21 Mayıs 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

a İÇERVE: * Şehir plânının tatbiki üzerinde görüş- mek üzere dün vilâyette, vali ve şehirci- Hk mütehassısı Prostun da iştiraki ile bir toplantı yapılmış, yeni meydan ve yolla- rın yerleri ayrılmış, (o büraların ağaçlan- dırılmasına karar verilmiştir. * Husust otomobil sahipleri, otomobille. rin tramvay (caddelerinde durmalarına müsaade verilmemesi o üzerine şikâyette bulunarak, gece saat dokuzdan sonra bu müsasdenin verilmesini istemişlerdir. * Bulaşık hastalıkların önüne geçmek i- çin gıda maddeleri yapan yerlerin bekâr ve han odalarının yazın sik sık muayene. sine karar verilmiştir. * Belediye tahsi) şubeleri, malt yıl s- Du münasebetile teftiş edilmektedir. Tah. silâh fazla olan şube Amirleri taltif edile- cektir, * Mecidiyeköytü » Eminönü tramvay hattından başka yalnız sabah © ve akşam yapılmak üzere ayrıca (o bir de Mecidiye- köyü - Tönel halı — açılmıştır. Eminönü hattında İşliyen tramvay arabaları da çö ğaltılmıştır. * Şirketihayriye yaz tarifesini hazırla. makladır.. 20 baziranda taibik edilecek o- Yan bu tarifeye göre körrüden Yenimahal. Teye kadar gitmek üzere (son vapur gece saat onu çeyrek geçe kalkacaktır, Yarın. den itibaren de pazar o günleri İlk posta- Jarla gideceklere yözde elli tenrilâtli bilet. ler çıkarılacaktır. * Karakulak suyunun bulunduğu Dereki köyü ahalisi ile evkaf arasındaki ihtilâf Üsküdar hukuk mahkemesinde hallolunmuş . eevkafın su özerindeki hakkı tanınmış- r. * Esnaf hastanesinin son tesisatı da ta- Baydar izinli olarak evvelki gön şehrimize gelmiş ve Ankaraya gitmiştir. * Fatih halkevinde salı günü saat 20,30 da Üniversite doçentlerinden Galip Gülte- kin tarafından (orta çağda Türk tecim ve sanal hâyatı » esnaf teşkilâtı) mevzulu bir konferans verilecektir . DIŞARDA: * Yügoslavyadaki Almanlar (o arasında kütle halinde tevkifat yapılmış olduğuna dalr barı ecnebi gazetelerde çıkan haber. ler Belgradda tekzip olunmaktadır. * Yunan krah Atinaya dönmüş ve istas. yonda veliaht, bükümet azaları ve askeri ve sivil yüksek devlet memurları tarafın- 'dan karşılanmıştır. * Sovyetler birliği milletleri, halen 92 yaşında bulunan (Kazakistan balk şairi Cambul Cabaevin sanat faaliyetinin 75 #n- ci yl dönümü katlulanmaktadır. Bu yıl- dönümü münasebetile, (Sovyetler birliği yüksek meclisi riyaset (divanı, Cambula Lenin nişanıni vermiştir. * 1938 Almanya turu için (o 22 mayıstu sabah sant 8 de muhtelif on beş tayyare meydanında 590 tayyare havalanacaktır. Bir hafta sürecek olan bu müsebâka Vi- yanada bitecektir. * Cenubi Afrika itihadındı yapılan mumi intihabat neticesinde (Hortzog - Smuts hükümeti meclisde 111 azalık ka- zanmıştır. * Bulgar - Yugoslav cemiyeti, Pantekol tstilinde Bulgaristanda yapılacak bir te- nezzüh terlip etmiştir. * Yugoslav olimpiyat o komilesi, bedeni terbiye Bazırı ile mutabık kalarak 19 hazi- ranı olimpiyat günü ilin (etmeğe kara: vermiştir, * Romanyada eski demir muhafızlar W- mamlanmak üzeredir. Hasisne 1 haziranda | deri Kodreanonun divanıharbde muhakeme cemiyete teslim edileceklir. * Telefon şirketinin Şişlide yeni yaptı. yacağı santra) binasının inşasına başlan. muşlır.. Tesisat şimdilik 2000 abonelik ola. caktır. * İçki satlan yerlerden aylık kiraları nın yüzde yirmi nisbetinde bey'iye resmi alınacaktır. Panayır ve pazar yerlerindeki içki satıcılarının kiraları inhisar idarcle- rince tökdir edilecektir. * Lise ve orta okullarda derslere son verilmiş, imtihan (o hazırlıklarına başlan. Muştır. Pazartesi gününden İtibaren öğrel- menler toplanarak talebeye (kanaat notu oyaracaklardir. tir. Ticaret müdürlüğü tarafından buraya 4.20 metre uzunluğunda çift lâmbalı bir fener konulacaktır. * Bostancıdaki Mendrek inşaatı Sitmiş- si pazarlesiye başlıyacaktır. Mevkuf bulur duğu kaleden bugün divanıharbe getiril miş ve avukatlarile görüşmesine müssade edilmiştir. * Belgraddaki büyük muvaffakiyetlerin den sonra Frankfurt opera heyeti Zagrebe gelmiş ve orada dün akşam İlk temsilini vermişlir, * Amerika relsleumburü Rozvelt Alman Zeppelin fabrikaları direktörü Ekneri ka. bal etmiştir. Mülükalta Almanyanın Ameri- ka büyük elçisi de hazır bulunmuştur. * Pazar günü Belgredda büyük otomobil yarışları yapılacak ve bu yarışlara birçok edecektir, *“Tülndistandan resmen — biletrildiğine göre, Veziristan bududunda son zaman larda yeniden hâditeler olmuştur. İpi fa- Kirinin tekrar faaliyete geçdiği tannedili. * Yüksek ticaret okulu bu ders yılı ba-| yor. şından itibaren, iktisat vekâletinden ah- marak Manrif veköletine bağlanacaktır. * Yerli mallar sergisinin (o hazırlıkları deram eimekledir. Calışma programı tes- bit olunmuş ve faaliyete geçilmiştir. Ser. giye duhuliyesiz girilecektir. * Tramvay ve otobüslerde sağ tarafla” rımdaki pencerelerin açılmasına müsaade edilmiştir. * Dahiliye vekâleti tarafından o hazırla. nan yeni bir kararnameye göre, mülkiye memurları arasında esaslı değişiklikler. yapılacak, şarkia ve garptaki memurların yerleri değiştirilecektir. * Otobüslerin sürati kontrol edilmekte. ir. Şehir dahilinde ve haricinde fazla sü- Tatle gidenler şiddetle ceza görecektir. * Alfabe ve okuma kitaplarının önümüz deki ders yılından itibaren değiştirilmesi. ve karar verilmiştir . * Muallim mektebi mezunlurından isti- yenler İki sene ecnebi mekteplerine devam ettirilerek lişan öğretmeni yetiştirilecek. vir. * Mözeler müdürü Aziz Agan yapılacak hafriyata mezarel etimek Üzere İzmite git- m Frankonun hükümetmiz ner- dine tayin ettiği umumi ajan (o Palensiya, Burgosdan şehrimize gelerek dün skşam- ki ekspresle Ankaraya gitmiştir. * Roma büyük elçimiz (Hüseyin Raçıp RS yi ay Ba bal bulunmuyor; zurefa kahve ye rine nohudu kavurup içiyor; sabunun adı geçse, köpürmüş deve gibi ağzı - mız köpürüyor; bu sıkmiıya sebeb ne aklım ermiyor, her taraftan yine ge - miler dolusu da zahire gelmekte, mah- zenlerde ayak basacak yer yok. Gelmeseydin eğer bu günlerde Şehr olurdu harap serttâbepâ Ya kömür şöylekim gubam dahi Tutiyd oldu dideye Adl4' Arpa torbam samur anı gören Olsa bir gözde arpacık peydâ! Allah allah tif mahtüna Inhisarlar Umum Müdürü Bu sabah Avrupadan geldi Bir müddettenberi Avrupa ve Low- dradt ticari temas ve müzakerelerde bulunan inhisarlar umum müdürü Mithat Yenel, bu sabahki ekspresle şehrimize dönmüştür. İnhisarlar umum müdürünün Lon - dra ve Pariste yaptığı temaslardan bilhassa tütüncülüğümüz (hesabıns çok iyi bazı neticeler aldığı temin «e dilmektedir. Mithat Yenel Tondrada büyük cigara fabrikalariyle müzake - relerde bulunarak her sene memleketi, mizden mühim miktarda tütün alma- ları temin etmiştir. Hükümet İngi- Uz fabrikalarının memleketimizden tütün satmalmaları için her türlü ko- lsylığı göstereceği gibi, İngiliz tütün fabrikalarınm bu mübayaatı, Londra. da bize açılan kredinin bir kısım kar gılığı olacaktır. Bu