5 Eylül 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

| Siyasi ve tarihi tefrika 25 KEMALİZM NEDİR? pü: Anafarta - Yazan: Edirne meb'usu Mehmet Şeref © Sapanın önünde hayvanları ker veya tohumu serper.. hm karanlığında o kulübesine “öndüğü vakit hayvanları ti- İrar eder, sağar, sütü (o maya- İir.. Akşam yemeğini — hazır- ır, erkeğini. çocuklarını doyu- ur. Yataklarını serer ve niha- et bir köşeye cansız | serilip jater, İşte bir köy kadını bu bit- bez tükenmez enerji kaynağı- tar. | Türk köyü: | Kışı camurlara. yazın toz- ara batmış bir yoldan girilen <öy. iğri büğrü sokaktan baş- xa her şeye benzeyen çamur- 'u, gübreli yolların iki yanma yelişi güzel sıralanmış, yam- 71 yumru taşlı. yahut çalılarla, çitlerle bölünmüş duvarların içinde arkasını güneşe aydın- ığa çevirmiş, çökük ve alçak tavanlı, yahut sade direklerle tutturulmuş sakaflarından 'gök örüpen saz iki oda... Bir sayvan ve ada ların sayvanda açılan taklidi deliklerinden raki yerine loş bir hava girer.. Yağ "lı kâğıtla sıvanmış. Yahut ber- bat camlı pencereler. Duvar- lara dayatılmış yağdan. rutu- betten ıslanmış öt minder ve yastıkların yeşil küf | kokusu odayı çürümüş ot taaffünü ğu burası... İşte köy evidir. Önünde kazlar, ördekler, ta- 'vuklar ve köpekler odalara» sayvanda ve duvar teklifsizce girer. o çıkar, mur- darlık içinde bırakırlar ve köy gocuklarile kucak kucağa yaşa Yep giderler... Köy çocuğu: Gürbüz. sıhhat ve afiyet püsküren sevimli yüzlü, saf ve | raz nefes alabileceğini zanne tatlı rı yumuk yumuk köy kirden rengi kaybolmuş yırtık bir entari altında çıplak, ba- cakları. vücudü her tarafı mey danda, eline ne ge:“rse ağzına tıkarak, muttasıl koşar, sıçrar ve bu tarla yavrusu işte T: ye devletinin temel taşı, temel direği, ve bütün bir milletin tam ve kâmil manasile dayan- gacıdır... Yalnız tabiatın bol bol gü- neşinden. rüzgârmdan. karın. den. o buzundan. havasından yaşamak kudreti alan bu köy çocuğu temmuzun yakıcı güne şi altında, yalın ayak, baş açık tarlalarda annesinin çapası et rafında. harmandaki döğenin üstünde. köy kıyısmda eşek sıpasile kucaklaşarak, inekle- ri, koyunları kovalayarak, kö- gire kucak kucağa yuvar- arak, rasıl yaşarsa Zemheri nin damar dorduran buzları | ve Karları ortasında da böyle çırılçıplak öylece rar ve koşar... Onun kaybetmediği bir tek şey var- dır: Neş'esi! Gülen. o ağlayan saf. temiz ve sevimli yüzü! Bir Türk köyü kadar bizim ziyalı gençler. Mustafa Kemal gerçleri için tetkike, araştırma ya yaraşan bir yer olamaz. Onu yakından görmeli. duyma kı ve sevmelidir.. Türk köylüsü, bu kadar a- sırlar unutulmuş, atılmış, ken- disine bir gün ( alâka gösteril- memiş olan Türk köylüsü, dai- bakışlı, kolları. baldırla- s1ç- ömründe rumuştur. O ne cevherdir ki, zalim pa dişahı, zalim beylerbeyisi, za- Him kadısı, zalim âyan ve eşra- fu. zalim salyarecileri ve zalim eşkıyayı saltanat ve haşmetini darât ve deptebesini. haraç ve masrafını, sefahat ve israfını, vergi ve teklifini. bâç ve fidye- hep köylüden aldığı halde © serhatlerde çarpışır, seferler gider. Fakat yine dipdiri Türk tarihinin bu canlı ve büyük yürekli, cevher li çocuğu hep