18 Aralık 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
PAZAR 18 KÂNUNUEVVEL 1932 7 imei vene No. 2463 NUSHASI 8 KURUŞTUR İran İngiltere “İngiliz - İran” petrol şirketi imtiyazının İran hükümeti tarafın dan ilga üzerine İngiltere il İran arasında tahaddüs eden ih lâf Milletler Cemiyetine int etmiştir. Malümdur ki İranm beş şimal vilâyeti müstesna olmak ü- zere bütün İran arazisinde! vol kuyularını işletmek imti petrolün siyasi ehemmiyeti henüz takdir edilmediği bir o zamanda asma verilmişti. D'Are; imtiyazı “İngiliz - ketine devretti. Bu şi sonra doğrudan doğ. hükümetinin eline geç: # İngiliz Bahriye Nezareti, İngi- Tiz donanmasını kömürden petro- ie tahvil etmek için bir proje ha zırlamıştı. Mütehassıslar tarafm- dan tasvip edilen bu projenin tat- bika konulabilmesi için İngiliz hü- kümetinin elinde zengin petrol membaları bulunmalı idi. Bu mü- ledir ki İngiltere hüküme- - İran” şirketine ait in yarısından fazlasını sa- tm aldı. Bu, Disraeli'nin Süveyş kanalı hisse senetlerini satın al- ması kader ehemmiyetli bir hâdi- İmtiyaz şartlarma göre, Şir- ket safi kârm 9; 173 sm: İran hü- kümetine verm-* — mecburdur. Ancak bu safi kü tahakkuk etti- rilirken, hesaplar öyle tanzim edi liyor ki, İran hükümetine pek az kalıyor. Bir zamanlar İran bütçesine milyonlarla isterling kâr temin eden bu petrol hissesi, ge- etmeğe bile lüzum görmeksizin sefih ve müsrif şah- İar tarafından verilen bu imtiya- Z: tadil etmeğe çalışmıştır. Ve im- tiyaz şartlarının haksızlığı o ka- dar barizdir ki şirket dahi müza- kereye girişmeği kabul etmiştir... Mesele geçen sene Saray Nâzırı Temurtaş Hazretlerinin Londrayı ziyaretlori esnasında müzakerele- re zemin olmuştu. Ancak şirket, bundan sonra bir tavik ve talik siyaseti takip etmeğe başlamıştır. Müzakereye devam etmek içi #alâhiyettar bir mümemil gö rilmesi zımnında İran hükümeti, tarafından yapılan bütün büsler bir netice vermemiştir. hükümeti nihayet, imi ilga etmekle beraber, şirket ile müzakereye devam etmeğe hazır olduğumu da bildirmiştir. İran hükümetile bir imtiyazlı şirket arasmdaki bu ibi ber iki tarafça gösterilecek i eri halledilmesi mümk lagiliz hülkümeti iye müs miştir. Harpten evvelki emperyalizmayı andıran bu hare- ket İranda haklı bir iğbirar uyan- 'dırmıştır. Çünkü İngiliz hükümeti İran hükümetine tevdi ettiği bir Botada İmtiyazın ilçası hakkımda- ki kararın derhal geri alınmasını, günkü daha evvel ilgayı haklı gös termek içim tevdi edilen bir İran motasında makul sebep gösteril mediğini bildirmiş ve ihtilâfm La ibkemesine bavale edile- tir. e şetekiek tarafından verilen cevabi nota ok mü, ir. İran hükümeti evvelâ imtiyazlı şirketle arasmda kan bir ihtilâf La Haye mah. İcmesine havale edilemeyeceğini söylemektedir. Bundan sonra da şirket imtiyazınn ilgası sebepleri» ni saymaktadır. Dokuz madde ile hülâsa edilen bu sebeplerin her biri, şirket imtiyazının ilgası için kâfi addedilebilir. Bunun içindir Ni İran hüküme- 8, İngiltereyi Mihetler Cemiyeti» > sikâyet etmek tasavvurunda notasındı İran hükümetinin bu dan haberdar olur olmaz, hükümeti daha ia evvel davranarak i | likbahardaki - İ hazları hazır bul B. M. Meclisi Reisi Kâzrm Paşa Hazretleri