27 Aralık 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
CUMART 27 KÂNUNUEVVEL 1930 8 İnci sene, No 173 NUSHASI 5 KURUŞTUR BİR TENKİT a... ir zaman bir hoca ve dervişler öbür iki fırka olmamıştır. 1908 inki- lâbından beri şahsi sebeplerden, menfaat kavgalarından, hırs ve garezden, sivil münevverler iki ye ayrılmışlar, ve bu ayrılışı va- tan ve inkılâp düşmanları fesat fırsatı diye kullanmışlardır. Araplar, Arnavutlar, Rumlar, Ermeniler, Bulgarlar, Sırplar, ve şeriatçılar hep bu münevver- ler fitreti arasında ayaklandı- lar, 31 Mart böyle olmuştur. Rumeliyi böyle kaybettik. Serbest Fızkanın başındaki- ler ve onunla birlik olarak An- karaya hücum eden gazeteci ve politikacılar saltanat ve şe- riat taraflısı adamlar mıdır? Şüphesiz h Ve hiç şüpi meşrutiyet muhaliflerinin çoğu da istibdat taratlısı değildi. İçinde bunaldığımız mantk çıkmazı neder? Tenkit ve kavgasının yatan için zararlı olduğunu. söyliyebilir. miyiz?) Bu hükmü verdiğimiz zaman, bütün faziletlerimi inkâr etmiş oluruz. Hele son Türk inkılâbının başlıca vasfı, fikirsizliğe, geti- liğe ve zulüme karşı bir hareket olrmasındadır. Fikir kavgasın- dan ancak kalasızlık, tenkit ve kontrolden ancak gerilik ve zu- Jüm korkabilir. . Fikir kavgası ve tenkit bizim düşmanlarımız değil, dostları- azdır. Fakat bizde “muhalefet niçin daha ilk adımda fikir kavgasi tenkit ve kontrol olmaktan çıka rak körükörüne « bir tahrip ve bozgun hareketi şekline girip,| başta bulunan inkılâp fırkasını| kökünden yıkmak ve bu fırka-| nın başındaki zafer ve eser ya- ratıcılarını düşürmek için çalı- Bugün Türkiyede inkilâp gi| tarafta, | tarajta,|- Hömşumunlam rr iri Siirt Me Sara Gazi Hz. nin Edirnedeki tetkiklerinden bazı intibalar. Solda Gazi Hz. talebe arasında. Ortı aa mam EE AA EE Maallimin takririni BUGUN 2 nci sahifede 3 Me; Tarihi Teirika APEDihamlt Harici ve son Kaberler 3 üncü & Örne 4 Halk Fırkası Hak , kongreleri $ dinleyorlar. Sağda: Edirnede bir Menemen hâdises gösterildiği gibi ehemmiyetsiz değil Meclis Reisi Kâzım ve Erkânı Harbiye Reisi Fevzi Paşalar bugün geliyorlar. Sarayda Gazi Hazretlerinin riyasetinde İsmet, Kâzım ve Fevzi Paşaların iştirakile çok mühim bir içtima aktedilecek.. Menemen vak'asının ilk günü görüldüğü ve gösterildiği ka- dar ehemmiyetsiz olmadığı anlaşılmıştır. Bu ehemmiyet Mene- men müsaderesinde değildir. Fakat umumi bir irtica hareketi için yapılmış olan geniş propaganda ve telkinatta ve şurada bu- tada teşekkül eden gizli teşkilâttadır. Ta Kuvayi Milliye isyan- larından beri orta ve gatbi Anadoluda hiç bir irtica hareketi ol- maâmıştı, Bunun sebebi hükümet kuvvetinin her yerde bu hare- ketleri tenki! edebileceğine - dair olan kanastte idi. Serbest fır- ka münesebetile hükümet otoritesini sarsmak için yapılmış o lan mücadeleler zaten son devrini yaşamakta olan İrticaa cesaret vermiştir. Ve bunlar muhitlerde cesaret görmeğe başlamışlar. dır. Mühim olan'nokta budur. Son dakika LARA EŞE Tevkifat Gece gehrimizde bazı tevkifat yapıldığı şayi oldu Mencmende zuhur eden ir tica hâdisesile alâkadar olarak dün gece geç vakte kadar şehri mizde “bazı. Şüpheli “kimsele- |rin nezaret alıma alındıkları İkuvvetle"Şayi olmuştur. Bu şa- yıa üzerine vali