ayaktadır... O hücumlara, akınlara gö- ğüs gererek bu asra erip yetiş mişi örtülü | daha miyazmalaştıran | incizap besliyordu. Sebep? diplerine | İni çocuğu | bu ihtiyacın sevkile idi.. Ankara.. yoktu... Fakat hep ondan almak için hırpalanmaktan biran ra- | hat kalmış değildi. “Osmanlı, nın köylü Türke yaptığı fanalığı tasvire imkân yoktur., Bir kere Türk (o onun için adımı anmağa © tenezzüle bile Çe sade bir (o mahlüki- li, Osmanlı efendi. Türk beyi- nin düşmanı yaşamış ve öylece ölmüştür. Başına çöken bu kara belâ- dan Türk köylüsü çekindikçe, bütün hayatiyetini köyünün dar ve mahdut ufuğunda sikı- şarak inkişaf ettirememiştir. Zulümden gözü karardıkça dağa çıkan efenin Türk köy- lüsü hamisi olmuştu.. Ve o efe de şekavetin değil kendi üstü- ne çöken zulme karşı isyan et miş bir kahramanlığın siması- nı görüyor. köy kızları efelerin destanını terennüm ediyordu. Osmanlının konuştuğu Türk — köylüsü anlamıyordu. io Türk idi.. Osmanlıca “deni- len karışık dilden ne (anlar. dı? Ona Osmanlı hiç © bir şey vermeyince öteden de — deruni hayatına hâkim olan softalarn dili de onun dili değildi. Yalnız imamlara karşı bir Ruhi ihtiyaçlarını Osman- İı temin edememiş ve göğe açı lan kolların Tanrıya yalvarış- şte İmam tanzim” eyle- mişti,. İmam Türk köylüsünün an- lamadığı bir dilde okuyor, üf- lüyor ve hiç olmazsa bütün bu okuyuşların kendi — arasında yapıldığını görerek camide bi diyordu. Oraya koşması da Zulümden biraz nefes al. bilmek, manevi bir yardım gö mek emelidir ki onu ham s0- fuluğa götürür gibi olmuştur. < Devamı var ) komşu memleketlerde! Hicazda Muharebe İngilizler ! takviye kıtaatı gönderiyor Hicaz — Erden arasındaki son iseler çok ehemmiyet payda etmiştir. Bu mesele daha ziyade Hicaz — İngiliz ibtilâfıdır. Son gelen haberlere göre (o İbnüssuut Bileri Ababa Körfezine Vip | kaç saat mesafeye kadar ilerlemiş lerdir. Muharebenin devam ettiği ve Akabeye tayyare ve vapurlarla ka. Bu vaziyet Suriyede derin bir alâka ile takip edilmektedir. Bu hâdise şimdi Şamda günün en mü him meselesidi. Halepte susuzluk Halep: Maliye veziri o Cemil Merdüm Bey şimali Suriye de bir teftiş seyahatine çıkmıştı. Bir takadaki teftişatında gördüğü acı manzaralardan çok müteessir ©- lan Cemil Bey gazetecilere intiba larını anlatırken köylerde susur- luke ve açlığın bir facia haline gel söylemiştir. Yalnız Halep vilâyeti dahilin- sim | Yapmış olduundan dalayı Kahi / âdi. Gece vakti Leitzmann yıka; MİLLİYET P AZA | Balayını | Geçirmek için İtalya şimendifer- leri ten- zilât yapıyorlar RAMA, 4(AA.) — Balaymı geçirmek üzere Roma'ya gelen yeni evlilere şimendifer idaresin- <e bahşedilmiş olan 80 tenzi- evlilere de 9, 70 tenzilât yapıla caktır. Bu tenzilât, İtalyan konsolos- fından pullanmış ve izdivaç vesikasnın iraesi üzerine yapılacaktır. Bilet- ler, izdivacı takip & eden on beş gün zarfında almacak olup müd- deti otuz gündür. Avusturya Maliyesi Hazinenin vaziyeti çok nazik CENEVRE, 4 “ACA, — Sresa ya'nın nisan, mayıa ve haziran ay ları zarfındaki mali vaziyeti hak- kında bir rapor neşretmiştir. Bu devreye ait en bariz iş, na- kil muamelelerinin ortadan kaldı. rılmış