15 Kasım 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

EB ZHABEF AKŞAM POSTASI Sahiki ve Neşriget Müdürü Hasan Resim Us İDARE EVİ: istanbul Ankara cadde Posin badana. Ytan'nal Kik, Tekgisi süreli emme MAİ Yazı işleri telefonu: 23872 idere z Min ” 20339 ABONE ŞARTLARI Ecnebi görüşüyle İsmet İaönü Bolsicürhurun İnönü hak- kında bütün dünya gazeteleri silayiş- kâr neşriyata devam etmektedirler. Birkaç:nı alıyoruz: İsmet İnönü Türkiye cumhuriyeti re- isliğine seçlimiştir. Bu, Türk n rels- lik makamına Kemal Atatürk'e balef Mağa lâyık bir adama sahib bulunduğunu gösterir. İsmet İnönü, milf mücadele kahraman- larından biri olduğu gibi, Türkiyenin da- hili ve harici idaresindeki muvalfakıyet- lerin âmili bulunan OKemri Atatürk'ün #n yakm silâh arkadaşlarndan biridir. Bu vazi, mimi dostları bul larının muavenetile Türkiyeyi müd çin Kemal Atatürk tarafından sarfedilen verimli faaliyetlerin ona lâyık bir çekil de devam edeceğine delâlet eder.,, Moskova — uz İsmet ol- ayni samunda Türkiyenin sa hakiki si on İ- “Alman gazeteleri, yeni Cumburreisi İnönü'nün şahsiyetini tebarlz ettirmek. te ve Atatürk'e lâyık bir halef olduğunu kaydetmektedirler. Gazeteler, yeni Cum- bürreisinin siyasi hayatı hakkında mu- fassal malümat neşrederek Türk mille- Uni, Atatürz'ün gösterdiği yol üzerinde sevk ve İdare edeceğini yazmaktadır. lar. Berlin matbüatı, yeni Cumhurrelsinin harici siyaset sahasında kayda der muvaffakıyetler ibraz etmesinde başlı- ea Amil olan fevkalâde enerji ve mezi- yetlerini kaydetmektedir, Garoteler, Al manyanm İsmet İnönü'nü mladığını ve ona en samimi temennilerini gönder- diğini mlttefikan yazdıktan sonra şun- ları ilâve etmektedirler; “Almanyanın dostu sıfetile, İnönü'nün Türkiye ile Almanyayı ştiren İyi münasebetleri takviye vo teksif edece- ği muhakkaktır., — Alman Ajansı — “Bulgar milleti, İsmet İnönünün Cum- hur Başkanlığına seçilmesini busust bir #evinçle karşılamaktadır. İnönü'nün ken disinin de mühim bir hissesi bulunan s6. lefinin büyük eserine yorulmaz bir ş6- kilde devamını dileriz.,, — Dnes - Sofya — “Politika sahnesinde Atatürkün kud. retli çehresi gözüktüğündenberi, dünya onun yanıbaşında kendisinin ayrılmaz si- 14h arkadaşı İsmet İnönünü görmeğe «- Taştı. Buna binaen, kondisinin bütün İlti- fakla Atatürk'e balef seçilmiş olması pek tabildir. Atatürk'ün bir tek ülküsü var- dı: Türkiyenin itilâsı, hayatta ve ölümde yeni Türkiyenin iki büyük evlâdı: Ata- türk ve İrönü bu ülküye bağlanmışlar. dı. “İsmet İnönü, Başvekil sıfatile yalnız Türk milletinin değil, Türkiye hudutla- rmdan çok uzakta milletlerin dahi hür- metine mâzhardı. Kendisini tanımak fır. satma malik olan herkes, po'itikada da akor faziletlerini muhafaza etmiş olan bu dürüst namuslu devlet hürmetle bahsetmişlerdir. Büyük ölünün halefi olarak İsmet İn3- nü. İlyakatleri ve yurduna olan ferka- İde aşkı He tanmmiştir. Türkiye, tari- hinin en çetin giinlerinde Şef Atatürk'ü şan ve şerefle İnkip eden adamı sremis. tir. Bunun içindir ki, Atatlirk'ün ölümü. nü müteakip Türk milleti gözlerini