17 Aralık 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Tecrübe Si İyi asker olabiliriz; imkânsız harp- kre girişebiliriz ve zafere crişebiliriz;| inkâraya karşı ısyan edilemez; bir, i şef ve bir avuç. idenlist, bir cemiyeti baştan başa değiştire” ©ek inkılâplar yapabilir. Hepsi iyi, it iktisat! İşte bu Avrupalıların midir; her| Mirafta iktisat hastalığını ancak frenk) i iyi edebilir. Ordularını, casus” , imtiyazlarını koğduktan son- Ma, beyaz bayrak çekip Avrupa mali-| Yecisine ve iktisatçısma teslim olmak İzm gelir. Devlet iktisat devleti, Harp iktsat istiklâl iktisat istikisli, hepsi izim bilmediğimize ve anlamadsyı- Mesa ve kendiliğimizden yapmak! imkân olmayan bu tulisma Yanmaktir. Derken 1030, 1040, Türk yarası dü düşüyor. Bor- W oyunlarını bir tarafa bırakınız İsikta paraya emniyet kalmamıştır. tiees ucuz pahalı birkaç altın satın! Ap toprağa gömmek için çalışıyor. ürik iktisatçılık ve maliyeciliğine €skiden teşhis koyan frenk he- kim, şimdi nabzımızı tutmuş “va- Mim” haberi veriyor! Dudaklarında bafif bir gülümseyiş te var, kurtara- Sak, kurtarabilir, fakat Ankara bü- İn İnatlarından vazgeçmelidir. Av- Tüpa'nın aklına inandığı kadar, kalbi- Bin iyiliğine, Türk milletinin refah İ Ve inkişafını istediğine, malımızda ve İ Mülkümüzde gözü olmadığına da i- Münmanr Yâromdar. İğ deyiz: Ya kusur Bü de, tedbir Avrupaya bo- Yün eğiştedir, demek, yahut her mem İeketin geçirdiği bir buhran geldi, bi #e*de çattı, kusurlarımız olabilir, * eğer bunun tedbirleri varsa, be- Yaz bayrak çekmeden bu tedbirler de Kulunabilir. hükmünü vermek lâzım. da- 1050, 1110 Bir hükümetin, bir farkanın karak- Meri işte tam bu kıl üstü buhran gün! inde belli olur. Şunu apaçık söyle- Yebiliriz ki eğer o günlerde iktidar Yerinde Avrupaperesler bulunmuş ol- Miydi, bu, buhranlarda bir tek tecrü- be yapılacağı için, eğer tecrübe on- tarafında yapılmış olsaydı, kayıp- Ve sukutta şimdi uçurumun mere Sine kadar düşmüş olacağımızı tah- Min etmek mümkün değildir. Paranm düşüşü yalnız durmadı; İşrları evelki dişmeli kalkmalı devir “İs durdu: Halk bu paraya altm gibi #mniyet etti ve her mevsimde para ğı yukarı ayni kıymettedir. Ankara bunu Asya kafası ile değil, vrüpa kafası ile yaptı. İsmet Paşa- Pin bu muvaffakiyeti, yalnız başına Hr hükümete en büyük şereflerden Birini veren bir muvaffakiyet olmak- daha çok yüksektir. Bu muvaffa- * biri Avrupalı dediğimiz ilim- en nasıl istifade etmek lâzım geldi- i, kendi bilgi ve tecrübemizin az- nı nasıl telâfi etmek mümkün ol duğunu öğretmiştir. Bu bizi garplilerin #stünlüğünül| İlkâr etmeğe sevketmez; fakat bizim inde bunalmağa mahküm olduğu- Müz bir çıkmazda olmadığımızı gös- a eti bilmeyen mirasye- yutan eski sarraf ka-| ede artık iş göremez hale iştir. Bu sarraf istediği kadar) aykırabilir ; hattâ eski düsturları bir Makım kuklalara vererek haykırtabilir. Pakat, halka, cn ince buhranların tec Bük Ankara'ya inan-i kiye besinden gonra Mak hissi gelmiştir | Hükümet vu işte şimdi mizah ve) zuu yapılan tasarrufu ve gasını ele alarak muvaffak Aİmuştur. Masraf etmemek değil, he- mek, resmi ve busüst ik, hükümet