15 Kasım 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

Üniv rsitelilerin Reisicumhuru- muza telgrafı Üniversite talebesi bugün Cumhurrel. simize şu telgraf: çekmişlerdir: Büyük Mini Şefimiz İsmet İnönü Relsiclimhur Ankara İstanbul o Üniversitesi gençliği yüce Atasma son ihtiram borcunu ifa etmek Üzere Ankarada behemehal bulunmak istiyor. Ulu Atamıza, siz en büyüğümlüze ve rejime bağlılığımızı bir kere daha gös- termek, dinmek bilmiyen bir oarzumuz- dur. Emirlerinizi heyecanla bekliyen üni. | versite gençliğinden siz Mili Şefimize yüze saygı ve selâmlar, İstanbul Ünüversitesi gençliği Ona bizimle bera- ber dünya ağlıy *ı map” Başlarafı 2 incide Mesager d'Athenes, Kronss, Ethnki gazeteleri tarih sırasiyle, Atatürkün e- serleri ve hayatı hakkında malümat neş" tine devam etmektedirler. Acropolis gazetesi, Ankara muhabi- rinin gönderdiği fotografları neşretmek tedir. Bu fotoyraflardan, Türk milleti. nin duyduğu kederin büyüklüğü ve de- rinliği anlaşılmaktadır, Milletinin hâdimt ve efendisi Tallin, (Estonyanın merkezi) 14 (A.| A.) Eta ajansı bildiriyor: | Türkiye cumhurbaşkanı Atatürkün ö-/ lömü büyük bir teessürle kaydedilmekte"! dir. Bütün matbuat bu ölüme uzun ma- kaleler tahsis etmektedir; Ous Festi gazetesi diyor ki: “Türkiyede harikulâde bir o rönessansı başaran ve cesaretli ve mahirane bir dış politika takip etmiş olan büyük Türkün ölümü her tarafta elim hisler uyandırmış- tır. Birçok Türk dostlarının Atatürk adır ni büyük bir şevk ve heyecanla telâffuz ettiklerine ekseriya şahit olduk.,, Postimees gazetesi yazıyor: “Atatürk tarihi bir iş © başarmıştır. O müslümanlık dünyasını modern medeni- yete yaklaştırdı. Büyük (ıslahat başardı. Kadının $osyal vaziyetini düzeltti.,, Pacevaleht gözetesi de, "Milletinin hâ- dimi ve efendisi,, başlığı altında yazdığı bir makalede Emil Ludvigin eserinden bazı parçalar nakletmektedir. Atatürk muazzam bir hazine bıraktı Kovno, (Litvanyanm merkezi) 14 (A. A.) — Elta ajansı bildiriyor: Yarı resmi Liotuvas Aldas gazetesi Atatürk'ün ölümüne makaleler tahsisine deyam etmektedir. Bu gazete #on ma- kalesinde şunları yazmaktadır; “Atatürk faal bir hayatla canlandimi. mış olan milletinin yüreğinden yeni alev- ler fışkırmıştır. Atatürk eskisi ile kıyas kabul etmiyecek kadar yeni ve mükem. mel bir devlet binası kurmuştur. Hr'efi onun esorine devam edecektir, Çünkü Atatürk'ün iaaliyeti bütün memleketin ruhuna girmiş, ona yapıcı hiz vermiştir. Türkiyenin birliği büyük ülkelere bağlı olan gençliği memleketin istikbali için birer garanti teşkil etmektedir. 15 sene sonra Atatürk muazenm hir hazine bırakmıştır. Bugün Üniversitelere, her köyünde mekteplere, bir güzel sa- natlar akademisine, musiki konservatu- varına, gençlik teşkilâtma sahib bulunan Türkiyeyi yeniden yaratmıştır. Memleket hayatında kadınlar mühim bir mevkie sahibdirler. Deniz ticareti fevkalâde kuvvetlendirilmiştir. Ticaret ve sanayi günden güne inkişaf etmiştir. Gazeteler, rallletin bütün tabakaları tarafından okunmaktadır. Atatürk An- karayı Türkiyenin yeni hükümet mer. kezi olarak yeniden yapmış ve memle- ketine misilsiz bir hazine bırakmıştır. Türk milletinin