1 Temmuz 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

HABE 'R — Akşam Postası I TEMUZ — 1949 | Mecliste dünkü müzakereler N ; İİ iniş ve bunun neticesi olarak Tür > i' ii Ankara, 1 (Hususi) — Büyük Millet Meciisi dün Şemseddin Gü. naltayın başkanlığı altında iki cel- 8e ökdetmiştir. İlk celseda dahiliye vekili Fatk Öztrek gelen evrak a- rasmdâ bulunan Hataya ait kanun. larm öhemmiyetine binaen alâkalı encümenlerden teşkil edilecek muh telit bir encümen tarafından tetki- kini istemiş ve bu teklif tasvib olun muştur. Bundan sonra rumameye dahil birçok meseleler müzakere edilmiş ve kısa bir tatili müteakip ikinci bir celse açılmıştır. Bu celsede Hariciye Vekili söz alarak Ha, tayın Anavatana iltihakmı temin eden mükavele ve merbutatının müstacelen müzaketesini İste . miş ve bu münasebetle verdiği i. zahatta iki taraf srasmda bu yerde Hatay devletinin hududu içinde bulunan üç Ermeni köyü. nü, tarlaları ve topraklarile be. râber Suriyeye bırakır. Bilmu. | kabele şarkta Kömüind köyü de. nilen bir köy vardır. Bu köy hu. düdun tesbiti eshasşnda hakika. İten akıllara sığmıyacak kadar fedakârlik göstermiş, bütün köy halkı gündüzleri eksperlerin, as. kerlerin koymuş olduğu hudut taşlarını ve işaretlerini gece kal dirarak kendi köylerini Hataya ilhak edecek bir sufette mi madiyen tadilât yapmışlardır. (Bravo sesleri, alkişlar). İşte ve kâğıt üstünden topra. ğü nakilleri arasında Türklüğe, Türkiyeye ve Hataya rabitasını köyünü tamamen Türk toprak. ta fillen isbat etmiş olan bu Türk|' 1 mesele Üzerinde geçen müzake .| larına birakacak bir şekilde tas . relerin çetin safhalar arzelmesi. | hih edilmiştir. (Alkışlar) Diğer © nerağmeri her iki tarafın da kar. | bir tashih Hatay dahilinde uzun glıklı hüsnüniyet göstermiş öl «| mesafeler üstünde güzel bir yol duğunu bilhassa tebarüz ettir sİvardır ki, bu yol hududun tes. biti esnasmda kismen Suriye kiye — Fransa arasmda varılan | topraklarında kalmış bulunuyor. #nlaşmanm ebeimiyeti üzeritide | du. Fransizlar bu yolun tama - durmuştur. Bu işahatı bir çoklmen Türkiyeye ve Türk toprak . hatiplerin Hatayın Atavatana'ları dahilinde kalıcı bir surelte kasvuşmasından dolayı duyulan | hududun tashihine muvafakat et. heyecan ifadeleri takip eylemiş. | mişlerdir. tir. Arzettiğim gibi hudut üç nok. Muahedelerin tasdikine âit ka. |ta üzerinde tadilât yapıldıktan nun reye konularak 394 rey velsonra yeni Türkiye hududu bu mevcudun ittifakile tasvip olun. | tadilâtı ihtiva eden Hatay hudu. muştur. du olacaktir. Hariciye vekili Şükrü Türk olmak istemiyenler ae Hataydan çıkacaklar pe verdiği Diğer bir hüküm, Türk olmak istemiyen gayri Türk anasırdan Türkiyo-Pransa arasnda İzeialâ-| yim varsa altı ay içinde mahalli san ve Türkiye ile Suriye Arasın. | hilkümete müracaat ederek bu daki arazi meselelerinin Kati BE. | arzumu, bu hiyar halkını isti, e haline Da riyal edetektir. Böyle hiyar hak. 'eresi münasebel & 5 kmı istimal edenler de nihayet yn yn gu iza“) 18 ay içinde Hatay topraklarını verm N i terketme; bur olacaklardır. “— Hariciye vekili Şükrü Straç tamil imi 18 ay sonra. « Oğlu (izmir), arkadaşlar, Hatayı | rr ki, banlar'drtek'alte aydan iti. Türkiyeye inde eden ve bü kâ-| yaren hiiç bir kimse o hakkı İsti. nunla huzurunuza çıkan vesika-| mal edemiyecektir. Ve 15 aydan © lar 7 tanedir. Bunlardan birinel.