26 Aralık 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
CUMA 26 KÂNUNUEVVEL 1930 5 inci sene, No 1752 NUSHASI 5 KURUŞTUR Türkiye'de diktatör yoktur ve olamaz. Siirt meb'usu: Mahmut Yazılarımda ve münakşala- Tımda, daima başkaları hakkın- da hüsnü zanna memur ouduğu- Mu unutmamağa çalışmak âde: timdir. Halbuki muarızlarım dan bazan öyle mukabeleler gö- Türüm ki, onların hüsnü niyetin) den şüphelenmek, mütaleaları- mı bile bile ters anladıklarına hükmetmek zaruri oluyor. Geçenlerde Yugoslavyanın dahili ve siyasi vaziyeti halkin da yazdığım iki makale; bâzı muhalif gazetelerde, o makale- İerin ruhuna ve binaenaleyh ha- kikate muhalif şekillerde tefsir 'ugoslavyanın bügünkü! ve siyasi vaziyetini oldu- ğu gibi ifade eden o makaleleri; güya efkârı umumiyeyi diktatör İiğe hazırlamak için yazmışım., Ve bütün hükümet gazetelerile beraber ben de, Türkiyede bir diktatörlük kurulmasına taraf- tarlık ediyormuşum. Muarızları mızın bu hükmü nereden çıkar dıklarını bilmi; . Galiba on lar da bilmiyorlar ki; diktatör- lük öyle tantana ile, efi miyeyi hazırlamak suretile ge- ip çatmaz; bir memlekette böyle bir idare kurmak istiyen ler; maattessüf efkârr umumi: yenin hazır olup olmadığını de- gil; yalnız kendi kudret ve ka biliyetlerinin yetip yetmediğini ölçmekleviktifa ederler. Şu mantık ve hükmü de anla- mayorum : Herhangi bir memle kette hattâ mutlak idarenin, dik! tatörlüğün müvaffak olduğunu ve bu idarenin o memlekete fay dalar geirdiğini söylemek; ay- n: idarenin mutlaka kendi mem İeketimize de tatbik edilmesini istemek midir? Hâğdiseleri, rea İiteleri inkâr etmek elimizden gelmez, Bunlara karşı gözün Zü kapamanında faydası «yok tur: Mosulininin İtalyasında hâkim olan idare çekilinin adına; mutlak idare deyi- niz, diktatörlük deyiniz, fa- şizm deyiniz, elhasıl ne derse- niz deyiniz; memleketi akıbeti bilinmeyen bir felâketten, siya- si ve içtimai bir anarşiden kur- tardığını, halka sükün ve şeref İçinde yaşamak imkânmı verdi- ğini asla unutmazsınız. Başkalarının mütaleası ne merkezde olursa olsun, komü- nizmin bugünkü Rusya için en doğru ve memleketin vaziyet ve ihtiyaçlarına en uygun bir idare| olduğunu; Rusya devlet adamla| rı mutlaka herkesten iyi anla- mışlardır. Kıral»Aleksandr; eğer mev- Zuu bahs makalelerde izah etti- ğim tedbirleri almamış olsaydı; iki sene evvel inhilâl manzara- Sını gösteren Yugoslavyanın a- kibeti ne olurdu, kimse bilemez. Bununla beraber her hangi bir memleket için aynı nimet ve isa bet olan bir şekli idare ve ya ka- nun; başka memleketler için de mutlaka aynı neticeleri verece- ği iddia olunamaz.Esasen menfi tesirlere maruz kalan makalele- rimde her çeşit mutlak idarele- tin diktatörlüklerin fena oldu- ğunu da tekrar etmiştim. Beni; efikârı umumiyeyi diktatörlük idaresine hazırlamakla itham e- denler insaflı olsalardı, mevzuu bahs makalelerin birincisinin başmdaki şu sözleri dikkatle 0- kuduktan sonra Yugoslavyanın hali hazırın hikâye eden alt tara fındaki