4 Mayıs 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

HABER — Alşam Postası seb ebetile iyer. Yeti e > yeti mesai bürosu | Jttizaz edile reratın tat“ #elej Svald Stein memleketimize biki ile tâbil, ında okka“ Büy » Türkiyede © yeni ve |”“ verilmek para etmesi imli temelleri atılmak ü h rai bi uz bulunduğu maddi t Sosyal mes kiçi Esa ları, içdirisine kıyas edil » büy yüktür. bugünkü Gene bu şerait i- yaptığımıza wcak haldir, çinde nasl seşsiyat bilir. SA O hayret etmek lâzımdır. Biliyorsunuz Da yi himayesi 6 cemi « için vin Bir ki büzün kâğıt ta Dahili; Gi ve le vi Ee ei ni ve “üörmek k akat biz çıkan eserleri sa” “ İtilsin diye senelerce bekleriz. Son zamanlardaki (o neşriyatımız. dan satışımız o kadar azdır ki bunu söylemekten hicap ederim. Halk da- ha çok © vel, “lmayesinde lü teşekküller bu işi Buna, , şükre bir inkişaf devre- büyük ve menafii > Yaf kapunisini at gene satış yapmıyo. bebini takdir müşkül. ruz. Bunu: Kendi halıc a * İtirmeğe mecburuz. Kittabi bu şerai! altında muharrir parası da az verebiliyoruz. Bugün, r muharrir tatmini etmemize im. yoktur. Telif ücreti olarak fazla para vermeğe kalkışsak, eser bize ” İdaha pahalıya mal olur ve bu tak- Üre #ülünç olmalarıdır. aka İp ii Türk memleketir nde yeni in devresi - açıl a hayatı, ye i belirmi iy tik. > Ma Yu zümre, ihtiva ettik. Niye "larına yüklendikleri ehem man hududu mevkiine g İşçilerin lerime karşı, mami ektir. hastalık ve ölüm hâdise. kilde, içtimai sirin tahtı VE müskül ve bir âmme (müesses küldt nisbetinde, hi- z EYE “sosyal sah pisbetinde, Aİ“İ zman ve idaresine mövdu sigorta teri sahabet,, beklemek İrez ülüne doğru ilk adım olan bu proje, bugün sadece iş kazalarını ve bunlardan mütevellit ölüm vaka” “ İlarını istihdaf etmektedir. at AL sarsılmaz azmi nin işini bilir memleketi” wla idehl bir iş em- rejimine dahil olacağı şüphe. an gütmekle beraber, tan da ithalâtı tahdit neti- ât rejimile, e emdi e Jihan TARUS Rasgele göster. Bir tâbi, satıcılarının ellerine düşmesi. .- Neşriyatı himaye etmek ve satışa yardım etmek lâzımdır. Aksi takdirde basılanlar depolarda kalacak ve muharrirlerde telif hakkında tatmin olunamayacaktır ruşluk eserlere bir temayül göster (lâzımdır. idiler. Haydi bir eser yazdığımızı kabul » | Bunlar kâğıttan iktisat etmek ve | edelim, “ilmi, edebi, . içtimai veya . İbu tarzdaki neşriyattan meml vaziyelleri | * | vük amil or, bu muhakkak, Mu- i | dahilinde, meriyet | Şu dakikada bizde neler oluyor ? eserlerin sokak ebini anlatıyor | lirde fiyatları daha O yükseltmeğe | Muharrirlerimizden biri ile gö İ mevbur oluruz ve bu takdirde de hiç | üştük. Diyor satamaz oluruz. “Eser yazmak lâf değil (birader. Cürüyorsunuz ki son zamanlarda iâbiler yirmi beş kuruşluk ve en ku" Bunu yapabilmek için insanın mad delen ve manen huzur içinde olması ! fenni, ne olursa olsun bu eser hiç olamazsa çeki mete medar olabilecek (okadar para kazandırsa ne âlâ. Bugün formasını on lira telif ücreti almış muharrir parmakla gösterilebilir. Bu şerai altında elbette neşriyat durur. Bizim yazdığımızı tâbiin nes redebilmesi de onun satışma karşi Juyduğu ümi* İle