29 Haziran 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

AKŞAM POSTASI Sahibi .veYNopriyat” Müdürü HMasaniARasim-Us “İDARE EVİ : Istanbul Ankara sadce Posip hulensr bnsubal Y44, Yl mreli kaeebi 25872 24370 telefonu : ,.ABONE,ŞARTLARI İ varana 1 Ana dilinden imti'tan i , veremiyen ec Yazan; Şekip Güudüz ÜN matbaaya gelirken, Anka. ra caddesinde, tanıdığım mu. harrirlerden biriyle karşılaştım. Onu bir hayli zamandır görmemiştim. Se- vindim doğrusu. Fakat daha “nasıl sın? nerelerdesin ?,, dememe meydan kalmadı, otrafımızın sekiz on gençle gevrildiğini gördüm. İçlerinden biri, hiçbir mukaddemeye lizum görmeden; — Numaramı kirmişsınız.. . dedi » Halbuki benini bü yıl imtihanı muvaf- fakıyetle vermiş olmam lâzım. Gazetecilik zahmetine katlanmakta olan muharrir arkadaşımın, ayrica öğretmenlik zahmetine de katlanmak- | ta olduğunu bilmiyordum. Yüzüme mahzun mahzun bakıp bir geyler söy. İemek istediğini sezdim. Fakat yine meydân veren olmadı. Çocuklardan isi, mor re: ekti bir not karne. ya salla kırdı; aya bakımız. Bütün dersler- den geçmişim. Bir sizin dersinizden kalmışım. Bu insafsızlıktır efendim! lerinde munis bir bakış yoktu, | kaşlarında şirret bir krmılda- niş vardı. Hani neredeyse tehdide — İrotihanda muvaffak olup olma. zi münakaşa edecek yer burası değildir. . diyecek. oldu - Talebe- si (79) hiddetle gürledi: — Ya neresidir? — Mekteb, Müdüre müracaat edi . niz. Ne çiy mavi gözlerinde, ne çilli, ço- pur suratında iyiliğe delâlet edecek bir ize raslanamıyan bir üçüncü çocuk, Arkadaşımın bu cevabına mukabeleye kalkışırken dayanamadım, müdahele ettim: — Durunüz bakalım. Fazla numara si? verin şu not Az numara alışını “bir insafsızlık,, suretinde telâkki öden, hemen elinde- ki karneyi uzattı, Sol elinin şehadet parmağını, dersleri ve numaraları $I, ralıyan cetvelin bir banesi üzerine ba. sarak; —Iştebu!.dedi. Şöyle bir baktım, O anda iğimin ha- #il sızladığını tarife imkân bulamıyo- rum. Sokak ortasında öğretmene iyi numara vermesi için yalvaran talebe. nin kötü not aldığı ders neydi bilir misiniz? Türkçe... Türkçe! Bu taze vatandaş, ana dilini bilmi. yordu. Ana diline karşı bütün bir yıl Jâkayt kalmıştı. Ve yıl sonunda, Türk dilinden imtihan veremeyişi ile göze vurduğu büyük cinayeti anlamamak- ta hâlü ısrar ediyor, bu halden sade- ce sınıf geçemiyeceği için ıstrab du. yuyordu. Genç vatandağ, dilini bilme, menin ne büyük, ne utandırıcı, bir hal olduğuna, ne iç sızlatıcı bir azab ol- duğuna, ne eşsiz bir vicdan azabi ol- duğuna bir türlü akıl erdiremiyordu. Yalvarışma bu sefer de bâna hitab e. derek devam etti: — Gördünüz ya efendim... Bir türk, çe için insan sınıfta kalır mı? Bir nü- mara daha alsam bir yıl kazanaca- gm. Ona kaşlarımı çatarak ve homur. danarak şu cevabı verdim: — Siz çok acınacak bir haldesiniz. Bir Türk genci, türkçeden iyi not ala. madığmı sokak ortasında göğaünü ge- Te gere nasıl söyliyebilir? Bir Türk mekteplisi için bundan büyük ayıb o- labilir mi? Ben sizin yerinizde olsam, diğer bir imtihanda, türkçeden fevka. van di) bati HABER — ağ postası ri gil ii) 29 HAZİRAN — 1935 Prestişkârlarını üzecek bü kahr. tanıman teessir eden bir haher vermektedir. Fakat bir kişiyi memnün ettiği de söyleniyor: halde göstermiyecektir! Halbuki kızları rolü alarak, üzerine elbise namına