30 Mart 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

B HARER — Alsam pöstaer Ingıllere, Ispanya harbini - Frankonun kazandığı kanaatinde BEP Baştarafı 1 incide bonun elindeki Salamanka cadyosu da şır beyannameyi neşretmiştız: “Kızıl mıntakasındaki İspınyollar: Negrinin nutku- gösterivor ki - bu! adam hükümetin'n son günlerinde dahi size yalan söylemek istiyor. Bizzat ken Cisi halkı katlilma yollarken, bir taraf- tan dâa size *-4 'kavemet edinir., diyor. Sizden mukavemet İstemes'nin yepâne sebebi, kendisine kaçmak zamanı kal mastdır. Kezel mil'sler; Başkumeandan Frankonun emrindeki milislerin galip geldiğini . biliyorsunuz. Sildhlarınızı bırakınız. Başkumeandanın şefkat ve merhemetine İt'mat ediniz. Şef lerinizi fepanyanın adaletine tetlim edi- niz,, Harh vıziyet! Sa'amankadaki umumi karargihm tebliğine göre, Frankocular yeniden bir| çök köy ve arazi İşgal etmişler. Cumhu-| tiyetçilerin bazı mukabil — taarruzlarını pöskürtmüşlerdir. Frankocular bütün cep'yelerde ileri harekâta devam etmek- tedirler, Bir resmi tebi'ğ mart avı sarfında Franto emrine yeniden 5000 kişilik bir İtalyan kuvvetile 162 Alman ve 250 Ttalyan tayyarecisinin verildiğini bildir- mektedir. Ayrıca 15 hücum arabası da bu kuvvetlere iltihak etmiştir. Emden kruvarörünün himayesi altm da Alman harp malzemesi gçetiren AlL man gemileri Bilbaoya vasıl olmuştur. Bartte $8 mil sülrüte malik bulunan ve İki torpil kovanmnı haiz bulunan 20 Ttab yan karlo otomobili ve Alman mürette- betir Üci denizaltı filotTlası Kadiks'de görülmüştür. Hükümetin - tasvibile Lerida da bir mitafda komitesi terkil edilmiştir. Bir Frantsist tebliğine göre S00 ton yiyecek yüklü 100 kamyon Fransadan Barselona gelmiştir. Sıragosudar bildirildiğine röre gene ra' Yayuanın kumandasındaki Fas kol sıdusu buş'in işleri hareketini Cinkarın venuo kıyısı boyunca genişletmiştir. Ebte nehrinin cenubunda düşmanım Kasne doğusundak! mukavemet'nin kı- rıldı&ı anlaşılmaktadır. Be:barastronun doğueunda da bar-teti devyam etmektedir. Aragonda Kaspe önünde ciddi muha- rebeler cereyan etmektedir. Franko kıtaları gece bu mıntakaya gelen bir çok düşmen tekv'ye krtalarını we bilhassa Teruel muharebesinden eenra hiçbir muharebeye İştirak etme- mriş olan meşhur lister livasımı geri püs kürtmeğe muvaffak olmuşlardır. Fraga mıntakasında bir Fas takviye Yırkası Masalcorrig civarında kdin Çin- W nehrini geçmiştir. Balı günü akşama doğru Franksistler Çinçanın sol sahilinde yirmi bilometre gtnişi'ğinde ve Katalonya Aarazisinde 10-20 kilömetre derini'ğinde bir sahaya yerleşmiş bulunmaktadır. Leridadan büyük bir duman sütunu yükselmekte ve ufku karartmıktadır. Zannedild'ğine göce bir benrin veya cephane deposu yanmaktadır. İleri | Bahnşiş verdiği için br adam maakün oOo'du Halyanın Genova şehrinde keyen halta çok garip bir davaya bakılmışlır. Bir bur sahibinin yanında çalışınakta olan Pietro Ghezi İsinindeki bir adum mahkemeye müracaat ederek, on beş senedenlberi ya- nında çolışmakta olduğu pulronunun ken disine konturatları mucibince uyda 713 li Tet vermesi üzmmgelirken 3W0 lirel ver. diğini şikâyet ve dava ikame etmiştir. Mahkeme, patrona niçin moksan — parn rmuş ve ondan şöyle bir ce. Yvap almıştır: — Evel 800 Jiret — veriyordum. Fakn günde müşterilerin verdikleri 60-13 lret ge kendisine