| sonra da hiç kimse Hatayı ter si. anlaşmadır. İkincisi zabıtma. | kedemiyecektir. Fakat benim ka. medir, Üçüncüsü protokoldur.| naatim öyledir ki, Hataym hal Dördüncü ve beşincisi iki JÂbİL| kayn Türkiyeye göstermiş oldu. kadır, altme: ve yedincisi ©e.| >, alâka odur ki, adeta irk, cins vaplarile beraber iki mektuptur. | farkı olmaksızın bu hiyar bâkkı. Hatay anlaşmasının bu Yedi! amı hiç kimse tarafından istimal vesikası eğer yakmdan tetkik ©. | ağilmiyeceğine ve Hatayı terltet. | dilecek olursa görülür ki Hatayı | miyeceğine kanilm. Eğer terke - Türkiyeye Jade keyfiyeti, Türki. | decekir olursa zaten vatan sine. ye ile Suriye arasmdaki hudut. | sinde bulunmaya lâyık olmıyan «ları tashih etmek yolu İle olmus. | kimselerdir ki, bu suretle biz de tur. Türkiye ile Suriye arasmda. | bir safra atmış olacağız. Bunu © ki hudutlar bundan sonra Suri. payi eden bir hliktim de yazl . “ye ve Hatay arasındaki hudut .| Jar olmuştur. Hudut yolu ile Ha. tayı Türkiyeye almak eiheti biz . zat bizim tercih ettiğimiz bir ci, het olmuştur. © © Çünkü 921 mukâvelesini Fran sızlarla yapmıştık, bu mukave. “leyi de Fransızlarla yapıyoruz. © Ve böylece hukukan Fransızlar. “la yapmış olduğumuz mukavele. leri tashih etmekten ibaret bir hukukt vaziyet hasıl oluyor ki, “böylece Hatay hukukan arayer. © de geçmiş Cemiyeti Akvam mt. “ sahedeleri ve sairleri tamamen ber — taraf edilmiş oluyor. Hatay hududu Hatay için yapmış olduğumuz malarm ikinci hükmü Ha. “taym hududunun tesbiti olmuş. ” tur. Daha Cemiyeti Akvamda © mesele mevzuu bahsolduğu Za - man eski İskenderun Sancağı P nin hudutları esas olarak alm. © mug ve böylece Hatay devletinin tları harita üzerinde ve ya. miş olan hudutların kati ve nihal hudutlar olduğunu İfade eden hükümlerdir. Kati ve nihai oldu. ğü bir kere daha tesbit edilen hü. kümden sonra her İki taraf ken. di topraklarında diğer tarafın emniyet ve rejimini tehlikeye 80. kacak bir surette hasıl olan faa. liyetleri tamamen bertaraf et . mek vaadinde bulunmuşlardır. Bunu takip eden hükümler, mid. deti bitmek üzere olan Suriye — Türkiye dostluk munahedesinin yenisi yapılıncaya kadar yani 040 martınm 15 ine kadar tem. dit edilmiş bulunuyor. Mukavelenin meriyete gireceği tarih Nihayet mukavelenamenin ih. Civa ettiği kuvvetli hükümlerden birisi de, mukavelenin meriyete gireceği tarihi tesbit eden mad İ dedir. Mukavele, meriyetin İki İ tarafça tasdik muamelesinin vu. | kuundan sonra hazırlanacak tas. İdiknamelerin testisi tarihidir. zı ile tesbit edilmişti. Bilâhara İ. | Ancak bu tarihte mukavele muk “ki tarafm askeri heyetleri mari. | bul ve muteber olacaktır. Fakat fetile bir buçuk sene kadar #ti . hiç bir vakit testi keyfiyeti 22 en sıkı bir mesai neticesinde bü! temmuzdan ileriye gidemiyecek. © hudut kâğıtlar üzerinden alına . tir. Şayet giderse 23 temmuzdan topraklar üzerine nakledil . | sonra yapmış olduğumuz muka. şir. veleler kati olarak meriyete gir. ğ Eiyevm toprak üzerine nakle .!miş olacaktır. (Bravo sesleri). 