Muhittin Beyi İgece teletogla . evinde aradık| | Muhittin, B. tevkif edilmiş kim se olmadığını, esasen müddei | umumiliğin tevkif müzelekeresi | İolmaksızın o tevkif yaprla-| mayacağını söyledi. Muharririmiz diğer taraf: Hâmiller birkaç gün içinde cevabımızıalacaklar ANKARA 26 ( Hususi) — Düyunu umumiye meclisi bu- günlerde hükümetimizin cevabı na muttali olacaktır. Cevabı- mız mevcut davadaki haklı nok tai nazarımızı kuvvetli deliller- le bir daha isbat eden hesaplarla tanzim edilmiş, ve mezkür mec lisin iddialarına mukabil iddia- lar serdolunmuştur. Düyunu umumiye meclisi kendisinde yeni müzakerata geç mek için salâhiyet görmedi; İhetle meselenin bundan böyle borçlu ile alacaklı arasında hal- İtan polis müdürü Ali Riza B.; İşu cevabı vermiştir: ji — Hayır tevkifât (yoktur. | Tekzip edebilirsiniz. Mamafih bu tekziplere rağmen gayri res Bizim haber aldığımıza göre, diger işler için İstanbula gelmiş |'mi fakat mevsuk menbalardan olanı Başvekil Paşa ile Reisicümhur Hz. arasında bu mesele hak | tafsilât verilmeksizin haberin ine lüzum hasıl olduğu kanaatı cevabımızda izhar edilmiştir. Hiç vermiyeceğiz değil, fakat memleketin mali vüs'ati derece- sinde bir ameli sureti tesviye bu | larak borcumuzu ödemeğe çalı- ci) yva ihracatımız çoğal mağa başladı Istanbul Basıl eğleniyor. cuma © günleri ede da çok mühim bir içtima cevelân Kuponlar | Ismet Pş. Gazi Hz. ile iki defa görüştüler Zekâi Bey Müdafaa, Hilmi Bey de Nafıa vekâletlerine tayin edildiler Başvekil dün akşam Sultanahmet par- | kında halk arasında bir gezinti yaptı. | ganizasyonu olarak ne vardır? e sami ki İşacağız., diye Türkiyertin muhte Hâlk Fırkası ve hükümeti - kında dahi likir mübadelesi olacaktır. BüyükErkânı harbiye reisi sıbhati teyit'dâilmekte idi. Hf memleketlerdeki kupon hâ- | halefetin hedeli ne idi? Bu fir- kayı ve hükümeti düzeltmek mi? Hayır, toptan yekün yık- mak! : Biz bu fırkayı yapmak için senelerce çalıştık. Eğer bu fır- ka kusurlu ise, tam inkılâp au- marası 10 olduğunu farzedini; Eğer bu fırkaya 5 ve 6 eksik bir numara veriyorsanız, bunu kö- künden yıkıp üç günde kuraca- ğınız fırkanın numarası ne ola- caktır? Serbest Fırkanın mara sıfırdır. İrtica, anarşi, bütün geri ve düşman hareketleri susturan, sindiren, bir köşede büzen lâp fırkasının ve hükümetini otoritesinden başka bir şey de- ildir.Her genç ve her münev- er için yapılacak iş, vazife Baş» langıcı olarak: 1 — İnkılâp fırkasını ve 6- nun hükümetinin nüfuzunu kır- mak değil, 2 — İnkılâp fırkasını ve o- nun hükümetinin nüfuzunu kuv vetlendirmek olmalıdır. Bu takviye ancak fikir kav- gası, kontrol ve tenkitle olabi- Jir, aldığı mu- er sekiz on kişi kıskanç lık, ahlâksızlık, garez, haset, her ne sebeple karşıya geçer, bütün tırkayı hırsızlık, zulüm ve bütün hükümeti iktidarsız- lık ve rüşvet zannı altında brra- kacak neşriyat yapar ve telkin- lerde bulunursa, bununla ancak yeşil ve kızıl, Şeriat ve anarşi Ocakları ateşlenmiş olur, İnkılâp fırkası iş görerek, her gün kendini biraz daha düzelte- rek, muhalefet ve gâzete ser- i, her şeye müsaade ede- yapmaktadır. Vazifelerini yapmayanlar mu haliflerdir. Bu muhaliflere biz her şeyi kontrol ve tenkit hakkını vere- biliriz. Fakat vatan