2 Eylül 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

A? EYLÜL — 1930 lEr EGRAKMKE lli üPU y n dönlmir , ea a elir HABER — ÂAkşam Postası LEFONİRADMO Ingılız Başvekili diyor ki: “Tecavüzün kökünü kırmağa azmettik!, İngiltere ve Fransada | Sefe”berlik başlıdı Çâmnerlayn sulhu kurtarmak yolundaki gayretlerinden dolayı Musolınıye şükranlarını bildirdi 2 —İngilterede —dün ı;eferberhk ilân olunmuş - h * den 45 yaşına kadar bü- ı seferber edilecektir. & > ; Ordunun, doönanma. İt bütün hava küuvvetlerinin % emrini imzalamıştır. dar, vaziyete mütcallik _ takırn beyannameler da- h 'hnı“imıştu- Bu beyan- , htl“îun akşam resmi gazete- ; %Gtmış ve İngilterenin : ç.m da, duvarlara asılmıştır. ! 'ıl _ lNı'lııy,rııııı nutku Ü, Ve Lordlar Kamaraları ““m geç vakit fevkalâde o. ,.:Phnmışlardır h. Kamarasımnda Başvekil hyll kısa bir nutuk söy- ıug'ıliz Başvekıh sözlerir Sümle ile 'başlamıştır. '"5 Ü Başlamakta olan harbin | Eı:h' bir tek adama, ihtiras 'üıiy: sefalete boğan Al 'Ölieıi Hitlere racidir.,, » bundan sonrar 18 den ! bütün erkeklerin . se- j edileceğini bildirmiş ve f 'J_" * demiştir ki: jy Dünku görüşme esnasında, * Pq% trop, Alman teklifleri. a & büyük elçisine bildir- _ — Ve Berlin sefirimiz Hen” a bu tekliflerin kopyesini. *N imtina etmiştir. İngiliz » bu tekliflere ancak rad. ıtüla keıbctmıgtır Hender- ı%& eğer her türlü teca. €tinin nihayete ermesini Yldakı Alman kıtalarının __. Hhheıim garanti eden tat: ; r';ıı B |teminat verilmezse, Ükümetinin tereddütsüz, yerine —getireceğin" lini haberdar eylemiştir.., Ga damız — tamamlanmıştır. Nen bütün tedbirler alınmış. Yetimiz 1914 teki vaziyeti hhl edilemiyecek derece- l:)"'ıl—'- hava, kara kuvvet. __f Mh'himıyle hazırdır. h Müdafaa teşkilâtrmız mü- 1 K ir. Bütün kadrolarımız | ı '.Neexl:şılqugzmxz vazife ç büyük olduğu için | ği:“"etledmizı bu vazifeyi îı,_m cağız. : dikkat bir nokta _ğ 'ı"kt. kaydetmek istediğim Kt * Son buhran sırasında, İk için elinden gelen "Ptn Sinyor Musoliniye bıldırmektır savaş son derece f'ıu:"imy Fi Abamü ' rellle; ihtilâfimız yoktur. O. bir lıi..ü“ kabahati başında na. ükümet bulundurmak - ' buhrandan diğerine atlı - MT hi'-mik istemediğimiz için DÜ ha * giriyoruz ve tecavü Şt Ü kırmıya azmetmiş bu %3 Mücadelenin sonunda a ffak olursak fedakâr- 'ı. » , ? boşuna gitmiş olmıya * Szlerini şöyle bitir- | müessir surette yapılması için,, 500 İ rııarasmdaq ta — Şürasını temin ederim ki İn- giltere, vicdanı müsterih — olarak, dominyonların yardımı ve bütün dünya ekseriyetinin manevi müza- heretile, sonuna kadar mücadeleye devam edecektir.,, .500 milyonluk harp tahs satı Başvekilin beyanatından — sonra Avam kamarası, müttefikan, “İn- yilterenin müdalaası, nizam ve asa- ,işin idamesi ve herhangi bir harbin milyon İngiliz liralık bir — krediyi kabul etmiştir. Lordlar kamarasında da haritiye nazırı Lord Halifaks Çemberlaynır nutkuna benzer bir nutuk söylemiş- | tir. Lonrdalar bu toplantıya — askeri üniformalarını giymiş olarak gelmiş lerdir. Lortlar kamarası bilâhare i- ki muhalif