22 Nisan 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

Ze!zele mıntakasını gezen muhabirimiz anlatıyor ©e Baştarafı 1 incide hisile akıyor ve kenarındaki şeftali ağaç. ları pembe çiçeklerile bu yas meydanına kışmayan bir süs teşkil ediyorlar, ştığımiz rde yatak — yüzleri, arı görülüyor; yü- 2 sık sık yumuşak bir şeye dokunuyor: Bunlar dün meleyen ko- yunların kuruuların ölüsüdür. Akpınar köyünde Kırşetirin Köşker nalilyesine bağlı Ak. pınar, bizim ziyoretimizlden birkaç sast önce, 300 evli 1200 nüfuslu, şirin ve zen- gin bir köydü. Şimdi burada taş üstünde taş, daha doğrusu kerpiç üstünde kerpiç kalmamış gibidir. Sağ kalanlar kurban verdi! 57 zavallının yasını tutuyorlar. Köye yaklaşırken lk gözümürze ilişen, mezarlığa taplanmış olan köylüler, oldu.. Bize yol gösteren köylü "Ölülerini gömü- yorlar!,, dedi. Dk olarak kucağındaki dört beş yaşı daki bir yavruya şm ekmeği yediren bir ihtiyarla konuştuk. Evlât ve torun atı- sile yanan bir baba ve dede iztırabının göz yaşı halinde akışı kadar hazin bir şey dü- şünebilir misiniz? Dün, gelininin kızının ve iki torunun dan birisinin ölüsünü, baba yadigârı yu- yasının enkazı içinden bulup Çıkaran ih- tiyar köylünün, beyar sakalında toplana- rak, küçüğün altın saçlarına damlayan yaş lar, bize, yedi yüz yuva yıkan ve yüzlerce yatandaşımızın hayatına mal olan facla. nın bir tarihi gibi geldi. 57 ölü Dar vadinin içindeki evler tamamlle yı- kumıştı. Barası bir enkaz yığını halinde idi. Herbir evin çöküntüsü Özerinde yarı bellerine kadar toprağın içine dalmış eş. yalarının ve yiyeceklerinin bakiyelerini arıyan köylüler vardı. Köyün muallimi Refet Türköz bu aramanın sabahleyin da. ha başka şeyler üzerinde olduğunu söyle- (. *— Sabahleyin yıkıntı arasından ülüle. rinl çıkardılar.. Onlar daha tamam medi, Şimdiye kadar 57 ölü gömdi Fa. kat ne olduğu bilinmiyenler var ki tabli bunlar da bu enkazın altındadır. Yakın köylerden yardımcılar geldi. Onlar olma. Baydı ölülerimizi bile gömemiyecektik..,, Dün Akpınarın 57 ölüsü, hazin olduğu kadar basit bir dekor içinde sh1dÜ. Ölüler mezarlığa bir kağni arabasile taşın. dılar. Merzarlığın yanı başında beş altı ka. zanın içinde sıcak su vardı. Cesetler, orada hemen yıkanıyor ve gömülüyordu. Kefen. Terden coğu da yakın köylerden gönderil. çekmeceler, küp rürken ayakların 57 ölünün içinde bir tek erkek yoktur, hepsi kadın ve çocuktar. Bunun sehebi de facianın öğle üzeri, erkeklerin ve bir kısım kadınların tarlalarda bulunduğu bir saat. te vukubulmasıdır. Esasen zelzelenin bu saatte vukubulması, şiddetine rağmen, nü. fusça rgiat miktarının daha geniş oln masını Titaç etmiştir. Zelzele eğer ece, herkesin uykuda olduğu bir saatte vuku- bulsaydı, kurbanların bini bulacağı mu- tar ve diğer köylülerle be. esında — dolaşıyorduk. , aslan yapılı bir genç gör. dük. Eline ne geçerse, direk, taş, toprak; hepsini bir tarafa alıyor, bir şeyler arı. yordu. Bizi görünce, sabit ve durgun bir bakışla öğretmene baktı: '— Bulamadım, dedi. Toprak olduğunu Bilsem ve ümidimi kessem.. Ama ? i, Ben gördün değil mi?,, Öğretmen cebap vermedi. Orudan biraz