süretle, tütünlerimizin çok eski mllşterisi olan, fakat umumi harpten sonra muhtelif sebeblerin tesirile memleketimizle ticari münasebetleri çok azalan bu piyasa tütünlerimiz i. çin tekrar kazanılmıştır. Yeni yapılan anlaşmalarla şimdiden sonra Londraya her sene bir iki milyon Mithat Yenel Paristeki temasları 4 Ie cıgara ve şaraplarımız için yeni ba» za mahreçler temin ederek birtakım mukaveleler imzalamıştır. Kendisi, ya kmâaAnkaraya giderek inhisarlar ve- kâletine seyahatinden elde ettiği neti. celer hakkında izahat verecektir. Bütçe müzakereleri başlıyor Ankara 21 (Hususi) — Büyük Millet meclisi yeni sene bütçe (müzakerelerine pazartesi gününden itibaren başlıyacak- tir. Bu münasebetle, Medisin (hergün tonlanmasma karar verilmistir. HABER — Akşam postası Markiz dö Pompadur Mündericatımızın çokluğu dolayısile koyamadık. Özür dileriz. MR gi BR Vergiden muaf tutulan gündelikler Ankara, 21 (Hususi) — Meclis ruz namesine âlmmış olan muvazene ver. gisi kanununun bazı maddelerinde yapılacak değişiklikler hakkındaki lâ. yihaya göre, bir ay içinde aldıkları paranm mecmuu kazanç, buhran ve muvazene vergileri indirildikten son- Ta 20 liradan aşağı dilgenlerle, günde- likleri 80 kuruştan aşağı olanlar ver. giden istisna edilmektedir, 120 kuruşa kadar olan gündeliklerin de 80 kuru- gu vergide müstesnadır. Marangozların vergisi Marangozlarm muamele vergisi Ü zerindeki şikâyetlerini bildirmek üze. re Ankaraya giden heyet temaslarma devam etmektedir, Diğer taraftan, es. maf teşkilâtı murak'bı Ferid Cemal dün Ankaraya gitmiştir. Orada ma - Tangozlar heyetinin miüracaatmı tan- zim ve idare edecektir. meyen Parlâmentolar Birliği Türk Grapunda Ankara, 20 (A.A.) — Parlâmente. lar birliği Türk grupu umumi heye- ti bugün C. H. Partisi Meclis Grupu Reis Vekili Hasan Saka'nm riyasetin- de toplanmıştır. Türk Gurupu Reisi General Naci Eldeniz grupun bir senelik fanliye- tine sit raporu okumuş, ve izahat ver- miştir. Bu mevzu üzerinde söz sia muhtelif hatiplerin beyanatlarndan sonra rapor umumi heyetçe tasvip 0- Tunmuştur. deliği Şiddetli bir zelzele oldu İstanbul, 20 (A.A.) — Rasathans- den iştir; Dün saat 19 u 21 dakika 30 saniye geçe çok şiddetli bir zelzele kaydedil. miştir, Merkez üstünün İstanbuldan 0850 kilometre mesafede olduğu tah. min ediliyor. Siyasa Avrupa işleri ve Amerika EE” Başlarafı 2 inelde bule kadar ileri gitmişti. Filbakika Çem- berlayn birkaç defa Avam kamarasında Halifaks da Cenevrede birkaç defa, İ- talya « İngiltere itilâfınım İmzası dolayı- sile, Ruzveltin ve Balkan O antantının memnuniyet beyan etmesinden bahset- mişlerdir. Ancak Çemberlayn hüküme- tinin, itilâfa taraftar olmıyanlara karşı bu beyanatı bir silâh olarak kullanmakta olduğunu görünce, Amerika hariciye ve- kili Kordel Hul, cumhurreisinin sözlerini izah etmek lüzumume hissetmiştir. Hul' ün izahına göre, Ruzveltin memnuniyet beyan edişi, Habeş ilhakmı tasvip şek- Tinde tefsir edilmemelidir. Sulba ve sü- küna yardımı olacak bir itilâf aktedi. diği içindir ki Ruzvelt o yolda beyanat- ta bulunmuştu. İşin oiçyüzü şudur ki Ruzvelt bu beyanatını hariciye vekiline sormadan yapmış, hattâ beyanat Ameri- ka efkârı üzerinde de çok kötü bir tesir yapmıştır. Hariciye ( vekilinin beyanatı izah etmeğe lüzum görmesinin bir sebe- bi de budur. Bu (o münasebetle Kordel Hul, Amerika hükümetinin, Stimson ka- idesinden ayrılmayı aslâ düşünmediğini ve Habeşistanın ilhakımı