mütenasiptir. Ön: ce neşriyatı himaye emeli, Ben ce bu kâfidir. Bu takdirde tâbi kendi si yazacak değil a. Elbette bizden istifade ededek. Böylece bizim vazi iyetimiz de korunmuş olur.,, telif lerinden iktisat etmek Çi. bi şartlarla olabiliyor. Ve rih: kültürü için fazla randıman bekle- İnemez. Tüb“erin neşriyatını hima- ye etmek, bir taraftan da müellif erin, muharrirlerin haklarına yar. dım etmek olur. Bunu yapacak olan Omaaril ve) Ikevleridir. Her türlü neşriyatın n memlekete teşmil edilebilme- 4 için en güzel ve en müsbet vasr- ta halkevleridir. Halkevleri kütüphaneleri ve maa“ İrif yani mektepler o kütüphanele- ri yoluyla bize yardım . edilse bu takdirde bizde de neşriyata daha bü yasta cesaret olur . Yoksa; bastığımızı » depolarımıza kuyarsak ve aylarca bekliyerek bir kaç tane salabilirsek ne (yaparız? Hangimizde neşriyat kudreti kalır? Hele lüks neşriyata yer ayırmamıza imkân bulunamaz. mi eserleri basma lüks labilir. Satışı az olan İba air basabilmek için serma- yemizin mühim bir kısmını gelirsiz ve işlemez bir halde bırakmağa rıza göstermek lâzımdır. Nihayet bir eser de şöyle böyle para ile çıkmaz. Yani kanaatime gö. . birinci dere- vede tâbilerin vaziyetlerini korumak lâzımdır. Bu zincirleme şekilde mu. harrirleri de korumak olur. Satılan o bir eserin muharririne İneden para vermiyelim ve zaten ver mezsek ne basarız? Muharrirlerle elbirliği yapmadıkça bizim işimiz yürümez, Öyle zaman larımız vardır ki bizim kütüphane. mize yazı yazmış, eser vexmiş Mu hârrirlerin asarını (sef halır için yasmak vaziyetinde kalıy Sokak kitapçılarında, seyyar ki- tapçılarda ne mühim eserler görü. yorsunuz, Bunlar hem arap harfle” İrile yazılmış, hem de' Yeni türkçe file yazılmışlardır. © Fiyatlarının belki onda birine sa” tılmaktadır. Bir eserin bu hale gel. mesi de doğru değildir. oFilhakika kendi hesabıma hiçbir muharririn İeserini sokağa düşürmedim, ama, (nihayet ceremesini o kendim çeke” jrek., Şehir telefonu şebekesinin takviyesi Şebekeye beş bin abonelik tesisat ilâve ediliyor İstanbul telefon şebekesinin tevsi için umümi menfaatler namına tele, ün Tahtakaledeki imlâk edilmişti. Fakat bu bi" rada yapılacak tevsiata istimlâk e dilen yerler kâfi gelmediğinden bazt | li i edil binalarla arsaların umumi menfaat ler namına istimlâki için. İstanbul daimi encümeni karar vermiştir. Tahtakaledeki bugün mevcut bi. manın yerine büyük bir santral bi nası yapılacak ve'bu suretle İstan | dul telelon şebekesinin 3000 abone kadar daha genişletilmesi kabil ola: caktır. Şişlide inşa olunan yeni o santral 9inesının tesisatı da hir hayli iler. emiştir. Bu santralın ikmalile Bey oğlu kısmı abonnelerine de (2000 ilâve yapmak mümkün olacaktır. Şişli santralı ağustosta ikmal edi lebiletektir. Diğer taraltan telefon idaresi Ka” | dıköy sartralının da tevsi lıklarile meşguldür. hazır bina ve arsaların daha istiml mesine lüzum hasl olmuştur. Bu Bir kasap bir müşteriden kemiksiz et di- ye narhtan fazla pafa alıyor. Necip Fazıl Kıwakürek ikinci kültür aksi- yonunu çıkarıyor. Üstadımız İstanbul mebusu Abidin Dav- 6r, nakil vasıtalarından birinde parasız se