bahşiş olarak bırakıyordum Mahkeme azaları arasında çıkan fikir j! Hlâlı birçok tahkikatlara yol açmış ve bi vesile İle belişiş vermek usulünün nere den geldiğir araştırılmıştır. Mühtelif mem Teketlere sorulmuş ve geler cevanlarda bi tsülün Romalılardan kaklığı, Lütince &: Mminin mamfbin van! el aifendinn verm Manacına gekliği antasıİmıştır. Neticede, mahteme, her memleketle * — rülen bu ustlün İtalyarla önüne gecilme. Bİni teinfn İçin patronun — davacıya 1700 — Hira ödemesini kararlaştırmıştır. 1 Yollar ilk hatlara giden takviye krta- ları ile doludur. Franksistler yeniden ilerlemeğe har zırlanmaktadırlar. Ler'danın dış mahalle'erinde Saragos 30 (A.A.) — Radyo - Nat- yonal tebliğ ediyor: Pranksistler Leridanın dış mahalleri- bin önüne gelmişlerdir. Lerida - Con- dasnos » Barbastro müsellesi ç'nde mü- him bir ilerley'ş yapacaklarını ümit et- mektedirler. Bununla beraber düşman birçok köprüleri berhava etmiş olduğu icin bu ileri hareketi geri kalmıştır. Çinca nehr'ni geçiyor'ar Salamanka $0 (A.A.) — Pranko k- taları şimdi mavna ve küs'ik gem'lerle vücuda getirilen köprüler vasıtasile Çin ça nehrini geçmektedirler. Hariçteki akis'er Paris 29 (Husust) — İspanyanın Pa- ris elçisi Ossorio Zallardonun yerine Marcellino Paskua tayin edilmiştir. Sol cenah deleyasyonu bugün komü- nişt grupunun talebi Üzerine mecliste toplanarak şu karar suretini kabul et- miştir: Delegasyon, İspanya sivil halkma karşı yaprlan taarruzu ittifakla takbih etmiş ve Barselona ve diğer müteadd't İspınya şehirlerine karşı Almenya ve İtalyadan gelen tayyareier carafından yapılan barbata hava hücumlarını nef- vetle telin eyler.,, İneiliz Başvekili Bugün Avım Kama- rasında İspanya hadisatı hakkında şun- ları söylemiştir: Milliyetperverler tarafından Burgot daki İngilit ajanma verilen notada Bar- selonda siv 1 ahalinin kasten Lombardı- man edild'ği jddası redded'lmekte ve Bar selonun büvük ehemmiveti un'z asket! bir hedef olduğu bildirilmektedir. İngiliz bikümeti, Barselonda sivil halktan “öldürülen - ve yaralananların pok fazla olması.sebebile bu cevabı muk vi addedememi'ştir. Bununla beraber, Franksist hükümete tebligat yapıldığın danberi Barselonda yeni bir bombardı- man yapılmamış olması mezmnuniyetle kaydedilmektedir. Lordlar Kamarasında da Haıriciye nar zırt Halifaks ayni sözleri tekrar etmiştir. Hariciye nazırı, Almanya ve Ttalya ta- rafından yapıldığı iddia ediler vardımın İng'ltere ve Fransavı ademi müdahale prensibinden vargeçirmeğe sevkedecek şekilde fezahür etmediğini ve ademi müdahale prensibinin harb birtikten son ra da baki kalacağını bildirmiştir. Çin Japon harbi BEP Haylaratı 1 incide — Amerikanın şimdiki tarzı hareketinin sebeblerinden biri de hudur, Amiral bundan sonra, Japonyanın Çin. deki eenebi menafatlerine riayet ve bu memlekete ecnebl sermayesinin girmesini leşvik etmek istediğini söylemiştir. 