18 Mart 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 12

/ ŞN NÜTEN, yx“x/ 'nin Abdurrahmanla, hukim olduğu- Haber'in tarihi Romanmı: 89 — Yazan: y.BRnHMnN nklmlm ....22.... “Hükümüeti Maşruta,, rifalesi hle- ri tarihle 17 Şşevval 1293 de yani İlk kanumu esasinin neşrinden 48 Hayatında yüzlerce şekle giren —SSAAmütaN Abdürrahman, kadin kılığında kaçacağını düşünmemişti Ve nihayet — hünkâra isyan mrertlik mi olurdu? Hangi tarafından baltılsa Abdur- rahman için, teselli ciheti yoktu. Yalnız seviyordu, o kadüar. Hakim, her ikisinin de omuzlarına ellerini koyarak : — Paki, dedi. İdbar, talisizlik birbirini takip eder, Bundan &onra zaten hayatın manası kalmamıştır. AÂrtık, siz mesut olunüuz, Abhdurrahman, kızım sana bir ve- diadır. Cemile, geref ve namüsuüum sana emanettir. Saltanat tarihim bitiyor, fakut ta- rih beni seninle itham etmesin Ce- mile, Abdurrahman, hakimin olini öp- tü ve : ş — Haydi, dedi. Kaçalım. Cemile hazırdı, Abdurrahman Üü zaten ipi küllah sivri küllahtı. Ya- nız hakim mevzu bahsolabilirdi. Böylece Üç kişinin kaçmasına im- kâün yoktu. Abdurrahman da tamı- nrrdr, hakim da, hatta Camile de, — Kıyafet değiştirelim diyen Ce- mile haklı idi. Hadiscler ne gâarip tezahür verir, Eğer Beygşoöhirliler, ©oğer hünkür Murad ve Osmanlılar, Beyşehir ha- kiminin Barayından Üç kadınm viık- tığını görselerdi ve bunlardan ikisi- civan- nu bilselerdi ne kadar gülerlerdi. Koca Kara Abdurrahman, hayâ- tında yüzlerce Şekle girmiş, kryafa- te bürünmüştü, ama, aklma bir kâ- dın kıyafetine girip Kkaçatağı nsin gelmemişti, Hadiseler, Kara Abdüurrahmana' her fırsatta tezasını veriyordu. © bügün tam mMmahasile bir İkadındı.. Kaçan, korktan, mütereödi, nbi, z« bun Ve mağlüp bit kadmdı, Saraym arka kapemdan çıktılar ve Şehrin ürka kapısına vardılar.' Ellerinde yalnız yükte hafif Pahada ağır mücevherat vaııln&uı başka bir şeyler yoktu. Göce basmişti, Hakim ve ÖCemile| galıları siper alarak tzaklaşırlarkön Kara Abdurrakhman bir yere gikti ve şehrin önlerine döfrü yığdan Özmaniı abkerinin yanan W&ü meşale altindaki mahuf münsarasımr iştiyakla, hararetle ve Wözlürü yaşı- yarak Seyretti, — Abdurrahman, Abdurrahman, baydi ya, ne yapıyorsun orada ? Abdurrahman ağlıyordu, hem bir çocuk gibi dudakları titriyerek ağ- Iİtyordu. İşte artık memleketine, va- tanma, hünkâra, işlerine, hayatma her geye veda ediyordu ve bir alçak gibi, düşman önünden kaçan biri gibi kadmınm kıyafetinde meçhul bir: aktıbete kaçıyordu, Döndü. Yavaş yavaş yürüdü. Ba- şı dönüyor, beyni uğuldiyor, gözleri karartyordu, “"Sultan Mürad İsyan eden Bey- şehrini bir kaç gün —muhasaradan sorra dairei itaata ithal eyledi (*) Sultan Murad Beyşöhrine girdiği zaman halkı sevinç içinde —bulmuş, atkerine katiyen irade etmişti: — Bir burun kanatsa yüz kelle keserim, hir çöp gaxp olunursa yüz- kisi boğdururum. Halkm malı, zi bize emanettir. Bu suretle Beyşehrinde — gösteri- len adalet teke hakimini kendi ken- dine 'yola getirmişti. Teke hakimi de