tzaklaşınca bu gencin bizi ağlatan hikâ. yesini dinledim. Bu yiğit yapılı delikanlı genç karısını geçen sene kaybetmişli. Bir tek evlüdi vardı. Onu kendinden bile sa. kınıyordu. Zelzele olduğu gün şehirde bu- Tunuyordu. Çocuğu bir duvar dibinde ka. darak ölmüş ve gömülmüştü. Bunu kendi. sine birden haber veremer çocuğunu diğer babalar gll söylemişi denberi durma arıyordu. Muhtar “sayallı, dedi, aklını ka. çıracak!,, İki kardeş ve bir kardeş çocuğunun &a hibi oldukları birbirine bitişik üç evde 1M kişi oturuyordu. Bunlardan üç evin sa. hibi olan üç erkek hariç gerl kalanların hepsi ölmüşlerdi. Hepsi ayni odala idi. ler, ve tesadüf onları bir araya toplamıştı. Bir ü kadın ağlayarak karşımıza gıklı; *-- Ben o gün G sin diye evde alıkoymuşturm. Mektebe gön. dermemiştim. Eğer evlüdim mektebe git. seydi kurtulacaktı. Evi temizlerken duvar üstüne yıkıldı, öldü,, diyordu. Zavallı anne,, Ümrünün sonuna kadar kızını evde - birakan — tesadüften — vicdan Brabı çekecek.. Elimizden geldiği kadar onu teselli ettik, Akpınarda bir Rıza (efendi) önde çok sevilen bur çalı İ 13 coçuğu varmış.. Zelzele Rizanın ka ni ve dört çacı u birden almış.. Biz onu anlattıklarından büsbütün baş. Ş eri bir halde “huktak, n feri kaçmıştı. Nelli ki göz 1 guddeleri artık kuramuştu Zavallı bir annenin acıklı okuyun: bana yardım et. hikâyesini dar olan çocuğunun ö. lüsünü yıkılan kapının altından çıkarmış. tı. Yavrusunun vücudu tanınmayacak ha. le gelmişti. Onu bağrına basarken, gözyaşı erken bulduk. Etrafındakiler onü tezel li mhwrlır ve çocuğun gömülme sırasının şıyorlardı. Buna endi — kucağında, ometre kadar uzaklıktaki mezarlığa göl ü ve, merzarı elile kaza. rak yavrusunu kendi elile gömdü. Bunlar, Akpınarın büyük faciasının kü. cük sahneleridir. Böyle hazin tesadüflerin yanında mesutlarına da rastladık. Bir eve komşuluğa giden üç kadın ve iki çocuğun ev sahipleri ile beraber oturdukları oda o şekilde göçmüştü ki, bütün odada bulu- nanlar, bir büyük direğin tamamile İnme. sine manl olduğu çatının bir tarafına sıkı. şarak ölümden kurtulmuşlardır. Bu arada Akpınarlıların iki tallini söy. lemeliyiz: Evvelâ zelzele gündüz olmuş. tur, Eğer gece olsaydı 1200 küsur nüfustan bir tekinin burtulması bile hemen hemen imkânsızdı. İkincisi de zelzele saatinde mevcudu 63 olan mektep talebesinin bah. çede bulunması idi. Bu bulanuş, onların bayatını kurtarmıştır. Baş öğretmen Rifat, faclayı şöyle anlat. H “—- Zelzele, tam saat ön üçü çeyrek geçe oldu. Çünkü biz, on üç buçukta derse gire. riz. O gün 23 Nisan bazırlıkları yapmak Üzere Çocukları, ders saatinden on beş dakika evvel mektebin bahçesinde topla. mıştım. Kendilerine, program bazırlıkla. rımı anlatmaya hazırlandığım sırada, ani bir gürültü oldu. Gök gürültüsüne benzer fakat daha boğuk ve yerin altından gelen bir gürültü.. Ve sonra hiçbirimizi ayakta bırakmayan o müthiş sallanma oldu. He. pimiz yere yuvarlandık. Çocuklara derhal yere yüzü koyun yatmalarını ve yerlerin. den kalkmamalarını haykırdım. ntı bir dakika kadar ve fasılalı olarak iki de fa fokat ayni şidetle devam etli. Birbiri arkasından