dün bir muhar- ririmizi | Teşvikiyede misafir | kaldıkları apartımanda kabul ederek muhtelif işlere dair be- yanatta bulunmuşlardır. Kâzım Paşa Hz. Meclisin şubatta ta- til yapıp yapmayacağı hakkın- İ daki suale cevap vererek demiş tir kiz Meclisin tatili — Meclis, senede altı ayı te- cavüz etmemek şartile her iste- diği zaman tatil yapabilir. Bu tatil, ya devamlı olarak altı ay sürer, yahut ta bu müddet uzun ve kısa devrelere ayrılır, Geçen sene Fırka kararile bir buçuk ay kadar kış tal içti uzatmak suretile tatil ile geçen “ | günler telâfi edilmişti. Şimdiki - | halde bu sene için mutat zaman ların haricinde tatil yapılması mevzuu bahsolmamıştır. Riyaseticümhur kâtlpliği iyaseticümhur Oumumi kâtipliğinde bir değişiklik ola- cağmdan haberim yoktur, Böy le bir şeyi töyit veya tekzip et- mek salâhiyet ve mevkiinde de ğilim, Yalnız şu kadarını söyle- Geçen Balkan konferansı 8- nasında tesin merasimi dün saat 11 de Ticaret ilk içtimamı yapmıştır. Bu içtima da altı Balkan i murah- unmuştur. Türkiye Balkan Birliği İstanbul subesi reisi Müderris Tahir Bey istiyor, da mebzul petrol vardır. Ve İran hükümeti leri satmam demiyor, yalnız daha ir. | pahalı bir fiat istiyor. Davanın mahiyeti bu olduğuna göre, sinsi petrol davası da olsa, İledilir. tişlik - Dil in yapılmış | ili olan Balkan Ticaret odası meclisi | »ö; odasında 5 yim ki ben hiç bir tarafta bun- dan bahsedildiğini işitmedim. Osmanlı borçları — Osmanlı borçları itilâfı- nın esasları tespit edilmiş bulu muyor, Müzakeret son safhasın dadır, Herhalde imza işinin ge cikmiyeceğini ümit ederim. Ta bii, itilâf imzalandıktan sonra icap eden eşkâl ve merasim de Dün Ticaret Odasında yapılan umumi içtima esnasında Balkan Odası idare heyeti dün seçildi Tadil edilen nizamnameye göre intihap hersene tecdit edilecek Misafir murahhaslar gittiler petrol- | neske Fırkanın 22 günlük içtimaında alınan kararlar mühimdir Büyük Millet Meclisi Reisi Kâzım Pş. Hz.nin gazetemize şayanı dikkat beyanatı Fırka içtimaı . Meclisin tatili . Umumi müfet. kılâbı . Osmanlı borçları yapılarak B. M. M. - İâfın tasdik: cihetine gidilecek- tir. Fırka içtimaları — Fırka içtimalarına gelin- ce, bu içtimalarda vekiller ken- di icraat ve tasavvurları hak- kında Fırkaya izahat verdiler. Mebus beyler de mühtelif me- (Devamı 6 ıncı sahifede) Kızıl yüzde 75 azaldı Şimdiye kadar 70 binden fazla aşı sarfedildi Kızıla karşı aşı tatbikatına de- vam edilmektedir. Bu hususta Sıh- Rza ! hiye müdürü harririmize © şW malümatı vermiş” tir B. bir mm. grup defa aşı yapılmak» Ali Rıza Bey tadır. Kullanılan iğneler © başka bir aşıda kullanılmamakta, hakte- meye gönderilerek fenni tathiratı yapıldıktan sonra, kullar nılmaktadır. Ayni zamanda aşıla- rm taze olmasına dikk: Hakikat Anlaşıldı Mısır gazeteleri hakikati anladılar ve lehimize neş- riyata başladılar Mısır gazetelerinde evveti tahrif olunmuş bir telgraf he berile başlayarak Türk gaze teleri mütalealarınm yanlış aksettirilmesi yüzünden büs bütün şiddetlenen neşriya tin “fes meselesi” denen hüö- disenin ve Türk gazetelerin ieki yazı ve fikirlerin hakika ti anlaşılarak eski asabiyet vavası yerine iki memleket loştluğunun istilzam ettiğ ükün ve anlaşma havası ka m olduğunu memnuniyetle öğrendik. Mısır gazeteleri rin gerek kendileri ve gerek dost ve kardeş Mısırlılar hak "andaki kalbi samimiyet ve hüsnü niyetimizi bu vesile i- le de takdir ve izhar etmiş ol maları sevinçle karşılanmış tır, Menfastleri arasında hiç bir tezat olmayan ve dostlul hisleri bir an'ane olan ik' memleket efkârı umumiyele- İri üzerinden milletlerimizi müteessif eden bu karabulu- tun sıyrılmış olmasınmne kadar hayırlı olduğunu söyle meğe lüzum yoktur sanırız. Emlâk Bankası Dünkü içtimaımda faiz miktarını indirdi ANKARA, 17. (Milliyet) — Emlâk Bankası nizamnamesinde, icrasına Maliye Vekâletince hisse dar sıfatile yapılmasına lüzum gösterilen tadilât bugün aktedi- len heyeti umumiye © içtimaimda tetkik edilmiş ve tamamen kabul olunmuştur. Bu tadilâta nazaran bina üze- rine yapılan ikraz munmelâtında vade on beş seneye çıkarılmıştır. Bundan maada idare meclisi aza adedi altıya indirilmiştir. Yüzde on buçuk nisbetinde o- lan faiz haddi de yüzde dokuz mumeasil tında taksitlerini ödemeğe imkân bulamıyan ve cebri müzayede ne» İ öcesinde malları bankanm uhtel tasarrufuna geçen o müşterilerinin de bu son tadilâttan müstefit ol. ması Vekâletçe arzu edildiğini, bu sebeple hu gibilerin vaziyetle- ları, şimdiye ka- dar işlemiş bankaca tahsil edilmiş icarları he- asap edilerek bankaya borclu ol dukları miktar tesbit edildikten sonra vaziyetleri yeni tadilât dai- resinde ikraza musait ise kendile- Ankaradan Samsuna gi- den ilk iren Ankara Sahip ve Başmuharriri Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET İ İran ilgayı haklı İngiliz- İran ihtilâfı LONDRA, (Hu —i ran hükümetinin İngi metine verdiği cevap meşredil- miştir. İngiliz hükümeti evvel- ce tevdi ettiği notada İrandan | şunları talep etmişti: 1 — İmtiyazm ilgası hak- | kandaki kararm geri alınması 2 — İhtilâfn Le Haye mah- kemesine havale edilmesi 3 — Şirket ile müzakereye başlanılması. İngiltere hükümeti, ayrıca gösterecek sebep dermi etmediğini de bildirmekte idi. İran hükümeti bu noktalara e vermektedir. e Deniliyor 1 — İmtiyazın ilgası hakkın daki karar geri alınamaz. 2 — İhtilâf, İran hükümeti- le şirket arasında olduğuna gö- re La Haye mahkemesine ha- vale edilemez. 3 — Ingiltere hükümeti teh- ditkâr bir vaziyet aldığından bu tehdit kalkmadıkça, İran bü kümeti sirketle müzakereye de riciye Nâzırı ilgayı haklı gös- terecek dokuz sebep dermeyan ee. Bu sebepler şunlar 1 — İmtiyaz vaktile İran hü tazyik altında alm Maş. Iran, İngilterenin verdiği ulti- matomaniçinred cevabı verdi? İmtiyazın ilgası için İran Hü. kümeti 9 sebep gösterdi İran Hariciye Nazırı Fürug! Hz. 2 — İran hükümetine terke- dilecek olan temettü miktarı haksız hesap edilmektedir. 3 — Şirket hesapların İ- ran i taral müra kabesine o muvafakat edilme. mektedir. 4 — Harbi umumi içinde İran hükümetine temettüden hisse verilmemiştir. Halbuki İran hükümeti mi bu t#emettüünü istemiştir. 5 — Şirket kazanç vergisi ( Devamı 6 inc: sahifede ) Ankarada açılan hadın Iktisat sergisinden iki intiba: İşlerini teşhir eden hanımlar ve çamaşır, elbise dairesi Bugün, son gün! Jüri Heyeti, vitrinleri gece tetkik etmeğe karar verdi Mm ii i i i li