rabu yenilenmiştir. Tür. kiye bütün dünyanın takidirine lâyıktır vw Avrupa milletler aflesi frinde gerefli ME mevki işgal etmektedir. Bugün Tür- kiyenin nüfuzu büyüktür. İlerde Atatiirk (Baş tarafı 4 üncüde) fakir, öksüz, yetim, iç döken, köylüle Ti elimizden tuttun bağrıma bastm, bizi yetimlikten, fakirlikten hamisiz. likten kurtardın, Bize insanlığı öğret. tin, ah Atatürk. Bizim benzimizi $i- rarttın, boynumuzu eğri koydun. Niye bizi yetim ettin Büyük Atam, seni u. autmıyacağız. Milyonlarla köylü ka- dın, beşikteki çocuğunu o ırgalarken, Atatürk yavrusu diyecekler... Türk kalım vazifelerini ifa» ya bazırdır Esma Nayman (Seyhan), Uğrunda hayatımızı fedaya her zaman hazir ol. duğumuz yurdun aziz Atatürkü İçin ne kadar göz yaşı döksek,ne kadar yürek tüketsek gönlümüze az görünür, Çünkü teessiirümüz o kadar büyük - tür. derindir, diye başladığı sözlerini şöyle bitirmiştir: “— Vaktile Türklük hakkında en ka- ranlık düşünceleri besliyen başlar, da. valarının en mühim delili diye Türk kadının halini ileri sürerlerdi. Bugün dünyanın en ileri gitmiş memleketle rinde dahi Türk kadının medeni ve si, yasi durumunu görerek gıpta edenle. rin adedi ne kadar çok olduğunu bu ar kadaşınız gözü ile görmüştür. Sırası gelmişken şunu da söyliye- im: Lâyık olduğu hakları Atatür . kün büyük dehası ile kazanmış olan Türk kadını, bütün milli ödevlerini i- fa için hazırdır. Bundan zerre ka. dar şüphe edilmesin... Kör o'sun kara toprak! Cavit Ural (Niğde), Atatürkün ö. müne bir türlü İnanmıyoruz, diye söze başlamış ve demiştir ki: “— Kör olsun, sevinsin, doymak bil miyen o kara topraklar, evet sevinsin ve övünsün, Çünkü şereflenmek, 0. nurlanmek için ihtirasla kucağına çek tiği o insan dünya kurulalıdanberi bir eşini görmediği, bir ikincisini bul- madığı kahramandır. Atatürk ölmemiştir. Atatürk ölmez ve ölmiyecektir. O bizim varlığımız. dır. Ebediyete kadar yaşıyacaktır. O bizim mili bir mabedimizdir, Kıya mete kadar kalacaktır. Onun eşsiz & seri, büyük vatan, büyük inkılâp, bü. telüğü, sağlamlığı, azametile onun fikir ve iş arkadaşı olan, kardeşi olan büyük İnönünün elinde ve biz onun etrafımda, arkasında içimizdeki sar- sılımaz, sönmez, silinmez inkilâp inan, cı ve sevgisile daha çok yükselecek, daha çok parlıyacak ve daha güzel o. lacaktır. Müsterih olsun Atam, var olsun Türk milleti, varolsun İnönümüz. Ziya Karamürsel (İstanbul), biz o güneşin nurundan, kuvvetinden daf- ma müstefit olacağız. Onun rejimi . hin bekçisi millettir, demiştir. Böyüğümüzün büyük mirası Refik Ince (Manisa): Büyüğümüz bizden ayrrlrken bize büyük bir mi - ras bıraktı. İnsanlık mirası, milliyet, perverlik mirası, vatanperverlik mira. sr ve millete faydalı olmak mirası, ayrılırken bu millete mazisinden kal- miş en ulak bir pürüz, bırakmadan ayrıldı. Dahilde birakmadı. Hariçte bırakmadı, Bununla da iktifa etmedi, İstikbalde takip edeceğimiz yolları da gösterdi, Ne bahtiyarlık, Ne bah. tiyarlık bize ki, büyük huzur içinde aldığımız mirası muhafaza etmek sa adelini yaşıyoruz, demistir. Hatip, bundan sonra, Atatürkün yüksek şahsiyeti ve karakterini gös. teren büyük hasletlerini anlatmış ve sözlerini