkları galeyana © geldiğini | söyliyerek kendilerini koruma tedbirleri almalarını öğüt veri- yordu. Örnek olmak üzere de kendisi sefarethanesinin hizme tinde bulunan igili real kaç yöz silâhlı Hırvat emre a- made idi, Halkın ağzina bir — rivayet girmişti; güya Abdülâziz halkın kendisine ve Mahmut Nedim Paşaya karşı duyduğu nefret hasebile İl Eİ dok yette görmemiş. Bu emniyetsiz liğimi Rusyı yük Elçisi açmış. Yakında Rusya ta: dan İstanbula Padişahı muha- faza icin 30:000 Moskof askeri gönderileçekmiş... Rivayet doğru değildi. Fa- kat saraydan çıkmıştı. İkinci | Mahmuda Çar Birinci Nikola. nın yardımını unutamıyan Val de Sultan, İgnatiefe O haber göndermiş, aslanını Rusya Ça- rım muhafaza etmesini iste mişti. Cahil bir kadının cahil zenciler vasıtasile gönderdiği baber, aj ağıza çalkana- rak bu ldiığa girmişti, Bütün bunlara © şahit olan Fatih medreselerinde din. ve- tan, eriller galeyanı gün geçtik çe artıyordu. Başta Sirvani Ah met Hulâsi Efendi olduğu hal de dersiamler da talebeyi git- tikçe galeyana getiriyor, milli bir harekete hazırlıyordu. ... 1293 senesi Rebiülevvelinin |19 uncu persembe günü (1) softalar ayaklandılar, o Mitat Paşa, Hüseyin Avri Paşa, yeni serasker ve serdarıekrem Çır- panlı Abdülkerim Nadir Paşa (2), işten haberli idiler, Mitat Paşa, Jön - Türklerin elde ka. larlarını kullanarak, halkı sof- talara karışmağa - kandırmış, | Şirvani zade Ahmet Hulüsi E- fendi gibi müderrislerle görü- şerek softaları ayaklandırmış- tı. Hüseyin Ayni Paşa, zaten kendi yetiştirmesi ve adamı ©- lan Abdülkerim Paşaya aske - rin kımıldamaması ve &mir ve- rilse bile softalara silâh çekil- Bir iki gündenberi | Fatih dersiamları © arasında © telâşlı müzakereler devam ediyordu. Nihayet perşembe sabahı dera- lere ea yaalamacağı zaman, cami- pera lerde toplanan no kür- önüne doluşmadıkları gö- rüldü, İçlerinde dilleri çeliki, sesleri gür olanlar haykırıyor- lardı: — Tahsil ve tefennün asayiş zamanında olur, Böyle fitne ve fitret, cenk ve cidal zamanımda ise talebei ulüm “üsellâh bu- lunur. Ders o okumıyacağız. Memleketin içinde bulunduğu felâketlere bir çare bulacağız. Bu sesler, camiin sesveren duvarlarından kulaklara akset- tikçe, zaten yürekleri dolu olen softacıklar, ( Devamı var ) (4) Bu, ay hesabile hicret tarihi- dir. Mali sene olarak 1292 senesi martının 3İ ine, milâdi hesapla da 1876 senesi nisanın 12 sine ras gelmektedir. Demek tarihimizin bi- rinci 31 martı budur. (2) Namık Paşadan sonra seras- kerliğe Derviş Paşa gelmiş, 15 gün sonra o da azledilerek Pahriye Narı. te Apti Paşa serasker olmustu. Ke cm muharebesinde o Ömer Paşaya duruyordu. Sefarethanede bir | ve Verenler Vermiyenler VASHINGTON, 16. A.A. — Altı memleket Amerikaya olan harp borçlarına mahsup edilmek üzre dün cem'an 125 milyon dolar vermişler dir, Bu memleketler şunlardır: bilem, Taya Çekoslovakya, Fenlandiya, Letonya ve Litvanya, Beş memleket yani Fransa, ka, Lehistan, Estonya ve Macerin- tan borçlarını ödememişlerdir. Bum- ların ödemeleri lüzum borçla. rn yekünu 25 milyon dolar tutmak- tadır. Çekoslovakya orta elçisi hüküme tinin borcuna mahsuben yapılan te- diyatı bildirdiği sırada bir de nota vermiştir. Bu notada yapılan tediye- nin son bir gayrel eseri olduğu söy- lenmekte ve borçlar meselesinin ye- ni vaziyete ve şartlara uydurulması için mümlün olur olmaz müzakere- zerine koparılan takbih çığlıklarına tinde kalacağı hususunun Amerikan halkına ve anlatılma ğn haşlnndığı görülmektedir. VASHİNGTON. 