29 Haziran 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 11

z v Ş b. , Kendilerini kanunlarımıza riayet et. t 29 HAZİRAN — 1998 C.H. Partisinde . . — Rg PR a İngiltere ile yaptığımız Üşarkta ve mali anlaşma - tasdik Ankara, 28 (A.A.) — Basın Birliği Kanununun kabulünü takiben bazı müesseselerin idaresi ve cemiyetler kanun lâyihasının müzâkeresine geçil- miştir. Bu mevzu üzerinde Berç Türk- er tarafından ileri sürülen mütaleala. ra karşılık olarak Dahiliye Vekili ve Parti Genel Sekreteri şunları söyle . miştir; u kanun Türk camiasının ve Türkiyede oturan diğer cemaatlerin nizamı immeye ve ihtiyacatı hazıra. ya uygun bir şekilde birlik teşkil ede. bilmelerini temin için yapılmıştır. Kanun, teşkilâlı esasiye kanununa ve diğer ana kanunlarımıza tamamiy. le muvafıktır. Ayrıca istisnai hüklm- leri yoktur, Yalnız eski cemiyet kanu. nunun bugünkü teşkilâtı esasiyemize uygun olmıyan ve ihtiyaçlarımıza te. vafuk etmiyen cihetlerini çıkarıp ica. beden hükümleri yeniden koymayı İs. tihdaf etmektedir. Türk milleti bey . Belmilel meselelerin bilhassa Cumhu- riyet teşekkül! ettikten sonra tarsfey. nin rızalarile halletmeyi kendisine $i. ar ittihaz cut olan muabedalı r taraflı olarak iblâl et. medik ve etmek niyetinde değiliz. Şu veya bu muahedenin bize tahmil etti. fi külfetler munhede hükmü baki kal, dıkça tarafımızdan İfa olunacaktır. Türk milletinin tarihte, bilhassa inkı- lâptan sonra verdiği sözden döndüğü görülmemiştir. Binaenaleyh mevcut muahedat ahkâmı tamamile bekidir. Beynelmilel ahkâma uygun olarak koyduğumuz wsuller sırf Türk mille. tinin ve cemiyetinin birliğini temin e. Gen ve hülâsa olarak Türk milletini ve Türk cemiyetini alâkadar eden ni. zam #mme kaideleri ve kânunlarıdır. Biz lâik olmakla, biz milliyetçi olmak. la diğer milletler için, diğer insanlar işin ve bilhassa dinler ve mezhepler İçin gönlümüzden ve kalbimizden ne bir nefret ne de bir korku ve endişe duymaktayız. Biz, onlara, bütün dinlere ve mez. yi Iduğu gibi ancak müsamaha TUZ. Evet, bütün din ve mezhep salikle. rinden beklediğimiz şey kanunlara ri. &yet etmeleridir. Kanunlara, nizamla. Ta uymıyan herhargi bir şey cemiyeti veya cem her hangi bir ferdi ol . duğu gibi, kanunlarımıza uydurmak İçin elimizde yine kanunların verdiği kuvvetli, müessir müeyyideler var. dır. Onun için bu kanunu mütalen eder. ken; ve bu kanun hakkında rey verir. ken zihinlere ve akıllara şu veyahut bu yolda tanmmış bir hakkı veyahut mevcut olan bir vaziyeti değiştirmek Bibi gizli bir maksat takibettiğimiz gelmesin. Türker arkadaşımın bana bunu sa. Tihan söylemeğe sebep olmasından ve Vesile vermesinden dolayı kendisine teşekkür cedrim. Kanuna uymıyan gizli hiç bir maksadımız yoktur. Biz Cemaatlerden ve cemiyetlerden bizim hİzam ve kantınlarımıza riayet etme- lerini istiyoruz. Etmedikleri takdirde tirecek her türlü kanun! vasttalar var. dır,, (Alkışlar). Prensiplerimiz dini dünyadan ayırmışlır Dahiliye Vekili ve Parti genel sek. teteri Şükrü Kaya bu kanunun bir dg üzerirde söz alarak demiştir “Maddenin son fıkrası Türker ar. kadaşımızın temennisine cevap veren bir fıkradır. Demincek de arzettiğim Bİbi bizim prensiplerimiz ve kanunla. tımız dini dünyadan ayırmıştır. Rüh. barlar ve ruhaniler ancak kilişe dahi, linde; âdab, hukuku umumiye ve asa. Yiği umumiyeye münafi ve muzir ol'. Memak Üzere Ayinlerini