şefinin hükümet siyase- tine tamamile müzaheret — eden be yanatlarını bildirmit ve Avam ka- ip edilerek. .. gelen| umumi selerberlik ile askeri kredı hakkındaki kanün projesini tasvip eylemiştir. Müzakereleri gece saat 23,50 ye kadar devam eden Avam kamarası bugün tekrar toplanacaktır. İngiliz işçi partisi iera — komitesi yugün öğleden sonra bir beyannd- me neşrederek işçi partisinin hükü- mete tâm müzaheretini temin eyle- miştir. Londranın tahliyesine hararetle ve ihtiyarlar şehirden uzaklaştırılır yor. Kanadada Dün Kanadada harp - tedbirleri kanunu r-: iyet mevkiine sokulmuş tur. Diğer taraftan Kanada başvekili Mackenzie I"ing bir tebliğ neşrede- rek, bu sabah toplanan kabinenin parlâmentoyu toplamaya ve İngil- tere bir harbe girdiği takdirde Ka- nadanın İngiltere yanında yer al- ması için parlâmentodan müsaade istemeğe ittifakla karar vermiş ol- duğunu - bildirmiştir. Fransada seferberlik Paris, 2 — Fransada umumi se- ferberlik buğün başlamıştır. Umumi seferberlik bütün Fransız arazisi ile Cezayirde, Fransız müstemlekelerin de ve diğ: arazide yapılmaktadır.. 89 Fransız vilâyetinde, arazisinde ve Cezayirin üç vilâyetin de bu münasebetle örfi idare ilân e- dilmiştir. :,Ayan ve mebusşan meclisleri bu- gün saat on beşte (Türkiye saatile on yedide) içtimaa çağrılmıştır. Başvekil Daladye, dün — harbiye nezaretinde general Gamel'ni kabul etmiştir. Fransız komünist partisi mebu: san meclisi grupu, — bugün bir be yanname neşrederek, — hürriyetleri, millt istiklâli, demokrasi prensiple- rini ve medeniyeti müdafaa etmek üzere Hitlerci faşizm — tecavüzüne mukavemet için ön safta yer almak devam edilmektedir. Evvelâ mil- yonlarca çocuklarla kadınlar, hasta hususundaki sarsılmaz azimlerini bildirmiştir. ilk te numaralı tebliği: L eylül 1939 sabahı şafakla bera- ber, beklenmedik hava ve kara kuv vetleri hücumu ile, Almanlar, evvel- ce ilânı harp yapmadan, arazimize girmişlerdir. Sabah erken yapılan Alman hava iaaliyeti şudur: Alman tayyare kuv- vetleri, Polonya arazisinin muhtelif noktalarına muhtelif hücumlar yap mıştır. Alman tayyarecileri, Austov, Torun, Tunel, Krakov, — Groono, Trebinia, Gdynia, Jablo, Tov-Ma- zovieski ve Katoviçe — mevkilerini bombardıman etmişlerdir. Alman hava kuvvetlerinin bombardıman ettiği şehirlerde, sivil halk arasında ölenler ve yaralılar vardır. Kutna civarında sivil halkı tahliye — eden bir tren, mitralyöz ateşine tutulmuş ve bombardıman edilmiştir. Grod- noda katolik kilisesi, Bialapodlask- da ortodoks kilisesi harap olmuz*ur IDevam — eden bombardımanda, Gdyniaya şiddetli bir tayyare hücu- mu yapılmıştır. Nowydwok, Ostrov-Mazocieka, Te-| İzev, Buck, Zambrov, Radomsko, kk 7, Flkat mücadeleye terte- ıw giriyoruz ve bü. 