şu cümlelerle tamamlamış . tır: *“— Biz her vasıta ile Atatürkten almış olduğumuz mirasm hakiki sahipleri o) duğumuz davasını isbat etmiş olaca- ğız. Atatürk, emanetini bizlere tes. lim etti, İsbat edeceğiz ki, tarih yaza- cak ki, biz bu emaneti hüsnü muha. faza ve teslim ettiğinden daha iyi yap mağa lâyık ebilleriz. İbrahim Necmi Dilmen (Burdur): Atatürkün zıyaı karşısındaki tahas. süslerini şöyle ifadeeylemistir: “— O, daha senelerce evvel söylemişti: İki Mustafa Kema! vardır. Biri ben, Temy'zde bir tayin Ankara, 15 (Telefonla) — Açık bulu nan temyiz mahkemesi (âzalığına eski temyiz azasırdan bir numaralı kazanç gi ey e Kem leri HABER — amaa. Dek poslar fâni Mustafa Kemal, öteki, milletin daima içinde yaşattığı Mustafa Ke maller idealidir. Ben onu temsil edi. yorum. Çuk defa tekrar etti, Her han gi bir tehlike arında ben zuhur ettim. se beni bir Türk anası doğurmadı mı? Türk analar daha Mustafa Kemalle doğurmıyacak mi? Feyiz milletindir. Benim değildir. Türk Mil'etinin gururu Atatürk Aldettin Tiritoğlu (Maraş Ata, türk bir zihniyettir. Bir deviet zihni. yetidir. Bütün cihanlara bir tarih zih. niyeti olan bu adam Türk milletinden gelmiştir. Ve Türk milletinin guru rudur. Atatürk bütün Türk milletinin kalbinde tıpkı başımızda dalgalanan bir milli bayrak gibi daima yaşıya. caktır, İlyas Sami Muş (Çoruh), Büyük Şe- fin yüksek hatırasını taziz etmiş ve o“ nu takiben kürsüye gelmiş olan Besim Atalay (Kütahya), Türk milletine baş sağlığı dilemiş ve yine Türk milletinin İsmet İnönü gibi ikinci bü; dama, büyük bir öndere mali sından dolayı kutlulamıştır. Rum vatandaşların teessürü Doktor Taptaş (Ankara), Rum va- tandaşların elim zıya karşısındaki duy- gularına tercüman olmuş ve Atatürk ölmez, o, hepimizin kalbinde ebediyen yaşıyacaktır, demiştir. Hasan Reşit Tangut (Muş), Atat kün şahsiyetini ifade ederek demiştir ki: “— Atatürk büyük bir Türk babası sıfa- tiyle milletini bağrına basmış ve büyük aşkını ona vermiş bir varlıktı. Kâmil Dursun (İzmir), Dünya ya- ratıldığı gündenberi talileri tersine çe- virmiş olan tek insan Atatürktür, de- miştir, Örge Evren (Balıkesir), Atatürkün ölümünün bütün dünyada husule ge - diği akislere tercüman olmuş ve de- miştir kiş. * Gk “— Ulu önder, biz Türk çocukları sana ve senin Önderliğine lâyık Türk olarak kalacağız. Ahdımız budur, İstemat Özdamar (Eskişehir), Ata- türkün ölümü yalnız kendisinin yarat” tığı Türk milletini deği) bütün dünya" yı yasa düşürmüştür, Demiştir, Hamdi Ongun (İçel), Arkadaşlar de miştir, Kaybımız ve bundan doğan a. Cımız, teessürümüz, ölçü kabul etmez derecede büyük ve derindir. Buna rağ- men tesellimiz de aynı derecede büyük ve kuvvetlidir, Şuna şükretmeliyiz ki; Atatürk az zamanda bütün eserlerini ve onların yâşaması sebeplerini ikmal etmiştir, Harpte, sulhte, kuruculukta Meclis dün Atamıza ağladı ve yapıcılıkta onun daima yanında, en yakınında bulunan ve onun sağ kolu olarak en bü bügün başımızda bulunuyor. Atatürk Türkiyesi yaşıyor Fazıl Ahmet Aykaç (Elâzığ), Ön- der öldü. Şüphe yok. Bunun yanında Türkiye, şerefli, muzaffer, kahraman Türkiye, Atatürk Türkiyesi, ebediyete namzet olan Türkiye, Türkiyemiz