yapmakta! $erbest ve hürdürler. Bunun haricin. deki, dünya işlerini tamam Sum. Sİ Dama sama amma anama mağ sm ğa « Porel olan İşlerin, yani rühban hari. | edildi cinde olan işlerin lâikler GAİN yapılması, prensipimizin esasıdır. Binaenaleyh mektepler, halk, has. tabaneler ve diğer hayri müessesele. rin idaresi ruhani vazifesi olmıyan kimselere mevdu bulunacaktır. Bu mü esseselerin İdaresi ruhani vazifesi ol. mıyım kimseler gibi, çocuk bakım ev- leri gibi, fıkaraperver cemiyetleri gi. bi hayır müesseseleri ve yahut mek. tepler gibi tedris vazifesi gören mües. seseler vardır, Bu müesseseler — dev. let olmak sıfatile — yardım etmek bir vazifedir. Binaenaleyh hükümetimiz gerek hastahanelere ve gerek mektep- lere azami surtte yardım etmeğe ha. urlanmıştır ve yardım edecektir; Hattâ bir gün vaziyeti umumiye ve ahval müsaade ederse belki bu gibi müesseselerin bütün külfetini Üzerine alabilir. Bu maddenin son fıkrası bu. Bu temin için konulmuş bir direktif. tir. Onu arzetmek Için çıktım. (Bravo sesleri, alkışlar). Berç Türker (Afyonkarahisar) ya. şasın Türkiye Cumhuriyeti. Ingiltere ile yaptığımız Kredi anlaşması Kanunun finans maddelerinin tas - vibini müteakip İngiltereden aktedi- Ten 16 milyon liralık kredi hakkınde. ki mukavelenin tasdikine ait kanun lâyihasının müzakeresine geçilmiştir. Eneilmen mazbata muharriri Zeki Mesut Alsen, bu münasebetle kürsü. ye gelerek şunları söylemiştir: “Sayın arkadaşlar, şimdi müzakere etliğimiz madde mevzuu itibariyle ol. duğu kadar delâlet ettiği mâna bakı, mından çok' ehemmiyetli bir mezele- dir, O derecede ki İngiliz hükümeti 1. le Türkiye arasında imzalanan bu iti. lâfı Cumburiyet hükümetinin siyasi ve iktısaği tarihinde mühim bir mer. hale olarak kaydetmek mümkündür. Anlaşmanın zahiri manzarası iktısı. didir. Fakat yaşadığımız iktısat asrm. da, bu sıfat bile ehemmiyetini be. lirtmeğe kâfi değil midir? Milletlerin birbirinden gocunduğu ve birbirlerile ekonomik cidallere gi. riştiği bir devirde, iki memleket, Türk milleti ile İngiliz milleti yekdiğerine itibar ediyor (alkışlar), emniyet e. diyor ve karşılıklı menfaatler üzerine kurulan bir iş birliği vücuda getiriyor. Yalnız bu kadarı bile bize bu itilâfı alkışlar ile kabul ettirmeğe kâfi gele. bilirdi. Fakat İtilâfın bu zahiri man. zarası altında daha ehemmiyetli ve daha esaslı mânalar mündemiçtir. Hepimiz biliriz ki, siyaset yalnız Bâzariyelere ve hislere dayanmaz. Si- yaset imkânlar sanatıdır ve milletler arası dostluklar bu imkânlara göre ta. hakkuk ve inkişaf eder, her millet. ten daha fazla realist ve pratik olan İngiliz milleti, Türk-milletine elini u. zatıyor ve onun dostluğunu kiymet - lendiriyorsa bunun sebebi yalnız ma. Wi bir kombinezonun rakamı fle ölçü- len menfaatlerinde değil, iki milletin dostluğundan doğan yüksek imkân . larda aramak lâzımgelir. (Alkışlar, bravo sesleri). Türkiye Cumhuriyeti bu imkânların kendisine ait olanlarını senelerdenbe, ri, şaşmıyan, değişmiyen insani, sulh sever ve dürilet siyaseti İle temin et. miştir. (Alkışlar), Atatürk Türkiye, sinin realiteleri, her halde ve her za. man tahakkuk eden ve/edecek olan yüksek inkilâbımızın idealleridir. Biz böylece yakın şarkta yalnız yeni bir siyaset değil, yeni bir dünya kurduk. Bu dünya doğruluk, fedakârlık, sözü- ne sadakat, başkalarınm haklarına ri- ayet, kendi hakkımizı her vasıta İle mwüdalaa