kendisinde iki şehir kalmak üze- re bütün diğer nüfuz mıntakasmı 'sultan Murada biraktı, “Bu seforin gü sSüretle hüsnüne- ticeye iktiranmdan memnun ve Â- nadoludaki fütükatından emin Olan padişah Kütahyada ordüsünü terhis ile muzafferen Bursaya uvılet ğ Tedi (*) ,, 'e Fakat hünkâr hiç rahat değildi, Gönlüne bir kurt girmişti. tahman ona ihanet etmişti. Onun şimdi dört tarafta aradığı 'yalnız Kara Abdurrahmandı. Onu yanmna getirerek hle olmazsa yüzü- ne tüküretek v merhüm babasttim ota gösterdiği büyüklüklere han- körlük edet bu adâmiı huzürundan koğarak teselli buladaktı. Hünkârm kederini etrafmdakiler de bilmiyor değildi. Fakat onlarım da bu esrarenğgiz hadisedan habherle- ri yoktu. Sültân Mürad gizliden gizliye bü- tün devlet teşkilâtma, ölvar hakim- lere ve hattâ Gdost memleketlere, Abdurrahmanın ele geçirilince sağ temişti, Düşünülürse, Abdurrahman için en tehlikeli irade bü idi, Çünkü bü- Comülenin sesini düymuüştü : tün hakimler, devlatler, Mmilletler —- Nasıl tasavvur edemem, pekâlâ an- İryotum., Beni de Zeynep halanın kiz kar- deşinin yaşadığı iğrenç yolda sürükleneü $ « EVet doğrü,.. Kabâahatim çok büyük Nasıl oldu da bü davada Abdür- | olarık huturuna göndürilmesini jk- hünkâr ile hoş geçinmek için AÂb- durrahmant ele geçirince derhal hün kâra takdim edeceklerdi. Mahaza şimdilik Abdurrahmanın nerede olduğu malüm değil. Koca hünkâr onu ele gBeçirmök için hazineyi tamamen Sarfa bile Kazı idi. Hünkâr bu aralık Anadoluyu beş sancağa ayırmıştı. Ö zamana kadar hünkâr oğlu Beyazit tarafından idare olunan Germiyan beylerbeyi Timur Taşa, Ankara tancağı Firuz beye, Akşehir Hoca beye, Eğirdir ile Hamit Kotul beye ihale edildi. Bu sırada Sirbiyede yeni bir takm Hadiseler zuhur etmiş, yine hünkâ- rin bu fırtınalara kapılacağı duyül- müuştu, Fakat hünkârm asabı yerinde de- ğildi. Hamit ve Eğirdir havalisinde subaşı olan Kotul bey hünkârın bir iradesile davet ölumuştu. Ayni za- manda bu irade Hoca beye de toeş- mil edilmişti. Aceba hünkâr ne İstiyordu ? Bu iki süubaşı ne yapacakti ? Önün bü- gühkü vaziyeti karşısma tösaretle cıikacak kim vardı ? Subaşı Haca bey ve Kotul, hüh "kürimn fradestni telâkkı ettikleri ta- mâğ &kılları başlatmdan Bgitti. Hütkâr huzuruna, böyle bir anda gıkmak için çok mühim sebepler ol 'mak görekti, Çaresizdi, tevekkül edip hünkâr hüzuruna yollandılar. Padişah Mu- rad bhiç gülmiyor, soluk yüzü ile beynini kemiren bü ihanetin bir an evvel cezasını vermek için mütema- diyen kendi kendini yiyordu. Nerede idi bu asi Abdurrahman? Ve neden butu yapmıştı ? Nasıl nimeti tap- miş, nasıl bir rüşvetle bu işe boyun bükmüştü * Kotul ve Hata hünkâr hurzuruna girdikleri zaman onu bu azap ve düşünce içimde buldular, Etekleri ni, ayaklarını öperek birer kenara diz çöktüler. Hünkâr Hacaya dönüerek haykıir- di : — Bire zmdık, #en bt Abdurrah- man denen başıbozuğun herede öle duğuünu bilmezsin ne yaşarsın bu â- lamda ? (Devamı var) €) Hahimer terlhi ©ild 10 — süht- fo YTd. & () Noağri. Çapraz eğlenca