da tanrmıyaca- tını sarih olarak bildirmiştir . Amerika hariciye vekilinin bu izahında bir taraftan, Ruzveltin yaptığı gafı ta- mir etmek, diğer taraftar da Çemberlayn hükümetini tenkid ve muahaze etmek gi- bi iki maksat sarih olarak seziliyor, 'A.S. ESMER 21 MAYIS — 1938 Devlet Demiryolları bütçesi dün kabul edildi Tren adedi ve yolcu miktârı seneden seneye artmaktadır Ankara, 21 (Hususi) — Büyük Mil Jet meclisinde dün Devlet Demiryolları ve limanları işletme umum müdürüğü- nün 1938 mali yılı bütçesi mizakere edilmiştir. Bazı hatiplere cevap verdiği sırada Nafra Vekili Afi Çetinkaya ezetimle de- miştir ki £ “— Sureti umumiyede söyliyeyim ki, memleketimizle şimendifer meselesi B, 'M. Meclisinin ve Türk milletinin aezu- sunu tam tatmin edecek bir esasta inki- şaf etmektedir. Üç senenin rakamlarını bir fikir ol- mak Üzere arzedeceğim: 1934 - 35 senesinde tren adedi 80.000 İS 6 İİ MR215 1936 -37 ” “w 115.732 Yani üç senenin içerisinde bir misli fazla tren adedi olmuştur, Taşınan yolcu miktar: 1934 - 35 senesinde 8,5 milyon 1935-36 11,5 milyon. 1936 - 37 " 14,5 milyondur. Eşya olarak 54.35 2.800.000, 35. 36 da 3 milyon küsürlbin, 36 . 37 de 4.111.000 ton eşya nakledilmiştir. Görülüyor ki, şimendiferlerimiz nak- Jiyat ve hareketine en müsait bir şell- de davam etmektedir. Bunun içtimsi, iktısadi, ticari inişa, finn da ne derece de olacağını takdir buyurursunuz.,, Bu müzakereden sonra bütçenin hey- eti umumiyesi üzerindeki görüşme kâfi görülerek maddelere geçilmiş ve 1931 yılı mesarifatı arşılığı olarak D. D. yol- Jarı idaresine 35.739.400 lira tahsisat verilmesine alt bütçe kabul edilmiştir. Merkür idarenin varideti 37.739.400 Tira olarak tahmin edilmektedir. Ödünç para verme işleri Dünkü rüznamede bulunan ve ödünç para verme işleri hakkındaki kanunun müzakeresinde söz alan Hüsnü Kitapçı mevzu müzâkere olan kanun ile hükü- metin hayot ucuzlatınak için aldığı tedbirlere bir yenisinin ilave edilmekde olduğunu işaret ettikten sonra kanuna “ödünç para verme işlerinde yüzde 8,5 dan fazla faiz almmasın: yasak eden bir fıkranın gözettiği faydayı “açık kredi şeklindeki,, muamelelere yüzde 12 ye adar faiz almabileceğine dair olan ikinci fıkranın izale eden gibi göründü- günü söylemiş ve bunun tatbikatta güç. lülder tevlit edebileceği mütaleasında bulunmuştur. Iktısat Vekilinin izahalı İktisat Vekili Şakir Kesebir verdiği cevapta şunları söylemiştir; “— Ödünç para vermek işleri bu ka- nunla ikinci merhalesini yapmış oluyor. Bundan bir kaç sene evvel Büyük Mec- Bsin kobul buyurmuş olduğu birinci kanunla o vakte kadar memleketimizde hiç bir kayıt ve inzibata tâbi tutulmıyan faiz meseleleri bazı kayıtlara tâbi Otu- tulmuştu. Bu Zayıtlara göre faizin a- zami İtsddi kanunlda tahdit edilmekle beraber fiilen yüzde 25 den fazla faiz alınmıyacağı tasrih ediliyordu, Yüzde 25 e kadar clan faizlerde 12 ye kadar olanı normal, 12 den yukarı olan idarei hususiyeler İehine bazı vergilere tâbi tutulmak suretiyle nihayet yüzde 25 faiz filân yapılamaz bale getirilmişti... İktisat Vekili buridan sonra bügün müzakere edilen kanunla yüzde sekiz buçuktan yukarıda herbangi bir şekil de dereceli faiz için hükümler tama- men İsldırılmış olduğunu kaydetmiş ve demiştir ki ; “— Hüsnü Kitapçı arkadaşımız bun. dan evvelki kanunun maddesiyle bu de» faki kanun maddesini okumuş ve karşı- Taştırmuş olsalardı, aradaki büyük de gişikliği tesbit buyurmuş