teş larr açıksız yaşa- Bunlar büyük esrar karsı birkaç bulunabilir: Fa- , bu kolay düstur yok Mü, hepimize kapkara günlerden ha- er vereni büyük para buhranı hak etmiştir r iktisat istiklâline, Eğer Türk a kıymet veren vatandaşlar bu istiklâl ve kıymetin cetin politikasını gütmek ağını bilmelidirler. Şimdiye kadar halkın tam bir em- Yetsizliği ve bozgunu içinde yuvar- ban ve Türk parası kadar karşılık * bir parayı Ankara kadar kolaylı ölümden kurtaran görülmüştür. Vatanın en! “yük menfaatlerinden biri olan bu Peselede, hükümet lehine bir kelime ve hiyanet addet oru çenelerin, halkı esas soğutmağa heves etmele İk bazindir. Bunlar, hükümeti ve fır- 4574 düşürmek için, hükümet ve fur. şö'lin devlet ve halk Jehine bütün ka “larının geriye gitmesini bile hoş Körecek kadar gözleri kararmış ve Sdanları bunalmış insanlardır. Bizim bu gün çektiğimiz sikmtr- Mn daha fazla ve daba ağırmı her Meraleket çekiyor. Bütün hudutlar Miniş ve her tarafa yayılmış olan bir dsindan ne Türkiye'yi korumak, ne tek bir devletin kendi başıma bu mine durduracak bir tedbir bulma- mkân yoktur. Halka bir az hakikati söylemeği # i ; AR ÇA 17 KÂNI 5 im NUSHA: AMBA UNUEVVEL 1930 ci sene, No 1743 SI 5 KURUŞTUR LEZ EE TR ŞELİN İ Bö azan un fa rır rini: Siirt Molu ei EMANETE BUGUN Kas evr 2 nci sahi Tarihi ieiriza: Si Harici ve ve havalisinde sey, Behçet Be yin shvall sh. hiyesi iyidir akamların ve meri murlarınn — vazlleler ilıyor Tasarruf davasında iş Ban « ön uyak oldu en sahitedi Sark hududumuzda yeni bir hadise mi? Gazi Hz. dün de milli fabrikaları gezdiler Büyük Reisimiz Tü vücude getirdikleri !Reisicümhur Hz. milli sanayiimizin muvaffakı- ix) yetli inkişafından pek ziyade mütehassistirler; ziyaretlerine bugün de devam edecekler.. Gazi Hz. dün sabah sarayda) ki dairelerinde meşgul olmuş-| lar ve öğleden sonra şehrimiz-: de tetkik ve temaslarına devam | buyurmuşlar ve bilhassa yerli fabrikaları gezmişlerdir. Gazi Hz. açık otomobilleri- le saat 14 te saraydan hareket etmişlerdir. Refakatlerinde Kâ tibiumumileri Tevfik, seryaver Nusuhi, Kütahya meb'usu Re- İcep, Sinop meb'usu Recep Züh- tü ve İktisat müşaviri Şefik B. ler bulunuyorlardı. Gazi Hz. güzergâhlarında ,|£içilerimiz : arasında - Roma ve Moskova sefirleri değişiyor Ankara 16 (Telefonla) — Roma ve Moskova büyük | çilerimizin teptili mevzuu) / ibahstir. Ferit Bey başka bir vazifeye tayin edildiği takdirde Hüseyin Ragıp ve Iya Suat Beylerden birinin Londra'ya (o gönderilmesi muhtemeldir. Tebdilleri mevzuubaksolu. Hüseyin Ragıp ve Suat Beyler | Başvekil İsmet Pş. Ankarada rk san'atkârlarının eserleri beğendiler İvekil İsmet Paşa Hazretleri, bu | !sabah şehrimize avdet buyur- muşlar, istasyonda hey'eti veki- le azası ile meb'uslar tarafından istikbal edilmişlerdir. Başvekil İ Paşa Hazretlerile birlikte birin ci umumi müfettiş İbrahim Ta. Wi Bey, Londra büyük elçisi Fe rit Bey ve Berlin büyük elçisi Kemalettin Sami Paşa da şe! İrimize gelmişlerdir. tularının sureti imalini ve yerli konservelerin nasıl ihzar olun- duğunu makineler işlerken tet- kik etmişler ve memleketimiz- de konserveciliğin