yazılardan ters bir hü- küm ve mâna çıkarmazlardı: “... Türkiyede rejim meslesi, ârtık bir münakaşa mevzuu ol- maktan çıkmıştır. Teşkilâtı esa- siye kanunumuz; idare usulleri-| ;, in esaslarını tesbit etmiş, Türkiyenin cümhuriyetçi ve lâ yik vir devlet olduğunu vuzuh İle göstermiştir... ,Bir memlekette fevkalâde ted irler, şiddet politikası; mev- Cut kanunların ahkâmı dairesin- e ve normal idare ile iktihamr- Na imkân bulunmayan müşkü- “Ât karsısında müracaat edilir, #eylerdir. Türkiyenin o böyle Müşkül bir vaziyette olmadığı-| (Devamı altıncı sahifede) Gazi Hz; dün gece Trakyadan şehrimize avdet buyurmuşlar- dır, Müşarünileyh Hz, dün sa- at 17,30 da Babaeskiden husu- si trenle hareket ve gece saat İtam 24 de Sirkeciye -muvasalât buyurmuşlardır. YOLLARDA TEZAHÜRAT Reisicümhur Hz.ni hamil bu- lunan hususi tren yolda bazı is- ERİ İİ İİİ İRİ İK e Kaşmuharriri: Siirt Molu ME AHU R tevakkuf etmiş ve büyük reisi- mizi görmek için yollara topla- nan yüzlerce halk tarafından al- kışlanmıştır. Reisicümhur Hz. vagonlarının pençeresinden hal kr selâmlamışlar ve tren hare- ket ederken “ Allaha ısmarla- dık,, diyerek veda etmişlerdir. SİRKECİDE HAZIRLIK Daha saat dokuzdan itibaren tasyonlarda beşer dakika kadar |Sirkeci garı bayraklarla donatı! Trakya seyahatlerinden dün gece avdet öden Gazi Hz. halk arasında halkın dertlerini diliterken Gazi Hz. gece yarısı Trakyadan şehrimize avdet ettiler Babaeski'den itibaren güzergâh istasyonlarına toplanan halk, Büyük Reisi meşaleler ve bayraklarla karşılamışlardır mış, her taraf defne dallarile süslenmişti. Bu esnada Reisi- cümhur Hz. ni istikbal etmek üzere vali Muhiddin, muavini Fazlı, polis müdürü Ali Rıza, merkez kumandanı, Afyon meb usu Ali, Tekirdağ meb'usu Ce- mil, İstanbul meb'usu Hüseyin, Seyrisefain müdürü umumisi Sadullah Beylerle dâha bir çok zevat istasyona gelmiş bulunu- BE) bateri? 6-cı sahifede ) IZMİR, 25 A.A. — Menemen hâdisesinde firar eden çete efra- dından Hüseyin ile | Hasan is- mindeki şerirler de Menemen i- le Manisa arasında dağlarda jan darmı trafından derdest edil mişlerdir. İZMİR, 25 — Menemendeki irtica hâdisesi tahkikatı devam- dadır.Vali muavini Saip ve müd deiumumi Fuat Beyler tahki- katla meşgul bulunüyorlar.Yüz lerce şahsm ifadesi alınmıştır. Manisada alâkadar görülen 20 kişi tevkif edilerek (hâdise mhalli olan Menemene getiril- diler, Meremende de onbeş ki- şi nezaret altına alındı. Her ta- rafta esaslı tedbirler ittihaz e- İdildi. Yakalanan serserilerin ifade leri biribirini tütsuyor, « bunlar iracaat eden müddeiumumi, Hidisenin sahkiki meg İzmir mhddelomumisi Safiyeddin bey, saçmalıyorlar. İfadelerine mü- de Firari mürteciler de dün Manisa dağlarında yakayıele verdiler.. Hâdiseyi çıkaran ve günahının cezasını başı ile ödeyen Derviş Mehmet yalnız değildir! İrtica hareketiile alâkadar olarak tevkif edilenler arasında “ Nakşibendi ,, şeyhleri de vardır, Hadisenin tafsilâtı geldi. “Sen gi diye imana da- dirileceğinden bahnliyor “Beni hakikati söylemek için a- teşe bile atsanız yanmam hazre- ti İbrahim gibi çıkarım” diyor. Yaralı serseri hayatlarını kıt İmır ismindeki köpeklerinin kur taracağını söyledi. Serserilerin Manisada Arap oğlan mahallesinde * kahvesini gizli tekke ittihaz ettikleri İbra- him tevkif edilerek “ Menemene sevkolundu.. Menemende tabit hal avdet etmiştir. Herkes işi ve gücü ile meşguldür. Örfi idare ilânı ka- tiyen yalandır. Vak'anın akabinde Menethen- Devamı altmcı “sahifede Ismet Paşa Başvekil büğün şehrimizdedir ANKARA, 25 (Telefonla) — İsmet Paşa, ekspresle hareket etti. İstasiyonda samimi bir teş yie mazhar oldu. Hafif soğuk algınlığından dünkü günü evin- de geçiren Başvekil, İstasyor- da kendisinin hatrırıı sorarilara: — Bugün daha iyiyim! de- miş, ve teşiye gelenlerin birer birer ellerini sıkmıştır. Meclis Reisi Kâzım Paşa, Başvekile “Reisicümhur. Haz- retlerine arzı hürmet- ederim . İüle, güle gidip geliniz, demiş ve İsmet Pş. da, tren kalkdıktan | sonra müteaddit defalar şapka sike İstasyonu dolduran zevata kendisine has tebessümile veda etmiştir. Türkiye hâmilleri mü i Zekâi Bey de âyni tren- le hareket etti, Maliyz müfettişleri kongresi ANKARA, 25 (Telefonla) — Maliye müfettişleri kongresi, 3 kânünusanide toplanacaktır, Bu kongrede tadil edilecek olan vergilerde tetkik edilecektir M.M. Vekâleti İbrahim Tali Beyin is- minden bahsediliyor İbrahim Tor Biy ANKARA, 25 (Telefonla) Milli müdafaa vekâletine tayi- ni muhtemel zevat meyanında İbrahim Tali Beyin de ismi zik redilmektedir. Hâdise Fen fakültesi birtah kik heyeti teşkil etti Fen fakültesinde Jeoloji is- tesyonu müdürü M. Hovasse ile hayvanat mü- derris muavini Adem Nezihi B. arasında ayni saatte bir der- ve Darülfünun- da teessürle kar sılanan. hâdise dün - fakülte meclisine inti- kal ederek gö- rüşllmüştür, Bütün fakülte Nezihi Bey müderrisleri bu- meselenin gazetelere âksetme- sinden ve dedikodu halini alma- (Devamı 4 ünen sahifede) BUGUN 2 nci sahifede Holcoğlu ve Kuleli Halıcı oğlu - Kuleli İki ezeli rakip, Feriefle Gala- tasaray bugün - karşılasıyorlar. Her iki taraf ta bu maçta bir Sürpriz vukuu pek muhtemel ol- duğunu söyleyip duruyorlar. Fe nerin maruf onbir oyuncusu ân- form bir halde beklerken, Gala- tasaray zimamdaranı da, Feneri yenebilecek bir ekip teşkiline çalışıyorlar Fikrimizce kaleci o mevkiine Avni en” lâyik'bir oyuncudur. Müdafi Burhanm Rusyadan av- det etmediğini farzedersek elde Asım, Vahyi, Mithat, ve Şakir kalıyor. Muavin hattına Hüse- yin, Muammer, Şakir ve Mithat mühacim hattına Celâl, Lâtif, Necdet, Kemal'Faruki, ve Meh- medin ikamesi düşünülebilir. Bizce takımın yekvücut bir kit- İle halinde bir buçuk saat çalış- İmas biraz güç olacaktır. Bunun la beraber daha geçen hafta Ga- Tatasarayın Beşiktaşı o mağlüp etmiş olması takımm maneviya İtmı yükseltmiş olacaktır. Şu noktai kaydetmek lâzım ki bu- — Aşar köylüye tarar ver- dil, Ve bumu isbat etmek içi mu- halif gazetelerde kendine köylü| süsü veren eski