Raporda bilhassa hazinenin pek nazik olan vaziyetinden de- miryolları varidatının şayan dik- kat derecede düşmesinden ticareti hariciyeye ait rakamın calibi dik- kat bir surette sukut etmiş olma- sından bahsedilmektedir. Bu son rakamlar, diğer birçok memleketlere kamlar gibi, şimdiki iktısadi siyasetlerin iktısa- di vaziyeti hiç bir suretle salaha mazhar eren iğinden ve edemi- ir ak, yalnız Avusturya'yı istihdaf eder. Müşte rek icraatın bu hususa çare olabi- leceğini kaydeylemektedir. Von Papenm'e bir mektup BERLİN, 4 (A-A.) — M Hu- Raporda netice pen'den iktisadi proğramı hakkında yeni izahat vermesini istemektedir. M. Hurenberr'in mektubu dahili hususi borçahrı makul bir. surette tesbit etmek için Almanyanın hari, ce olan borelarına ait fnizler nisbeti nin tenzilinden bark olmadığı mü- talcasını ileri sürektedir. Esasen ecnebi dayinler bu ten- sil keyfiyetinin icradan baskın çare olmadığını bildirmektedirler. M. Ha genberg, bu siheti ilâve ettikten son ra iktısadi, siyasi mahsulâtı ziraiye- ye ait bir konteniantmana tabi tutul masını iltizam eylemektedir İrlanda sanayii DUBLIN, 4 (A.A) — Serbest hükümet icra meclisi, s#ümrük res mine tabi olan bütün İrlanda sana- yü için izemlu olanların böyle serbestre ithal edilmesine ka- rar vermistir Lindbergh'in mese- | lesile alâkadar 'YOHNSTON (Pensvivanie), 4 (ALA, )— Elerense Stanek'in tevki- fi kerfiyetinin Lindbereh meselesi e silk oluğu haha yerinin. Garip bir firar MARSILYA, 4 (AA.) — Bir vapur bir milyon 300 frank ihtilas de tevkif edilmiş olan o Marsilyalı bir şirketinin mütemedi Leitz. mann'i Mısn'dan buraya getirecek meme Üzere musluğa gitmiş ve lombar de- İiğinden seçerek dewize atlamış ve yüzerek Bandol sahiline çıkmıştır. de 600 köy halkı açlık ve susuz” sn İuktan dolayı hicrete mecbur ol- (İskoçya içkisiz kaldı muşlar. Maliye veziri bu elim va! ELGİN (İikoçya), 4 (AA) — ziyet bir çare bulmak ve zürraa yardım etmek işin çok çalışacağı. nı beyan etmiştir. Af sürüncemede Fevkalâde mamaktadır. Söylendiğine göre, fevkalâde komiserlik bazı isimler üzerinde tevakkuf ederek, bunla- rın bir türlü affedilmesini isteme- mekte ve bu yüzden af lâyil tastik etmemektedir. Hicaz ile Fransa arasında itilâf hireden yazılıyor: Ummul- azetesinin yazdı; Viski rüsemunun pek fazla olması. nn binaen tekdirciler cemiyeti mem leketin 91 takdirhanesinden 78 ini kontrol ettikten sonra bir sene müd detle istihsalâtı durdurmağa karar vermiştir. Tbnissuut arasında yeni bir itilâf- name imzalanmıştır. On bir maddeden ibaret olan bu itilâfnamede Fransa hükümeti Hicaz ve Necit kırallığının siyasi dir. Bu iki hükü larında yekdiğerinin bilâ kaydü şart hacce gitmelerine de müsaade edilecektir. o Ayrıca vasisiz olarak Hicazda ve Fransa da | Mücadele e | na gelince ;Lehistan Fransa ve Ro- ili l Suriyede Bir milliyetperver münakaşa esnasında yaralandı HALEP, 4 A.A. — Havas A- jana bildiriyor: Milliyetperverler den İbrahim Hanone bir mü $a esnasında bir çiftçi tara yaralanmış olduğundan siy: edilmiş olduğu haberi ıkümet memurları ihtiyat tedbirleri almışlardır. Lehistan ve Sovyet Rusya VARŞOVA, 4 A.A.) — Harici- ye nazirı