ya” şıyor. Binaenaleyh hangi vax.f2, hangi gaye bize matemimizin içinde ilerleme sine ait olan işten alıkor? Arkadaşlar, bugün acılarımızı bağrı- mıza bâsarak, gözyaşlarımızı kabil 6- lursa canımızın içine akıtarak ancak yarının yüzünü güldürecek faaliyete teşebbüs etmekledir ki Atatürkün lâ- yık halefleri olduğumuzu ishat edebili- riz, demiştir, Hazin tablo: elini, ay öptüm Niğde mebusu Dr, Abravaya da şun. ları söylemiştir : yardımcısı .lan İnönü ““— Arkadaşlar, şimdiye kadar son daki kaya kadar huzurunuza çıkmak şetefi- ne mazbar olup ta söz söylyere i katiyen bilmiyordum. Fakat son da! kada, kırılacak derecede çarpan ka min heyecanı beni buraya sevketti, Bu. raya geldiğim dakikada ne söyliyeceği- mi bilmiyorum, Atatürkün büyüklüğü Atatürkün dehası, Atatürkün eseri hak- kında neler söylendi, neler yazıldı... Kütüphaneler dolusu kitaplar mevcut.. Radyoda neler dinledik... Bunlara ilâve edecek söz bulmak şimdilik benim için kabil değildir. Esasen maksadım bunlar dan bahsetmek değildir. Gözümün ö - nünde hazin ve elim tabloyu gördüğüm saman elini, ayağını seve seve öptüm. Fakat bu dakikada o arzu yine bende uyandı. Ve huzurunuzda - huzurunuz diyorum. Çünkü huzurunuz demek doğ rudan doğruya Atatürkün huzuru ma nevisi demektir - eğilmek ve milyonlar- ca defa elini, ayağını öpmek içir. bura” ya geldim. Sağ olsun Türk milleti, Kununun kabulü Hatiplerin bu coşkun ve heyecanlı beyanatından sonra, heyeti umumiyesi üzerindeki müzakere kâfi görülerek A- tatürkün cenaze merasimi için yapıla. cak sarfiyata ait kanun, mevcudun it- tifakiyle tasvip edilmiştir, Meclisin bugünkü toplantısında Ce- Vâil Mengililörü (Antalya), Mustafa Şe ref (Burdur), ve General Kâzım İnanç (İzmir) in vefatlarmı bildiren Başve- xâlet teskeresi okunmuş ve hatıralarına hürmeten bir dakika ayağa kalkılarak süküt edilmiştir. Meclis çarşamba ginü toplanacak . tir, Almanyada yeni bir karar Yahudiler üniversite- lerde okuyamayacak Berlin 14 (Haber) — Alman maarif nazırı, bütün üniversite rektörlerine yüp” tığı bir tamimle yahudilerin derslere işti- râkten menedilntelerini bildirmiştir. Alman hükümetinin emrile Berlinin bir) çok yahudi şahsiyetleri son günlerde ya” i hudilik aleyhinde cereyan eden kargaşa" İ lik esnasında ari nümayişçiler tarafından Berlindeki yahudi mağazalarına yapılan zararları tazmin etmeğe davet edilmişler” dir. Bu tazminat ile beraber von Rathın. katli dolayısile yahudilerden istenilen bir) milyar mark da ayrıca yatırılacaktır. İngiiterenin bir prots'osu Berlin 1 4— Nasyonal sösyalist parti- sinin gazetesi olan Angrifi, 8 ikinciteşrin nüshasında Von Rath ve Gustlofun katil lerinin resimleri altında Çörçilin ve Ede nin resimlerini de basmış ve altına Şu Vi bareyi yazmıştır: “İki katil ve harp müş" vikleri... Gazetenin bu şekildeki neşriyatı, Ingiliz) mümessilinin Alman hariciye o nezaretini| protesto etmesine sebeb olmuştur. Polonvalı Yahudiler meselesi | Almanyadaki Polonyalı yahudiler hak” kında Polonya ve Almanya murahhasları arasında yapılmakta olan müzakereler in-) kıtaa uğramıştır. Polonya heyeti ayrılmış İ giliz büyük elçil duğu teklilerin cevabının Varşovada