Ata. türi'in şanlı yerini inzal edezelmiş olan İsmet İnönli'ye çevimli., — Sv - Safra — , Nurullah Ataç'ın “Hayata dair, adammdan "re : i Yeni Celâl Bayar HABER — Aksam postası Babinesi o Relsleumhur İsmet İnönü Ile berabeı m AŞ Birinel Celâl Bayar Kabinesi istifası günüm Ona, bizimle beraber dünya ağlıyor Atatü rk'ün dehası g 15 TRTNCİTEŞRİN — > ———— — ei im paratorluğun beş asıl Belgrd, 14 (A. A.) — Avala ajansı bildiriyor? Bütün Yugoslav gazteleri, en mühim yerlerini Türkiye Atasının ölümüne tab- sis etmekte berdevamdırlar, Politika gaztesi, uzun bir İstanbul tel. grafında, büyük ölünün yüksek ve dahi yane meziyetlerini ve Kral « Şovaiye Kral Aloksandr'ı Türk yurdunun Atasına bağ lıyan derin dostluk ve sevgiyi kaydedi- yor ve Atatürk tarafından Stoysdinovi- çin İlk Aukara seyahatinde söylenen gu sözleri hatırlatıyor: “Arkamda 18 mil. yon Türk var. Bunlar, bir kelime söyle meden, Yugoslav kardeşliği için kendi lerini fedaya amadedirler,,, Ayni gazete başınakslesinde, Ata. türk'ün bütün Türk milletinin rönesansı sı medyun olduğu eşisz eserini izah ettik ten sonra, Yugoslav milletinin bu eseri hayranlıkla takdir etmiş ve etmekte bu- lunmuş olduğunu kaydediyor ve diyor ki; “Yugoslav mlllti, kendisinin Şovale- repk seciyesini takdir den Büyük Adsma karşı, samimi bir sempati ber'iyor ve yalnız takdirle kalmıyı ayni zamanda seviyordu. Kral « Şovalye Aleksandr'ın ve Ata. türk'ün müşterek bir fikirleri (© vardı: Türkiyenin ve Yügoslavyanm kuvvetle- re milletlerinin barışmı teminat eltir almak ve bu suretle memleketlerinin kültürel ve materiyel inkişaflarnı mür- kün kılmak. Politika sözlerini mektedir: “Eral Şovalyenin ölümünden dört yıl sonra hayat sahnesinden Kemal Atatürk de çekiliyor. Fakat Yugoslav milletinin bu anda, onların fikirlerinin istikbalde de vaşıyacağına imanı vardır.,, Bütün diğer Yugoslav gazeteleri de ayni şekilde makaleler neşrediyorlar. Zagreb'de çıkan Novosti gazetesi “Bü- Yük müttefikin ölümü” başlığı altmda yazdığı uzun bir başmakalede ezeümle diyor ki: “Atatürk'ün dehası, İmparatorluğun beş asırda yapamadığmı yaptı, En büyük dostumuz ve en samimi müttefikimiz e- bediyyen hayattan çekildi. O, Balkan an- lasmaları politikasının en emin bir des- teğiydi. Yugoslavya ile dostluk ve ftti. faki her şeyden önce tak“ir ediyordu ve biliyordu ki Yuzoslavva tarafından veri- len söz kanun kıymetini ve hattâ daha büvk bir kıymeti haizdir, Gereto, Atatürk eserinin, Türkiyenin en bilvik evlâdı tarafından eizilen yolu takin edecek olan en samimi messi ar- karisslarınm eline gesti”ini kavdedivor. Avnla sinnsı bu telgrafı türkee öler-'e “Allah büvük dosta rahmet etsin” söz- berivle bitiriyor. “Derinliğ! ö#leülmez hir kayip, va, 14 (A.A.) — Tas Ajans gu suretle bitir. Mosko bildiriyo: İzvestiya gazetesi, “Yeni Türkive nin yaratıcısı, başlığı altında negret. tiği bir makalede şunları yazıyor: 1 tını pek çok deği kün padişahın istibdadma karşı tev. cih edilen ihtilâl hareketine uzun za, mandanberi iştirak etmiş olması keyfi yeti, mem'eketi kurtaracak olan mill