yahat ediyor, «yar, Biz Haberciler işimizi bitirip istirahate çekiliyoruz. Bir ressam, müstehcen bir tablo hazırl Ve yine bu dakikada: Amerikada tayyare, Maarifi kk mühim bir mesele Yazan: M. DALKILIÇ Çok değerli muallim ve muharrir arkadaşlarımdan biri, Günün Meselesi sütunlarmda pievzubahs ettiğimiz hususi mektepler önal limlerine alt bir yazıya temas ederek: — Bu meseleyi, dedi, Alâkadarlarına iblâğa muvaffak olabi- lirseniz yüzlerce muallimi dilşat edersiniz, Evvelâ bir noktayı kısaca muhakeme etmek isterim: mafbunt $ memleket hüdiselerile devlet teşekküllerinden daha fazla ve daha yakinen okuran haldedir. Gazetelerin sayfaları muhtelif madenlerin bir halitası gibidir. Bunun süzzeçi devlet ve hükümet | teşekküilleridir. İçlerinde en kıymeti ve çok ender cevhere de tesadüf olunabilir, haldesi de bulunabilir. Matbuat, hükümet teşekküllerinin efkâr umumiye ile irtibat ve münasebetinin en milessir vasıtusıdır, Bu arsu edilsin, edilme” sin böyledir ve bütün dünya muvacehesinde de böyle olmaktadır. Bu itibarla devlet, mesaisinde ruzmerre dosyasının en mühimi. ni gazetelerden hazırlamak vaziyetindedir. Noşriyatm hükümet teşekküllerince elddi bi ralâka We karşı. Mandığı zamandır ki devletçilikte tam bir vahdetle ve hakiki ve müsbet verimler ve isabetler üzerinde bulunarak ilerlemek müm- kün olur. Dili Şefimiz matbuata bu kıymetini bağışlamıştır. Biz ba çü- ven işinde, mümkün olduğu kadar bitaraf ve tetkiklere müsfenif : neticeleri Jebarüz ettirmek hedefiyle, memleket hizmeti yapmır bulunduğumuz kanaatiyle çalışırız. i Ba itibarla asl plan yazlıldarımızın alâkadarlarına iblâğ eli mis bulunmasındaki inanımızdır. F Günün Meselesinde balsa mevzu edilen nokta şudur: Hususi mektepler her türlü iş, fasliyet, randman, kontrol ba. | ktmlarından doğrudan doğruya Maarife bağlıdır, Fakat bu alâka müaliimlerin istikbal garantilerine tevcih olunamamıştır. Bir hususi mektep muallimi, resmi mektep muallimi gibi aynı sarllar ve aynı feragatler ve fedakârlıklar içinde, ayar mes'uliyet, Teri tahammül ederek, icabında aynı mes'iyetle hesap vermek : mecburiyetinde bulunarak memleket hizmeti görür, kültür yolunda i emek verir, hayat yıpratır, dirsek çürütür. ! Ve nihayet resmi mektep muallimi bir tekaüllüğe & hususi mektep muslliminin İstikbal! için hiçbir garantisi yoktur. Hüdise bu. N* Ve Fakat çok mühim elbette, Büzln resmi veya nim resmi veya gayri resmi müessesclerin, her şeyden evvel düşündükleri nokta, memuş, müstahdem ve yani ecmekdarlarının istikbal emniyetlerini kanunlarla, nizamlarla, talj- matnamelerle, sandıklarla, tekaüt kasalariyle temin etmektir. ihtiyarlıkta emniyet görmeyen İnsan, mesaisinde bihüzür ve bunun teylit edeceği en fena netler, a7 randmam vermek ve bu işi meslek halinde telâkki edememektir. Hususi mektep muallimi olması bir vatandaşın İstikbal esani- yeti olmaması için bir sebep teşkil ctmez. Memleketimizin daha büyle yüslerce mektebe ihtiyacı varken ve bunlar Isisusi bütçelerle yapıldıkça himaye edilmesi gerekirken, hususi, resmi diye bir tef- rikin muallim hayatı üzerinde herlıangi bir müessir gibi cereyan et- mesi elbette