'dilmiş olan hududun yalniz üç| Esasen daha çok süratle mu - naktasmda ufak tadilât yapıldık. ! kaveleyi meriyete köymek Için “tan sonradır ki, bu hudut Türki. | Hariciye Vekâl “ye ile Suriyenin yeni hududunu | Fransa bunu hüsnütelâkki etmi: tı edecektir. tir. Büyük Millet Meclisinde mü. Hatay devletinin hudutları ü .İ kavele tasdik edilince hususi srinde yapılmış olan tadilât Ge. | kurye Ile Parise göndereceğiz. Ve nup, .hududunda..denize yakm hariciyemizce mümkün olan sü. i tertibat almış, | ratle teati edilecektir. - Böylece mukavele 22 temmuzdan çok da. ha evvel mevkii meriyete girmiş bulunacaktır. (Bravo sesleri). Mükavelede diğer bir hüküm Fransızlarla ecnebi tehaalarına &it olup ta Türkiyenin büra hak kındaki mevzuatı Hatayda tat bike başlanılmazdan ev ye lerinde ecnebi dövizler mevcut o. lanlar tedbirlere riayet gartile havfee götürmek bekkma malik olacaklardır. Hataylı ve Sariyeli mütekaitler Anlaşmanın diğer bir hükmü de, Hataylı ve Suriyeli müteka. itler Suriye ka. it maaşlarını aj. tadırlar, Keza bazı Suriyel tler de Hatay kasaların. dan maaşlarını almaktadırlar Çünkü üç hükümet arasında bir anlaşma yapılmıstır. Bu anlaş her biri tekaütlere maaş veriyor. Sene nihayetinde bunlar hakkında muhasebe ya, pılıyor, Mukaveleye koydoğu- müz madde, yarın Türk olacak olan ve çoktanberi Türk bulu: nan Hatay mütekaitlerinin Su. siyedeki alacaklarını ben simek, tir. Kezalik onlar da Suriyeli 6. lup da Hatay tekaüt sand dan para alacak mütekaitlerin hakkı için bizi ibra etmiş bulu. nuyorlar, Bu takdirde herkes kendi te. kaütleriyle başbaşa kalmış bu. lunuyor. Ancak bizim Hataylı mütekaitler için mukavelede her hangi bir ahkâm mevcut olma. mann icabı Yakında tetkik edeceğiniz Ha. tay vilâyeti teşkilât hakkında kanuna bu hakkı muhafaza €. dici hükümler koyduk. Hataydaki bütün Fransız “emlâkini 35 milyon İranga satın aldık * > Bundan sonra mukavelenin Hatay dahilinde bulunan Fran. sız eşhası hususiyeye ve huku. kiyesinin emval menafi ve hu. kukunun satın alınması keyfiye. tidir, Uzun ve mücüdeleli olan bu mevzuda nihayet iki taraf lemek olan ve istikbalde her- hangi bir ihtilâfa mahal verme. mek için Hatayda bulunan bü. tün Fransız emval ve hukuku. nu Türk devleti muayyen biz fi. yatla satın almıştır. Bu muay- yen fiyatın ilk tesbitinde 36 İyon frank olarak tesbit edil. beş milyon olarak konmuştur. Bunun sebebini aynca arzede. ceğim. Fransızlar tarafından bi. ze vaki olan ve hakikati ifade ettiklerini söylediklerine göre. bize geçen emval, hukuk ve me- nafiinin belli başlısmı teşkil € den listeye göz atacak olursak, görürüz ki, Antakyada bir has» twbane vardır, sekiz milyon İrank takdir edilmişti. Soğuk- lukta rahiplere ait bir müessese vardıt. 