olacaklardı. Büroda yalnız bir fıkrayı ilâve etmiş oluyoruz. O fıkra kendilerinin tayinini talep etmiş oldukları frkradır. Biz bu fıkrayı bankaları himaye için burada bırakmış değiliz. Burada muhafaza edi. len fıkra, açık kredi muamelesinde iş gören iş sahiplerinin lehine mahfuz tu- tulmustur, Çünkü açık krediler, teminat krediler karşısında Obhiç şüphesiz ki bankaların rağbet etmiyecekleri bir s:- mf muamele teşkil eder, Eğer aralarm- da faiz noktasından ufek bir fa:k mu. halaza edilmemiş olursa, hiçbir banka kerldişine arzedilecek olan kredi mua. melesinde faiz haddinin tesbitine böyle bir imkân verilmediği takdirde teminat- &ız kredi vermek yoluna gitmiyecektir, Bunlar memleketimizin kredi ihtiyaçla- rt bazı sarsıntılara uğraması muktemel görüldü. o Bu noktei nazardır ki, doğ- ruğan doğruya teminatlı krediler için kabul etmiş bulunduğumuz ve normal addettiğimiz sekiz buçuk haddi açık kredi muameleleriyle teminatsız mua- melelerde yüzde 12 ye kadar kabul et. mek yolunu tercih ettik., İktısat Vekilinin bu izahatından #0n- ra, Hüsnü Kitapçı tarafından bu mev« zu ürerinie bazı mütalealar serdedil « miş ve bu mütalcalara İktısıt Vekiliyle bütçe encümeni mazbata muharriri ce- saplar vermişlerdir. Müzakere sonunda maddelere geçile. rek kanun kabul edilmitşir. İ Plâjlardan teyyare resmi Plâjların tayyare resminden istisnası hakkındaki konunun omüzakeresinde Rahmi Apak (Tekirdağ), bunun yüz. me havuzlarına da teşmil edilmesini istemiş ve bütçe encümeni mazbata mu- barriri verdiği cevapta etasen bu gibi havuzlardan resim almmasına dair k- nunda bir kayıt bulunmamasma göre, buna lüzum olmadığın: ve bu gibi ha- vurların damga resminden muaf tutul, ! maları yolundaki Rahmi Apak tarafın« nun şümulüne girmediğini kaydetmiş. tir. | Berç Türker (Afyon) Milli miüda- faayı alâkadar ettiğini ileri sürerek bu resmin kaldırılması aleyhinde bu- Tunmuştar. Bu mütaleaya karşı Dahiliye Vekili ve Parti genel sekreteri şunları söy“ lemiştir; “Tayyare resmi nihâyet bir senedir. Devlet bu toprakların müdafaasmı U- mumi bütçe ile azami nisbette arzda etmiştir. (Bravo sesleri). General Közmm Sevliktekin, vere diği bir takrir ile kanım reye konular rak kabul edildikten sonra, gelen ev« rak arasında bulunan ve Mill? müda« faa ihtiyaçlarmı niçin ileri senelere gamil taahhüdde bulunmasına müsağ“ de edilmesi hakkmdaki kenun lâyiha- $ınm rumameye almarak müstaceli- yetle müzakeresinin istemiştir. ! Kanun bu talep üzerine a ve kabul edilmiştir. B, M. Meclisinin dünkü toplantı. sında Siirt vilâyeti çevresinde merke zi Hazo olmak üzere Kozluk ve mer« kezi Ziyaret olmak üzere Baykan ka“ zalarınm teşkiline ait kanım lâyihası da müzakere ve kabul edilmiştir. Meclis müzakerelerine nihayet ve « rirken Pazartesinden itibaren 1988 bütçesinin müzakeresine başlanılma « sma ve bütçe müzrkerelerinin devami müddetince her gün saat 14 te topla- nimasına karar vermiştir. Boğazda bu sasahki sis Bu sabah Karadeniz boğazını kesif bir sis kaplamıı $ öğleye kadar devam etmiş, bu n birçok va - purlar boğazdan çıkamıyarak Büyük. derede beklemeye mesbr kalmışlar. dır, Karadenizden gelmekte olar birkaç gaz şilepi de açılarda beklemişler « dir. Sis saat on birden sonra çekilmiş, vapurlar boğazdan girip çıkmaya baş- lamışlardır. ZAYI — 1929 da Tokat İbni Kemal âlkokulundan aldığım şahadetramemi za» yi ettiğimden yenisini alacağım. Eskisi- nin hükmü yoktur. R. Murteza Dizdar.