hareketin başına süratle geçmesine yardım etmiştir. Genç Türkiye milf cumhuriyeti emperyalizme karşı bu mücndelesizde valnız kalmamıştır. O zamanlarda, ha. ricf müdahaleye ve beynelmilel! emper valizmin silâhlandırdığı dahili muka bil fhtilâle karşı kahramanca bir mü, eadele asmış olan Sevvet Rusva, Tür. kiye Büyük Millet Meclisine dost bir el uzatmıştır. Kemal Atatürk, emper- valizma karşı milcadeleyi ko'avlnetı, ran teşrinievvel ihtilâlinin fevkalâde ehemmiyetini aalamıstır. Bu, 29 teş rinisani 1920 tarihinde Sovyet hükü metine gönderdiği telerafnamede a. erkoa #fade edilmistir. Pomdan sonra Kemal Atstiiri, m't'i ietih'ân hareke: tinin başmda ve Türkiye cumhuriyeti reislik makamına bulunduğu müddet, çe Sovyet hükümeti ile en dostane mü nasebetleri muhafaza etmistir. Tür . kiye, Sovyet hükümeti ile fanl bir su. rette teşriki mesal etmiş ve sulh mü cadelesinde silâhsız'anma konferans esnasmda Sovyet murahhaslarınm tek ilflerine mlizaheret ettiği gibi, 1920 se nesizde muharebeden ferasati muta zammın Kellog paktının muayyen za. mandan evvel meriyet mevkiine kon nası hususunda Litvinof tarafından yamlaz protokole, Wtihak etmiş ve mü tecavizin tarifi hakkındaki muahede- nin akdi meselesinde Rusyanın, yanın da yer almıştır. Kemal Atatürkün 1936 senesinde Büyük Millet Meclisinde irat ettiği açı” iş nutkunda Sovyetlerle dostane mü- nasebetler muhafazası keyfiyetine fev. kalâde kiymet atfetmiştir. Şurasını da kaydetmek lâzımdır ki, Kemal Atatürk Sovyetlerle şiki müna” sebetler idameşinden başka, müşterek emniyet siyaseti taraftarı olmuş, bir çok defalar sulhun bölünmez bir bütün ol duğu prensibi lehinde bulunmuştur. Bu münasebetler Romanya Hariciye nazının 1937 senesinde Ankarayı ziya- reti esnasında Atatürkün nutku hatırlatabiliriz. İstiklâl mücadelesini tanzim ederek Türkiye Cumhuriyetinin doğduğu gün. denberi dahili ve harici politikasını ida* me eden Kemal Atatürk, ayni zamanda Türk milletinin siyasi ve medeni haya" iradettiği alâde mü - him bir silsile dahili inkılâplarn mül. him ve nizımı olmuştur. Osmanlı imparatorluğunun ortaçağ ye et rejimi tesis edilmiştir Kemal Atatü Waresi altında vü ük eserler meyanın- atına verdiği a har“ end riolmsk Üzere Türkiyede hüyük en ri tesieatı vii kiwmeti ve savada en b a metirilmiş olduğunu sekiz milyon dolarlık bir kredi şeklin” de dostane bir muavenet görmüştür. “Ad: Türk milletinin milli isüklâl mü cadelesine ve Türkiyenin siyasi sahada yeniden teşkilât lmasına gayet si kı bir sütette bağlı olan Kemal Atatür- kün ölümü gerek Türkiye için ve gerek bütün dostları için derinliği ölçülemez bir kayr Tür e meyanmda b mahfilleri zama let adamının ölümünden, dolayı derin bir teessür içindedirler, “Almanya Atalürkün cserine hayrandır, Berlin. 14 (A.A.) — Alman ajansi bildiriyor: Milli kahraman Atatürk memleke, tini kurtarmağa ve milli bir istikbalin temellerini atmağa muvaffak oldu. Memleketini müzakerelerle ve Cezev- re metot:.