'M bizimle beraber ol- | | Leh - Alman harbinin ilk günü Muharebe - vaziyetine dair bligler 16 Alman tayyaresi düşürüldü Varşova, 1 (A.A.) — Ordu baş-|lılar iki tayyare kaybetmiştir. kumandanlığı genelkurmayının bır| Karadaki harekât: Hava hücumları ile ayni zaman- da, Alman kıtalarının harekâtı da başlamış ve bu kıtalar hudut mın- takasının bir çok noktasından Por lonya arazisine girmiştir. Hudut mıntakasındaki çarpışmalar devam etmektedir. En şiddetli çarpışmalar, Silezyadadır. Harekâtımız esnasında, şimdiye kadar topçu ateşi ile bir düşman zırhlı trenini tahrip ettik, — Birkaç tank hareket etmez bir hale konul- du, Birçok harekât noktasında esir- ler aldık. Danzigde, Vesterplatteye yapılan üç Alman hücumu geri — püskürtül- müştür. Öğleden evvel, Slovak arazisinden gelen Alman tayyareleri, üç defa Lvov şehrini bombardıman etmiş tir. Hasar yoktur. Hava taarruzları Varşova, 1 — Lehistanın devlet merkezi dün sabah saat dokuüzbu- .| çuktan itibaren bir iki saatlik fasr lalarla akşama kadar altı defa AL- man tayyarelerinin hücumuna uğ- radı. Müdafaa — bataryalarının ve Bugünkü çarpışmada 16 Alman tayyaresi düşürülmüştür. Polonya- Leh avcı tayyarelerinin mukabelesi sayesinde düşman filoları şehir üze- Belford | .. Anlatan : Dr. NİHAT REŞAT “— Feddal!,, Dedi, Oturdum ve beş altmı EKavas, arabacıya döndü: “— Yaliahi Emrini verdi. Oh, artık gidiyor , duk! İşte bu iki kelime, “Faddal,, ve “Yallah,, hayatımı kurtarmıştı! Yan sokaklardan, hızlı hizlr döne dolaşa, limanm tenha bir yerine geldik, Orada bekliyen kayığa at - saydım. İngliz Kralının Cumhurre:simiz İnönüne mesajl Ankara, 1 (A. A,) — Bu gün saat 16 da Reisicumhur, İngil- tere Büyük elçisi Sir Hughe Enatebull — Hugessen'i kabul etmişler ve hariciye — vekilinin huzurile elli dakika nezdle- rinde alıkoymuşlardır. Kabul esznasmda İngiltere büyük elçisi kral altıncı Georg hazretlerinin reisicumhura bir hususf mesajını tevdi ötmiştir. Mesajım meali şudur: “Zatı devletlerine hararetli selâmlarrmı iblâğa vesile olan bu fırsattan çok memnünuüm, Memleketlerimizin —bu endişe. H anlarda dostluk rabrtalarile biribirlerine kaviyyen bağlı ol- duklarımı görmekten çok de- rin mahzuziyet hissettiğimi te- min ile bahtiyarım, , Li selâmlarınm Kral hazretleri- hazretlerinin — dostane mesaj. larmdan çök mütehassis olduk- larmı ve bilmukabele hararet- OH selâmlarımiın Kra ihâzretleri- ne iblâğmr ve bütün dünya L çin ıstırablı olan şu zamanlar- da Türkiye ve İngilterenin bi- ribirlerine dostluk rabrtalarile kuüvvetle bağlı — olmalarmdan kendilerinin de çok memnün olduklarmm ilâveten- arzmı büyük elçiden Tica etmişler- İÇERDE: * Dün belediye iktisat müdürlü- ğünde değirmencilerin iştirakile bir toplantı yapılmış, un çeşnisi ü- zerinde goruşulmuştur * Ayazağa köy yatı mektebinin | tesisinden vaz geçilmiştir. Hazırla- nan binada inşaat usta mektebi a- çılacaktır. * Ortamektep muallim muavinli- ti imtihanı dün üniversitede yazılı olarak yapılmıştır. Tarih coğrafya- ya 30, türkçe ve edebiyata 62, fran- sızcaya 56, ingilizceye 32, caya 10 kişi girmiştir. * Vali muavini Hüdai Karataban dün akşam Ankaraya gitmiştir. Ya- rm hrimize dönecektir. ç aylıklarm dün Emlâk ban- kasınca tevziine başlanmıştır. * Motörlü kara nakil vasrtaları- nım muayenesi bitmiştir. 