Na TiPUNON Surib © 1235567&010' GooYNY OU PwW - Soldan sağfâa: 1 —-. Demir fabrikalarının bülütr duğü yet * su, 2 — ÂAsillik * bizi bü- [ymen kâadın, $ — Birçiçeğin sakı * on sekiz yaşını doldurma, d — Tav- lada üç - geri Verme, 5 — Humk halinde olaân - beygir, 6 — Yemek su geçen oluk (İrenkçe), 7 — Yay- dan firliyatı - tet > ilgili, 8 — Bir şiir neyi - şimşek, © — Ses (öz türk çe) — Kaldırılmış, kötü Bir vergi - tekâamıbilde birli, I0 — Bit vum adı, Yukardan aşağı, İn. Pacıllre ) H 1—Bir buyük vıl!tvetımiı, A Hazreti Musanm elinideki -— Ana-|” dolunun şark cephesinde bir vilâyes timiz, 3 — Allah - bir nota, d — Bayrağımısın rengi * Sadmeler, 5 — Kıtlığın aksi - Sporcularin yasası, 6 — Elbiseleri düzelten - Sinir, 7 — 'Üzümdehn yapılan bir nevi tatlı içki - İki geyin örtası, 8 — Cet - kayün güden, 9 — Zaman * saatten küçük 10 — Barlarda oyntyan kızlardan mütekkep heyet, - üzgünlük, ' 43 4 5 6 7 8 9 t6 AAannasAane Vi (LLAİN (İTİAİAİT 3lclileli TIi BiT AAI AİKİTİAİRİ SİR N AİN Aİ|LİA Arma DN Sİn Di (AREF|oİRİMİA 'BİRİN(1İSİA AİFİA 9F Kİ İBİL Et:l OA AİRİE KİA(Tİ! gücük bir risaledir. Bsat efendi bunü Yazıp neşrettiği zaman “Mektebi İ- dadil Börri kitabet müallimlerinden ve Ticareti Bahriyo zabit kâtibi,, *aL Hemen neştl akabinde “bairadei söniye,, toplattmılmiıs olah Yrisale mükâleme şöklinde sualli cevaplı yazılmıştır ve o Zamanki hürriyet mücahbitlerinin nhüasil bir hürriyet görmekte Ve istemekte olduklarmı, ne kadar Mmahduüt, ne kadar masum ve zavallı bir hürriyet için menfalar- da çürüdüklerini göstermek bakımin dxn bir hayli şayanı dikkattir. Bü itibarla aynen iktibasında Tayda bulmaktayiz, —— Hükümeti meşruta nasıl bir hükümettir ? aa Küffel muamelâtı bit şer' ve kanun e mukayyet olan hükümet- tir. İ — Hükümreti meşruta ile hükü- Yazanı Asaf Bel!' meti mutlaka beyninda nö Tark var- dır ve hangisi hayirlıdır ? a Hükümeti mutlakarımı muame- lâtr vmumiyesi kanun ile mukayyed değildir. Meselâ bir hükümdar ne ka dar fatih, mülküne ve tebazsina ne kadar hayrihah olsa yine mesalihi uftmumiüyenin Kâffesini bizzat tesviye edemez, bir tâkım memürlar istih- danitna medbur olur. Memurlarım |karekâtı ümumiyesi ise bir nizam tahtında olmayıp het biti alelitlak keyfince hareket öder, ©O Hâlde yalnız hükümdarin ehli- yet ve hüsnmüniyeti ddüreyi temin edemaz, Bu cihetle idarede intizam hağıl olamaz, Bilfarz olsa bile o hü- AAsamdarın- Bakadile kâalm »e Sonra zafllolur. (D “Eükümeti müştüta İse b&yâe olma yıp memüurlarinin kâffesi muay yen olatı bir kanun dairösinde ha reket edörler. O halde idarenin intizamı sahıs ile tebeddül ötmez. Dameck oluyorki hükümeti meş ruta gerek devletin terakkli Şev Keti ve gerek Mmilletin husulü Tey zü saadeti için hükümeti 'mutla kadan Alâ ve hayırlıdır. : Çünkü memürin bir kanun mösu- liyeti ile mukayyed olmayıp ta efa- linde keyfine tabi olursa ve her ne zaman bir Yenalık bir tarafa inlisab sayesinde cezadan kurtulursa bu cür'et salirlerine dahi sirayet edor. Böyle