500 bin frank tahmin e- dilmiştir. Antakya, İskendetun elekt » İrik şirketlerinin bilümum tesi « sat ve menafii vardır, 13 milyon rejisininki bizim bıraktığımız re- ji orada hâlâ yaşamaktadır. İd- din ettiği menafi 3.700.000 franktır. İskenderun limanının bilcümle tesisatı emval, hukuk ve menafli için 6.800.000 frank enmiştir. Kezalik bizde öm- rü hitam bulmuş olan fenerler şirketinin orada bir iki feneri ve İtesisatı vardır. Bunun için de bir milyon frank takdir edilmiş- tir. Cezayir ve Tunus bankası. ahalide 1.800.000 frank ala. cağı vardır at bu İHatay hükümeti : zamanında Hatay hükümeti üzerine almış ve halkı bu borçtan ibra etmiş. tr. Hatayın taksit taksit öde. İnn mekte olduğu bu parayı da, bu. itler hakkındadır. Elyevm bazı| dığı için mevzuubahis olmadı. |. mühim maddelerinden birisi de| münasebetle hesaba koymak ve ırkasını kesmek istedik. Uzun bir silsile takip eden bu rakam. yekönu onların müvazi 6. İlarak iddia ettikleri rakama göre 52 milyon franktrı. Biz bunu 136 milyon franka bağladık. Fas ların “İikat bilâhare Lübnanda bulunan iki binayı konsoloshane ittihaz mek için Fransa hükümeti ia idesini istedi, Onun için 36 mil. yön frank olarak tesbit edilmiş lan tediye yekünumuz bir mil. yon frank noksanla 35 milyon frank olarak tesbit edilmistir. Yani Hatay devletinin toprakla. rinm üstünde bulunan Fransız hukuki ve şahsi bütün menefii Jemval ve hukukunu cem'an 33 milyon frastka satın alınış bulu. nuyofüz. Bunun büyük bir kısmını pe. şinen ve döviz olarak ve diğer !bir kısmını da klering hesabiyle tedricen ödenecektir. Bundan şka, arkadaşlar, diğer bir hü. ümle Payasla İskenderun ara. sındaki şimendifer batunm mu. kavelenin meriyete girmesinden İevvel kumpanyalar tarafından İbizim devlet demir yolları ida. İremize teslim edileceğine dair. İdir. Hataydaki | şirketleri hafriyat Nihayet Hatayda birkaç se. | Bedenberi çalışan hafriyat şir. iketlerinin mükaveleye merbut !hakları tanzim edilmiştir. Birisi İlngiliz, diğeri İngiliz ve Fransız, üçüncüsü de Amerikalı olmak iç şirket mevcuttur. Bun- lardan mukavele müddeti en u. İzun olanm müddeti 1941 senesi İnin nihayetinden evvel hitam bulmaktadır. Ve gene hüküm. ler arasında gördük ki,.. bunlar buldukları asari âtikadan sade. İca çift olanlarmı alıp götürmek bakkını haizdirler. ikavelelerinin hitamına kadar dedileceğini. kendilerine edilmiş bulunuyor. Bunlar mü.| nrmamak kabil olamaz. (Bravo sesleri, alkıslar). Hatay davamızdaki hak- kimız ve Fransanın sami- mi hak taraftarlığı Arkadaşlar, bir kere daha sa. bit olmuştur ki Fransa hasmane vaki olan talenleri reddetmek! hüs"“sun#a ne karar kuyvatli ise| dostlarından vaki olan haklı müracaatları tetkik hususunda o kadar hak taraftarıdır. Hatay meselesinde davamız tamamiyle haklı idi. Müracaa tımız tamamiyle dostane vaki oldu ve böylece mesele her iki tarafın şerefini artıran bir hal şekli buldu. Bu meselenin müs allâkta bulunduğu anlarda bu iş tin münasebetini zaman için için yıpratmak ve kemirmekle kalmıyor ve men. faatlerini iki taraf münasebatı. nın bozulmasında görenler bu yara üstüne zaman Zaman 26- birlerini döküyor ve propagan. dalarına geniş bir mecra veriyor lardı. Şimdi onlar bilsinler ki, Sü yara tamamen tedavi edilmiş ve her raşit propagandalara kar- şı kapılar sumsıkı kapanmıştır. (Alkışlar). "undan sonra sulhun samimi yolcuları olan Türkiye ve Fran- lan (Kocaeli) sabir ve tahammülün şok fevkinde üzün #liren