M. Zelerki matbuata be- | yanatında demiştir ki £ İ “Sovyetlerle yaptığımız uzlaşma müzakeratının yakında muvaffakı- yetle neticeleneceğini ümit ediyo- rum, Diğer taraftan bir hakem mu- ahedesinin de akdini temenni ede- rim. İhtilâflar ancek bu suretle hal | ve lasviye edilebilir. Lehistan Sov- | vet ademi tecavüz misakı hakkında bazı Fransız gazetelerinin itirazları: manya itilâf bu müzakerata gi rişmiştir. Esasen Lehistan ti bu ademi tecevüz misakmın Sov- yet Rusyanın garp komşularile ak: ledeceği miraklarla beraber meriye- te girmesi arzusunu Moskova hükü- metine izhar eylemiştir.” M. Venizelos Girit'te ATİNA, 3 — Yunan başvekili M. Venizelos, dün intihabat turne» si için Giride hareket eylemiştir. Başvekil bu akşam Hanyada irae edeceği nutukta, rejim mese- M. Venizelos, Gi mezden evvel reisicumhuru ziya- ret ederek Makedonyada icra et- tiği seyabat hakkında, izahat ver imiş, ve elinde mevcut e ve salkım, şekli bölkürnek içim dabi bir tehlike ve tehdit mevcut oldu- ğunu söyliyerek kraliyet fırkası- nın bu mesele hakkında sarih v kat'i beyanatta bulunması zaruri olduğunu ilâve eylemiştir. Reisi- cumhur başvekilin metin ve azım- kâr hattı hareketini tasvip eyle- misir. Telgraf ve telsiz konferansı MADRİT, #'(A.A.) — Beynek milel telgraf ve telsiz telgraf Konfe ransı, dün 500 cenebi murahhasinm buzurile açılmıştır. İli buçuk ay devam edecek olan Konferansın gayesi telsrafa ve telsi 20 sit muhtelif muahedeleri tevhit etmektir. Bu münasebele, çok şenlikler ter tp olunacaktır. ! Kapanma celsesine M. Zamora riyaset edecektir - Buzlar arasında KOPENHAG, 4 (A4) — Hat ileri schainanson and. da kin Godthaab'a Şal olmuştur. Bu tayyare, Feoo adalarından geçmek suretile büyük Britanya'ya İ gitmek üzere buzlar arı seya- hatma devam edecektir. Almanya ve Rusya BERLİN, 4 (A.A) — Havas a- jansı bildiriyor: Rusya'ya sönderilecek madenle- vin mübayanı, balında Sevyet &- caret mümessilleri ile mües- seseleri arasında müzmkerat başla mastar. Sovyet mümessilleri kua vadeli krediler istemekte i<s de mübavaat: kısmen peşin olara yüpeağa örn d» bulunmaktadır Feyzanlar LAREDO, (TEXAS! 4 (A.A.) — Roi.Grande üzerinde beynelmilel köprü, feyezanlar dolayısile dün ak- gar sökmüştür. Feyezanlar. hu muntakada köln bir cok sehirlerde hasarata sebebiyet vermişti 10 kişi boğulmuştur. Piccard posta pulu BRÜKSEL, 4 (A.A) — Profe- sör Piccard'm — iki defa o Stratos. | Biliş seedü terme ak let | bat için Fande National'ın müdaha- le ve tavassutu hatırasını teyit mak | sadile Belçika hükümeti, yakında bir Piccard posta pulu çıkaracaktır. Lehistan ve millet- ler cemiyeti VARŞOVA, 4 (AA. )— Büyük sanayi erbabmın mürevveci efkârı o lan Korjor Polski Lehistanın yeni- den milletler cemiyetine namzetliği- ni koymaması lâzım geldiği mütalea sındadır. Lehistan, cemiyetten çekilmek su di i kadar Sn edecektir. sızlar gece yarısı evle Çarşı baştan başa kapalıdır. Halepte ortalık gene karıştı. Fran ri bastılar Greve iştirak etmeyen Orozdibak mağazasının vitrinleri parçalanmıştır. 