ve bu esaslara müstenit Türk sulhüne uygun bir cihan sulhünü himaye dünyasıdır. - Bravo sesleri, alkışlar - Türkiyeyi anlayabilmek ve onun ha. kiki dostu olabilmek için işte bu yeni Türk dünyasını anlamak Jâzımdır. Ve biz de ancak bunu anlayan hakiki dost larrmıztn her şekildeki dostluk teza- garpta yeni şeker fabrika- ları açılacak Ankara 26 (A.A.) — C.H, Partisi Kamutay grupu bugün öğleden evvel Antalya saylavı Dr. Cemal Tuncanın reisliğinde toplandı. Kürsüye gelen Başvekil Celâl Bayar memlekette programa yeniden bağlan. ması düşünülen sanayi Kamlelerinden ve bu arada şarkta ve gerpta açılacak yeni şeker fabrikalarının ve pancar zi- raatının yapacağı iktisadi ve zirai fay. dalardan bahsederek bu faaliyete biran evvel başlamak için bu sanâyiin istil- zam ettiği bimaye prensibi Üzerinde izahat vermiştir, Parti grcupu birçok hatiplerin de imütaleasınr dinledikten sonra hüküme- sin şeker sanaylini himaye prensibi hakkındaki izahatını müttefikan ve al. kışlarla tasvip etmiştir. Bundan sonra Dahiliye Vekili ve Parti Genel Sekreteri Şükrü Kaya ge. çen sene parti mebuslarmın intihap dairelerinde yaptıkları tetkiklere ait raporlardan alınan iyi neticeleri ve bu sene de yaz tatili dolayısile mebusları- mızın parti ürgütleri ve Halevleri fa. aliyetleri etrafında ve partiyi ilgilendi. ren işler üzerinde yapacakları tetkikle- ri raporla parti genel merkezine bildir. melerinin çok faydalı olacağını tebarüz ettirildikten sonra Nalkevlerinin nahiye ve köylere kadar teşmiliniş umümi bir arzu olduğunu ve bu hususun partice kararlaştırıldığını beyan etti. Grüp, genel sekreterin bu izahatını #'kışlarla tasvip etti. yy yg hürlerine büyük bir kiymet ve ehemmi yet atfederek onlara samimi bir el uzatı rız.. Onun için-ben-kendi hesabıma bu. mali itilâfı maddi kıymeti kadar ma. nevi kıymeti ile de ölçülür ve bu ba- kımdan da çok hayırlı ve feyizli bir hadise telâkki ediyorum, Beynelmilel içtimalarda İngiliz re. Hiklerimizin bize söylediklerine ve biz "Türklere karşı gösterdikleri samimi hislere bakılınca inkişaf eden dostlu- ğun yalnız iki hükümet değil iki mil let arasında da lâyik olduğu mevkii al, dığını memnuniyetle görüyoruz. İnsanlığın yükselmesi ve dünya sul- hunun muhafazası uğrunda karşılaşan ve iş birliği yapan dostluklarımız yal. nız İki millet için değil bütün mede. niyet dünyası için de hayırlı ve fay- dalıdır. Bu bakımdan da değerini tak. dir ettiğimiz Türk . İngiliz dostluğu» nu onun bu günkü parlak ve müsbet estrini hazırlayıp neticelendirenlere te. şekkür etmeği bir borç bilirim. - Bravo sesleri, alkışlar - Zeki Mesuttan sonra Muammer Er. iş kürsüye çıkarak anlaşma hakkırida izahat vermiş, yine bu kanun üzerinde Bayan Nakiye Elgün (Erzurum) ve bayan Benal Arman (İzmir) ve diğer muhtelif hatipler söz alarak İngiltere - Türkiye münasebatmın tarihçesini yap mışlar ve iki memleket arasındaki dost Tağun bu yeni tezahürünü memnuni. yetle ifade eylemişlerdir. Hatiplerin sürekli alkışlarla karşıla. nan bu beyanatlarını müteakip söz al- mış olan Ekonomi Bakanı Şakir Ke. sebir de şunları söylemiştir: Şakir Kesebirin sözleri “Sayın hatiplerin kıymetli izahları ve mütaleaları yüksek tasvibinize arz. edilmiş olan anlaşmaların mahiyetini ve manasını tebarüz ettirmiştir. Bunlardan biizncisi hâlen meriyette bulunan kle- ring anlaşmasmı tadil etmekte ve ba- iz: yeni