miş, viles Döoroti Lamur artık kendisini filmlerde yarı çıplak bir artist şimdiye kadar daima vahşi rdunu uzun saçları ile örtmüştür... mi ile bu haberin yalnız böyle memleket pek az bir şey giy. masını, Ona, bugünkü şöhretini Bu çıplak kıyafet vücudunun endamını ortaya koymuş ve 0. nu bütün güzelliği ile dünyaya tanıtmıştır. Bugün artistin ir karaf vermesine sebeb 08? Holivudda söylendiğine göre, bunu 1 bu da, Doroti Lamurun kocasıdır. kocası, artık sevgilisinin herkese, v halde göstermesine razı olmamalı istemektedir. Çıplak Doroti Lamur giyiniyor! ldız. hattâ dünyanın en güzel kadmı isn Doroti Lamur, buğün kendisini bütün sevenleri mü-. temin eden de esasen budur. tiyen biri vardır ve Kıskanç bir adam olan udunu yarı çıplak bir , onun “giyimli roller al- ingilterede Hava| numayişleri Fransız, Ingiliz, Alman ve Amerikan tayyarecileri gösleriler yaplılar Geçen cumartesi gümü İngilterede büyük hava nümayişleri yapılmış, İn. giliz, Fransız, Alman ve Amerikan | tayyarecileri muhtelif hünerler gös . İ termişlerâir. Tayyare sahasmda toplanmış olan doksan bin k lâ, gökyürlnden gelen bir ses işitr “Miamiden hareke t eti Nevyorka geldim... Bu ses, hakikaten havadan gelmek- tedir. Fakat İngiltereden değil, tâ A. merikadan... Bunu söyliyen tayyareci | Dik Meril'dir. Atlas Okyanusunu 11 saatle gü | rek geçen sene rekor kırmış olan tay- yareci, bunları söylerken Nevyork ü. zerindeydi. Telsizle söylediği bu söz. ler sesi büyüten #letle etrafa yayıl » miş ve herkes denizaşırı bir memle. ketteki tayyarecinin sesini yakmdan rigitetiştif» w Amerikadan gelen bü sesten sonra yine oradan bir de tayyareci gelmiş. tir. Bu nlimayiş için davet edilmiş o- | Tan, Amerikanın meşhur tayyareli ga. zetecisi Al Vilyamsdır. Hâdiseleri tayyaresiyle takip eedn bu yeni sis . tem gazetesi, İngilteredeki hava niü- erini de yerinde görmek ve A. ya bildirmek için oraya gel İ , bu sabah paraşütü tajyarclen alınan ves, Bundan #onra, bu milletlern hava bayramında Fransız, İngiliz, Al- man ve Amerikan tayyarecileri muh. telif gösteriler yapmışlardır. Bu ara. da bilhassa, Almanyanın en genç si-| vil tayyarecisi Paul Forsterin yaptığı | canbazvari atlama hareketleri büyük lâde güzel bir not alaca/ım güne ka. | dar tanıdıklarıma kendimi gösler- mem. Hattâ kendi kendimden utar rım. Dilini bilmiyen, diline lâkayt o. lan İnsandan memlekete hiçbir hayır gelemez. Velev ağzıyla kuş tutsa, ve- lev bir Edison olsa dahi. ... Gittiler. Bana hiddetlendiler mi bilmem... Allah vere de ne demek İs- tediğimi anlamış olsalardı! <ekip GÜNDÜZ Umumiharbın en bü nasıl elf Umumi harbin en büyük faciala- rından biri, İngiliz harbiye nazırı lord Kiçnerin bulunduğu “Hampşer,, kruvazörü ile beraber kurban gittiği kazadır, Lord Kiçner, 4 haziran 1916 da, ma. iyetindeki harbiye, bahriye Ve harici. ye erkânıyla beraber, İngiltereden ay- rilmiştr. Rusyaya gidiyordu. Rus çarı, harb vaziyeti üzerinde gö rüşmek ve Rus ordularını buna göre tanzim etmek için, İngiliz harbiye na. zırmı Petrograda çağırmıştı. bir hayretle seyredilmiştir, K Dünya paraşüt rekorunu kendisin. de muhafaza eden Guin Cons da, 1000 metreden ellıyarak büyük muvaffskı. yet göstermiştir, Bu sahne büyük he- yecanla takip edilmiştir. Çünkü para, şütçü, teyyareden atladıktan sonra bir müddet paraşütü açılmamış ve