19 Aralık 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5
Sinema buhranı; Ne yapma Geçen haftaki yazımızda İs- inbulda ve ona bağlı olarak Türkiyede sinema işlerinin iyi Jtmediğini yazmış ve anladığı İz kadar da sebeplerini izah #ylemiştik. Bu yazımız sinema- “ ve filmciler arasında şayanı fikkat bir alâka uyandırdı. Bun ehemmiyetli bir kısmile İonuştuk. Bu konuşmaların biz Me bıraktığı intibalar üzerine bu yni meseleler üzerine #krar geliyoruz, fakat şu farkla bu sefer sinema buhranı iza i hiç olmazsa tahfif için ne İâpmak lâzım geleceğini mü- h Akaşa etmek istiyoruz. İ Geçen hafta sinema buhrânın he bahsederken şunları yaz- | 2 — Sincma dühuliyeleri pa- halrlaştı, 3 — Sesli filmlerin bütün Mâsrafr ve kârı ilk gösterişte ikarılmak (isteniyor, çünkü Memleketin başka yerinde ikin- li üçüncü gösteriş yapacak ses makine yok! İ,.$ — Sinema salonlarının ade- İİ arttı, müşteri dağıldı her sa- ba isabet eden ona yetişmi- or. , Je lu sebepler de hemen hemen tün ' sinemacılar müttefiktir- “Şürumu (!) nazarı itibara al- "yarak işi mütalea edelim... lu sebeplerden bir kısmı var Ür ki, onlarm izalesi muhal de- “emek için müşküldür diyoruz. — Bilhassa, memlekette ses- » Makinenin az oluşu yüzünden Âlimlerin bütün yükünün birin- Ti gösterişe yükletilmesi ve si- **ma salonlarının adedinin art- 1 bu meyandadır. Türkiye *€ birdenbire bütün değilse bi “ mühim bir kısım sinemalara “li makine konmasmı iste- Mek ve temine çalışmak abes ir Bu ağır ağır zamanla olacak şeydir. Binaenaleyh kabul #tmeli iki; daha bir müddet ses- İ filmler —istismalarla— ilk “Sterişlere yükletilecektir. Bi- Menaeyh işi ona göre ayar et k lâzımdır. Sinema salonla» Nin adetlerinin artmasına ge- Mce; buna çare bulmak ve Sa- ları azaltmak muhaldir, Bun i dan birisi daha üç hafta ev “ açıldı. Birisi bugün açılıyor. İ Ör taraftan binlerce Jira verip m açanlara “salonunu ka- Mt, demeğe, ne kimsenin dili i gr ne de böyle bir sözü kimse İçler... Şu halde salon adedi Ta ak ta mümkün değil ukabil memlekette vki ve bu suretle müş İk âdedini artırmak hatıra ge- ki; bu tedbir uzun mütalea- i pi ve uzak yollardan geçe- ©“ tatbik edilecekbir takım yp be safhaları ihtiva edecek ii tedbir olabilir, Netice Mi olu “imi or İf... Onların arasındaki aşılmaz! 1 Kapsodi .. Allah bilir! ! Şimdi iş kala kala filmlerin pahalılığına ve dühuliyelerin a ğırlığına çare bulmağa inhisar eder, Vakıa bütün dünyada sesli film imali masraflı oluyor. Sa- tışı da nisbeten daha az olduğu için bu filmler pahalı oluyor- lar, lâkin bu pahalılık nisbeti filmlerin bize mal olduğu yük- sek fiate hiç bir zaman varma- maktadır. Film bizim hatamı dan pahalılaşıyor. İtir. Bizim filmcilerimiz arasın- daki rekabet yüzünden bir çok filmleri âdeta müzayedeye çı-| karılıyor. Herkes bir mikdar ar tarıyor. Ve filr- tahar-mülfersa bir fiate çıkıyo. o Bundan kâr eden, haksız yere kâr eden ec. nebi film şirketi yahut onu tem sil eden yerdir. İşte buna çare bulunabilir. Bu çare çok ba: tir ve görüştüğümüz bir çok si-| nemacı ve filmeiler bu fikri mü-| âyim buldular. Haydi diyelim: Bizi sinemacılar ve filmeiler umumi esaslar dahilinde birleş ! n gminden mek için bir (ittihat) vücude İgetiremiyorlar fakat münhası- ran film satın almak