ve inkrlâbı, bilerek bilmiyetek, istiyerek is- temiyerek, yıkmak hakkını ver- meyiz. Bu memlekette inkılâp fırka- $ını çürütmek ve düşürmek, in- kılâp şetlerini çürütmek ve dü- şürmek ancak vatan ve inkılâp düşmanlığı sıfatları verilebile- Müşir Fevzi Paş ile Millet Meclisi reisi Kâzım Paşa dahi İstan- bula gelerek Dolmabahçe müzakerelerine iştirak edeceklerdir ... ANKARA 26 (Telefonla) — Meclis reisi Kâzım Paşa ile umum Erkânı harbiye reisi Müşir Fevzi Paşa hu gün öğleyin telgrafla İstanbula davet edi)- mişler ve eksprese derhal kare- | ket etmişlerdir. Kâzım Paşaya hususi kâtibi ve Fevzi Paşaya da yeveri refa- kat etmektedir. Ayni trenle Londra sefiri Ferit ve Paris sefiri Münir Bey lerle Fahrettin Paşa “İstanbula gitmişlerdir. Paşalar, büyük elçiler meb- uslar ve erkânı askeriye ile Rus sefiri tarafından teşyi edilmiş- lerdir. Nafia vekili Zekâi Bey Milli Müdafaa vekili olduğunu istasyonda haber almış ve tebrik edil- miştir. Ankaranın siyasi mahafili Dolmabahçe içtimaıa büyük bir ehemmiyet attetmektedir. Bu içtimada Menemen hâdisesi etra fında müzakerat cereyan edeceği anlaşılıyor. Hâdise ilk nazarda ehemmiyetsiz görülmekle beraber mahiyeti itibarile ciddi bir Fevzi Paşa tetkike lâyık görülmektedir. Sabık Adliye vekili Mahmut Esat |nun kırktan fazla kişiyi almağa | Bey de ayni trenle İstanbula hareket etmiştir. Balıkesirde birşeyhin oğulları tevkif edildi Menemen hâdisesi nasıl tertip edildi? Hâdise gizli bir teşkilâtın eseridir.. BALIKESİR 26 (Milliyt)— | kadınlar, şeyhi namile maruf Dün gece sabaha karşı bazı ev-| Halilin oğullarıdır . Bu üç kar- lerde yapılan taharriyatı müte& | deşten biri S, C. Fırkası, Balrke kip Menemen hâdisesile alâka-|sir kâtibi mes'ulü ve Fethi Be- larından şüphelenilen üç kişi| yin meclis kürsüsündenvatanper tevkif edilmiştir. o Mevkuflar| verliğinden ahsettiği casus İb- naksıhendi tarikatından olup | rahim Sururidir İbrahim Suru- rinin Kıbrısa kaçmak üzere pa- saport ihzarma teşebbüs ettiği cebinden çıkan evraktan anlaşıl mıştır, Fethi Beyin Balıkesire geldiği zaman misafir kaldığıve tekke olduğu bilinen şeyhin ha İnesinde “ nasrun fethün karip,, yazılı yeşil atlas bir bayrak bulunmuştur. Tahki (Devamı 5 inci sahifede) cek hareketlerdir. Mağrur ve harislerin körlük gafletleri yüzünden verdiği- miz kurbanlar yeter. İnkılâp neslini iyi terbiye e- delim ve bir nesil terbiyesi müd deti, demokrasi şeriatçılarının zararlarını tahdit edecek tedbir lerde kusur etmiyelim, | Falih RIFKI | | .Ş. Kaya B. Bugün Menemene hareket ediyor | Dabiliye vekili Şükrü Kaya| B. vaziyeti yakmdan tetkik et İme üzere bugün Menemene ha | reket edecektir. | Arif Öruç Bugün İzmitte muha kemeleri başlayor İzmit, 26 (Milliyet) — Arif Orucun mahkemesi yarn saat onda başlayacaktır. Adliye dai- resi kira ile tutulmuş direkler üstünde ahşap bir evde olduğun dan belediye mühendisi salo- tahammül edemiyeceğini söyle- di .Üç hâkim müddei umumi, | kâtipler dört avukat bir müba- şir yedi maznun on şahit gazete ci vardır. Muhakeme salonunda bulunmak zaruretinde olanların hepsi otuzdan fazladır. Bundan dolayı dava yeni mektep $alo İnunda görülecektir. Keyfiyet ve İkâlete bildirildi. Arif Oruç ve | Süleyman Tevfik B. hastanede- İdirler. Teşrinisani nüshasında- İki “Engizisyon mezalimi,, yazı sından dolayı açılan dava tev- İhit edilecektir. Yaz.