vaziyeti hak- kında esaslı malümat almışlar Bu tetkikat esnasında Gazi Hz. nin fabrikada bulundukları- ni işiden yüzlerce halk kendile- rini yakından görmek iştiyaki - ANKARA, 16 A.A. — Baş-| le toplanmışlardı. Saat 14 buçukta fabrikadan müfarakat buyuran Gazi Hz, halkın şiddetli alkışları ve sa- Ecnebi mühendisler Ankara 16, » Ecnebi mühendisler * hakkında Nafia encümehinde müzakere edilmekte olan lâyiha son şekli toplanan halkın selâmlarma |mimi tezahüratı arasında oto- mukabele ederek Kabataşa gel-|mobillerine binmişlerdir. Müte- mişler ve orada bulunan VEE alt tramvay yolunu takip e konserve fabrikasını ziyaret et-|derek İstanbul tarafma geçi mişlerdir. miş ve doğruca Kazlıçeşmede Bu fabrikada yirmi beş daki- ka kalan Gazi Hz. konserve ku Askeri suçların af ve tecili hakkın- da mühim Müdafan encümeni mazbata mübarriri İhsan Paşa (İstanbul ANKARA (Telefonla) Hükü| met Meclise mühim bir kanunj| lâyihası tevdi etmiş bulunuyor.) Bu lâyiha, kabahatlerin afvi ve| bazı suçların takibat ve cezala-| rının tecili hakkında geçen se- ne Meclisten çıkan kanuna mu vazi olmak üzere askeri şahıs- lar tarafından işlenilen ve kaza- yı askeriyeye tabi olup askeri mahkemelerce rüyet ve hükme raptolunan veya henüz görük mekte olan suçların af ve tecili hakkmdadır. Milli Müdafaa en cümeninde tetkikatı ikmal edil miş ve cüz'i tadilât gördükten sonra Adliye encümenine tev- di olunmuştur. Hükümet esbabı mucibe lâyihasında böyle bir ka nunun teklifine sebep olarak askeri mahkemelerin ıslah ve teşkilâtına ve şimdiye kadar as- kerlik Adliyesinde mevcut ol Türk Anonim şirketi iplik fab- İni almıştır. Bu lâyihaya göre mühendis ve mimarlık için ka- nuni şeraiti hâiz ölan ecnebi mü İhendisler, Nafia vekâletinden ruhsat almak suretile memleke timizde icrayi menfaat edebile- (Devamı 4 ünen sahifede) | ceklerdir. bir lâyiha hazırlandı Hangi nevi suçların tecil ve affa tâbi olduklarını tafsilâtile kaydediyoruz İ | Yalmz haysiyet ve inzıbata müessir olan askeri ceraim bu kanunun hükmünden hariç kalacaktır. Vünün vaz ve tesbitine dair olan | askeri itaat ve inkiyadı bozan kanun Jâyihasının. tatbikatıma| suçlar cebren ırza geçmek, a- başlanması ve geçen sene mec-;dâm öldürmek, hırsızirk, emni- liste kabul edilen af ve tecil yeti sui istimal, sahtekârlık, do kanununa mümasil olarak ve ba landırıcılık, irtikâp © ve irtişa, zı mühim haysiyet ve inzibata| zimmete para geçirmek, ihtilâs müessir askeri ceraim istisna e-| silki askeriden tard, tekaüde dilerek askeri mahkemelere ta-| sevki icap edecek surette altı bi suçlarla maznun veya mah-İay hapse veya daha fazla hük küm olanlar hakkında da bir af|medilmesi lâzımgelen şeref ve ve tecil kanununun mer'iyete| haysiyete münafi cürümler, bu vaz'ını muvafıkı muaddelet ola-|af ve tecilden müstesnadır. Ağrının eteklerinde kahraman Türk sövarileri Cümhuriyetin yüksek kudretini bir defa daha tarihin ihtiyar alnına yozdıkları günlerde. Iran, Ağrıdan kaçmış olan şaki reislerini serbest bıraktı i Hududumuza bir tecavüz vuku bulursa milislerimiz şahkileri kendi yuvalarına kadar takip edecekler İhsan Nuri Tahranda