18 Aralık 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Başka memleketlerde| Şüphe yok ki, ei, Türkiyede re- meselesi, artık bir münaka- İR mevzuu olmaktan çıkmıştır. ilâtı esasiye kanumumuz; Üre usullerimizin #sbit etmiş, Türkiyenin cüm- iriyetçi we lâyik bir devlet oi ny vuzuh ile göstermiş” Son zamanlarda fırka ve mu 'et tecrübesinde pek acıklı ikatlerle karşılaşan oefkârı 'emizin; başka memle- lerde bu mevzu ve sahalar- neler olup bittiğini öğren , faydadan hâk değildir. nokta nazardan son iki $€- & içinde Yugoslavyanın dahili setinde ve idare usullerin- yapılan inkılâp şekli ve ma- eti itibarile dikkati ve mera- çelbetmektedir: Hatırlardadır ki, 1928 senesi iranında, radikal fırkasma Mensup Karadağlı bir meb'us, rvat ollideri ile yeğenini k diger bir o hemşehrisini İletmiş ve iki (arkadaşı yaralmış ve bu siyasi ci- yet, Sırbistanda pârlâmento ayata, bir fasıla vermeğe 8€- » olmuştu. Memleketin vazi- i, büyük tehlikelere mâruz anuyordu. Filhakika Yugus Koyayı teşkil eden rmuhtelif â- arası; son senelerin fır- mücadelâtı yüzünden bir kat açılmış; esasen memleke- siyasi, iktisadi içtimai sa- rında pek vahim şekillerde rüz eden muhalefetler; son İtil hâdisesi münasebeti ile İemleketi inkisama sürükle- sk istidadını göstermiştir. İaziyetin vahametini vaktinde İrake muvaffak olan Kıral A- andr; fırsattan istifade ©t- İM İdareye hâkim oldu. Her İsvden evvel, memleketin sü- in ve ağayişini iade etti, Muh- if ânasır arasında en çok nuniyetsizlikleri tevlit e- İn muhtelif idari, mali ve adli unları tevhit etti. ine takrip edecek vasıtaları Maştırdı. Memleketi inkisam tehlike- inden kurtarmak maksadı al- 1929 senesi kânunusani- Shde bir beyanname meşrede- İk, meclisi meb'usanı fesih ve Meşrütiyeti ilga etti. Bu suret- | trkka hayatına da nihayet ver Riç oldi. İşte o tarihten bugüne ka- > Yugoslavyada, kelimenin tün kuvvet ve mânası ile sıkı pk diktatörlük hüküm sürü- Yuguslâvyanın diktatür ida- i, yalnız bu inkılâbı şekli bir rette yapmakla kalmıyor, ©- Na halka maletmek ve sevdir- Mek, için her vasıtaya müraca- ir taraftan memle- adli ve mali ihtiyaç Sr göz önüne almarak hususi unlar yapılıyor, diğer taraf- İn da muhtelif ünasır arasm- İlki tefrikayı mücip. sebep vE Kaval izale ediliyor, onların zu- »runa meydan verilmiyor. Kıral Aleksandr; gayri mem İn önasıra karşı, müsavat ve Üdalet hissile ve yalnız Yugos- lik namına hareket ettiğini iiermek için memleketin is- Mini (Yugoslavya) ya kalbetti. İonra da 3 teşrinisani 1929 ta- Aihli kanun ile, muhtelif ânası- ti kımıldayamıyacak bir hale n taksimatı mülkiye kanu- ihu ilân etmiş ve memleketi İlikuz vilâyete ayırarak sıkı bir e ve mürakabe altına alma- 3 muvaffak olmuştur. Bundan Kıral; memleket dahilin- İS bulunan ve muhtelif ânasıra bütün teşkilâtı kaldırmış, Yalı e yaşamalarına müsaade ilen spor teşkilâtmı da sokol Sekilâtına ithal ederek, bunun pi veliahti getirmek su- ed bu teşkilâtı ciddi bir kont altında bulundurmağı dü- pe İn; Yugoslavyada yapılan bütün icraat ve ıslâhat hareketleri; Kotan Ni bu maksatla memleketin tarafından davet edilen He Enahasnselar idtivnrali miri 5 Mei sene, No Şvyayı teşkil eden ânasırı biri- | Ti ayrı bir milliyet rengi ve- al PERŞEMBE 18 KÂNUNUEVVEL 