doğru olamar. Hususi mekteplerde, yine Maarif İdaresinin konteol ve tanzim ve sevki ilaresi altında olmak üzere, resmi mektepler muallimle. rinde olduğu gibi muallimlerin İstikbal müeyyidelerini hazırla” maları İçin en seri zaman İçinde en kat'i tedbirler almak lâzmmdır, kagememgizi Ve bü aralık hususi mekteplerin birinde bulunan bir musllf- min geçen tedris hayatı, resmi mektepteki muallim gibi müktesep hakkı olmak davasmın da kabul olunması lâzımdır, Böyle muallimler, baremde İstisnai bir muameleye tâbi tutu- larak, yeni devlet memuriyetine giren memurlar gibi telâkki eğil. memeli ve hüsusi mekteplerdeki hizmeti müktesep hakkı olarak gül şünülüp arkadaşlarının seviyesi derecesine göre resmi kadrolarda, yer almalıdır, Devletin bu âdilâne hüküm ve kararını yılardanberi büyük bir emniyetsizlik havası içinde olmasına rağmen her türlü feragatlerle çalışmakta devam ederek bekilyen binlerce muallimi. miz vardır. Ve nihayet bu hareket bir lütuf değil, bir hakkın kabulü, se. elkilmiş icraatın tatbiki olacaktır. Resmi daireler ml telgraf muhaberesi Dairelerde kırtasiyeciliğin önü, Keçilmesi için yeni bazı lınmıştır. Zaruret hasıl telgraf muhaberesi yapıl İngilterede gemi, (tu sebeble her vilâyete gazetele ş 4bu esi mev <, o da kisacı Miş ve l a 19 Ve unutulmuş büz, p rlmuş o! Ur, Protesi pek yakında « vey illet Meclisine sevköluna- 5 kanununun tayin ettiği za İ Son günlerde bazı rüfekamızda “Şu daki- kada dünya yüzünde neler oluyor?,, baş- lığı altında bazı şeyler yazılıyor. Şunu bir de biz tecrübe etmek istedik. Meselâ karilerimiz şimdi şu Kasgeleyi o - kurken acaba Türkiyede yine rasgele neler oluyor? Bir vatandas sütten zehirleniyor. İki kişi Bübeli yolunda açılan hendeğe düstüler, Yeni Sazah refikimiz sabık Amavatluk Kraliçesinin çocukluk resmini ele geçirdiği için üçüncü tabı yapıp yapmamağı düşü nüyor, Nesriyat Kongresinde propaganda encü- menlne seçilen Nizamettin o Nazifin ruhu 'Tahrandan kongreye müteveceihen yollanı, yor, 5 Ve yine hu dakiknün: * o Çinde Japonların aldığı şehirlerden biri geri alınıyor. Pazarlıkia snfrş yapanlardan bir manifa. İuraci ve bir tuhafiyeci hakkmda zabet va- rakası tutuluyor. Mitler Danziz haritası yanında yemek yi. yer, Ruzvelt bermutat uyuyor. Üç vatandaş sokağa tükürlyorlar. Tarihçi Turhan Tan yine bir pot kırıyor, Almanyada zar, İtalyada maske, Fransa. da top ve bomba yapılıyor. İstanbulda yine bir vasılai nakliye kazası ya oldu ya oluyor. Sabık Kraliçe Jeraidinin çocuğu uyuyor, Genç başmuharrir Nadir Nadi mevzu arı. yor. Bir arsada binden aşağı olmamak Üzere sinek doğuyor ve sinemalar sinek avlıyor, Bahâll tozdan görünmüyor. Bir seyyar esnaf, teraziye tuğla koyup #—l wiryer, Ve bende lâf tükeniyor. . Mim, miktardan başka telgraf parast rilmiyecektir. Fazla telgraf parala- cı müsebbiblerine ödetilecektir. —o—— Istanbulda iki yeni sanal mektebi açılacak Maarif vekâleti muhtelif p kalarda sanat mektepleri karar vermiştir. Bu arada Ni; şında da bir kız enstitüsü açılmâsı kararlaşmış ve bu yolda tetkiklere başlanmıştır. Şehrimizin diğer bir mıntakasında daha bir sanat mek- tebi açılacaktır. i