müzakere” lerden sonta beklediğimiz büyük müjdeyi nihayet hükümetimiz tasvi binize ar?edilen kanun lâyihasile ver niş bulunuyor: diyerek başladığı sözlerine Hatayın Anavatana ti. hakına sit bu netiğgye varıncaya tatürkürt yirmi sene önce verdiği ilk direktif “Kırk asırlık Türk yurdu esir kalamaz, direktifinin tahakkukuna ait safhalarını izah eyliyerek “hoş geldin sevgili gü- zel Hâtay uzun yıllardanberi seni kucaklamak öz smurlarının içine çekip almak açik ve mütahâtsır duran kollarımızm bütün kuvveti. le seni tâ bağrımıza basıyoruz,, Gi“ yerek sözlerine nihayet verirken Büyük Atanın aziz hatirasmın bir defa daha yâdetmiş ve Mili Şefi- mize ve bu başarıya varan Say. dam hükümetine sevgi, saygı ve nrretlerini bildirmiştir. Muhittin Baha Pars (Kars) Türk milletinin şerefli bir gün da- ha yaşadığın: ve bütün tarihince dâlmâ Şerefli günler yaşamış olan Türk milletinin bu $oü anlaşma İle esasen kendisinden ölan ve mevcut anlaşmaların da bundan yirmi sene önce Türk ve Türkiye alt olduğunu kabul ettiği bir va- tan parçasının oanayurda kavuş. mas karşısında duyulan büyük sa köklü tarihin ve asırların derinliklerinde olan Türk.Fran- sız dostluğunun sulh içinde ve. receği yeni meyvaları toplamak için hazırlanıyor. Türk - Fransız dostluğun- sevince iğaret eylemiş ve bu mes selâ Üzerinde iki taraf arasında, Fransa ile Türkiye arasında, gö çen müzakereler sonunda bir yan. dan bu Hatay işinin hallinden, di- ğer yandan Türkiye ile Fransa a- dan şüphe edenlere bir tavsiye Türk « Fransız dostluğundan şüphe edenlere tek tavsiyem var: Kendi şüphelerini bizim dost- luğumuzu mihenk taşma vur. maya kalkışmaşnlar. Çünkü bu takdirde kendilerini bekleyen yalnız hezimettir. (Sürekli al. kışlar). ki İ Arkadaşlar, tasvibinize arzo- i miştri, Ve kanatime göre cum. ta'namen bütün vaziyeti temiz-| Gene mukavelede yer bul « huriyetimize yaraşan bir eser mamakla beraber bu münase «! olmuştur. (Varolsunlar sesleri). betle geçişmiş olan resmi bir! Bunun tasvibini sizlerden ri- vesikadan da buruda iki kelime'ca ederken derhal ilâve etmili. ile bahsetmeyi faydalı görüyo-| yim ki, hükümetiniz yirmi sene. rum. Fransa hükümeti Suriye-İdir anavatandan uzak yaşayan yi herhangi bir üçüncü devlet! Hataylılarm acılarını umuttur. lehine terketmeyeceğini beyan | mak kararındadır. miştir. Fakat mukaveleye otuz| frank tahmin edilmiştir. Tütün | alacağı! etmiştir, biz de bu beyanatı bi? senet ittihaz ettik. Anlaşma yeni bir kudret menbai oldu İşte arkadaşlar, birkâç keli - me içinde hülâsa ve izaha çalış. tığım vesikalar Hataym kat'i ve mutlak olarak anavatana ka « vuştuğunu tesbit eden senetler, bu söentlere ve bu neticelere va. sl olmak için iki taraf uzun ve çetin bir müzakere devresi ge. çirdi. Evet, arkadaşlar, mü. diğer tarafın işini bozmaya ça- lışmadı. Bilâkis iki taraf işin en iyi bal şeklini ve en iyi hal zamafiını bulmak icin yekdiğeri. ne yardım etti, Ve meselenin meçhul noktalarını karşılıklı ay- dımlattı. İşte bu aydın ve kar. şılıklı yardım iki taraf için çok. tanberi bir zaaf yatağı olan Ha- tay meselesini o şekilde ve öy- le bir zamanda bhalletmiştir ki, bu bal şekli ve zamanı gene iki taraf için yeni bir kuvvet, yeni Sir kudret ve yeni bir nüfuz kay nağı olmuştur. (Alkışlar). Zaten wmümi politikaları İyekdiğerine tamamen müvszi Islah Türkiye ve Fransa Hatay meselesinin halli üstünde yek. ve candan sıkmışlardır ki, bu el. 