1930 v4 NUSHASI 5 KURUŞTUR Mİ A İY a Kaşmnahanrı iri: Siirt Nolu NE AEEMEU'E Aduna seylâbinde on beş kişi boğuldu - Harici ve son 3 üncü sahifede; Jüri heyeti” güzel vitrin nl Maarit vekâ mekteplere tamimi 4 üncü sahilede; inn ik ühim bir 'Başvekilin köşkünde mühim bir içtima yapıldı. Gazi Hazretleri dün Istanbul köy- lülerile başbaşa kaldılar.. Reisicümhur Hz., Mezbahayı, Darül'acezeyi, Deri fabrikasını, Kâhtane köyünü ziyaret ettiler Büyük Gaziyi aralarında rm köylüler, payansız bir sevinç içinde ve süt ikram ettiler. Reisicümhur Hazretleri, köylülerin dertlerini ayrı ayrı dinlemişler ve not almışlardır reislerini karşıladılar Gazi Hz. dün sabah saraydaki da- a ml öğle sonra şehrimizde tetkik e te Karl er Gazi Hz. çat on beşi çeyrek geze refakatlerinde bulunan dahiliye vekili Şükrü Kaya, hötiki umumi > Tevfik, seryaver Rusuhi, Kütahya meb'usu Recep, Kılıç Ali ve yaver Celâl Bey- lere Birlikte saraydan hareket etmi iüzalikeyi ve Deri fabrikasını ziyaret buyurmuşlardır. Gazi Hz. fabrikanın her tarafım tetkik ederek fabrika müdürü Ahmet B. in izabatını alâka dinlemişler ili sanayiinde gösleri- lan Büyük Gazi imal edilen derilerin ecnebi mamülâtından farksız bir hal. de olduğunu görmüşler ve çok beğen mişlerdir. Darülâcezede Bundan sonra Darülacezeye gidil- miştir, İstanbulun bu yeşime aceze mües-! sesesinin metbalinde Darülücese iri ile maenal arkadaşlari tarafından karşılanan Gazi Hz. müessesenn bü- tün aksamını ziyaret buyurmuşlar, Gazi Hz. Dolmabahçe sarayından çıkarlarken ter olan 00020 şükranlarımı gin ler, hiç bir şikâyetleri olmadığını, ib- tyaçlarının temin edilmiş olduğumu söylemişlerdir. i Hz. müessesenin halı imalâtın. da çalışanların gayretini ve kimsesiz çocukların itinalı surette yetiştirilme- sini çok takdir etmişler, müessesenin #oeze mevcudu ve diğer ihsai malü- matı hakkında müdire sualler tevcih ederek esaslı izahat almışlar ve mem muniyetlerini beyan etmişlerdir. Kühtane köyünde mi tezahürattan çok mütehassıs ol muşlar ve başlarile mukabele etmiş- lerdir. Gazi Hz. evvelâ jandarma ka- rako! kumandanlığını ziyaret etmişler ve koğuşları gezmişlerdir. Müteakıben bir binada olan köyde- ki Halk Fırkası ocağı ile Hilâliahmer şubesini ziyaret etmişler ve bu teşki lâtm mümessillerile yakından te mâş ederek hasihalde bulunmuşlar, kö; ihtiyaç ve dertleri etrafında he! Ayıptır. —e— Fethi Bey aldı yürüdü. Fakat ber yürüyüşün bir durağı, her küçülüşün bir haddi olmalıdır. Akşam gazetesi Fethi Beyin 60 bin Bira verdiği apartımana 130 bin lira verdiğini yazmış ve gerisinin borç ol bu yanlışı bi ğazına sarılıyor: pa- ra ile . kim hükümete bü cüm ederse, hükümet bu mangaya İlme kelime duyardık. O Mustafa Kemalden, bu Mustafa Kemale kadar büyük Türk inkılâp ha reketinde hiç bir i zaya Ağam erer İlüre Beye kadar çarı ağir . Tutulmuş satılmış; emir almış Bunlar başa deyil, ayağa yakışır söz- bu mesleğin kazanç ve oyun vaziyfe ve aş tarafını İ; çene ği anla) mış insanlarız. deyi kurtarıcılar er ğa gideriz ve milleti onların arkasından gitmeğe| sevkederiz.. Biz Halk Fırkasının ve hükümeti- nin, lastata Kemalin fırkası ve hüleü Kvveiki günkü Akşam gazetesi, Fethi Beyin Hariciye vekilimizin son seyahati hakkında Millet Meclisine bir sual takriri veren sabık Serbest oji diği para lar ile Beyoğlunda 130 bin Hiraya bir apartıman satın aldığını ilâve edi çe, Fethi Bey, (Akşam)ın bu tmm rına cevaben yene bir akşam gaze- ine şunları söylemiştir: ”.