bükümler ilâve eylemektedir. Bu müzeyyel klering anlaşması iki taraf ticaret münasebetlerinin ıslâhına tan. ziine ve daha ziyade genişletilmesine hizmet edecektir. Diğer iki anlaşma ma. KN mahiyettedir. Ancak iktisat ve tes. Nihat kredilerine ait olan her ikisinin de yine mali hüviyeti yanında ticaret mü nassbetlerimizle olan sıkı alâkaları da meydandadır. Bütün anlaşmalar iki ta- rafça karşılıklı menfaatlere hizmet ede. 24 e Dp. ivi. ivieclisinde Muayyen yaştaki gençler spor klüplerine girecek Ankars 28 (Telefonla) — Spor teş. | havale edilen bütün işler hakkında kilâtı hakkında kanun lâyihası Meclis ruznamesine alınmıştır. Lâyiha esaslarına göre, yurttaşm fizik, moral kabiliyetlerinin ulusal ve inkılâpçı amaçlara göre gelişmesini sağlayan oyun, jimnastik, spor faali. yetlerini sevk ve idare etınek mâksa. dile Başvekâlete bağlı bir beden ter. biyesi genel direktörlüğü kurulacaktır Genel direktörlüğün merkezi (Anka- ra) da olacaktır, Genel direktörlük arsrulusal spor temas ve münasebetlerinde merci o. lan resmi bir teşekkül olacaktır. Gençlerin klüplere girmeleri boş zamanlarında beden terbiyesine de . vam etmeleri mecburi olacaktır. Han. gi yaştakilerin ne müddet ve hangi mevsimlerde spor mükellefiyetlerin - de bulunacakları, ne gibi daireler, mü- esseselerde beden hareketlerinin tat - bikı lâzımgeldiği Vekiller Heyetince tayin olunacaktır. Beden terbiyesi genel direktörlüğü merkezde bir genel direktörle genel sekreterken, federasyonlar heyetinden teftiş,hesap, sağlık dairelerinden(neğ. riyat ve propaganda), (muhaberat, muamelât arşiv), (sicil ve lisans) ve (müze, kütüphane) şubelerinden te . şekzül edecektir. Genel direktörlük lüzumu kadar yerli, yabancı mütehassısla memur ve müstahdem kullanacaktır. Beden terbiyesi genel direktörü Başvekil tarafından intihap ve Cum- hurreisinin tasdiki ile tayin olunacak. tır, Genel direktör bu kanunun hüküm. leri dairesinde kurulan teşekküllerin mercii ve âmiri olup bu tegekküllerin “çalışmalarımdan” mesul olacaktır. Genel sekreter ile daire reisleri fe. derasyorlar başkanları ve şubeler mü dürleri genel direktör tarafından inti. hap, Başvekil tarafından tayin oluna» caklardır. Diğer memurlar, müstahdemler doğrudan doğruya genel direktör ta . rafından intihap, tayin olunacaktır. Merkez istişare heyeti beden terbi yesi genel direktörü reisliği altında memlekette spor bilgisi ve ihtisası ile tanınmış olanlar arasından Başvekil tarafından seçilecek beş zat ile KUl. tür, Dahiliye, Sıhhat Vekâletlerinden intihap olunacak birer milmessilden terekktip edecektir. Kendilerini alâkadar eden işlerin müzakeresinde ilgili diğer Vekâletle . rin de birer mümessili bulundurula - caktır, Merkez idare heyetinin vazifeleri şunlardır: A — Genel direktörlükçe hazırla. nan yıllık bütçeyi, B — Genel direktörlükçe hazırla . nan yıllık çalışma programını tetkik etmek; C — Teşkilâtı ilgilendiren talimat, nameleri hazırlamak; D — Federasyonların kurulması ve meşgul olacakları spor şubeleri hak. kında mütalea beyan etmek; F — Genel direktörlükçe kendisine ceği kanaatile ve müşterek dostluk zih. niyetile imza edilmişlerdir. Ayni kana- at ve zihniyetle bu anlaşmaların tatbi. katta iki tarafı memnun edecek şerait altımda gittikçe daha ziyade inkişaf edeceğini ümit ediyoruz. Anlaşmaların tetbikine dair olan ka. nun Jâyihasının kabul buyurulmasını