ıda hapisha nede susuzluktan şikâyet eden- er iki idam mahkümudur. Müd dei umumf karikatörle adliyeyi kukla vaziyetinde gösterdi den dolayı Yarn gazetesi aley- hine yeni bir dava ikame etmiş tir. — Cemiyeti akvamın iste- diği malümat Ankara, 26 — Cemiyeti Ak- vam, vergi Muamelâtımız hak- kında Maliyeden malümat iste- miştir. İstenilen malümat ha- zırlanmaktadır İmillerile temasa geçerek davası | nı halledeceği aşikârdır. Dayiler vekili Zekâi B. dün sabahki eks - presle Ankara 0 Ş İİ dan şehirmize gelmiştir. Zekâi B. ken disinin kabine e dahil olaca- ğma dair neş- riyatın doğru olmadığını ve şir kaç güne kadar * pasa- port muamele Zekâi Bey İrek Parise vazifesi başma hare- ket eyleyeceğini söylemiş ve dü İyanu umumiye işleri hakkında a İdemi malümat beyan etmiştir. yinlere vereceimiz cevabı Zekâi Bey tebliğ edecektir. jKemaleddin Sami Paşa ve Berlin sefiri Kemaleddin Sa- mi Paşa dün Ankaradan hareket Jmiştir. Kamaleddin Sami Paşa bu- gün şehrimize gelecektir . Birinci umumi müfettiş İbra him Tali B .de dün Ankaradan şehrimize gelmiştir . İbrahim Tali B. bugün Gazi Hz, ne arzı tazimat edecek ve Dahiliye vekili Şükrü Kaya Be yi ziyaret edecektir, , İbrahim Tali B, pazartesi gü nü Toros ekspresile Diyarrbeki re hareket edecektir. Dünkü maç | Galatasaray: 1, Fener: 1 Maça ait. tafsilât “kısmı mahsusumuzdadır. sini ikmal ede-| Tali Beyler geldiler! İletmiş ve Bozöyükte trenden in| Başvekil İsmet Paşa dün| sabah ekspresle Ankaradan şeh rimize gelmiştir, Haydarpaşa M. M. Vekâletine tayin edilen Zekâi Bey istasyonunda beşiş bir çehre ile İtrenden inmiş ve kendisini is- tikbal edenlerin birer birer elle | BARIT Geçenlerde bir şehrimizde tüccarların sıkıntılarından bah- seden muhterem bir tanıdığımı- za bunun sebeplerini sordum: — Çok..Dedi, başta bilgisiz- lik ve acemilik: ME 4 er İsmet Paşanın Haydarpaşada istikbali rini sıkarak hatırlarmı sormuş- tur. İsmet Paşayı Gazi Hz. na- mma başkâtip Tevfik ve Serya Nafıa Vekâletine tayin edilen Hilmi Bey ver Rusuhi Beyler karşılamış. lardır. (Devamı 5 inci sahifede) FIKRA Falih RIFEJ siniz? — Başvekil Hazretleri! Bis liram var, bunu üç bin yapmak istiyorum, Lütfen nasıl muvaf- fak olunacağını, bir derkenarlı bana bildirir misiniz? Yahut; — Alt tarafını saymayınız, dedim. Gazetelerden biri anket yapı- yor. Büyük iş adamlarından bi- rinin dertlerini sormuş: — İlk dert, demiş, yok! Ak tarafını okumağa ihtiyaç görür müsüsnüz? — Beni niçin topla selâmla- madınız? — Efendim, yüz sebebi var, birinci sebep barut yoktu. — Gerisini sayma. Bu gidişle hükümete şöyle müşteri arzuhaller verildiğini görecek-| — Başvekil Hazretleri! Bü- yük manifatura > tüccarlarında- nım. Bir haftadır kapımdan müş teri girdiği yok. Lütfen dükkâ- mi günde yirmi o Otuz müşteri ihzar etmesini Beyoğ- lu zaptiyesine emreder misiniz? Memlekette dert, kucur, yal nış, hep var, Fakat böyle hava cilvelerine kadar bütün mes'uli- yetleri toptan yükletecek ma- kam ve adam aramakla bunlar ne anlaşılabilir; ne de tedbirleri bulunabilir. Bu tenkitlerle tandır başı ala- Lütfen sahiteyyi çeviriniz