ve diger asi rüesası da Maküda serbest geziyorlar. İranlılar hudutta yeni hâdise mi çıkartacaklar? Ankara 16 (Milliyet) — İran Lırın hudut üzerinde yeni bir Kürt vak'ası ih- dası (o gayesile bazı hazırlıkla- a müsait dav- anmakta olduk larmı ve hattâ Ağrı dağı hare kâtr esnasında) İranilerin silâh- Tarmı almak su retile hudut ge- rilerine çektik- çi İhsanNuri haini leri bazı aşiret- leri silâhlarını iade ederek hu- duda yakın yerlere iskân ettir: diklerini Volf Ajansı bildirmiş ti. Ayni Ajans, bu haberi verir- ken İranın bu hareketinin Türk askeri mahafilinde infial uyan- dırdığını da kaydetmişti. Aldi ğım mütemmim malfmatâ naza ran Ağrı dağı harekâtı esnasın-| da İrana kaçmağa muvaffak ©- lan âsiler rüesasını İran hükü-| meti o sıralarda tevkif ettiği Şark hadutlarımızda mühim hizmetleri görülen miilslerimizden bir müfresi halde son zamanlarda serbesti gi ile Ağ Ağrı harekâ- bırakmıştır. İhsan Nuri Tahran|tndan sonra hudut boyun- da serbest dolaşmaktadır. Rüe- Idaki yerlerde teşkil edilen sanın bir kısmı da Makildedir. ler. En salâhiyettar mahafil. den aldığım kat'i malümala İmilis kuvvetleri bu asi ve şa kileri kendi yuvalarına ka- dar takip etmek kararımı vermişler ve ona göre ehem göre, hudutta yeni bir vak'a zuhuru takdirinde hudut miyetli hazırlıklara giriş mişlerdi Tarih tahsili Gençlerimiz Gazi Hz. tarafından kabul edildiler. Büyük Reisimiz Avrupa da tahsil görecek olan | gençleri irşat buyurdu , A m) id Ni Hayri Bey Abdi Bey rak göstermiştir. Ancak, firar cürümleri meye Lâyihanm birinci maddesine | nında askerlik mükellefiyeti ka mununun 89, 90 96,98 ve 106 ncı maddeleri zikrolunduğu ie T İveçhile cezalı hizmete tabi bu | (Junanların filleri dahi bu tecile İdahildir. Kanunun neşrinden İitibaren bu gibiler, üç ay zarlın İ İda ahzi asker şubelerine, hariç * |te iseler koonsoloshanelere m. racaat suretile bu kanundan is- tifade edebileceklerdir. Tecilden istifade edenler, haklarındaki takibatm ve mu- güberdei hakematın icrasmı talep ederler 'M. Fevzi Bep © Saldhaddin Bey |se haklarmdaki mevsuk olma- yan tahkikat ve mühakemat ic- nazaran kabahat efalinden maz|ra olunacaktır. Mahküm olsalar nun veya mahküm olan tİdahi cezaları tecil edilecektir. askeriye affedilecektir. Bu kanun lâyihası, bu hafta İkinci maddesine göre vatan) içinde Adliye encümeninde tet aleyhinde, devlet kuvvetleri a-|kik ve en kim bir zamanda he- leyhinde işlenmiş cürümlerle|yeti umumiyeye sevkolunacak esrarı askeriyey ilter. Kanun, neşrinden itibaren hasılera en neme a lünebik azli Adliye enetimeni reiy ve mazbata Gazi Hz. leri Avrupa imtihanların Aa muvaffakolan gençlerden tarihiçni gidecekleri evvel- i gün Dolmabah de kabul buyur aşlardır. Bir sa ve yakın bir za- san Büyük Rel yençlerle gö- üymüşler ve Ay upa'da yapacak air etiler için ir sata bulunrmüş : nin tevcih) Halil Bey ettikleri aldıkları cevaplara memnun olmuşlar ve bilhassa Türk tarihini tetebbü etmelerini tavsiye buyurmuşlardır. Gazi Hiz. nin takdirine mazhar olan gençlerimizi tebrik eder ve mu- vaffakıyet dileriz. Jandarmada tasfiye Ankara 16 (Telefonla) — da birde tasfiye