200 kişi tevkif edildi BEYRUT, 4 (A. A.) — Halep heyecan ve | rın vakit kaybetmeksizin tevkifleri için şiddet- galeyan içindedir. Çarşılar baştan başa kap: dır. Greve iştirak etmeyen Orozdibak mağaz: sinm vitrinleri Vataniler tarafından tamamiy- İe kırılmıştır Bu hâdiseyi doğuran vak'a şudur: | Henanin Bir çet, Dün gece yarısından sonra saat 3 te polis, jandarma ve Fransız askerlerinden mürekkep inzıbat uvvetleri Halebin muhtelif semtlerine dağılarak Vat li emirler vermiştir, Diğer taraftan İbrahim e teşkil ederek mukabil hare- kete geçeceği söyleniyor. Sabah olup ta bu hâ- diseyi haber alan halk dehşet içerisinde kalmış. çarşı ve pazarı terkederek yer yer içtima yapma ğa başlamışlardır. i halkı dağıtmak için pek zahmet çekmiştir. Dün Ahmet Sıddik ile Derviş ve rüfekası Halep va- rüesasının evlerini basmışlar | isini ziyaret ederek tevkif Polis kuvvetleri toplanan len Vatanilerin ve ele geçirebildiklerini tevkif etmişlerdir. Bu İ derhal tahliye edilmelerini istemişler ve aksi meyanda İbrahim Henane ve Sadullah Cabi, Beylerin de evleri basılmış ve fakat kendilerini ele geçirememişlerdir. Halep hükümeti bunla- aersereeeesesesesesemeseseseseme. arareraaeesemeezz : ; YL Bir şaki daha öldürüldü ADANA, 3 (A.A.) — Vilâyetimizin Saimbeyli - Kadirli ve Kozan kazalarında şekavet yapmakta olan Musa Kâzım bir mü- sademe neticesinde ölü olarak elde edilmiştir. Müsademeden ka- çan dört arkadaşı şiddetli takip edilmektedir. Maarif Vekili avdet ediyor MERSİN, 3 (ALA.) — İçel vilâyetindeki tetkikatından dö- nen Maarif vekili Esat Bey bugün Ankaraya hareket etmiştir. | Çakoslovakya bu sene iki mil- yon kilo tütün alacaktır IZMIR. 4(A.A.) — Çekoslovakya hükümetinin bu sene zar fında Ege, Samsun, mübayaa mıntakalarından iki milyon kilo tü- tün alacağı tahakkuk etmiştir. Bu iki milyon kilonun yarım mil- yon kilosu da 931 seneleri rekoltesi mallarından olacaktır. Mü- bayaa için heyeti gelmeyecek buradan yapılacak tekliflerle icra edilecektir, Izmirde C. Merkez Bankası İZMİR. 4 (A.A.) — C. Merkez Bankatı şehrimiz şubesi mü dürlüğüne tayin edilmiş olan Nazif Bey İstanbuldan avdet etmiş | ve diğer memurlar da gelmişlerdir. Banka bir kaç gün zarfmda açılacak ve muamelâta başlanacaktır. Bankanm açılacağı gün Ziraat Bankasır daki hükümetin vezne muafnelâtına ait parası bu bankaya devredilecek ve badema muamele bu banka vasrtasi- le yapılacaktır. İngilterede fırtınalar LONDRA, 4 (A.A.)— Dün İngilterede hüküm sürmüş olan fırtına ve son günlerdeki kuvvetli met hâdiseleri dolayısiyle Win- <holson seddi dalgalar tarafından kısmen yıkılmıştır. Bu seddin | dahil kısımdaki alçak topraklar su altında kalmıştır. Orada say | fiyede bulunmakta olan bir çok kimseler sular tarafından istilâya | uğramış olan meskenlerinin damlarına iltica mecburiyetinde kal meışlardır. takdirde Halep halkının hariçte hazırlandıkla- rını söylemişlerdir. Son aldığım haberlere göre tevkif edilenlerin adedi 200 ü bulmuştur, aeeeeaeseaeereseesaesesame İhracatı tesbit Komisyonu İzmirde Valinin riyasetinde bir içtima yapıldı İZMİR, 3 (AA) — İhracatı tenbit komisyonu buzün tekmil a1a- sile Vali Kâzım Paşanın riyasetinde toplanmıştır. Bazı mesail hakkında gümrük başmüdürile, kambiyo mü- rakibi beyler davet