2b vasıta seferden menedilmiştir. * Süleymaniyedeki dökmecilerin Haliç sahillerine nakli Kati olarak kararlaşmıştır. rinde beş dakikadan fazla kalama- dı ve büyük bir zarar yapamadı. Halk soğukkanlılığını muhafaza etmekte, kadınlar ve çocuklar bile gönüllü olâarak sığımak kazmağa çar lışmaktadırlar. Şehirdeki ecnebi tebealar mensup oldukları sefarethanelere — iltica et- - mişlerdir. Bu arada — Varşovadaki üçyüz kadar Türk de sefaretimize iltica etmiştir. Tayyare defi topiarı, Vargovaya 30 kilometrelik mesafede bulunan Vock'da bir Alman bombardrman tayyaresini düşürmüştür. Bir Alman tayyaresi Gdynlia ci - vyarımda kâin Puck kasabasındaki hava meydanmı tahrib etmek mak. sadile bomha atmişsa da hiçbir ha- Bar ika edememiştir. Polonya Po - | | ladım. Az sgonra, açıkta duran bir geminin gövertesindeydim, Vapu - run kahvecisi beni teslim aldı. He, men baş gövertedeki kahve ocağıma götürdü, Burası, ufacık ve dar bir yerdi, — Ne yapryorsun? Demeğe vakrt kalmadan, kapıyı üstüme kilitledi ve: “— Sesini çıkarma ha!,, Discurunu vermeği de unutmadı. Bu dar ve karanlık yerde ne ka- dar kaldığımı bilmiyorum, Saatler geçiyor, fakat kapıyı kimse gelip açmıyordu. Nihayet havasızlık ve korkudan bayılmışım. Gözlerimi açtığım zaman, kendi- mi bir kamarada buldum. Yüzüm, gözüm kahve telvesi içindeydi. Me- ğer bayıldıktan sonra yere yuvar . lanmış ve kahve fincanlarmm yı - kandığı kirli leğenin üstüne yüzü - koyun düşmüşüm! Vapur kalktık - tan sonra gelen kahveci, beni o va- ziyette bulmuş, Kucağma aldığı gi. bi kamaralardan birine götürmüş! Halime acıyan bir rum da yardı. ma koşmuş! Hiç unutmam, o adam, elindeki mandalinayı bana kokla - tıyor ve bir yandan da: "“— Mi fuvase vire, mi Tuvase VİTO , ..>ş Diyordu! Biraz kendime gelince: — Neredeyiz? Diye sordum. Bana yardım eden rum yolcu, yine elinde mandalina: “— Denizdeyiz vire, gidiyoruz vire, mi fuvase, mi fuvase!,, Sözlerini söyledi. Dışarı çıktım. Hakikaten gidi - yordnk' Geniş bir netes aldım, Âr- tık kurtulmuştum! Ve Profesör doktor Nihad Reşad Belger sözlerine devam etti: — Asabım yatıştıktan ve heye . canım geçtikten sonra düşünmeğe başladım, Ne yapacaktım? Bindi. ğim vapuür, Kıbrısa uğruyordu. Ni- hayet Larnakaya çıkmak kararmı verdim, Şafak zamanı, Kıbrıs adası ufük- ta göründü. Selim II nin nefis şa - BELGER Yazan : SABİH ALAÇAM rablarını bol bo liçebilmek için, fef | hinden ayrıca zevk duyduğu bu adı hakikaten güzel ve şirin bir yerdi Fakat o kadar yeis verici şartlar i çinde seyahat ediyordum ki gözüme her yer karanlık görünüyordu. " Bir saat sonra, gemimiz Larna. ka limanma girmiş bulunuyordu. Süvariye, mandalina ile beni ayılt- mağa çalışan ruma teşekkür et - tim, Kahveciye de bahşişini ver dim, Küçük bir sandala atladım, Ar tık Larnakadaydım, Larnakada yapılacak bir şey yok. tu. Lefkoşeye gidebilmek için he- men bir vasıta tedarik ettim ve yo- la koyuldum, Larnakadan ayrılma- dan önce, İngiliz polis komiserliği tırı.fmdın ifadem almmış ve Lef. koşeye hareket ettiğim de Kıbrıs İngiliz valisine bildirilmişti. Lefkoşede ilk tanıştığım rzat, Necmhuri siminde bir Lübnanlı katolik oldu. Bilâhare, maszon