hir taş gibi, büyük bir hızla düşmeye baş. lamıştır. Paraşüt hiç açılmıyacak mı? Herkes bu heyecan içinde, korku i- le, birkaç saniye bu heyecanlı anlar saat kadar uzun gelmiş, 90 000 kişinin bulunduğu koca meydanda bütün nefesler kesilmiştir. Nihayet, yolun üçte biri gittikten Sonra, paraşit açılıyor ve Cons 700 metreyi paraşlitle iniyor. Yere indikten sonra, kendisini ku. caklıyanlara paraşlitçü: — Hava çok fenaydı, diyor. Böyle İ bir havada, başka bir yerd: olsa, dünyada atlamazârm. Fekat plmayişe iştirak etmiş olduğum için atladım. Rüzgâr çok fena esiyordu. Paraşütün hiç açılmamak tehlikesi de vardı. Paraşüt geç açıldığı için yere inme de çok sert olmuştur. Eğer âyakları. mın üzerine dilememiş olsaydım, bir yerim muhakkak kırılırdı... Nümayişlenden sonra, İngiliz hava Dazırı bir nutuk söylemiş, halkın tey- yareciliğe karşı gösterdiği slâkadan beklemiştir. Fakut, | lord Kiçneri in en sön ğe resmi Kiçiner, de bu daveti kabul etmiş, | ük faciası İ Lord Kiçner'i taşıyan kruvazör Batar derhal yola çıkmıştı. “Hampşer,, İngiliz donanmasının en süratli ve en büyük kruvazörlerin. den biriydi. Lord Kiçnerin seyahati, ne bu geminin tahsis edilmesi onun İs çin muvafık görülmüştü. Gemi, Yut. land harbinden yeni dönmüş ve diğer İ kruvarörlerle beraber Turso limanm- da yatıyordu. Lord Kiçner, Rusyada Arkangel li, manma ve oradanda trenle Petro- Lord | grada gidecekti. Esasen Rusyanın İn. giliz gemlieri için başka bir Ilmanı a- çık bulunmuyordu. Fakat, “Hampser” bu seyahatini yapamadı ve daha henüz yola yeni çık. mışken battı, Kaza çok âni olmuş ve gemidekile- rin hemen hepsi boğulmuştur. Kaza. dan kurtulanlar yalnız on iki kişidir. Bunlardan biri, bu gün, kazanın na- #il olduğunu anlatıyor ve gemi mayn, Ja mı, yoksa Lorpille mi battı mesele- sini tekrar ele alıyor. İngiliz harbiye nazırmın kurban gittiği bu kazanın sebebi, hakikaten, umumi harbin esrarından biri olarak kalmıştır. Bugün hatırasını anlatan gemiciye göre, geminin bir tahtelbahir tarafım. dn torpillenmiş olmasına ihtimal ve- rilemez. Çünkü, “Hampşer” in battı. ğı yere bir denizaltı gemisinin gir - mesine imkân yoktur. Geminin bir mayna çarparak battı, ğı muhakkaktır. Bu mayo, Almanla- rın döktükleri maynlardan biridir. Bilhassa, Alman tahtelbahirlerinden U. 175 in o civarda on İlç mayn attı. ğı tesbit edilmiştir. Diğer on ikisi İn- giliz mayn gemileri tarafından top . landığına göre, Kiçnerin bulunduğu kruvazörü on Üçüncü mayn batırmış- tır. İngiliz harbiye nazırmm Rusyaya gideceğini Almanların haber aldığı ve bunun üzerine “Hampşer” in yoluna dolayı memnun olluğunu bildirmiştir. İ mayn döktükleri de düşünülebilir. Almanyada antisemitizm H AŞAN KUMÇAYI yazıyor: uAlmanyada yeniden antisemitizm hare ketleri uyanmış. Berlinde ve diğer büyük Alman şehirlerinde binlerce, Yahudi tev- ki? olunmuş. Bir taraftan da bu Yabudile, rin mallarını ve mülklerini ellerinden el. mak için türlü tedbirler & düşünülüyor- muş. Malömdur ki anşluslan evvel bötön Al manyadaki Yahudiler tazyik, hapis, bo kolaj gibi şiddet hareketlerine uğr lardı. O vakiı Viyanadaki Yehudiler ri oturuyorlardı. Ve Almanyadaki Yabudile, rin hallerine bakarak möteselli oluyorlar. dı, Halbuki Avasturya Almanyaya ilhak e- dildikten sonra buradaki antisemitizm ce, reyanları o kadar şiddetli olmuştur