- Hükümete iki sual takriri ver diğimden naşi Akşam gazetesinin a- leyhimde yazı yazmasını tabif bulu yorum. Esasen hükümetin, kendisini tenki rübe etmiştim. Bir sual veya istizah takriri vermiye cür'et eden mutlaka bu gibi bücumlara intizar etmelidir. karışık isnatlarda bulunulur. Bu defa, hilkümet matbuatı namı- i | na anlaşılıyor ki, Necmettin Sadık Bey bu vazifeyi üzerine almıştır. Ka- lem kürriyetini satmış, vicdanından çıkan gesleri susturmuş, etrafında ge- çen fccaatlere rını kamış vel FethiB.güya cevap verdi! Apartımanı 130 bin liraya değil, 106 bin liraya almış; 66 bin lirasını peşin vermiş | Sabık Lider, Necmeddin Sadık Beyin neşriyatını vesile ittihaz ederek yeni pe tabiyesi ile herşeye hücum ediyor! Felhi Bey Takrirlerin mevzuu bir tarafa bıra, yormusunüz, iletme melis bir a kılır, takrir sahibinin şahsiyeti küçük| derler. Anlaşılan İ gereke düşürülmek için yapılan ve iftiralarla) de bu çerezin letaf si kadar haberleri yokmuş. Aceba, nefis çerezden Necmettin de sofrasında şimdiye kdar GE İlezzetyap olmuşlar mıdır? Hulâsa bü beylerin yazılarında mantık — aklıse- lim aramak beyhudedir . Hükümet aleyhinde her ne söyler- hasıl medeni insanlıktan tecerrüt et-İ seniz dalma haksızsmız. miş bir muharririn bu fecaatlere ses çıkarmak cesaretini gösterenlere kar- Şi saldırması birinci defa değildir . Bunlar faziletle ve memleketin ge- Ben apartımanı 130 bin liraya al- İmadım 106 bin liraya aldım. Bunun görülmüş ' 40 bin lirasmı apartımanı rehin sure- |tile borç olarak tedarik ettim. Ankâ- tadan ayrıldığım zaman bugün Hari- çirdiği siyasi ve ikusadi sıkıntılar.! ciye vekilinin oturduğu evi ve eşyası dan şikâyetetmek istiyenlere karşımü | nı satarak 20 bin lira almıştım. 150 Hi yeti ibtiyariyeden izahat almışlardır. Önzü Fiz, me gili Gikiimi | ker hokkabazlığı yapmayız. meti oduğunu lâf arkasında saklaya- oğlu | dir. Bunlar için en büyük fenalığı ya! tirdiğim ve ayrıca cadele etmek için tutulmuş adamlar-! ralık sefir maaşını 250 liraya iblâğ et 10 Mirası gi panlar, görülen fenalıklara karşı 8cs'dığım hakkındaki yazılar da döğrü Şıkarmağa cür'et edenlerdir. ir, Barem kanunu mucibince Darülücezeden saat on altıyı yir. | Gazi Hz. Halk fırlıka ocağında is mü geçe ayrılan Gezi Hz. ederlerken kendilerine köylü- Falih RIFKI Bu cüretkârları cezalandırmak, on! tayin,edilen sefirlik ları halk nazarında küçük düşürmek Tazminat olarak 10 in, dei sg aldım. Tirası a Kâhtane köyüne inmişlerdir. Gazinin doğruca) tirahat — İ Yugoslavyayı teşkil eden miuh- a ve debdebelerle yapıl-| Aceze ile hasbıbal Bu tetkikattan intibalar alan Gazi Hz. aceze ile birer birer görüşe rek hatırlarını ve vaziyetlerimi © sor. muşlardır. Saat on allı buçuğa doğru köye muvasalât eden Gazi Hz. köy kale: muşlardır. sinin önünde toplanan köylülerin “ya Müşarünileyh Hz. min bu kıy.