çatırdılar yıkıl: , feryatlar, tniltiler dayuyorum. Bu hal, asla anlatıla- mayacak olan bir manzaradır. Hayat ve ölüm, mücadele halinde idi. Azgın tabiat, insan ve insan eseri olarak ne var ne yoök. sa hepsini tahbrip ediyordu. *Sarsıntı biraz hafiflediği ve ayağa külk fığım zaman gördüğüm manzaraya inana. madım. Ön dakika evvel, yörli yerinde olan köy bir yıkıntı yerine dönmüştü. Top rak altından gürültüler gelmekte ve yer sal lanmakta devam ediyordu. Tarlada, sürü. lerinin başmda ve diğer işlerinde olan er. kekler evlerine doğru koşuyorlardı. Her kes, faclanın büyüklüğünü anlamıştı. Muhakkak dışardan yardım lâzımdı. Gö. züme, meydanda kendini kaybetmiş bir halde sağa sola koşan başıboş bir at ilişti. Hemen ona alladım ve Sofular köyüne doğ. ru koşmaya başladım. Vilâyet merkezine telefonla muhabere edilebilecek en yakın köy bu idi. Hemen vilâyeti buldum, karşıma çıkan Jandarma kumandanına faclayı anlattım. Derhal üç doktor geldi. Ağır yaralılar oto. mobillerle Kırşehrine naklettiler.. Bütün evler, gördüğünüz ı 200 den fazla ev bir dakika içinde yıkıldı. Hiç kim se kıpırdamaya bilo t bulamadı. C- kardığımız ölüler arasında eidden hazin manzaralılar çoktu; bir anne, memede olan yavrusunu emzirirken, duvarın altında kalmıştı. Onu, yavrusile beraber yanyana toprağın altından çıkardık. Mektebin balini görüyorsunuz: Çatı ol.. duğu gibi çöktü. Eğer biz içinde olsaydık 63 yavrumla beraber, bugün hiçbirimi. zi hayatta bulamayacaktınız.,, Sultanahmet 3 üncü sulh hukuk mahke. mesinden: bet Gayda ve Verkin Gayda ve Maryam Gaydanın şaylen ve müştereken mutasarrıf oldukları İstanbul Gedikpaşada çadırcı mahallesinde boyuci sokağında 14 kapı ve 195 ada ve 7 parsel No li ve yedi ada ve bir sofa ve iki helâ ve bir multbak ve kuyu ve sahrinç ve terkos ve elektrik tesisatını havi bir bap hanenin izalel şuyuu zımnında — firuhtü tekarrür ederek zayedeye vazolunmuşlur, —He. yeti umumiyesinin kıymeti muhammenesi (1600) bin olti yüz liradır. Birineci açık artırması 24/5/938 tarihi. ne müsadif salı günü saat on dörtten on altıya kadar idecra olunacaktır. Kıymeli muhammenesinin yüzde yetmiş beşini bulduğu takdirde o gün ihalel katiyesi ya. pılacaktır. Bulmadığı takdirde en son ar. tıramın tashüdü baki kalmak ürzere on bey gün müddetle lemdit edilerel inci arttır ması â/6/938 tarihine müsadif çarşamba Künü saat on dörtlen on altıya kadar lera kılınacak ve o gün en çok arltırana ihale edilecektir. İpotek sahibi alacaklılarla di- der alâkadarların İşba gayri menkul Üze. rindeki haklarını hususile faiz ve musra- r olan iddialarını ı—n-nı.ı müsbitele. i Kâzım dir: Aksi takdirde ,nkhrı tapu sicillerile sahblt olmadıkça satış bedelinin paylaşma. sından Ta ve dellâliye lar kanu. ince verilmesi lâzım gelen yirmi senelik taviz hedeli ve ihale pulu ve tapu masrafları müşteriye ailtir. Artlırma şart HABER Aksam postası 22 NİSAN — 1”8 ölenlerin sayısı hemüz bilinmiyor BE- Baştarafı 1 incldo rında olmuştu. Ondzn sonra sarsıntılar devam etmiş, o gece kuvvetli bir zelze- le daha olmuştur. Bu ikinci zelzele ile Köşker mıntakasında yeniden 12 köy