teş- kilâtma mensub bulunduğunu anla- dığım Neecmhuri, maceramı dinle - dikten sonra, beni teselli etti ve: — Sizin gibi münevver Türk gençlerine yardım etmek insani bir xXazifedir. Diyerek para bile vermek istedi, Necmhurinin cömertliğine ve İnsa. ni duygularma — teşekkür etmekle beraber, paraya ihtiyacım olmadığı nı söyledim. İki gün sonra, kaldığım otele sa- riklı, cübbeli bir zat gelmiş, beni aramış, Bulamaymca; "“Sabahleyin uğrarmı, doktor bey oğlum bekle - sin!,, diyerek gitmiş! Metrdotele: — Bu sarıklı, cübbeli zat kim? Diye sordum. — Müfti efendi! Cevabmı verdi, Benim, müfti efendiyle hiç bir münasebetim olmadığı için, bu na- gihani ziyareti hayretle karşıladım! Ertesi sabah, erkenden yattığım odanm kapısı — vuruldu, —Açtım, müfti efendiyle yüz yüze geldik! Hazret: — Seni rahatsız ettim doktor bey oğlum, Diyerek şişman göğdesini koltuk lardan birine yerleştirdi ve kısa bir başlangıçtan sonra, maksada girdi. Müfti diyordu ki: ( Daha var) da RAŞİT RİZA E. SADİ TEK TİYATROSU Bu gece Teueba- şında Saçlarından — ulan: 4 perde Pazartesi Bağlaı başı Halede meranyasında kâin Zukov mevklii de bombardümman edilmişse de, atı- lan bombalar bir güna tahribat vu kua getirmemiştir. Nihayet Podiaskada kâin Biala şehrine karşı da Alman tayyareleri tarafından bir tecavüz yapılmıştır. Maksat, bu şehirdeki tayyare fab- rikasmı tahrib etmekti. Bambalar, hedeflerine isabet etmemiştır. Gdynia üzerine de üç bombha a . tilmıştır. Bombalar, denize di.'ıamüg— tilr. Alman telizi Berlin, 1 (A.A.) — Umumi! ka. rargâhın tebliği: Silezya, Pomeranya ve Şarki Prusyada yapılan askeri harekât esnasında, ilk günün bütün he. deflerine varılmıştır. Dağlardan ilerliyen cenup kıta- iiları, Neumarkt - Sucha hattına varmıştı. Machrisch “ Ostrau'un cenubunda, Teschen civarında Ol. so geçilmiştir. Endüstri mıntakasının cenubun da: kuvvetlerimiz, müfrezeler ha. linde Katovice hizasına gelmiştir. Silezyadan hareket eden kıtaları - mız Techentochau — istikametinde ve bu şehrin şimalinde ilerlemek- tedir. Koridorda kıtalarımız Braheye yaklaşmaktadır ve Nakel civarm: da Netzeye gelmiştir. Graudenzin yanında çarpışma devam etmekte. dir. Şarki Prusyada hareket eden krtalarımız, Poloriya arazisitin ol dükça içerisinde harp etmektedir. Alman tayyareleri, ezcümle Bab nel, Putzig, Grauüdenz, Pozen, Plock, Lodz, Tomaszon, Radom Buda, Katoviç, Krakau, Lemberg Brest ve Terspolda tayyare mey: dan ve karargâhlarını bombardı man etmiş ve askeri müesseseler tahrip eylemiştir. Harp gemileri, orklunun ilerle mesine mahsus bir tarzda yardın etmiştir. Bir çok tayyare kuvyetlerinli merkezi ve garbi Almanyada bu lunmasına rağmen, ÂAlman tayya releri, Polonya havasma hâkimdir Alman deniz küuvvetlerinin bi releri, Baltık Denizini empiyel altına almak için Danzig körfez önünde vaziyet almıştır. Neufahrvasserde demirli bulu nar. Sclesviy . Holstein mekte gemisi, Polonyalıların işgali al tında bulunan Vesterplatteyi bom bardıman etmiştir. Gdynla limantı da tayyareler ti rafınldan bombardıman edilmiştii