için arala- Irında bir nevi şirket yapamaz- İlar mı?.. Herkes üw.uayyen bir İnisbette —tıpkı bankalar kon- sorsıvamunda olduğu gibi- - bu i ebi şii piyasasından film ali.ak kete havale olunur. filmi almak için biribirini. gö- zünü çıkaran sinemacılar bu se İfer şirkete yalar leri filmlerin is ler. Şirket Avrup dan istenen filmleri rakips alıcı olarak satın alır. İ Tabii bu tarzda alış veris ile, ayrı ayrı artırma şekli desi mü bayaa arasında hissolunacak ka dar fark vardır.Bu sistem tatbik edilince evvelâ yüzde (25) de recesinde bir ucuzluk kuvvetle İlar aralarında bir müzayede ya aldık.) MiLLiYET “ Coşkun belde ,, filmiden kete mal olduğu fiate şirketin ufak masrafı ilâve edilerek bir) maliyet fiati tayin edilir, filme müteaddit talip varsa on-| m ş parlar, en fazla veren filmi alır ve evvelce rekabet yüzünden yabancıya verdiğimiz para içi mizde kalır. Bu fazlalar da sene nihayetinde herkese sermayesi nisbetinde taksim edilir, Bu suretle filmleri ucuz mal| etmeye muvaffak olursak, sine- maları biraz ucuzlatmaya ve © nisbette müşteri adedini artır- maya imkân elde edebiliriz. Şimdilik hemen alınacak en mü essir ve müsbet tedbir budur. için telâfisi kabil olmuyacak zi- ya'dır. Biz bunu memleketin bir ticaret şubesinin hayat ve mematı meselesi olarak müta- lea ediyoruz. Zannetmiyoruz ki” bir kısım sinemacılarımız, muhtemeldi: Filmleri iz geçi z. Filmlerin ici vınn İsi daha hafiftir. Her tereddüt günü sinemacılar | “ Top ateşi altında,,, filminden İ CUMA 19 KANUNUEV VEL Bu hafta 1980 ; İ I Bu hafta geçen haftaya naza-| halk tarafından işitilmeğe baş- ran filmlerin hey'eti umumiye-|lar. İstanbul sine malarında bugüne kadar tces- süs etmiş bir teamül var. B hafta kuvvetli film dul yorlar. ALHAMRA: Alhamra sinemasıbu hafta|nema Opera si i Jam, ertesi hafta hafif film geçi-|ni salı | ARTİSTİK: Bu hafta İstanbul yeni bir sa ma daha malik oluyor. Bu ye- geçen senedenberi in- şa edilmekte olan Artistik sine- masıdır, Sahiplerine muvaffak yet temenni ederiz. Bu yeni si- ması idaresin- Jo programmı değiştirmedi. (Cos-| de olacaktır. kun belde) filmini göstermeye devam ediyor. Doğrusunu $ lemek lâzım gelirse bu film iki halta göstermeye değer bir eser Esasen bazı filmler vardır- zilk haftanm sonuna doğru rakıplerini daha evvel ezecek| May Wang çok muvaffak ol- diye bu buhrana memnun olsun | muştur. Gülerken, ağlarken, ta- lar Perşembe günü açılmış olan Y-! Artistik sinemasında: HAİ — TANG İsminde bir filmdir, Film kuv vetli ve hareketlidir. Hepimizin tanıdığı Çinli san'atkâr Anna ganni ve dansederken çok sami ) musabakasında ği kazanmış olar Helen Parish ismindeki çocuk Cima- ron nam filmde oynamak için angaje edilmiştir. | öö. Sigorta olmuşlar Metro Goldvin şirketinin bü- tün memur ve müstahdemleri 25000 den 250000 franga kadar tahavvül eden meblağlar muka- İbilinde sigorta edilmiştir. ... Faks ve müttehit artistler Foks ve müttehit artistler i“ simli iki film şirketi vardır. Bun İların arası açılmıştır. Müttehit artistler şirketinde Çarli Çap. İlin, Mari Pikfort, Duğlas Fayr- İbanks, Glorya Svansan, Norma İmidir. Filmin mevzuu şudur: İ Grandük'ün maiyetinde bulu- İnan Boris ismindeki genç Rus zabiti Hai — Tang ismindeki Çinli rakkaseyi seviyor. Arada