16. A.A — Italyan 16 Kânunuevel taksitini ö dediitine dair haberler bütün Ameri ka mahfellerinde fevkalâde müsait bir tesir yapmıştır. WASHİNGTON, 16. A.A. — Maliye nazırı M. Mills İngilterenin Amerikaya olan ve 15 birinci kânun- da vadesi gelen borcuna - dilmek üzere Parlamentonun karari bildirildi VASHİNCTON, 16. A.A. — Fransız büyük elçisi hariciye ag M. Stimson'a bir nota vermiştir. Bu notanın mahteviyatı henüz o malâm değildir. Fakat bu notada Fransız meb'usan meclisinin ârâya müracaat | kararın ve Her- riot kabinesinin istifasınm Amerikan | hükümetine “ bildrildiği zannolun- maktadır, Lehistan cevap bekleyor VARŞOVA, 16. A.A. resmi surette bildirildiğine göre,Leh hükümeti tarafindan 5 birime Ki nunda Amerikaya gönderilen ve 15 Birinci Könünda vadesi gelen taksi- tin ödenmesinin tehirini isteyen İ- kinci notaya © Amerika | hükümeti perşembe akşamına kadar cevap ver memiştir. Bü cevap alınmadan evvel Leh hü in bu hususta bir karar ver mesini beklemek mavafık değildir. M. Norman Davis'in beyanatı HAVR, 16. A. les Havas Ajam- bildiriyor: Norman Davis, hü- si icap etmektedir. Bu işler bir tes viye suretine © bağlanabi için Piran ile Amerika arasında bir a- #ırdan beri mevcat dostluğa müste- nit ve daima müsbet bir anlaşma hu- sulüne Kizum göstermektedir. Mukabele bilmisi! teklifleri VASHİNGTON, 16. A.A. — M. Mac Donald'ın sıhhati , LONDRA, 16. A.A. — Sıhhi va Filipinlilere istiklâl verilmiyor mu? WASHİNGTON, 16 A.A. vi MELİ ortaya çıkan haberle- lâfına olarak âyan mecli- si Ti Filipinler istiklâl bahşeden kanun İâyihası hakkında henüz kat'i bir karar almamıştır. Bu verilen serdarı ektem ünvanını son husustaki müzakelere devam mahsup İngiliz bankasının | mektedir. Altı devlet borçlarını ödediler, beş devlet te ödemedi yayi devamlı surette alakadar etme. | tinde, borcunu İ Cbatemps. Elys'eden çıktığı | Usırada grzeiecilere şu beyanat. M. Herriot Kabul etmedi PARİS, 16 (Milliyet — Kabinenin teşkili M. Herriot bu vazifeyi tekrar kabul etme- | diği için M. Chautemps'a tek- | lif edilmiş o da kabul ederek | eimesi Kabineyi teşkil kendisine teklif edilen W. Chaatemps derhal müşaverelerine başla- mıştır. Reisicümhura kat'i ce- vabını vermesi bugün bekleni- yor. Maamafih OM. Chautemps borçlar meselesinde M. Herroit ile ayni fikirde olduğuna gö- re, parlâmentonun son kararı ile tahaddüs eden vaziyeti na- sıl düzelteceği cayı sual görün M. Chautemps temasların- da. borçlar meselesi hakkında Washingtan hükümetinden res mi teminat alınırsa, bu mesele > bir tesviye suretine bağla- et- ai için palâmentodan salâ- hiyet alıp alamayacağını da gö rüşmektedir. Eğer böyle bir sa lâhiyet almak imkânr görürse, M. Herriot'dan Hariciye nazır- | ğında kalması rica edecek tir, M. Herrtot'suz yapamıyacak PARİS, 16 (A-A.) — M. yi terki vazifesini banâ teklif | etti, Bazı şahsiyetlerle istişm- | lerde bulunmağı ve siyasi vazi- yet hakkında kendilerile tetki- kat yapmağı kabul ettim. Bu. nunla beriber M. Herriot'nün faaliyetine ve yaptığı işlere si- kı bir surette karışmış oldu. #undan M. Herriot'nun işti kini temin etmeksizin bir Kabi benim i nı bugün verecektir. | arzu edilecek bir —— Demokrat özadan M. Mac Keller â- yan meclisine verdiği bir karar sare. pek, herhangi | bir memek-ti ziyaret etmek irtayan her Amerikalının pasaportu üzerim- den 5000 dolar harç almasını mil etmiştir. Amerlka ayanı toplandı VASHİNGTON. 