mültezim dökün tülerinin mektupları çıkıyor. Koca memleketin şurasında, burasında, her zaman düzeltile- bilir bir kaç tahrir yanlışı, Türk köylüsünü zülümden kurtaran Halk fırkasının yüksek eserini toptan çürütmek için öne atıl. maktadır. Geçen akşam iki Adanalı çift çiye rastladım, Bakınız, aşarla bugünkü toprak vergisi farkını bana nasıl anlattılar. Unutmayı! nız ki, Adana toprak vergisi en çok konan yerlerden biridir. Biri dedi ki: — Benim toprağıma 90,000 )i| ra kıymet koydular, 900 lira ka- dar toprak vergisi veriyorum. Toprağımdan 60,000 liralık gay risafi gelir alıyorum. Eğer aşar olsaydı, 7,200 lira vermiş olacak tım. Öteki şunu söyledi: — Yüz dönüm toprağınız ol duğunu farzediniz. Bu toprağın şimdiki vergisi azami kıymet ü- zerinden 12 lira “kadar bir şey tutuyor. Eğer toprağımza pa- muk ekerseniz en aşağı fiatten 900 liralık pamuk alırsınız. Bu İmun aşarı 118 lira tutar, Eğer buğday ekerseniz, Adanada as- gari sekiz verir, otuza kadarda atletizm takımları GaziHz.geldiler,IsmetPs,bugün geliyor Ankara, 25 | Telefonla |— Dolmabahçe mülâkatına ehemmiyeti mahsusa atfolunmaktadır. Ismet paşa, bu ikinci seyahatinde Reisicümhur Hazretlerinin bazı meseleler hakkındaki fikir ve mütaleasını alacaktır. Düyunu umumiye meselesi bu mülâkatın başlıca mevzularından birini: teşkil etmektedir. büyük Elçinin iştirakile bir de içtima akdi muhtemeldir. İsmet Paşa Istanbulda üç dört gün kalacaktır. Istanbulda | üç bir orada Fener mi, Galatasaray mı galip gelecek? askeri liseleri ara- sındaki atletizm müsabakaları Dört koşuda birinci Hahet oğlun dan Ziya B. ile antrenör Her Abraham günkü maç bir sinir meselesidir. Asabma hâkim olan ve şuurla oynıyan takım muvaffakıyete namzet addedilebilir. Bugün sahaya çıkacak yirmi iki güzide oyuncumuzun Türk futbolünü bütün manasile nezâ- ketle temsil etmelerini tanı gö- (Devamı 4 ünen sahifede) FIKRA Falih RIFKI Içıktığı olur, fakat azını alalım, 590 liralık buğdayınız olacak. “Aşarı 60 küsur lira'eder. Daha garibi var: Biz mahsulün yüzde |biri üstünden tayyare innesi ve riyoruz. Bu yüzde bir bile top- rak vergisinden daha ağır geli- yer Aşar yüzde oniki buçuk idi. Rakam burada, Adana orada, istediğiniz kadar tahkik edersi- İniz, Hükümetin esaslı vaziyfesi tahrir yapılırken haklı kıymet- ler konmasına dikkat etmektir., Ankara'ya hücum etmek için aşar cinayetinden bile istifade etmeye kalkışmak, ancak eski- den beri körü körüne muhalitli ği zanaat edimmiş ölenlerdan beklenebilir. AÇIK SÖZ. Ve bu adamlar açık, do pürüssüz bir hüküm dinledi mi, kafalarının kabı çatlamakta dır: Halk fırkasının iktidarına beş sene daha ömür tahmin et- mek hepsini sallabaşa çevirdi. Bakınız. Halk fırkası için bu hükmü nasıl veriyoruz: Halk fırkası son devirlerin askeri, s yasi bütün şereflerini kazanan şereflerin kurduğu bir fırkadır. İ Başında*bizzat Gazi o Mustafa Kemal vardır. Muhaliflik denen şeyin içi * ne kadar kof,dışı ne kadar cürük, başı ne kadar boş (Devamı 4 men sehifede)