'erde ve bu ellere bakan gözler. i ürkiyenin nüfuz zaköre filvaki uzun ve çetin ol.| du, Fakat hiç bir vakıt bir taraf| İdiğerinin elini o kadar samimi, in arttığmı da ta- İstiyoruz ki, mektepleri, yol. ları, kanalları, limanları, tica. reti ve ziraati ile Hatay Türkün hudut üzerinde dikilmiş aşılmaz ve erişilmez bir kalesi olsun. (Bravo sesleri, alkışlar). wle bir kale ki o kalenin her taşında Türkün kuvveti, Tür. kün kültürü, ve Türkün mede. niyeti okunsun, Arkadaşlar, daha dün vatani- mızm harici emniyetini takviye İedsn kararlar almiştiniz. Bugün lis Hatayı Türk topraklarma İbağlıyan bir kararı almak üze- resiniz. Sizler bü kararı alır. ken ben de cumhuriyetimizin altmet ve cok uğurlu mezlisinin *w“nde hürmetle eğilerek ve bu vesile ile Büyük Atatürkün bü. yük namınt sevgiler ve saygılar. İa anarak sözlerime nihayet ve- siyorum. (Bravol sesleri, şiddet." li ve süretli alkışlar). Mebuslarımızın heyecanlı sözleri Haridye vekilimizden sonra bir çok mebuslarımız 802 alarak heye anlı hitabelerde bulunmuşlardır. | Bu arada ilk söz alan İbrahim Dib- kadar geçen tarihten ve mücade- İslerinden bahseylemiş ve bu so- nunca varılmak için Ebedi Şef A- İ GRAM SARIY CANLI BA | Bugün Meşhur İspanyol şarkı râsmdâ dünya sulhunu korumak bakımından varılan neticelerin büyük değeri üzerinde durarak sonuçlarının batr memleketlerde. ki telâkki tarzlarını ehemmiyetle tebarüz ettirerek bu bakımdan Türk milletine tevcih edilen itti- hamları. rdideylemiş ve buğün mü aakere mevzuu olan itilâfnamenin tahakkuku için ilk işareti veren Atstürk olmak üzere Milli Şef İn. önlnün idaresinde Refik Saydam hükümetinin sarfetmiş olduğu sar- bizim tarafımızdan muteber ad.'lunan eser Şefimiz İnönü'nün! stmar enerjilerini hürmet ve min. ifade | sıkı emir ve talimatlariyle işlen-| net ile anmıştır. Karısını öldüren adam Bu işi kıskançlık yüzün: den yaptığını söyliyor Kadıköy iskelesinde karısı Be. hiceyi tabanca ile öldüren ve Ay. ten isminde küçük bir kızıda kazara yaralıyan Rifat Enginin ağir cezada görülen muhakeme. sinin dünkü celsesinde müddeiu. mumi Feridun Bagana mütaleâ. smı söylemiş; süçlunün tecziyesi. ni istemiştir. Müddelumumi katilin müda - fnasında ileriye sürdüğü “Karı mı iskelede Orhan adında bir 28- bitle beraber görünce dayanama. dım, kendimi kaybederek vur - dum,, geklindeki müdafaâsmi ye. rinde bulmamış ve kaympederi - nin emlâkini idare için karısının muvafakat etmediğinden kendi - sini öldürdüğünü söylemiştir. Muhâkeme karar için başka bir güne bırakılmıştır. mem ann eli BUCUN | Âle de e 1 — KADINLAR HAPISHANESİ VİVLANE ROMANCE 2 — GÖRÜNMEYEN HAYDUTLAR CHESTER MORRİS - BRUCE CABOT 3 — En yeni METRO JURNAL, Bugün saat 1 ve 2,30 dâter” zilâtlı matineler Yaz tarifeleri. 20, 25,30K. RR DE VER EİN ERDE O MERSEMMEEEERŞA, LIK Lokantası açılıyor tsı JULİA REYES iştirakiyle büyük orkestra