ki Vi. yana Yahudileri bu defa Berlin Yahudile- rinin haline gıpla etmeğe başlamışlardır. Bunun için bir çokları Almanyaya gitmiş. lerdir. İşte Viyanadan (o Berline ve diğer büyük Alman şehirlerine doğru vukubulan bu yeni Yahudi akınından sonradır ki şim di Almanyadan antisemitizm haberleri gel di. Bu variyele-göre halıra şöyle bir sal varit oluyor: Acaba Alman hükümeti Al- manyadaki Yahudilerin o Viyana Yahudi, leri için gıpta edilecek derecede rahat ve huzur içinde bulunmadıklarını, daha dağ- tusu Almanya İudatları dahilinde Yahu, dilere emniyetle ilticagâh ak bir yer bulunmadığını mı göstermek istiyor? CUMHURİYET Sanat eseri ve gazete haberi We EYAMİ SAFA bugünkü yazısında $ö4 ie divor: “Bir sanat eserinin bir gazete haberin. den fazla tesirli olduğunu (herkes bilir. Ladam O Kamelyanın ölümünü hakiki bir vaka olarak bir gazetede okusuydık, roma. nında, piyesinde, filminde içimize dolan heyecanı duymazdık. Verter o romanının birçok intiharlara sebeb olduğu nekadar Şok yazılmıştır. Fakat bu roroanı Yasak et- mek hiçbir devletin o batırından geçmez. Büyük sanat endişelerini bir tarafa koyu, nuz, estetik değil de, yalnız sosyal bak dan bile düşünülse, bir intihar. “fikrinin sirayet edebilmesi için, tıpkı sâri bastalık mikrobu gibi, kendine müsait bir zemis bülabilmesi lazımdır, İntibarları azaltmak istiyenler, bu'müsait zeminleri © ortadan kaldıracak bir ruh hifzıssıhhasile meşgul olmayı tereih ederler; sanat eserini yasak etmenin, tifoyu ortadan kaldırmak için solata ve yemiş yemeyi, balli şu içmeyi wenetmekten farksız olduğunu bilirter, Bizde matbuat kanunu, Verter gibi in. tihara teşvik eden binlerce romanı, piyesi ve (ilmi yasak etmiş değildir. Fakat bun, lorın yanında tesirleri solda sıfır kalan #nlihar vakalarının neşrini yasık ediyor. Şimdi bu maddeye bir de talehe vukaları- nir neşri emmuiyeti ilâve edilecek. Ken. disini veya mektebinin müdürünü öldür. meğe karar verip de o günkü gazetede bir intihar veya tecavüz haberi görmediği i- çin tasavrurundan vazgeçecek insan var mıdır? Hem bu gibi aların şayi olma, lari İçin gazetelere yazılmasına da lüzum ıyoktür, Hakikat ilân edilmediği için, bin törlü mübalâğalarla şişirilen vakaların ri, vayeli dilden dile gezer, Evvelki sene on gün İçinde gazelelere eksik olurak geçen yedi hâdisenin şaylası birer efsane haline geldi ve bir kaçı mili romanlara bile mev za oldu. İntibarların ve talebe vakalarının azal- masını değil, olmamasını İstemiyen millet yoktur, Fakat hangi milletin matbuat ka. nununda böyle bir yasağa tesadüf edilebi. lir? Hayır! Evvelce de yatdığım gibi, çıbanı kökünden tedavi edeceğimiz yerde, ona bir damla ilâç bile sürmeden, Östline bir örtü atmıya benziyen bu bareket, hastalığı azdırır. Acaba yeryüzünde hangi memle. ket, bizden başka, mekleplerinin disipli nini, bu mevruda gazetelerin! sustürmakla temin etmeğe kalkmıştır... Bir tayyare düştü içindeki beş kisi kömür baline geldi Rayms, 28 (A.A): Askeri tayyare Kursi kampmdan havalandığı sırada düşmüş ve topra- ğa temas edince steş almıştır. Ateş almasının sebebi, süratini kaybetmiş olmasından ileri geldiği tahmin edil. mektedir. Çünkü rüzgâr, fırtma ha- linde esiyordu. Tayyare, tamamile ve çarçabuk mahvolmuştur. İçinde bulunan 5 tay- yareci kömür haline gelmek suretile telef olmuşlardır.