hükümet namına rica ediyorum. *Al. kışlar - Bu izahatı takiben kanunun heyeti umumiyesi üzerinde müzakere kâfi gö. rülerek maddelere geçilmiş ve anlaşma nn tasdikine ait kanun kabul edilmiş- tir. B. M. Meclisi bundan sonra ruzna. mesinde bulunan diğer maddeleri ka. bul etmiş ve yarın saat 10 dâ toplan- mak Üzere toplantısma nihayet ver. miştir, mütalea beyan etmektir. Her vilâyet bir beden terbiyesi böl. gesi, valiler bölgelerin başkanı ola - cakar. © 5 Bölgelerde beden terbiyesi ve spor işlerile meşgul olmâk Üzere Valiler mesuliyeti altında)bölge beden terbi. yesi direktörü ile o bölgede tatbik e. dilmekte olan spor nevilerinin alâka. dar federasyonlarla mütenazir olarak her biri için valinin seçeceği ve beden terbiyesi genel âlrektörlüğünün tas - dik edeceği birer ajandan trekküp e - den heyetler bulunacaktır. Gençlerin beden terbiyesi sporu bu kanunla kurulacak hükümlerine inti- bak ettirilecek olan klüpler ve grüp. lar vasıtasiyle yaptırılacaktır. Mektep ve kışla dışında daha çok spor mükellefiyeti çağında yurttaş bu. lunan köy, kasaba, şehir ve münferit mahallerde klüp spor grupları kuru. lacaktır. Spor mükellefiyeti çağında yurttaş sayısı beş yüzden fazla olan kasaba ve şehirlerde her klübe beş yüzden fazla ve iki yüzden noksan düşmemek şartiyle kasaba ve şehir klüpleri te. sis olunabilecektir. Memur, işçi sayısı beş yüzden faz. İs olan müesseseler, fabrikalar kendi memur, İşçilerine beden terbiyesi yap- tırmak için genel direktörlüğün tek. Mfi ve istişare heyetinin kararı üze. rine Vekiller Heyeti tarafından veri. lecek karara göre jimnastik salonu, spor aslanı, yüzde havuzu gibi tesis. leri yapmağa veya antrenor tutmağa mecbür olacaklardır. Bulundukları werkezin beden ter . biyesi emirlerinin vesikalarmı taşıya- yan ve en az beş kişilik bir grup ha. linde spor hareketlerine veya müsaba. kalarına katılmak üzere seyahat eden sporcular devlet nakil vasıtalarında meri tarifeler üzerinden yüzde elli tenzilâtlı ücretle seyahat edecekler . dir. Maarif Vekâletine lüzumu olan yük- sek vasıflı beden terbiyesi ve spor öğ. retmenleri ile antranör ve monitorlar yetiştirmek beden terbiyesi ve sporun sıhhi teknik kavnidini tesbit, sporcu- Jarın sihhi kontrolları işini tanzim et. mek üzere Ankarada bir (Beden terbi. yesi yüksek enstitüsü) kurulacaktır. Öldüren kim ? Dap Poşiarafı 8 incide kapının gece niçin açık bırakıldığı an- laşılır;: oradan çıkacak olan, kapıda. ki zilin çalmaması için, evvelden kapı- yi ağık bırakmıştır. Bu kim olabilir? Ölen adamın karısı, köşk sahibinin kârısını itham ediyor. Diyor ki: “Misis Bravnla köcam arasmda bundan bir buçuk, İki sene evvel geç. miş bir hâdise vardır. Ondan sonra kocamla kadın dargmdırlar. Fakat, kadınla benim aramdaki ahbablık e#- kisi gibi devam etti. “Bu hâdiseden Mister Bravn haber- dar olmamıştı... Eskiden aralarında bir aşk mace. rası geçmiş olan bu kadın acaba çift- Ilk sahibini öldürmeye neden lüzum görsün? Yoksa şüphe haksız mı ve başka birisini mi aramak lözrm? Çiftiğe gelip giden onlardan baş - ka yalnız iki kişi vardır: Mister Çand- ler ile karısı. Bunlarla, bir müddet - tenberi dargındırlar. Çünkü Misis Çandler hakkımda son zamanlarda ba. 71 dedikodular çıkmıştır. Fakat bunlerın uzakta oturmaları, kendilerinden şüpheye mahal birak - miyor. Yine biltün şüpheler karşıki köşkteki kadında toplenmektadır...