5000 Japon imhaya mahkün Hankav, 90 (ALA.) — Büyük kanalımn $i« malinde, Pukov . Tiyençin demiryolu cep- hesinin merkez mıntakasında muhasara &- dilmiş olan dört beş bin kişilik bir Japon kuvveti bu mıntakadaki Cin kıtaları başku mandanının bir mesajına göre, heran im. ha edilmek tehlikesine marur bulunmakta. dırlar, Söylendiğine göre bu cephenin — bütün kısımlarında bulunan Japon — kuüvvelleri muvakkalen mukabil taarruzlarını durda. rarak muhasarada kalan — küvvetlere yol açmak üÜzere bahsı geçen mıntakaya doğru Wertemektedirler. Avrupa seyahatinden dönen Huverdiyor ki: Harp pek yakın değil Nevyork 29 (A.A.) — Avrupadan dönen Huver, edin- Tiği intibaa göre harbin pek yakın olmadığını, milletlerin raptıkları hazırlıklara rağmen harbin önüne ge ilmesi dal- üin olduğu kansatinde bıılıın—!u;umı söyliyerek >a müm'r 2miştir ki: “Bununla betabir, barışın beydel-ftül “kennmik bir an- Lord Halifaks sözlerine şöyle devam etmiştir: İngiliz taahhütlerine gelince, kendi- lcrine söz verdiklerimiz, icabında bu s8- ze sadık kalacağımızı bilirler. İngiltere Milletler cemiyeti paktından doğan bü- tün taahhütler'ne fiayet etmektedir. Fa- kât bu mecburiyetlerle Fransa ve Bel- çikaya karşı tahrik edilmiyen vaziyet- ler için olan sureti mahsusada taahhüt- lerimiz arasında aşikâr bir fark vardır. Hükümet, başka bir hükümetin kara- rına bağlı bir harbe İştirakini mümklün kılacak yeni taahhütler kabltinüne âma- e değildir. İngiltere kabülünü yerinde gördüğü taahhütleri taamen ifaya âmade bulunmakla beraber, maksada erişmek için daha iyi bir yol aramaktan da hali kalmayacağız. Başkalarını mantıklı ol- maya teşvik ederken b'zzat kendimizin bontıklı olmaklığımız lâzımdır. Bizim için her bakımdan kıymetli olan ve barış içip kuvvetli bir zaman teşkil eden bütün eski dostluklarımız: muha- faza ediyoruz. İtalya hükümeti ile, yal- mtz muvakkaten munkati olduğunu zan- tettiğim münasebetlerin tekrar tesisi için olan şibdiki müzakerelerle yapabi- leceğimizi üm't ettiğim gibi dostluk çer- çevemizi genişletebildiğ'miz takdirde, emuml menfaate gerçek bi hirmette bulunmuş olacağız. İngiliz pol'tikasının m——ı Hzım gelen prensipler, bir taraftan memleke- timizde demokratik -prensipleri, - ferdi hak ve hürriyetleri muhalfaza etmek ve diğer taraftan da dışarda Avrupanın rakip saflara ayrılmasına mani olmak için nüfuzumuzu ve uzlaşmak için ta- vassutumuzu kullanmak olmalıdır. Ya- bancı memleketler bizim hakkımızdaki hükümlerini — politikamıza veya hükümetimize göred eğil, bizzat kendi — Jeğerimize — göre — vere- ceklerdir. Diğerlerini manevi ve maddi kuvvetletimize inandırabilirsek, politi- kamız müvaffak olacaktır. Bunu yapa- “mazsak;, hiçbir politika seltmete müncer clamayacaktır. (Milletimizin ımesul'yet- leri müdrik olduğunu, dünyanın istikba- Hni kurarken oynamaya memurt olduğu büyük rolü bir kere daha anlayacağını ve kendisinden beklenen şeyi yapacağı- mr zannediyorum. İngil zler Frankonun ga'ip d ğ kannatinde '.l'.on!m. 30 (AA.) — Tali ademi müdahâle komitesi perşenbe günkü toplantısında gönüllülerin geri alm - maar meselesile meşgul olacaktır. Zan nedildiğine göre İngilizler, Frankistler muvaffak olmadan evvel bu noktada bir itilafa varılması için yeni bir gey- ret sarfetmek tasavvurundadırlar, Çün kü İngiliz kabinesi bu zafere kati na - zarile bokmaktadır. Böyle bir itilâfın Franko muzaffer olduğu takdirde İtal- yan ve Alman gönüllülerinin geri a - mmasını kontrol etmek için yegüne gare olduğu kananati izhar edilmekte - dir. Dahilt harp bittikden sonra başka gek'e'e beynelmilel bir teşebbüse İmkân görülmemektedir. Komisyonların insani bir rol oynayar bildcekleri ve cumhuriyet ordusundaki gönüllülerle meşgul olarak bunları mem leketlerine iade edebilesekleri