adamların idaresinde — bulu- nan memleketlerde #mniyet olamaz. Ermmniyet olmiyan memlekette Tna- Avrüpaliların intizam İdaresine dikkat edelim, İngilizler takriben | 25-50 millyon nüfustan İbaret iken kendilerinin üç dört misli milletlere _mımmmmwışmı HARARTACOGUĞU” BAA e he Hapse atmazlar. _ e- Peki devam ediniz. —« Köşk yandıktan sonra amcamın oğlu Melikea, Fakat yalvarırim beni affediniz. Kıskançlık gözümü kör etmişti. Bu adam gözüme en gönç, en yakışıklı insan olarak gözüküyordu. Soönra siz aşkıma dair söyle diğilm bütün sözlere krymet vermetniştiniz. Böyle düşünebilirdim ben de.. Melikenitn güzel gözleri ğgene bir bulutla kaplandı. Düşünceli bir tavırla: «— Bu, büsbütün başka bir mesele, dedi. Evyelâ birakınız, size çocukluğumu anla- tayım, Hikâyem bitince siz de her seyi an“ lamış olacaksınız, Dirseklerimi masâaya dayamış, yüzümü ellerimin arasına Koymüş, gözlerimi Meli* kenin çehresine dikmiştim. Bü sözleri din: lerken şüphesiz çök Istırap Çeketektim. Zi- ra Melike benden kaçtığını anlatataktı. İki- mizin arasma giren mahiâ meydana çıkmış olacaktr.. -— Yanığın getesi, ben mini mini bir be- çilerile bütün bir afleyi yeryüzünden silen bu korkunç yangından nasıl olmuş da in- satı kuyvetinin üstünde bir fedakârlık göz- — 102 — tererek böni kurtarabilmiş? Buhu — bilmi- yorum. İstersehiz günün birinde Zeynep hâa- Ja bü koörkunç sahneyi size — anlatır. Batı » bunuancak Allah esirgömiş tümlesile tav- &İ eğebiliyorum. Herhalde size köyde bu yafıgını anlatmışlardır.. Köşk yirmi otuz yoerindan birdanbire ateşlenmiş. Alevler bir dakikatım içerisinde bütün binayi — baştan başa sarmış., Bu facia bir kaza eseri öla* mazdı tabili.. Herhalde Bu iste bir düğman ehi olduğu muhakkak,. Avukatın tahkikatı onu da bu neticeye götürmüş.. Onün ©ğ- rendiği tuhaf Yakat kati bazr deliller, bu fatianın amtanm — oğlü — tarâltır dan yapıldığı Yatınmı uyandırmış.. «« Fakat'o 'bü oinayeti ne diye işlemiş? —a Para meselesi, döstum.. Harp sönele- rinde İstanbulun sefahat hâyati içerisinde yuvarlanan bu genç adâm, babasmin mifa- sint ea bir Samah içerisinde yök etmiiş.. Babamdan birkaç defa yardım istemiş.. Ba- bam, ailenin asırlardatberi — devam eden temiz ismini kirleten bu serseriye yardım etmek istememiş, hâttâönu bir — delâ-da Vezir köşkünden koğdurmuş.. O bu yangını Yaparken belki de sadece bu hakaretin inti- karımı alntak istiyordu. Belki de babamın mirasından istifade ümitleri de vardı. Yatr erkek kardeşim yanıp kül olmuş, eğer Zey- nep hâla betii kuttarmataymış — alileden kimse kalmtıyacakmış.. Simdi beni saklamağa neden lüzürm gör- düklerini atilryorsünuz değil mi? Kimoldü- gumu hörkesten tizlemişler ve beni Zeynep halanın kız kardeşinin çocuğu diye tanıt- — Söylediklerinizi iyice anlıyamıyorum Melike, Avukatmiz hiçin gizli yağamanız için Y&rar ediyordu? -— Demin göyledim ya.. Babatım mirasr- na töz dikeh anitamın oğlunun bata bir fenalıketmtesinden korkuyordu. — Fakat mademki —bu adamın Vüözir köşkünü yaktığımı