29 Ekim 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 10

mel a * edi p hn pe İ 4 ren (S12) «i nğiret; Daşbaan Celâl Doyor (umhuriyet Adiyesi J | Sistemli ve ilimli Yalrız bir yılda 1-“Milyon 369,797 İş çıkardı © 15 Yılda çıkarılan kanunlar Cümhuriyet adliyesinin prensipleri"! beşmda sayılabilen kafa birliği, içtihad İ birliği ve kanunun hor yerde tam olarak | tatbiki hedefleri on beş yıl içinde İlmi | ve sistemli bir usulle temin otunabiimiş. tir. (750) mahkeme kurulmuştur. Bu | Bnhkemelerdo fillen kaza vazifesini gö- İ , (116) sı ticaret! mahkömeninde ve (135) | asliye hkuuk- | ta ve (157) si asliye cozada ve (183) b hem asliya buluk bem ssliye cezays be- kön tek hâkimli mahkemelerde ve (171) İ sulh malıkemelerinde ve (10) w fera rel muavinilğinde ve (300) : sorgu hâ- kimliği işlerinde çalışan o(1394) hâkim ve (507) elümhuriyet müddelumumisi (348) icra memuru (10) adli tabib mer. cuttur, (1836) mübaşir çalışmaktadır. (405) İ başkâtip ve muavini olmak Üzere (1923) zabıt kâtibi vardır. Cümhurlyetin on boş yılı içinde, Türk kanunu medevfsi, kanunu medeninin me- riyöt ve sureti ve tatbik şekli hakkında kanun; borçlar kanunu; emlâk ve eytam bankasi kanunu, evlenme talimatnamesi velâyet, vasayot ve miras hukukuna alt miramnme, kara ticareti kanunu, deniz ticareti kanunu, ticaret kanununun süre ti tatbiki, hakkında kanun, tatbikat ka- nunu, hukuk usulü muhukemoleri keny- nu, İcra vo İflâs kanunu, tera ve iflâs ka- nunÜ oizaminnme ve talimatnamesi, avu- katlık kanını, noter kanunu, #dliye hare tarifesi kanunu, hoter Kars kanunu gibi gibi kanunlar. nizamsame ve talimatna- meler yapıldı. Bu kanunlerm arasmda matbuat kanu. Bu, meshud riürümler kanu, kan güt. me hakkındaki kanun, tekke, zaviyn ve türbelerin #rddine dufr olan kanun m | htm yer ate, Birçok ceza evleri teşkil olundu. 93T Ae #mahkeme dairelerden (563721) iş çıkmıştır. Bu işler hukuk ve ve çalışmayla Asırlara sığmıyacak neti- celer almış bulunuyor İstiklâl mücadelesiyle başlıyan milli varlık davamızın Jshimize neticeleneceği- ne olan iman ve kanaat hemen beynel- milşl movklirizin tanzimi bususunda fa- Miyete geçmemizi iceb ettirmiş ve diğer devletlerie münasebetimizin tanzimi e - saslarına daha o zamanlardan başlanı!- tt Lozan munhedesinin akdiyle Osmanli İmparatorluğundan müdovver vaziyet te- wizlenbilş ve kepltülMsyöon belâsından kur talmuş olan Türkiye, dahilde sulh ve he- riçte sulh siyasetini kuvvetindon ve hak- kından eroin olarak tatbika başlamıştır. Harisiyenin sistemli ve ilimli mesaisi ve bundaki büyük dikkat ve iilnası ssir. lara sığmıyacek neticelerin husulüne â- mil olmustur. Devletler arnsmda kazandığımız miş- tesna mevklin ve temin eylediğimiz dest lukların tezabüratıdan olarak Efgan ve İrak kralları, eski İngiltere kralı, müte- yelfa Yugoslav kralı, Romanya kralı gay. Fi resi şekilde İran şahı sureti reami- yede, İsveç veliahtı, Erdiln emiri Abdul- lah, ve İbnissudün oğlu Faysal etimhur. reisi Atatlirkü #fyarot eylemişlerdir. Birçok harieiye nastrinrı, başvekiller, garb hükümetleri siyasi rlonlinden bazi ları memleketimizi ziyaret etmişler ve hükümetimiz erkinıyla temas eylemiş - lerdir. Cümhüriyet harlelyesi büyük Türk mil. letine ön beş sönelik faaliyet hayatile umulmadık mesut neticeler bağışlamış bulunuyar, ceza mahkemelerine aittir. Sorgu hdikime İlklerinden, tera, ceza ve müddelumumi- İlk dalrelerinden ve Iera hukuk ve (lâm. six Tera dalrelesinden de (728047) iş çık- ratştır. Temyiz mahkemesi dairelerinden birin. ei ronilik dairesinden (1678), ceza daj- relerinden (49249), hukuk önirelerin « den (21696), ticaret dairelerinden (3541) lera ve iGâs dnirelerirden (5780) iş çik- mietir, Bunların