bek” lendiğini bildirmiştir. — © Londrada komünistler manyayı takbih ettiler Londra, M (A.A) — Binlerce komü' nista Hayd Parkta bir karar sureti kabul etmişlerdir. Bunda Almanyada yahudilere karşı yapılmakta olan tethiş hareketi tak- bih edilmektedir. Karar suretini kabul e denler, bunun bir metnini Alman sefareti pe götürecek bir heyet intihap etmişler dir. Nümayişler, alay halinde, Alman se farethanesine gitmişler, fakat binanın pek ziyade yanıma yaklaşamıyarak Ovuzakta kalmışlardır. Avam kamarasında beyanatta bulunan Çemberlayn Almanyada Yahudiler aley- hinde alınan tedbirlerin maatteessüf doğ” ru olduğu ve Pariste yapılan cinâyeti kim Al senin müdafaayı aklından geçirmiyeceği-| ni, ancak bu yüzden zulme uğrıyanlar hak kında İngilterenin derin bir sempati bes lediğini söylemiştir. Başvekil, Almanyadaki İngiliz tebeası Yahudilerin himay Berlindeki İr- ap eden tedbirleri almış olduğunu bildirmiştir. İngiliz - Alman müsakereleri Londra, 14 (A.A) - Bazı İngiliz rica- linin mütaheasına göre, Münih anlâşma-|. decektir, Zavallı küçi Ankara, 15 ma başlıyordu. Kendisine mana ait suali n Nabzr, ateyii gel yan bir hisle dı bayrak yavaş zılıdır. kâleti daireleri luklar için bir başka bir şey edilemiyeceğini miştir. Hatip. ? manlarin bu memleketleri ni zannetmem. Holandada Amsterdam. jansı bugün neşet manyada yahudiler birlerin efkâr: galeyanın Hols: yahudilerine mi bin mukavemeti Bütün doktorlar vi ucuna toplanmışlardı. İki gündenberi baygın | ve tan büyük önderin gözle eli siye 1 ile parlıyordu. po mryorlarde O, son dakikalarda <*” kederli insanlara t Ankara, 14 (AA) sızca intişar eden gar Kütahya mebusu seti cumhur kâtibi vi dilerek mebusluktarı © itisaf hareketleri i, My itibarile Esas beril ei hakkile Dolmabâ: tavaf li ların müdahalesi üzün Profesör Bayan Af gen ve küçük Ülkü d mişlerdir. Bayan Ma nakli günü, başvekilin Celâl Bayarm refakatinde gk kü, A nü öğrenince baygıolı# om i Atamızın $09 dabi şile ue SA (m relefonla) doktorlardan birisi guplari “— Atatürke pazari lerini ponksiyon yaplıdı. Mide lantı hissettiler. Bunda” halleri yavaş yavaş f€ ir günü akşamı saat 18, wi see Bu esnada . gözleri açıldı ve yavaşsa “ Saat küçPem diler. evap ve” bir daha konuşmadı» Saati niçin sormuştü? Zamansız ebediyete İn bu old. Saat 19,$ da artık © tamamen baygın bir Sıhhat raporuna im28 onun başi kontrol ve tesbit edili sabahı saat 8,55 de DAS” doktor kalbi m lamdr.. Fakat tam 9 ne kalite hir zafiyet e tor hemen arkadaşları"! $ inde bir ye esli erin derin olarak gözlerini sanki 4 bi cani ve parlak 26 kelime söylemeksizin 9 * delen ve titreten BÖZ Büyük salonu bir Ö ye in larnıştı, Dolma bahGei”.. iadiğ e gk yavaş ? yer i Yanlış bir # “tekzip b vel Haber aldığınıza 80” yen doğru değildir. Hariciyey? alına€ Ankara, 15 (Telefonla nde açik ay imtihan * 2 im miştir. İmtihan bu ayır ad bir heyet huzut el çıkarmak için Londra * pa da açılması mukar ge Almanyadaki son BAĞ rure tehir olunaci Londra, 14 (â.Â) Ml sekreteri Şekspi 31 irat ederek Alman "e olan münasebet hatleri başka bir kt. i de Pİ olmuyör” ile anl gemi a MALT iği me ki umumi nda hi yü met etmeğe “ re ii a 1