biliyordu, ne diye hükü mete müracâat edip tevkif ettirmedi? mahkemeye başvurdu, yeğüne vâris sıfati- le ölünün mirasmi istedi. Fakat —avukatr mrz büna iliraz etti.. “Çotcukların tesetleri yımgm yerindc bulunmamıştıt; yangından #L ONAMün Hibatma indlat pararm yede" MMu%hmü Bu Karar amcamıtı oğlunu çok öfkelen dirdi. Avukatımıza Katşı ağzma geleni söy- tedi. Ondan sonrü tabif bize de düşmün ke- sildi, Beniyok aradı. Fakat Vezir köşkünün yarır beğmda oldutumu tahtnin — edemedi bir türlü. Zantaın yeçti. Ben büyüdüm, Zeynep ha latın sayesinde öksüzlüğümü bir yün bi- le hissetmedimi. Büu tıradla dava da netite- Kkene hüzürunda isbat etti.. Vâasi sıfatileiş- derimin idaresine başladı. Yaltız, bana yir- mamı tavsiye ediyördu. Ban bir Çok va- Kitler bu hikâyeyi bilmiyordum.. — Sonra yuvaş yavaş, pa'rg'ı parça öğrendim. (Devamı ver) hükümet ediyorlar, Bu kola! değil, kuvvete muhtaçtır, İTE küvvetlö ve onun esasıolal V idareden kazâlıtıkları şöntetl? leketlerini alömin definei zi haline koydular. Bu intiza” sı'da, başka bir gey değil, hÜ meşrutadır. Mu&melât ve umumiyeleri kavahiti m takyid ve temin edilmiştir. — — Büu Halde hükümetin "“'W yetini mücip ölan şeylerin emniyeti hukuk maddesi owf — Şüphemi var ? Lükin * niyet kavanine merbuttur. ? cereyanı hükmünü İisa H* meşrüfa Mmuhafaya ve temii İ w Acteba hükümeti W ahtâmi kahunu müuhafaza mi ? — Hdemez. Etse de müdif dide süremerz. Zira istenilen * memtrlardan bir kaçmın © insaf ve hakkaniyetine ma*!" sandır. Ya kımdiieri yazlı” hüsnü ifa etmez veyıhut gelenler © evsaftr Hhaiz ©7 maksat hasil olamaz. 8) Bü suretle hükümeti mut” devam Üzere fayda memul , abestir. Delil isteniliyorsa —| latla nüfustan ibaret ” salr hükümatı mutlaka bulhman memleketlarin bakmalıdır. — Dömek ki hükümeti idaresinde bulunan rüesayı rine pek de emniyet oIımnM — Öyle ya ! Eminiyet yl“" | hüsnü zanna — Mmüstenitlir. çıkarsa, devlet ve mülk V? mutazarrır olmaz mı? YM hüsnü zanla devlet ve miı ? | — Bizim hükümetimiz veSi | hükümettir ? — #T —« Bizim hükümetimiz gşerlatle mukayyed oîduğuîu hükümeti islâmüyadir. Binö” , Kükümeti meşrütadiIr. LAKİR ı. kittenberi ahkâmı geriyey? y le rinyet olunmadığından Hi ' müutlaka yolunu tutınuıtuî esasön padişa.h!arm fiatle mahduttur. Yani iypdendirki bir padiğahif — g ümumiyede ef'al ve 'nnrekl“’ taatı ümümiyeyi istilzam kayyodürr. Meselâ bir adayi | diyet olur sürette birini * maktüulün vöresesi olmüsü * lâyet padişahımdır. Lâkin bü maktulün ayomı Katile layamaz, Yani kati demez, Zira “diyet bey”"" 'Padişah ont ılfedem ; yarar terettüp eder. 1 Yilatt ümumiyesi ise mmf”i _ Jotle muktüş'yed olduğund$! derse bu gartın hilâfındü etmiş olur. ..ı rökâtı #akim olur, yahıt Kuronası Gğlfal ederek "'ı# wi we Ş daireyi tecavüz edeı!“ hillt M arre — Bör müktezayı Kendisi islâhi nefseder ta idata olunur yor.) v Nizamı mm yasil ölür ? dalma nozaret tahtındü ’94 makla olur, Bu btanillllr | Va Vükelâ da bünü di w—*" ne neraret'etsin ? Üncmnttlü BVUSE ; —»"" | vl