harap olmuştur. İlk zelzeleden sonra balk açıkta yattığından bu ikinci zelze, le dolayısiyle nüfusça zayiat ilki kadar fazla olmamıştır. Çiçekdağı mıntaka - sında 17 ölü, $ yaralı vardır. Facianın blânçosu Kiırşehir, 22 (Hususi) — Zelzelenin kurbanları, çok şükür ilk heberlerdeki korkunç rakamları bulmamıştır. Son vaziyete göre facianm, şimdiye kadar tesbit edilen ve cesetleri bulunarak gö. mülen kurbanları 130 kişidir. Facianın bilânçosu şimdilik — şöyle tesbit edilmiştir: 91 ağır ve hafif yaralı, 5S0 kayıp; 340 hasara uğrayan köy, 36 tamamen haürap olan köy, 4000 tamamen yıkılan ev, 2000 kısmen yıkılan ev, 1000 duvarları gçotlryan binalar, 2500 telef clun mühte. Jif cins hayvan, $ milyon İiralık maddi BRTAT « Düne kadar Köşker nahiyesinin altı köyünde 106 ölü defnedilmiştir. Kırşe- hir hastanesinde 42 yaralı vardır. Bu zavallıjar zejzeleden çok korkmuşlardır. Bina içinde yatmağa bir türlü razı ol- mamışlar, bunun üzerine — kendilerine hastane bahçesinde karyola hazırlanıl. mıştır. Zelzele sahasındaki muhtelif köyler- de tesbit edilmiş olan zayiat miktarı şöyledir: Pekmezcide 7ölü, ? yaralı, Acrselim- lide 8 öllü, 3 yaralı, Hacrmitzada 1 ölü, 1 yaralı, Alişarda 5 ölü, 7 yaralr, Tatar. ilyasta 7 Slü, 4 yaralı, Aşağı Umurlu- da 10 ölü 7 yaralı, Yukarı Umurluda 2 &lü, 6 yaralı, Köşkerde 17 ölü, 9 yaralı, Akpınarda 57 ölü, 37 yaralı ve 15 ka- yıp vardı. Evdinek, Demiroba, Ortaoba, Karabacak köylerindeki evler kâmilen yıkılmışsa da insanca zaylat yoktur. So. fular mıntakasında hasar olmakla bera- ber sadece Sarıkaya köyünde yıkılan ev lerin birinde 3 yaşındaki bir çocuk öl- müştü: Romanyanın atlattığı tehlike (Baştarafı £ incide) dört saat içinde Romanya'nın bütün it- tifaklarını feshederek Almanya ile bir ittifak imzalarım. Romanya dış politikasında böyle bir oryantasiyon balkanların ve orta Av- rupa'nın muvazenesini temelinden sar- sar. Gerçi Romanyada (faşlst partisinin kendi kuvvetiyle iktıdarı ele almasıma imkân yotur. Fakat bir defa ihtildi hareketi başladıktan sonra İspanyanın misali göstermiştir ki, memleket “gö -« nüllü” etiketi altında gelen yabancı at- ketlerin muharebe sahası halini alır. Bir İspanya harbının Balkanlara nakle- dilmesi, yalnız Balkanların d, Avrupanın sulhu için en büylik tehlike teşkil eder, 2 — Dikkate lâyık olan ikinci nokta da hükümetin tehlikeyi derhal önliye- bilmesidir. “her şey vatan için” tı üts senelerden beri Romanyada — bir tedhiş siyaseti takib etmiş ve geçmiş hükümetler bu parti ile mücadelelerin- de âdeta aciz göstermişlerdi. Faşist te- şebbüsü ile mücadele yeni rejim için bir imtihan vesilesi olmuştur. Yeni rejimin bu meseleyi ele alışt ve halledişi ile eski rejimde bu nevi meşelelerle karşılaşıldı Ğt zaman gösterilen zaaf ve tereddüd arasında bir tezad vardır. Bu da yen! rejimin kendi kuvvetine güvendiğine delâlet ediyor ki, Romanya hükümetini böyle kuvvetli ve uyanık varıyette gör mek yalnız Romanya halkımın huzur ve rahatı namına değil, aynı zamanıda Balkanların sulhu namına da biz türk- leri sevindirmiştir. — (Ulus'tan) A. Ş. ESMER namesi işba ilân tarihinden