ilâve edil- mektedir. Nihayet bu itilâf ile İngiliz - İtalyan müzakerelerinde en büyük engelin kalk bıç olacağı söylenmektedir. Komite mahfellerinde bu yo!da bir itilâfa varılması şanslarının pek az oldu- mış olacağı söylenmektedir. —— 80 MART — 1938 Dileneilikten Cumhur reisliğine Meksika petrollarını işletmekte o, lan Amerika ve İngiliz şirketlerini a- detâ koğarak, petrolların millileştiril- mesi hususunda bir kanun çıkaran ve bütün dünyayı hayretler içinde birâ- karak, bir anda en meşhur simalar me- yanında yer alan Meksika relsiclmhu- ru ve diktatörü Kardenaş, bu mevkie yükselmeden evvel en şayanı hayret mücera ve sergüzaştlerin kahramanıy. di. Lazaro Kardenas, 1893te, Meksika. nin garbında bulunan San Lâi şehrin. de doğmuştur. Babası, yerli bir kadın- la evlenmiş olan - fakir bir İspanyol çiftçisiydi. Henüz on iki yaşındayken hem annesini, hem de babasını kaybe- derek yetim kalan Lâzaro, dilenci çe- telerinin, tahrikçilerin ve haydudların dehşet saldıkları bu karmakarışık ve satılan küçük ev ve toprak parçası da elden gidince, betbaht çocuk serseri oldu ve kendisini Istismar ederek hır sızlığa ve dilenciliğe alıştıran bir di . lenci güruhu içine düştü. İki sene bu dilenciler arasında kalan çocuk, niha. yet, on dört yaşındayken buradan ka. çarak serseri hayatma başka yerlerde devam etti ve bir gün aslen Fransız o- lan bir halk bestekârima tesadüf ede- tTek yanma çırak olarak girdi. Kardenas on yedi yaşındayken or. duya girerek, 1910 da cenup alayları. nm yaptıkları isyana iştirak etti. Ga yet zeki ve enerjik olduğu için derhal kendisini gösterdi, sivrildi. Gayet iyi bir nâtık olan Kardenas, kütleleri tahrik etmekte büyük bir meharet göstererek, yirmi yaşında mi- ralay ve sonra general oldu. Kal'es'in reisicümhurluğu zamanm- da, Meydyokan eyaleti valiliğinde bu- lunan Kardenas, ziraatte tam bir inkı- Vâp yapmak hususunda hümmalı bir fasliyet ve propagandaya girişti. Şe hir şehir dolaşarak kütleleri tahrik et ti, birçok taraftar daha kazandı ve 1934 te, altı senelik bir devre için re isicümhur intihap edildi. Birçok kimseler, iktidar mevkline yükselince Kardenas'ın ihtilâlci ener- jisinin kırılacağını iddia ettiler. Fa- kat o, bütün bunları tekzib edecek mahiyette, hümmalı bir faaliyete gi- rişti ve Meksikada namütenahi inkı- lâp'ar yaptı. Bilhassa “Meksikalıların ahlâk seviyesini tekâmll,, ettirmek |. Ççin büyük bir gayret gösterdi. İçki sa. l tışını iyice tahdid etti, bütün kumar salonlarını kapattı, kabare dansözle | rinin akşam saat onda vazifelerine ni. hayet vetmelerini emretti. Kardenas husus! hayatında, vatan. daşlarına nümunel imtisal olmakta - dır. Memleketin âdet ve an'anesi mu- cibince karısı halk arasına nadiren çıkar ve evinde hep çocuklarıyla meş- Kgul olur. Kendisi ise asla tütün ve iç ki-içmez ve adetâ keşiş hayatı sürer Her sabah saat dörtte kalkar, bir çey. | vek saat yüzer, sonra'da at gezintisine çıkar, Gezinti dönüşünde, asla - vakit -kaybetmeden bürosuna gelir ve nöbet | değiştiren kâtipleriyle beraber durma. İ dan tam on altı saat mülddetle calısır Siâhlanma harptan çoc muvaz2neyitemin edeceX laşma ile muhafaza fikri şüphesiz ölmüştür. Şimdiki silâh- Janmanın kuvvetlerin müvazenesini düzeltmeye uygun ol- duğu düşünülmektedir. Huver, bitaraflık kanunu ilgası Lüzım