-İle kurtaramıyacağma ka. ni olarak, mücadele yolunu ihtiyar et. ti. Ya'nız çelik bir irade ve kuvvet mu valfak olabilirdi. Memleket içindek eseri daha az hayranlığa lâyik değil- dir. Almanya, Atatürkün eserine ve radelesine hayrandır. Onda, tarihi ri hürriyeti seven bütün milletler bol olarak kalacak kud. yet görmektedir. azıyor: ahsiyetlerinin kuvvetile len ve haricen değişti ven harp sonları şefleri arasmda dai. ma hususi bir yer işgal edecektir. O yeni Türkiyenin yaratıcısı ve kurucu. su olmuştur. Yakın doğuzun şimdiki çehresini bu adam tesbit etti, Ataiürk Türkiyeyi hicaptan kustarmıştır Varşova, 14 — (A.A.) — Pat Ajansı tebliğ ediyor: , İllustrowany Kurjer Codzienny şöy- le vazıyor; Zitatürk Türkiyeyi silâh kuvvetiyle kurtarmış ve Vaşingtonun #irleşik A. merikayı yaratması gibi yeni Türkiye yi yaratinıştır. Atatürkün eseri hattâ beynelmilel vüyük işlerde de tesirini göstermiştir. Gazeta Polska İstanbudas #lmış ol duğu yu malümatı yazıyor? Atatürk yeni Tür'yeyi keler ile meydana getirmiş ve dekss: İle tensik etmiştir. Onüy yaratıcı ruhunun ve ha» iaretli vatanseverliğinin darekete geç memiş olduğu hiçbir saha yoktur. Eski Türkiyenin bütün felâketlerinin kay » uağı Osmanlı devletinin dahili işlerine ecnebi devletlerin relidahale etmeleri * ne cevaz veren sultanlar rejimi olduğu» nu anlıyan ilk adam olmuştur. Atatürk yeyi hicaptan ve taksime uğra maktın kurtarmıştır. Hali hazırda Tür xiye hem kendi yakmında hem bütün Avrupada bircok dostlara maliktir in en samimi dostları Sovyet umumi mızın bu mişilsiz dev. nan da yapamadığını ya resini teşkil eden dahili oi tisna siyasi, iktısadi, Da bütün sahalara şamildir ; tarihi 1923 tür, Yani Lori ei sinin akdi tarihidir. BU ari ( #er devletlerden evvel ay senedenberi arianevi “a lan Polonya kabul etmi$t. 4 olan eek j yet ında b eni hissine anaşil sahip nin, milletin babası olan AĞ sılmaz bir aşkla şarmâ* lecek hiçbir şey yoktü” beynelmilel siyasette hes. iâzrmgelen bir unsur ol*E. kiyenin asrileşre€ € hareketi devam eğiyo” hasta adamı iyileşmisö”- nerjisi yerindedir. AtatÖr. makla hakikaten bir m“ ür. ç» Polonya istiklâlinin 20 ii ş mü münasebetiyle Ankars kolniski Ekspres Poran9?.. v bulunmus den Matliekiin idaresi altınds 2 şarkta bir anahtar vE, Tü.kiye ile Polonya “Vİ. milletlerin istiklâlini 99 y i Bu EV” menfatleri var'ır. e v0 “ yekdiğerine yaklaştırın « n mütekabil bü” Pe ıtalarmı derinleşti” gr 8 italyada tee f Roma, 14 (AA) Z. ei, atı, Atatürkün vefatınd? yea sederek yeni Türküye et levhası altında büyü” edi ir” hayatına ve vücuda BE jer de eserlere uzun mak” mektedirler. Tribuna gazeti “Türklerin büyük » şısında İtalyan millet teessürüne iştirak ba 8 s müyle yakın şarkın m dere“ derecede âmil olan bir şahsiyet zayi Cumhuriyetinin İtalyan milleti dost rin muhabbetlerini & Yunanistan” Atina 14 (A.A) “ Jiriyors Gazeteler, birini gs ze hazırlıkları bakis neşretmektedirler. Atina gazeteleri ile İnönünün, inehab... Beşrine devam etmek Proia gazetesi. Yunan münasebeti sısının Sotoğrafisin diri şunları ilâve etmekse ei “Bu mes'ud yeni edi parlaklığı, dünyanın * sr zg ğe me yi trracak olan siysö” rimes Hniinde açi