umum! yekünu (1390797) m- bi olduksa mühim bir rakama baliğ olur. Bir taraftan da Türk hukukşinasları ve profesörleri ve hâlüimleri tarafmdan tahedilen yüzlerce hukuki eserla ecnebi #ssrier satmalmış ve hâkimlerin bun.” lardan İstifadeleri temin olunmuştur. " | .vo>e e) Cumhuriyet maliyesi Her sahadaki ihtiyaçlara büyük bir h içinde ve dışın ona tam bir imanla güveniliyor yetişiyor; “Memlekötin va- siyeti maliyesi, ia- tisam, öniyet v6 inzibat Üzerine mü- easeatir,. Devletşi ve halkçı olan bir idare ve ekonomi hayatmda hazine. nin kudret ve İnti- sam: başlıca Omes- settir., diyen Atamızın o vesizesi maliyemizin hede- fi olmuştur. Cümhüriyedı nee- li, cümhuriyet mali- yesinin gün geç Ukçe daha çök kuvvetlendiğini, ber sahadaki ihtiyaç! ra büyük bir zia yetiştiğini, o gerek memleket içinde, gerek dığinda ona güverildiğini, ina- nıldığını (Ogörmek. tedir, Dün asla umul. mıyan bu netice, tümhuriyet reji - minin koyduğu pren siplerin plânlı, de- vamlı emeklerle ve- alize edilmesinden doğmuştur. Bu günkü mali- yemlz, (Denk biltçe) prensipine buğlıdır. Cümhuriyetin lik bütçesi (1924) bülgesi- dir. Varldat (129) sillyon, masraf (140) milyon liraydı. Ve böylece (1928) yılma gelinceye kadar bu tevazünsüzlük görül - mektedir. Cümhuriyetin (15) inci bütçesi olan 1938 bütçesi (250) milyona bağlandığına göre, bu bütçe eümkuriyet bütçesinin en yüksek bir bütçesi olmuştur, Cümburlyet maliyesi; düzeün ödeme sistemini tamamen tahakkuk ettirmiş ve alacaklıların alacaklarını tahsile karşı gösterdikleri hassasiyet kadar oda, borç. larmi ödemekte hassasiyet göstermiğtir. Bugiln devlet vermesiyle fatihkak sahible. HM örasında kazanç arıyan bir ümre de. Bil, tir şahis bile kalmamıştır. Cümhuriyet devrinde, bütün devlet muhasebesi ve devlet yemeleri bir kül halins getiriirriş ve muhasebe teşkilât tamamen maliye vekiletine bağlanmıştır. Bu suretle bütçe tatbikat netiçelerinin toplanmızsı, kontrol edilmesi kolaylaştı. rümiy ve devlet parasının ihtiyaçlara gö- re seyyeliyeti ve kolaylıkla kullanılması temin olunmuştur, a m Ge Ra memleket VARIDAT TE e v5 Vergi işlerisde Büyük Şetimizin: “Her bangi bir mali karar almirkon, ilk gözö- mlna getireceğimiz şey, izilii Curliyet ve mili istihsal, yeni verginin bissat ana mental Üzerine yapacağı tesirler olma. Wsdır,, Yecizelesi umde ve hedef olinuş- tur, Cümhuriyet, (193) milyon gibi müte vasi bir varidat bütçesinden Aşar vergi- sini feda etmekte tereddiid daymamışlır, Ve bütün vergiler üzerinde teknik tet. kikat yapılmış, vergilerin mahiyetleri il. mi süzgeçlerden göçirilmiştir. 1097 mali wi: sonunda tahsildt biltçe tahminlerini yüzde (12) aşmış va (28) milyon 205.441 lirayu #armışı Varidatın #eyrinde görülen bu inkişa?, birkaç yıldanberi bir taraftan bütçe ra. kamlarımn artür(lmasın:, ve diğer taraf. tan vorgilerin birçoğunda tahiifler ya. Pilinatini temin eylemektedir. Hayvanlar, muamele, tstihlik, kizmet erbabından almana muvazene versileri, kaztaç vörglal ile damıza resminda yapi” lacak ehemmiyetli tahfifler kep bu inki- şafm matsulüdür. EU e e << e Ep a > i Gün geçtikçe kuvvetlenen CUMRURİYEY BUTCELERİMİN 15 YILLIK İNSAF SEYRİ. me vE e EE s5 İ | roldu. ies. ee tedbirleri almış ve bü gerek memleket içindeki, 4 ki kıymetinde tam bir lemiptir. # Devlet tarafından yarı ün mali mücasnseler m baliğ elur. Cümüruriyet Beg (1980) da kabal edilen Bİ milyon sermayeyle kurul Erlik bankası (1023) © bir Kanunla, (20) milyon Silmer bank (1933) t* kanunla (20) miyon vie 1937 de bü sermaye (80) i milyon wermeyeyle kurul Denizbank (1937) de kanunla (50) milyon ra ad Tapu ve kadastro yle temle kuruldu. Mülkiyet DO girdi. Yeni meli teşkilâtle gali titam altma alınmış oldi