yapılmakta- suallere | | Sabık fırkanın “rahmi madere" düştüğünü ilk duyduğumuz günlerde idi; Birisi bana dedi kit “İşte yeni bir muhalefet yetişiyor: Bakalım ek. İseriyet fırkası ne yapacak?,, İ Şöyle cevap vermiştim: Biz kendi şahsi ihtirasları için biri- birile çarpışan hasımlar değil, icap e- derse vatanın menfaati uğrunda arka İdaşlarile dahi çekişmekten kaçmma- yan inkılâp kardeşleri ve ideal ortak. İarıyız. Daima da öyle kalmak isteriz. | Ne kadar acınsam yeri var: Bu söz| leri söylemekle hata etmiş olduğumu anlamama yirmi gün çok bile geldi! Anlaşılıyor hi diğer yüksek ve me-| deni mefhumları olduğu gibi vnha-| İlefeti de en faydalı yola koyup tehli- | keden korumak vazifesi gene memle-| İketin en büyük inkılâpçılarma düşü- yor. | Zira muayyen şartlar içinde pek İmakbul, pek meşru ve elzem olan bu| malin; bağerillak, gergi, gözük, sonra da şamatacı, irfansız ve şarlas| tan kafalar ve kalemler içinde hem kazaya uğramakta hem de kazalı oi- İ maktadır! Sebep? Bence her vakit tekrar etti- ğüm şey, yani en kibar ve medeni mef humları, en adi ve çapaçul maksatla. rin hizmetinde uşak diye kullanmak İgünahkirliğir... Bir milletin dertleri, yaraları, had. di zatinde karşısına hürmetle dikkat ve samimiyetle çıkmaklığımız lâzım! İ gelen mevzulardır. İnsanlığın yaşayış| ! tn, düşünüşte geçinişte çok mahrum, | gok çıplak ve nankör bir tali altında ezilip kalmış nümüneleri temiz zekâ) lar ve iyilik yatağı gönüller için de-) magoji kaynağı olamaz! Acı, mihnet | ve yoksulluk —helc irfan, terbiye ve medeniyet yoksulluğu — değil İ aldatarak fikir ve vicdan soyguncu ai İJandarmadaki ıslahat meyanın-| gu yapmağa, hattâ cn kücük Tüüheli.' yük ele iğe bile tabammülü olmıyan manze- l u Küçük mektuplar Evet, içimizi çekerek itiraf edece ğiz: Biz çok defa hemcinsimizin ya- raklığını, vatandaşımızın çıplak sir Uni, kendi siyasi kinlerimizi tutuştur. mağa yarar bir kav, kendi bayağı di. leklerimizin yükünü üstüne alır bir palan gibi kullanmak istiyoruz! Bunun neticesi?! Yazık ki onu âr- tık görmeyen ve bilmeyen yalnız kör kütük zekilarin bamhalat gönüller arasında kaldı! Kalemleri elimize niçin aldık? Mil letin işlerini düzeltmek maksadile re yoksa o büyük gayeyi vesile ederek kendi gazetelerimizin kârı yolun koymak için mi? Efendiler, karilere hürmet etmeği bilmek gerektir. O zavallılara uzatıp ellerinden paralarını aldığımız sahife- ler daima yalan, iftira ve küfür işpor- tasmı alacak? Geçen gün söylediği mizi tekrar sorarız: Sıtma, frengi veya veremle mücü- dele eden menedi cemiyet bu nevi vic 'dan, ahlâk ve zekâ ufunetlerile de uğ raşmak mecburiyetinde değil midir? Teknik çok meşru bir faaliyettir münekkit hiç unutmamalıdı ki kendi sözleri de diğer irfanların süzgeç ve kontrolünden geçecektir inkü serbes bir mahkeme olan mat. buatta yalnız yazı yazmayanlar de ğil, adalete işkence eden zalim ve sal tekâr hâkimer de muhakeme edilir! Fazıl AHMET — vekili Dahiliye bugün geliyor ANKARA, 16 A.A, — Da hiliye vekili Şükrü Kaya Bey bu akşam İstanbula hareket et miş ve istasyonda Londra bü i Ferit, birinci umumi müfettiş İbrahim Tali Beyler