16. A.A. — Ayan meclisi, harp meselesini müzakere edecektir. Bir tayyarecinin iy Avusturya demir yollarında tenzilât ısturya demiryolları mum müdür. teniflürde yakin | Könğn parlamentoya derbal bir kar Eiffel'in doğumunun yüzüncü yıldö HARİCİ HABERLER Amerika evvelki gün Sebleicher'in 125 milyon dolar aldı !I Bir nutku Komünistler rahat durmazsa şiddetli tedbirler alınacak BERLİN, 16 A.A. — Wolff Ajansından: © Başvekil © fon Schleicher, telsizle neşredilen dün akşamki mutkunda demiş- tir ki; “Amanyada ahvali fevka- lâde ilüne hakkında evvelce çi- karılan emirnamelerin ilgası lâ zım gelmektedir. o Fakat bazı yolsuzluklar ve fena hareketler vuku bulacak olursa bu amima meler yeniden tatbik edilecek- tir, ” “Hükümet, lüzum görecek | olursa, komünist fırkasına kar- sr şiddetli tedbirler alacaktır.” Alman gençliğinin bedeni ve manevi terbiyesi bahsine de temas eden fon Schleicher şu söylemiştir: teşkilât çerçevesi; i- çinde mecburi askerlik vazifesi seydir. An- cak şimdilik yapılan gönüllü olarak çalışma hizmeti, ekin biçmeye yardım işi ve sporda gr gayeyi güden tedbirler yej haizdir.” iy: İtalyanın müzaheretl BERLİN; 16 (A.A) Stefani Ajansı bildiriyor: Prog ramını izah için dün söylediği mühim bir mutukta Almanya nın istihsale muvaffak olduğu hukuk müsavatından bahseder ken Alman başvekili Schlei- cher Almanyanm bu husustaki dileklerinin öteden beri M. serme Arme e ü tarzı hareketile İtalya ve vekilinin bihakkın bütün Al manlarm minnettarlığına hak- kazandığını ilâve eylemiştir. Nutkunun (sonuna doğru Sehleicher silâhların taarruzi bir fikir ve zihniyeti temsil e- den bir alet olmadığını, belki serbest bir toprak üzerinde ser best bir rumuz marasmı ifade eylediğini ilve eylemiştir. >... Bir şeyler Tasvıp edildi Mançurya ihtilâfı tekrar büyük meclise geliyor CENEVRE, 16 (A.A.) — | Çis—lepon iktilifm: takibe İ memur 19 lar komitesi teşkil Lettiği tahrir ti leme aldığı metinleri hiç bir tadil tasvip etmiştir. Bu metinler. milletler cemiye- ti büyük meclisinin yakında ide surette yapacağı iç- timaa arzedilecektir. Iraktahi Asuriler CENEVRE, 16 (A.A.) — çinde iskânlarını temin edecek ! her imi çarelerin aranıp bu- için bir komiser tayini de teklif “edilmiştir, Almanyanın harici İ bine Samsundan albeni ilk rf dün Anka raya geldi ANKARA, 16 (A.A.) — Samsundan! Avkaraya hareket © den ilk tren bugün saat 17,25 te şehrimize gelmiştir. yon binası bayraklarla süslenmiş elektrik ziyalarile | edilmişti. Bayraklar ve defne dallarile süslenmiş olan tren İstas- tenvir günü saat 6,10 da yaren hareket etmişti. Lo- ! perşembe komotifte (Karadenizden Akdenize seli sun —Ankara levhaları asılmıştı. İstasyonda meb'uslar, nafia ). vaşonlarda Sam- müsteşarı, Nafia Vekâleti ve Devlet Demiryolları U, M. erkânı ile kalabalık bir halk vardı. Fransız kabines ine Herriot'nun dahil olması şart PARİS, 16 (A.A.) da her şeyden evel M. Herrioti bilinde borçlar meselesini halle çalışacağını ve bir uğraştığını formülü — bulmağa münuevve taksitinin tediyesinin sele teşkil etmediği kında © müzakerelere girişmek karşılaşılacağını beyan etmiştir. Kendisi yeni kabineyi teşkil — Chautemps, gazetecilere beyanatın- tesamüt da- fi beyn söyledikten oOsonra Okâ- tehirinin haddi zatırda bir me- le sıkı bir itilâf ve ve bu taksit verilseydi bile borçlar hak- lüzum ve mecburi yine vazifesini kabul etmesinin ka e behemehal M, Herriot'nun dahil olması şartma bağlı ol- İ duğunu ilâve eylemiştir. Litvinoff Cenevreden dönüyor CENEVRE, 16 (A, A.) — M. Litvinoff buradan sazt 11 de ayrılmıştir, Kendisi kiyerin Berna sefiri baş ile Tür. imurahası ndan selâmlanmıstır. Kabilisevk balon- | lara itimat | BERLİN, 16 (A.A) — re dan: - Şimdiye kadar İs- panya tarikile Almanyadan ce: bi Amerikaya uçmuş olan Zeplin balonunun muvaffakıyetli seyahat | leri İspanya ve Brezilya