bir takım ihtilâtat oluyor ve Grandük Hai — Tang 1 tanımak istiyor, buna da maiyetindeki (Boris) i memur ediyor. Boris bu işi yapmazsa felâkettir. Hai- Tang Grandük'e gidiyor. Gran. dük kıza karşı fena niyetle ha- reket ediyor. Tam o sırada Çin- linin babası peyda oluyor ve Grandük'ü yaralıyor. Çinli ida-| ma mahküm oluyor. Genç kız babasını kurtarmak için kendini feda ediyor ve babasını kurtar-| dıktan sonra intihar ediyor. OPERA: Opera sinemasmda: BİR ZEVCENİN SUKUTU Gösteriliyor. Film sesi lü ve şarkılıdır. Mevzuu şöyle hulâsa edebiliriz: Benny ile Flo karı koca iki dans artistidirler, Benni iyi huy hu; hayatımdan memnun ve şöh- rete aldırmayan bir adamdır, Tablata aşık , Flo ise mesleğinde parlamağa haristir. Tali önlerine Mr. Wis- İton isminde zengin bir çapkını İçıkarıyor Wistonun iş teklifleri ni kabul eden dansörler oyun- İlarda büyük muvaffakıyet kaza İnuyorlar, Fakat âlicenap efendi İlerinin gözü Flo'da olduğu için İyavaş yavaş onu kocasından a- İ yarıyor. Flo Benniyi terkedip Wisto- nun yeni angajmanmı kabul e-| İdiyor fakat daha ilk oyunda ye- İni sahne arkadaşının beceriksiz iliği ve acemiliği yüzünden hiç muvaffaktyet: O gösteremiyor. Wiston onun bu sukutundan is tifade ile Flo'ya mânasız tek- lifler yapıyor. Sukutu hayale uğrayan Flo bu teklifleri redde- derek kendisini bir dakika unut mamış olan kocasını yanma dö nüyor. Melek: İ sözlü ve şarkılı olara! Tabiate âşık ismindeki film geçiyor. şen ve hoştur. Artistler zi oynamışlardır. Sesi gay dir. Filmin mevzuu basittir. İBir zengin oğlunun bir vap i kazasında bir adaya düşmesi ve) | Melek sinemasında İngilizce ilaşk maceralarmı ve bu y Talmaç, Ronald Kolman gibi artistler vardır. İhtilâfın sebebi Foks şirketinin Bahri muhiti kebir sahilinde sinema inhisarı elde etmeğe çalışmasıdır. .i Rusçaya çalışıyorlar Gazetelere bakitırsa Ameri- kada bir çok artistler Rusça öğ renmeğe çalışıyorlarmış. Bu- nun sebebi yakında Amerikanın Rusya ile siyasi münasebat te sis edeceği ve bu suretle Ameri kadan Rusyaya idhal edilecek bir çok şeyler arasında Rusça filmler de bulunacağını şuyu- bulmasıdır. Topların sesi! (Topların sesi) (ismindeki filmde oynamak için maruf ar- tist Al Colson haftada 255000 frank ücretle tutulmuştur. ... Metro Goldvin ne çevirmiş? 1930 senesi zarfında, Metro- Goldvin şirketi oCulver City stodyosunda 41 adet film çevir- miştir. Polanegri Polanegrinin tekrar sinema ya avdet edeceği ve hattâ sah- Aimiader neye bile çıkacağı kuvvetle şa yidir. Rivayete nazaran bu meş- hur Polonyalı artist (Moris de Kobra) nın maruf .La gondol anx chemeres ismindeki eserini Pariste oynayacak ve orada ec- nebi şiveli bir kadin rolünü der- uhte edecektir. .40000000000000003009000804 babasının istemediği bir kızla evlenmesidir. Filim daha ziya- de fantazi filimdir. Giorya: Glorya sineması bu hafta | Lâhuti Rapsodi İsmindeki filmi geçiriyor. Lâhu ti Raprodi İngilizce sözlü ve şarkılıdır. Mütevazi ve hissi bir dramdır. Artistler iyidir. Film bir sokak şarkıcısınn hayatmi İve aşk macerasını hikâye etmek tedir. Majik: Majikte bu hafta Billi Dov'un bir filmi geçiyor. Filmin ismi; : Top ateşi altında dır. Rilm bir bahriyeli zabitinin zden vukua gelmiş faciay İetmektedir. Billi Doy çok güzel dir