| şa Gazi Paşamız, avazeleri ve giddet metli alâkalarından son derce minnet! li alkışlarile karşılanmış ve hu sami- Maarif faaliyeti şayanı |#aşvekilin memnuniyet vaziyette Türk harsının inkişafı için, bazı vilâyet- lere umumi bütçeden yardım edilecek İlk ve orta tahsil inkişaf halindedir, yüksek mek- teplerin senelik talebe ihtiyacı 2,000 kadardır Gazi Hz. ne refakat eden müfettiş- ler şehrimizdeki tetkiklerini bitirerek Faporlarını ihzara başlamışlardır.Bun lar arasında maarif müfettişi umumini Hasan Ali Beyin tetkikatı çok ehem- miyetli bir mevki işğal etmektedir. İstanbul maarifi ne halde? Bu ii rapora paz.ran, İs 304 resmi Me okumaktadır. Yapılan tetkikat İstanbulda ilk tah silin inkişaf halinde bulunduğumu, ©- kuyanların yök yetmiş kadar bu- lunduğunu, bu tün memleketin diğer taraflarına da teşmili lâzım geldiğini göstermiştir. Gazi Hz. nin tetkik seyahatlerinde bu hususta izhar olunan temenniler ehemmiyetle nazarı dikkate alınmış- n tor. Türk harsının inkişafı Müfetliş Hasan Ali Bey Türk kültürünü, inkişaf metin yardım etmesi tekarrür etmiş- tir. Trabzon havalisiyle cenup vilâyet (Devamı 4 ünen sahifede) vo zaif bulunduğu vlâ Kâhtane köyünü O teş- | dim olunmuştur. zil Fifleri gok büyük bir alâka uyandır.) Gazi Hiz. köyl me İstanbulun bu çalışkan ve güzel) ler ve saat on yediyi on geçe köyünü bir bayram yerine çevirmiş, | nasından çıkmışlardır. Gazinin geldiklerini kulaktan kulağa| | Bu esnada işlerinden dönen bütün, işiden köylüler onu istikbale koşuş-| köylüler de Gazinin otomobilleri etra takdiren kendisine arzı *azi- |ederek memlekete yeni bir si- mat eylemişlerdir. ma vermek istemiştir. Bu $i- Yugöslivya Kıralı, radikal |ma; kelimenin bütün mâna ve icraatında daha ileri gitmiş; | şümülüle bugünkü “Yugoslav- fırka, spor, milli ve hattâ harsi | ya,, dır. tı ilga ettikten son Kıral Aleksandr'm inkılâp ra büyük bir karar daha almış, | ve islâhat yolunda ( yaptıkları başka icraatı ve Yugoslavyanin yeni rejimi hakkındaki mütale- amızı yarınki makaleye bırakı- yoruz. telif ânasırm maziye ve tarihe ait bayraklarmı cedlerinin mak berlerine kay duran, orduya MASA az MN ler tarafından Küğithane sütünü tak- lülere teşekkür İnka Suumumi müfettişlik tesisi düşünülüyor İbrahim Tali Beyin mütaleâsı soruldu fına toplanmış bulunuyorlardı. Köylülerle hasbıhal Köylüler Gazi Hz. nin görür gör- (Devamı 4ünen sahifede) köşkünde Vekiller ve sefirle- rimizin iştirakile bir içtima yapıldı Yeni bir kanun lâyihası hazırlanıyor Ankara, 17 — Dahiliye vekâleti, mevcut bir umumi müfettişliğe ilâve: ten daha 5 umumi müfettişlik ihtası ai lâyiha hazırlanmakta. e İm. Alman kupon hâmlllerinin teklifi tetkik olundu ANKARA, 17 (Telefonla) — İsmet Paşa Hz. nin köşklerinde bugün mühim bir içtima akte- | iştir. 15,5 ta miliklere salâhiyet ve vazife- İer tetkik ve tayin olunmaktadır. Dahiliye vekâleti düm buraya gelen İbrahim Tali Bey- den bazı malümat al miştir, İçtimada vekillerden ma ada Berlin, Londra, ve Paris se- firlerimiz hariciye müsteşarı Numan Rıfat B. de hazir bulum- muşlardır. Haber aldığıma göre devle- tin harici siyasetine ait bazı e- saslı meselelerin. görüşüldüğü |le bu içtimada düyunu umumiye meselesi de mütalea edilmiş ve iye ehe Kr kamer Çk eri Alman kupon hâmillerinin tek- yonun noktaj nazarına göre idareci lifleri tetkik olunmuştur. İçti- ai vilâyat kanununun valile- ymuştunr, İbrahim Ta li Bey buradan doğ ruca vazifesi