1 Temmuz 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

ş z HABER — Alışam Postası Çek milleti, Almanya'nın karşısında aşılması kabil olmıyan ZAimanya, bir harp halinde mak < mecburiyetinde dörlle birini 4 ” i 4 i * ” * 4 ” f r reillet Almanya bu İmez, nu anlamadı, Çe ke yayı : si) stedi. İ ca, Daha ya © ık kald gi ma 7 5 lâ ve #lerine de gittikçe daha emez. Hattâ, bi Bohemyada asker bulun - mak mecburiyetindedir. Bu suretle, Almanya 1939 mar) tndalj Hareketi ile kendi evinde k € bir düşman kazanmış oldu, Münihten sonra Münihten sor 1. Garp e A- vüsturyanın ilhakını tanımamış- lar, Ah almasını zaf anın Südet arazile kabul etmekle kalman ş- artık Çekoslovakya, lardr, Ogün ibaretâi, Nihayet bir gün Beneşin yerine Hacha| da-| i üzerine Berline gittiler ve o- clan cumhurreisi iye nazırı, Hitlerin feci bir sahne cereyan etti yazdığı bir kâğıdı imzalamıya mecbur oldu * İki adam Hitlerin İar, Hitler, münakaşanır. faydasız derhal oda. Çek devletinin mü- olduğunu söyliyerek dan çıkmıştı messilleri Hitlerin adamları ile saatlerce boşuna mücadele ettiler, bir netici varamadılar, Prağın bombardıman edileceği (o tehdidi bunun yerine harp ha-|& İAlhanlar “ön seneye kadar Çek nüfusunun ABAMARAMAKAMAA Almanyaya nakledeceklerini ve | karşısında, Hacha İ bayılmış ve doktorlar gelmiş Nihayet uzatılan kâğıt im- ralandı. Daha doğrusu, zorla imza Ertesi gün de Alman ordur Çekoslor a Peragı işgal memlekette bir tek Çe. koslevak yoktu ki bu muahedeyi ul etsin. Hariçteki Çekoslo- r da şiddetle itiraz ediyorla İ sefirler ve konsoloslar cumhürreisi ali ve giriyor Fakat İva vazifeleri ni Almanyaya terke taz solmıyor İlardr. Almanya son derece büyük bir hata işlemişti. O zamana (kadar milletlerin kendi istiklâllerine sa. esasını ihlâl etmemiş , Halbuki şimdi bu- nu şçiğnemiş ve “hayati saha,” ya geçmişti, Almahlaştırma Bununla Almanya, ele geçirdi: ği şeyleri tehlikeye koymuş olu. İ yordu. Zira, feleğin çarhı dönü - yor. Yarın Litvnyalılar, “hayati| ha,, diye Memeli isteyebilirler, | Çekoslovakyann tabii. hudutlar. içinde bulunan Südet mmtakası - , hayati saha olmak yle temiye hakkı olacaktır. Hattâ, Roma (anlaşmaları İle “İvaktiyle Avusturyayı, Macaristan: ctrafı toplamış olan İtalya bi- » hudutlarınm ve Triyeste lima. nının muhafazası için kendisine) İ müstakil bir Avusturyanın Jüzu-| mu olduğunu, kendi hayati saha- bulunduğ sının da şimalinde leri sürebilir. Fakat Almanya daha fena yaptı, işgallerinin hemen ertesinde şid- detli bir Almanlaştırma siyasetine girişti, Bugün Alman polisi Çek polisini hiç mesabesin: indirmiş. r ve Bohemya ile Moravyayı 1914 den evvelki bir Kameron gi- İbi idare etmektedir. Çekoslovakyaya yerleştireceklerini sanıyorlar Alman İrevevev ev vere Alman polisleri sokaklarda ö- nüne geleni durduruyor, üzerini Jatiyor, Takibatı arttırılıyor. Tec, tit kampları adam almıyor, Çekos- lovakyanın sınai mmntakalarında, ikaları kapıyorlar, bütün işçi“ leri çıkarıyorlar. Sonra fabrikalar tekrar açılıyor, fakat bu sefer AF man işçileri çalışmıya başlamıştır. On binlerce Çek işçisi Çekos. Jovakyadan Almanyaya .. naklolu- nuyor ve bunların yakında, çocuk lariyle