itibaren mah. keme divanhanesine talik kılınmıştır. Ta. Hip olanların kıymeti muhammenesinin yüzde yedi buçuğu nishetinde pey akçe- sini hamilen © gün ve saatte İstanhul Di. vanyolunda dairei mahsusasında Sulfan. ahmet 3 Üncü sulh bukuk mahkemesi baş kitabetinde 938/6 No ile müracalları ilân olunur. — (V. P. 11070), Maamafih, ölenlerin kat't? miktarı henüz tesbit edilmiş değildir. Köyler. den haber beklenmektedir. Bütün köy- lere süvari jandarmalar ve memurlar gönderilmiştir. Facia kurbanlarırım tcsbit edilmesi- ne çalışılmaktadır. Köyler arasında tel- graf ve telefon hatları bozulduğu için ber taraftan sür'atle haber almak müm- kün olamadığı cihetle zayiat miktarını rBulga'—' Kratı (i Comhur Relsimize | tessürlerini bildirdi Dost devletler matemimize i iştirak ediyorlar Ankara, 22 (Hususi) — Bulgar Kralı Majeste Boris Sofya haricin- de bulunduğu esnada Kırşehir zel. zelesi haberini almış ve Türkiye se, faretinden teessürlerinin Cumhur. başkanı Atatürk'e iblâğı iltimasın- da bulunmuştur. Reisicümhurumuz Bulgar Krah- nın bu pek dostana alâkasından çok mütehassis olarak kendisine te- gekkürlerinin iblâğı için Sofya elçi- mizi memur buyurmuşlardır. Diğer taraftan Amerika, Alman. ya ve İngiltere Büyük Elçileri hü. kümelimizi taziyede bulunmuşlar. dır. Yugoslavya — Elçisi — Acemoviç Hariciye Vekilimizi ziyaret ederek Kırşehir zelzelesinden dolayı Yu- goslav hükümetinin teessürünü ar- zeylemiştir. Yunan Başvekili Motaksas da Celâl Bayara gönderdiği bir taziye ğ_. telgrafında Elen milletinin matemi- mize içten iştirak ettiğini bildir kat't olarak söylemek henür mi değildi: . Maddt zarar ve hayvan zaylalı Zelzele mıntokasında mühim mülr da hayvan telefatı olmuştur. Yalnız .k pınar köyünlün mali zararı 800 bin iir. tahmin ed.lmektedir. Nahiye - merkezi Köşkerde de zarar bu miktera yakındır. Bütün Kırşehir vilâyeti :içindeki mal kaybı ve maddi zarar henüz lâyikiyle tesbit edilmemişse de, üç milyon lirayel bulduğu muhakkak adcedilmektedir. Kızılay yardımlarına devam etmek tedir. Zelzele mıntakasına kaniyonlar. la 300 çadır gönderildi. Hükümet te fe- lâketzedelere kamyonlar — dolusu ek. mek, pastırma ,peynir, zeytin, pide, U- züm gibi yiyecek maddeler tevzi etti. Köylü, hükümetin yardımından , do« layı fevkalâde mütehassistir, Felâketzede köylerde muhtarlar, hü- kümetin gönklerdiği sigaraları köylüye doğıtıyorlar, Kırşehir valisi te belediye reisi açıkta kalan kölülere yardım için uğraşıyorlar. Belediye de yiyecek gön. dermiştir. Sıhhi imdat heyetleri köyleri dolaşı « yor. Ankaradan yeniden doktorlar gel- di Kızılay müfettişi Mazlum, Sofular tivarı, İshakhoca, Hacımirza, Akpınar, ve Köşker köyleriyle civarında tetkike ler yaparak yıkılan evleri ve açıkta ka, lanları tesbite devam etti, Bir taraftan da doktorlar bu mıntokaları dolaşmak- tadırlar. Zelzele mıntakasında Jeolojik tetkikler Ankara, 21 (Hususi) — Maden Tet kik ve Arama Enstitüsü mütohassısla- rından mürekkep bir heyetle İstanbul Üniversite — profesörlerinden bazıları bugünlerde Kirşehirde zelzele mınta. kasına giderek Jeolojik tetkiklerde bu- lunacaklardır. — Çinliler