ba- İbrahim Tali Beş Bey nihayet iki üç güne kadar hare- ket ir. Umumi valilikler ihta #1 mevzuu bahis değildir. ANKARA, 17 pan madan sonra | hariciye vekili, |re verdi a a Berlin sefirimiz, ve hariciye) teda Mi ee —— müsteşarı Alman maslâhatgü- ealihizetlerinin tevsiine lüzum oldu- zarı M. Haşmanın ziyafetine iş- | ğunu tesbit etmek zarureti hasıl ol. muştur. tirak etmişlerdir. Mütehkaitlere Bu mesele hakkımda birinci umumi) müfettiş İbrahim Tali Beyin de nok- isi nazarı sorulsruştur, Gelen cevap- i hazırlanmakta e lan esaslarla beraber tetkik edilmek tedir. Dahiliye vekâleti valilerin salâhyet müjde ! deri meselesine büyük bir ehemmiyet Bp Cumartesi günü üç im Te na hb idari vaziyet karşısında valilerin tam aylıklar veriliyor |i# salâhiyetle hareket edebilmeleri: Eytam eramil ve mütekaidinin kâfni temin edecek esasları tesbit etmek nunuevvel, kânunusani, şubat üç ay-) taraftarı bulunmaktadır, Bu yoldaki Jıklarının itası için Maliye vekâletin- | tetkikat ve hazırlıklar neticesinde | bir den emir gelmiştir. Maaş tevzist| kanun liyihası hazırlanacalıtır. için yalana dahi müracaat etmek va- İlan belki vardır. Fakat bana bunun Yeniteşkilât i sitedir. Bugünkü beyesi meş'um rolü ifa il içtimaiyemizde sülüsünü verdiler. Eğer ele geçen paraları kumar ve ile meşgul olan. ' sefahet yolunda israf etmiş olsaydım insanlık meziyetinden mahrum mu-) anlaşılan makbul olacaktım. Çünkü barrirlerin yazılarile halkı iğfal ede cekleri zannında bulunmaları kendile- rinin ne derin gaflet içinde oldukları: | verilen apartıman #atn | “Fakat o muharrir beyefendi, bana paraları istiksar ediyorsanız nı göstermektedir. Ben sefir maaşı, bunu söylemek için neden bugünü tazminat ve ikramiyeden para birik- tirmişim. Binacnaleyh turla imi şim. Başka biri sesini çıkaracak olsa |derun olan bu mesel J onun hakkında da bin dereden su ge İtirilir ve “sıtmalıdır., denilir. Velhasıl herkes Necmettin Sadık 'B. gibi susmalı, ahenge halel getirme melidir. Köylü ahlat yiyormuş dediniz mi? Efendim siz Pariste yaşadınız, bilmi bekledini Sir meb' değilmisiniz? Size dağı rtaya atmak için benim sual takriri vermemi me den beklediniz? Demek ki, vicdanen tasvip etmediğiniz ele eği meydana koymak için fırsat üz Bu sisin vledanamz mani hir vicdani dır. Onu da ben size sormak İste Tim? FIKRA TASARRUF Hükümet bugünlerde büyük | tan bahsetmek! Bir memlekette dört beş yüz Jira maaş alabilen, otomobile bi | nen, günde elli kuruştan fazla | kazanan, Avrupaya iş görmeye giden, ev satın alabilen insanlar varken, tasarruf kelimesi nasıl ağıza alınabilir? Ya ne yapmalı? Hiç kimsede malmülk, köylü nün en #akirinden fazla para, ge lir bırakmamalı, her kes yaya gezmeli, tirende yalnız tahta ibiz kusurda bulundu: Tasarrut- | Falih RIFKI üstünde oturmalı, Başvekil ba- vulunu sırtına vurup Haydarpa- İşa vapuzuna binmeli, sözün kısa Isı hiç kimsede yanındakinin öz liyeceği, kıskanacağı bir fazla- | lık olmamalı... Bu sokak anarşistlerinin iste diğini komünistler bile yapma- dılar: Herkes Moskovada fazla kazancı ile Ankara Yenişehrin- deki tek katlı evlerin mutasar- ; maaşlar kırk beş liradan bin liraya kadar çıkar; bizim Hariciye Vekilinin otur- duğu ev, Karahanın makam evi (Lütfen sahifeyi çeviriniz) |