ve karılariyle beraber, binlere (o çıkarılacağı söyleniyor. Tabii Almanya da bunlarm Çekçe konuşmaları (o yasaktır, çocukları da Alman mekteplerine girecek, Bu suretle on seneye kadar Çek nüfusunun dörtte veya üçte bi: ni Almanyaya nakledeceklerini ve bunun yerine Çekoslovakyaya Alman yerleştireceklerini zanne“ İ diyorlar. Ayni zamanda, Çeklerin yulaf. ları, buğdayları, arpaları da mü- sadere olunuyor. Çekoslovakyada | un kalmıyacakmış, ne ehemmiye- ti var! Yani memleket tam mâna“ siyle soyuluyor, Leh eyaletlerinde Alsas yahut | Lorende takip ettikleri siyaset. . j Rusyanın Baltık memleketlerinde, Pinlândiyada, Lehistanda, Ukran- yada takip etmiş olduğu siyaset, | Habsburglar da Bohemyada uzun zaman bu siyaseti takip ettiler. Ve bütün bu siyasetler akamet- le neticelendi. Şüphesiz, bu sefer Çekoslovak- yanın karşısında Habsburglardan son derece daha metodlu ve daha şiddetli bir düşman var, Fakat u nutmıyalım ki Habsburgların zul mü asırlarca sürdüğü halde, on do kuzuncu asrın ortasında bir iki vatandaş kalkıp Çek dilini kullan mak için, bir cereyan açtığı za - man etraflarına derhal kütleler toplamağa muvaffak oldular. On dokuzuncu asrın başında Pragda herkes Almanca konuşuyordu. Bu sene ise Hitler şehre girdiği 2x man nüfusun yüzde 95i Çekçe konuşmaktaydı. Ayni siyasetin Alsas Lorende ve Leh eyaletlerinde muvaffak o- lamamış bulunmasına rağmen bel- ki Alman siyaseti yirmi beş veya elli sene sonra bir netice verir, fa” kat her halde bu, çok uzun bir za- man meselesi Halbuki, Alsas Lorende olduğu| “Hâmiler,, in tabiatına göre, sert bir siyasetten yumuşak bir siya sete geçilecek, sonra tekrar bir siyaset tutulacak, ve b den de bir netice alınmıycak, seki birin) Almanyanın karşısına çıkan bir mania Bu suretle, Çek milleti Alman- yanın karşısına bir mânia. şekl Almanların eski siyaseti | Almanların tıpkı harpten evvel) , Bohemyada da ister istemez, 1 “hassa iktmadi mahiyeti haiz papaya. de ok de dikilmiş bulunuyor, hem hemen hemen aşılması kabil mıyan bir mânia Evvelâ, maddi bir mânlia, sonra da manevi.. Bugün Çeklere yapılan muame- le çok geçmeden komşularını a- yaklandıracak ve hattâ daha şim” en ayaklandırdı Bile. Ev Slovaklar. Slovak başvekili Rahi in rahip Helinkann Tirzo kendi yerine geçmeyi ve bu sıfatla Berii- düşündü .. da» etmek himayesini istemeyi Fakat elde ettiği şey milleti €sir ha büyük bir zulme oldu. Bugün okalar bunu görüyer lar ve Çek milletinin başmda bu- lunanlar kadar kendi hükümet 2 damlarının da hatalarını takdir ediyorlar, Çekoslovakyanın — inkurazından Macarlar istifade etti, Lehliler is- tfade etti. Fakat onlar da biliyor lar ki . onlar gibi Yugoslavlar ve Rumenler de biliyor * Almanya, elinden gelse, onların kimiyeti altına alacak. Bu şerait altında, meslâ Hırvat- larm Slevaklar gibi hareket yeceklerini ve Maçekin gidip Sırplara karşı Almanya: himayesini istemiyeceğini o düşü- nebiliriz. hepsini hâ- etmi” Berline Almanya ve ırkçılık Bugünkü Almancılığın esas o. İrk mefhumu önümüzde du- | Fup duruyor. Onun için, bütün bu milletlerin Almanlarla tulmadıklarını müsavi tu gin: bilmeleti ım, Irkçılık, AL | manya bir efendi memleketidir, İ diyor. Güzel, Fakat hangi Tuna-| k ve ya Balkanlı esir olmak ister?