beş şehri istirdat ettiler Londra, 22 ter ajansına gelen haberlere göre, Iki (Husust )— Çinden Röy> Üç yüz bin Çin askeri alelâcele Linyi bölgesinde tahşid edilmekte ve surla- rın beş kilometre mesafesinde yart daire teşkil eden bir cephe Üzerine yer leştirilmektedirler. Japonlar da büyük bir muharebe için hazırlık yapıyorlar ve bu harbi Çin mukavemetini kırmak için son bir gayret olarak göl yor- lar. Şantungun cenubunda, Linyide muharebe yeniden şiddetlenmiştir. Ja. pon ve Çin tasrruz ve mukabil taar ruzları biribirini takip etmektedir. Dündenberi vaziyet ciddf bir safhaya Ziraat vekili Dün Ziraat enstitü- sünü gezdi Ankara, 21 (Telefonla) — Ziraat Ve- kili Bay Faik Kurdoğlu bugün Ziraat enstitüsünü gezdi. Vekil sabah sekiz- gde enstitüye gitmiş, samimi tezahlrat. he karşılanmıştır . Ensti gentler Ziraat Vekâleti müsteşarının iştirak ettiği bir toplantı yapılmış, bu içtimada vekil enstitü kalkınma prog - ramı bakkınla fikirlerini beyan etmiş- tir. Bir saat süren toplecitida vekil tara- fından ileri sürülen düşüncelerin müs. bet bir zirai kalkınma için en iyi yollar olduğu bilhassa enstitüyü yalcız tedris duvarları içinde sıkmıyarak ziractçileri açık hava ile ve toprakla temasa getir- mek ve dinamik bir ziraf kalkınma plâ- M rol sahibi yapmak yolunda- ve te- nında akt ki düşünceleri enstitüce takdir c karşılanmıştır. ik Kurdoğlu dershaneleri delaş. mış. talebeye bazı sualler sormuştur. Vekil müteakiben orman çifti'ğine git- miştir. Buradaki yenij tesisatı gezmiş, ziyaret sırasında ziral işletmeler mec- i idare reisi Tahsin ile ziraat müste- şarı Naki bulunmuştur, e bütün profesörler ve dö- P İ | İ l giriniştir. Maamafih Çin kuvvetleri Japonlarm —müthiş tamrruzlarıma ve şiddetli bombardımanlarına karşı kah ramanca mukavemet göstermektedir. Cepheden alınan son malümata gö- re Çinliler -Hopel . Honan hattında Nanlo ve Tsingfeni ve Şansinin cenu- bunda da Vüşlangı, Tunglul ve Sin « yangı düş:&ondan geri almışlardır. | Vuşlahg civarında şiddetli bir mu » harebe olmuştur. Japonlar an beş bin kişi kaybetmişlerdir. Küçük çocukl-r Sinema ve tiyatroya giremiyecek Ankara, 21 (Hususi) «« On altı ya- şından aşağı çocukların tiyatro ve si- nemalara girmelerinin - mehedilmesi hakkında Kirkleceli saylavı. doktor Fuat tarafından verilen lâyiha Mecli. sin rüznamesine alınmıştır. Lâyihadı, bu yaştal gocukların dan$ salcnu, bar gibi eğlence yerlerine de girmelerinin meti'|! istenmektedir, Bu hükümlere aykırı hareket edenler lHizadan S0 liraya kadar para czasına veya 3 günden bir aya kadar hapse möhküm olacaktır. - Kanuna mubalif davranan müesseseler İse 25 liradan 100 liroya kadar para cezasına çarpıl. caklardır. Tekerrürü halinde mücssese sahiplerine iki ay hepis cezası verilee cektir . Kezzapla taarruz Sirkecideki Hatay lokantası sahibi Mustafa, dün gece Ankara caddesin den geçen eski tanıdığı Elizanm üze rine kezzab dökmüş, manto ve çora bının yanmasına, bacağının da hafifçı yaralanmasına sebebiyet vermiştir. 27 yaşında ve güzel bir kadım ola Eliza karakola şikâyette bulunmuş vı suçlu Mustafa yakalanmıştır.