edilerek kontrol ye tevsik esasları tezekkür edilmiş tir. İstihlâk kooperatifi İZMİR, r A) — İzmir me murları istihlak kooperatifi, reisleri Vali Kâzım Bakis riyasetinde top lanarak son aylık icraatı ve bundan sonra yapılacak işler ile bilhassa kış lik mahrukat ve melbusat hakkında inüzakerede bulunmuşlardır. Pehlivan güreşleri İZMİR, 4 ((A.A.) — Şehrimiz iahmer ve Himayei Etfal ce miyetleri tarafından müştereken tertip edilen büyük pehlivan gü- reşlerine Bulgaristandan bir çok tanınmış pehlivanlar davet edil- miştir. Bunlar arasında alafranga ve serbest güreş yapanlar da bu- lunduğundan Federasyon Çoban Mehmet ve Himmet pehlivanların gönderilmesine muvafakat etmiş. tir... Bütün pehlivanlar 5 eylülde şehrimize gelmiş bulunacaklar ve 8 eylülde ilk güreşlerini kışla mey danında yapacaklardır. $ eylül kurtuluş günü akşamı içinde yine kışla meydanında güreşler tekrar 1 eylül pazar günü ra Alsancak stadyo- olunacak ve 16 ey- lâl cuma günü yine stadyomda ya pılacak 4 güreşin galipleri tayin edilecektir. . Beynelmilel Masonlar kongresi yarın açılıyor Bugün ihzari bir içtima yapı. lacak, kongre 10 Eylüle kadar sürecek Türkiye Masonları murahhasları seçildi Beynelmilel Mason ittihadı kon- gresine iştirak edecek olan Belçi- ka murahhasları Belçika üstadı azamı 1. Carpentier, M. Müller, M. Günsburg dün şehrimize gel- mişler ve Tokatlıyan oteline inmiş lerdir. Beynelmilel Mason ittihadı mer. kezi İs küldür. Avrupa ve bulunan bir çok masonlar milli te- şekküller halinde bu ittihada da- hildirler. İttihat her iki | senede bir muhtelif memleketlerde kon- grelerini aktetmektedir. Her milli 'kkül de kongreye murahhas Ka ikmertaği; 1921 senesinde lamış olan e kongresine ürki, derris Muslihittin Adil B. iştirak etmişti, Bilâhare muhtelif kongre lere Edip Servet, Raşit, © Servet Yesari B. lerle daha barı zevat iştirak etmişlerdi. Bundan iki se- ne evvel Brükselde toplanan kon- grede gelecek içtimm İstanbulda aktıma karar verilmişti. Kongre 5 eylülden 10 eylül Türkiye masonları mu- rahhaslarından Fen Fa- kültesi retsi Mustafa Hakkı B. masonluk teşkilâtı iştirak etmekte masonl 10 eylülde olucaktır. 2. mu Fen fal isi Şa Hakkı, Raşit, Klahaek Ali Haşmet B. ler temsil edeceklerdir. Bugün İttihadın yalınız idare heyeti içtima edecek kongre yarın küşat celsesini aktedecektir. Şehrimize gelmiş olan murah haslarm izaz için lüzrm gelen ve tibat alınmıştır. İdare marşkhaslara sekizli yönlerde ziyafetler verilecektir. Ezcümle 9 bahsedilecek mesail hakkında sa- rih malümat yok ise de Mısır bü yük mahfeli ile Maşrıkı Azami keza İspanya Büyük mahfeli ile Maşrıkı Azamı arasmda çıkan ih tilâflarm ve İttihada girmek isti: yen muhtelif mason | müracaatlarının tetkik o edilmesi muhtemeldir. Bu meyanda mühim olarak bazı Alman mahfellerinin İ müracaatları vardır. Kongrenin İttihadın nizamna- " mesinde bazı tadilât yapması da | emen | Belçika üstadı ne diyor? Belçika Ustadı azamı M, Car pentier dün bize dedi ki: “ — Buraya tamamen ag mi İ ver bir zihniyetle geliyoruz. İnsa niyetin taalisine ve bilhassa cihan muzakeratından hayır lı neticeler elde edileceğinden e- mini,” 38 murahhas