hükümet” lerini kabilisevk balonlara mah- | sus meydanlar vücude getirmeğe | sevkeylemitşir. Bu sayede Alman ya ile Brezilya arasında munta- zam bit bâlon servisi tesisine üm kân hasr! olmuştur. Balonlar yol. cu ve posta çani almak a gile Barcelone' ö lar | İe postayı çıkarmak için ssüşin | Seslierde Bİr çok dakika tevek ia fedecaklerdir. Kışı ekseriyet le hüküm süren kış ve rüyet kabi» | İiyetine sekte veren alçak bulut: lar Fridrichshafen ile Avrupanın cenup memleketleri arasındaki ba lon wünakalâtını ziyadesile güç- leştirdiğinden bu mevsimde Ame- rika seyahatine İspanyadan başla nacaktır. İş adamları mahafilinde zeplin balomma karşı bürük bir itimat beslenmektedir. Filhakika ! şimdiye kadar Amerika ile Alman | ya arasında gidip gelen kabili- sevk balonlar bir rekor süratile ve mutlak bir emniyet ile posta pa- ketlerini ve sair eşyayı sahipleri- ne teslim eyi Bu cüm- leden olarak Zeplin baonu son Amerika seyahatinde 4090 mek- tup ve kartpostal k sereti- taşıma! le hakiki bir hava postası rekoru nu elde etmiştir. Almanyada şeker ve domuz BERLİN; 16 (A.A) — Na- zırlar meclisi şeker, et ve can- lı domuzdan alman gümrük re- simlerine dair olan ve birinci | knunun 31 inde müddeti biten | tarifelerin, bu hususta verile- cek başka bir karara (okadar, temdidini karar altına almıştır. İtalya valilerinin içtima: ROMA, 16 (A.A) — M. çe bu münasebeti. / bir nutuk irat ez sonra valilerle bir- likte dahili vaziyeti gözden İçirmiş ve valilere bir takım ve İimat vermiştir. Kendisi her sene 15 teşrini. sanide Romada bir valiler kon- feransınm aktedeceğini miştir. İtalya kıralının asa- rıatikaya merakı ROMA, 16 (A.A.) — Kral Romalılardan kalma OFarum PARIS, 16. A. A — Mühendis | Parlâmento lidiya ticaret.nin bi'ançosu ROMA, 16. A. A. ilk 11 ayında hariçlen 7 et kıymetinde emtia öt 6196593 Tüçetlik mallar ihraç o han star. 1931 senesinin ayni müddetine git benret bilânçosu 1.413.025.745 Yiret Bu açık ” öştir. İtalyadaki in ROMA, 16 (A.A.) — Son istatistiklere nazaran İtalyada 132.430 ecnebi bulunmaktadır. Bunların mikdarı bir kânu- nuevvel 921 e nazaran 21.900 veddesinde 'ertimiştir. Almanyada bir kaz” BERLİN, 16 A.A, — Wolff Ajansından: Bir yolcu katarı Weuzbürg “istasyonunda ' bir marşandiz trenile müsademe et pi ve |l vagon hattan çikmış Rus - İngiliz ticareti LONDRA, 16 A.A. — Sov yetler — birl hükümetinin Londra büyük elçisi M. Maisky Rusya ile İngiltere arasmda ti cari müzakerelere tekrar baş- latıması meselesi hakkında gö- rüşmek üzere dün M. Rumci- man'ı ziyaret etmiştir. Gijon'daki grev GİJON, 16. A. A. — İşçiler yap. Son hâdiseler esnasında yakalanan İ birçok kimseler serbest berakılmış- İ lardır. Tokio'da hir yangin 'TOK10O, 16 A.A, — Birçok ma- ğazaları havi 8 katlı bir binada yan gin çıkmıştır. Birden bire büyük bir korkuya ve telâşa uğrayan a le satıcı kadınlar gözetip in idi. 8 kişi ölmüş, 100 den fazla kimse yaralanmıştır. TOKT1O, 16 (A.A.) —Dün kü feci yangında 10 kişi ölmüş ve 50 kişi yaralanmıştır. gın nihayet söndürü'müştür. Hasarat 5 milyon yen tahmin olunmaktadır. Mısır tahvilleri KAHİRE, 16. A. A. — Yüzde 3 Mısır Kredilonsi- 000, 1903 senesi 170K89 numara 50.000 frank kazanmışlardır. İtalyada işsizler 16. AA. —31 Teğrini mem a illerinden yapıl- | 456,014 numara 50.000, 1911 senesi tahvillerinden 000'e çılkmuş Işsizlerin 290.000'u . hükümetter inne almaktadır. 31 Teşrinievele ne“ zaran işsizler adedinde 76 993 kişilik bir tezayüt kaydolunmuştur. Urguvay kadınları ş Meyreyime 16. A 3 kadınlara intihap hakki verilmesine dair olan kanunu tasdik,