| mişe benzemiyor. Avrupa bugünkü şaşkın vazi- yetinde bulunmasa ve kendini si- Jlahlanmıya vermiş olmasaydı, bil. “İziyeti oldukça fçna tutulmıyacakla- | yor. birjler miydi? "Alman askerlerinin Çekoslovakyaya gi siyaset tutabilirdi. Bu mea Münühten sonra, Çekoslovakya, Macaristan, Romanya ve Yugos -| hayatımız lavya vaziyetini bir federasyon ha| linde bir araya toplatır ve bir ka nalla Renle bağlanacak olan Tu na yolu da bu federasyonun mih. verini teşkil ederdi. Şüphesiz, bu, zaman mütevak- kıf bir siyasetti, Ik bakışta bunun benzerliği) AL *| nüfuz siyaseti ile hiçbi yoktur. Belki diyecekler ki ne gidip Çeklere karşı Almanyanın | manlar bu siyasetten memnun ol- mazlardı yanın işgal ilhakından sonra olması itibariyle, | Onun için, Çekoslovak. bilhass Avusturyan, üzerinde büyük bir za yaptı, | İ Acaba bundan, Almanyanın va-| da hükümet! onu zaferlerle beslemiye mecbur. dur hükmünü çıkaramaz mıyız ?. Almanlar fer tesiri Napolyon Fransayr, böyle ferlerle doyuramamış ve memle- ket çok büyük teşebbüslere giriş. mekten pek çabuk bıkmıştı, Sonra, za” farzedelim ki, geçen mâfttaki işgal sadece Alman mille tini oyalamak maksad: ile yapıldı. O halde demek Almanya bir diğer işgal, bir diğer zafer ihtiyacında? Mukavemet kendini gösteriyor Halbuki, Lehistan mukavemet ediyor. Ai muvaffak ol anyanm Danzig işinde ağı şüpheli, Şehri t Lehistan kendi top. ile Danzig arasındaki bü- lir, mukavemet alabilir, fakat ları tün münasebatı kese Romar edi ya da Yugoslav kral naibi prens Pol da son Berlin seyhati esnasında mukavemetinden bir şey kaybet. Çekoslovakya faciası olmasaydı Lehistan, Romanya ve Yugoslav” ya bu şekilde mukavemet edecek. Şüphesiz hayır. bir maniadır üç memlekette birer parti teşek” kül edecek ve Berlinle anlaşma için bir sigortadır diye- ceklerdi, İtalyada Musolininin ve Ciano- nun Alman dostluğu siyasetine karşı günden güne arttığı görülen bir muhalefet vardır. Bu muhale. fetin de Çekos ada olup bi- tenleri görerek baş göstermedi. gini kimse iddia edemez. Onun için, tekrar etmek Almanyanın Bohemya yi da karşılaştığı müşkülât çok büyüktür ve bu müşkülât hesap. sız hareketleri, şiddet göstermek hevesi ile başına saran, gene ken* disidir. ki, Alman de gidiyor, bu “İnüşk kçe daha fazla arttıracak hareketlerde lunu, yor, Bu İyi müşahadeleri olan kim seler her gün biraz daha anlıyor. lar ki, eskiden Rusya için Lehis- tan neyse bugün &e Almanya için Bohen odur. Ne 1938 eylülünde, ne de 1939 martında Almanlarla Çekler ara. sında nasıl oldu da harp çıkmadı diye hayret edenler oldu. Yanlış, Harp çıkmadı değil, çıktı. Fakat İ muharebe olmadı. Bu de İtalyan n arasındaki devre 1966 kadar de" vam ettikleri harp gibi, bir beyaz hârp. Denetilir ki İtalyanlar 1919 da da Almanlara karşı ayni şekil, de bir harp açmışlardı. Rusya Lehistan hari 4 kay öği gibi Avusturya Macaristan da bu harbi kaybetti. İngiltere de ayni şekilde İrlanda barbini kay- betmiştir, Fakat onunki daha ki, barca?, Onun için, Almanyanın geç Bohemya harbini kaybeden ceğini düşünebiliriz. — (La Tri. Her | bune des Nations). b Fim