olduğunu, 2'ra bu kanunun tatbi'i sorlu'r! Huver bitaraflık kararımı yatnız Amerika Cumhurbaş baneen vermesi fexh edt'eğine kanidir. arı mucip o'azağını bildirimİştir. Kardenas, bir iş göreceği zaman ta. — mamiy'le müstakil hareket eder ve hiç kimseden fikir sormaz, Nefsine ve bil- hassa enerjisine büyük bir itimadi vardır. Diplomasi denilen 1 mi tamamile in- kâr eder ve kendisine karşı kuvvetli bir cephe alan birçok nasyonalst fır» kalarla uyuşmaya lüzum görmez. dabk buki bu nasyonalist fırkalar bilhassa son petrol hâdisesi üzerine, büst tün kuvvet bulmuşlardır. Petıol hâdisesinin doğurc'u; müşkülâr e nin cebri feshi üzerine Mekiska baş. hıca müşterileri olan ve menfa. leri Amerikaya bağlı bulunan bütün de . mokrat memleketleri kaybetmiş olu- yor. Geriye kalan Almanya, İtalya ve Jıponyı gibi büyük devletlere ise tâ mecbur! bir dahili istikraz yapmaya karar vermiştir ki, buda hâlk arasın. da büyük bir memnüniyetsizliği mu . cip olmuştur. Hükümet, bü dahili istikrazla ecne- bi girketlerin zarar ve ziyanlarını öde- mek niyetindeyse de, umum! kansate göre, hâdise ve müşkülâtın bu suretle kapatılması pek ıııümkun olaâmıya. caktır. Hulâsa, son petrol hâdisesinin Mek- sikada mühim akisler uyandıtdığı vo belki de bazı hâdiseler doğuracağı an. laşılmaktadır. Son vaziyet hakkımda gelen haber'eri şunlardır: Gümüş messlesi Vaşington, 30 (A. A.) — Diplomasi mahafilinde Amerikanın Meksika re. isicümhuru Kardena'yı kendi murar. deratına terketmeye karar vermi; ©1 « duğu intibar galiptir. Petrol kun yalarının istimlâki Vaşingtonun d ne hattı hareketine rağmen Mo reisicümhurunun Amerikanın za na'olarak ittihaz etm'ş olduğu t ler serisiniz ”sonuncu”udur. Bilhassa Meksika >aliye nazr B Suarez'in 1937 kân> uvevvelinde “4p. mış olduğu bir müra >attan sonr- A. merikâa hükümetinin *teksika gümü - günün mübayaası lehindeki rejim” ip- ka etmiş olduğu hatrrtatılmaktadır. İstikbalde hâriciye nezaretini- bir imtizar hati hareketi kabul ed» eği zannolunmaktadır. Salâhiyettar mahafil, hükümetin gümüş meselesinde mistakil bir siya- set takip edeceğini beyan etmektedir. Fakat bu bapta resmi beyanatta bulu. nulması mutasevver doğildir. Ayri ma. hafil, Lügilterenin gümüş fiatının düş. mesi üzerine teşebbils'erde bulunması- ni gayrimuhtemel addetmektedir. Vaşington, 80 (A, A.) — Öğrenidi. ğine göre, Aimanya, İtalya ve Japon- ya, birtakım eşbas vasıtasiyle petrol satınalmak için Meksika makamatı nezdinde teşebbüslerde bulunmuşlar . dır. Fakat Meksika reisielimhuru Kar. dena, fasist mem'eketlere petrol ver. mekten imtina etmistir. ajans ka .. dr. Masak younda işiddetlite dbirler Beşiktaştan Ortaköye giden şoför Müni. rTin idaresindeki karıyonet Kılıçali mek. | tep sokağının önüne geldiği bir sırada ar. kasından büratle gelen 1705 numara!- tak- sİ otomobili karayonete şiddetle ça: Niş- fır, Bu çarpmıar neticeslnde kamyone leri fırlamış, sağdaki elektrik direğine çarpa. rek ön kısmı ve tekerlekleri parça parça olmuştur. Direksiyonda bulunan şoför Münir bu tırada yere yavarlanmış, başından ve ele lerinden yaralanmıştır. 2705 numersiş O- tomobilin şoförü kazadan sanra olonnhili ayni söratle sürün kacmıstır. — Ve" ddga zabita haberdar olmuş, yaralı şoför Mü. nir hâstaneye kalılırılmıştır. Kazayı yapan otamabilin şoförü de bu- sabah tutulmuştur.