13 Mart 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

AKŞAM POSTASI Sahibi ve Neşriyet Müdürü Hasan Rasim Us İDARE EVİ Pedie velasar btankai v Y işleri telefonu: 28672 idere « * : 24370 Hlân . .. 1 203358 Ceiâdl Bayarın beyanaltı münasebelile Yazan: Nizamettin Nazil —3 AŞBAKAN'ın Pöti Parisien ad. li Fransız gazçtesinin muhabi. rine verdiği beyanat, Atatlirk Ideolo. jisinin ekonomik telâkkileri etrafımda yabancı âleme yeni bir vüzüuh sunmuş oldu. Bazı malf mahfillerde yıllardan. beri devam edegelen tereddüdlerin. Başba'sanın bu beyanatile ciddi suret. te todavi edilebileceklerini sanmak mümkündür. Türkiyede hâkim olan ve Türk va- tandaşına yalnız manevi değil, ayni zamanda maddi menfaatler temin et. mekte bulunduğu da açıkça görülen bu ideolojinin esasında bir yabancı anlığı var mıdir? z, » haydi milletler arasındaki 1s, tılahı kullanarak söyliyelim . “Kıse, mnofob,, muyuz? Osmanlı İmparatorluğundan alınmiş veya koparılmış imtiyazlara dayana- elif istismarlara serm'aye ya- tlere ve piyasalarımızda, ddet, kârlı teşebbllslere gi, rişmoenin tadını almış olan kapitalist lere karşı tuttuğumuz hattı hareket düşmanca mıdır? İmtiyazlı şirketlerden birçoğunu sa. tinalmiş bulunmamız ve geriye kal. miş olanları satınalmak için müzake- izermele naye delâlet eder? imizdeki yabancı taahhildle. ri birer birer tasfiye edip hudutlarımı. zi yabancı zokâlara, yabancı İnisiya- Meml, mik emiz ferdi teşebblisleri imha edici bir istikamete doğru mu gidi- yor? Bu sualler, kendimlizi o'duYumuz gi. A göstermeği şiar edinmiş bulunma- en çok daha geniş bir dün. emayvışımızdan, bir türlü me. İ turette gidermeğle azmetmiş bu- Tunduğu açıkca an'aşılryor. Ekonomilsi her sahada feyizli ve çok vaitli bir İn. kisaf müjde'iyen memleketimizin mes. wt nihaf refah hedefine bugünkiünden daha akla hayret verir bir sülratle u- Jasmaamı İstiyen Başvekil bu çok isa- ideo'ofimize uygunlu, kadar efkârı umumiyo- miz tarafından tasvib edilmekte oldu. Bunu da süphesiz bilmektedir. Colâ) Bayarın, bizi olduğumuz gibi gösteren veciz — sözleri ile su esaslar tam bir vuzuk kazanmış oluyor: 1 — Atatlirk ideolojisi her sahada olduğu gibi ekonomik plâtformda da tamamiyle orijinaldir. Elde edilmiş ne. tice'ere göyle bir göz atmak, bu plât- formdaki kıymetini ve orijinalliğini derhal kavramaya müsalttir. Muasır hicbir. ekonomik plâtformda - tabil $i er dalma nazarı dikkate alma. rak - yapılacak bir tetkik ayni netice. lerin başka usuüller ve metod'arla ka. zanılmış olduğunu ve kazanılabileceği- ni İspat edemez. Bunun sırri, memle. ketimizin şırtlarını ve halkımızın ça. hşma iktidar ve İmkünlarımı isabetli bir tahlille anladrktan gonra i-e fririş. miş o'mamısda ve efristiTimiz her İş- te mi bir titizlik gösterebilme. mizdedir, Engin bir ekonomi sahasında Tür- kün giriştiği büyük ve hürmalı calış. manm en dikkate değer tarafı ideolo, jimlzin bilhassa bu sahada ferdin ener. jislyle umumt? menfaati ve umumun e- nerjisiyle ferdin menfaatini temin et. söyleyebilirler: “Almanya herşeyin üstünde!,, Küçük Avusturyanın büyük Alman yığnıma katılması ile sıyaza bakınım- gdan bazı muhitlerde büyük bir endişe doğduğu saklanamaz. Avuslurya hâdisesinin büyük dev. letler arasındaki gerginliği — izaleye yardım edecek bir sulh âmili suretinde tefsirine ise imkân yoktur. Orta Av. rupadaki küçük devletlerin büyük bir telâşla bu hâdisenin inkişafını takip ettikleri ve hattâ büyük bir korku duymakta oldukları da söylenebilir. Fakat Avusturyalıların Alman birli- ğine katılmalarını bir garibe addet. mek de hata olur, Zira ancak, bunun böyle olmaması gayritabif idi. Tabil o- lan hal bugünkü şekildir, Avusturya toprakları -Almanlığın bütün tarihi demektir. Sıyasal coğ- rafyanın düne kadar tayin ettiği hu. dutlar Viyanayı Alman Sâleminin baş şehri, tarihi şehri ve gururu olmaktan menetmiş değildi. Viyana —Alman — milletinin — ve Avusturya toprakları Alman tarihinin en asll ve kıymetli hatıraları İle do. ludur. Eğer Alman milleti sadete dün- kü Almanyadan Ibaret bulunsaydı, ta. rih bakımından pek yavan bir mi'let olurdu. Son büdise yalnız Almanyayı bir hedefine ulaştırmış olmuyor, Al- man milletini de tarihine ve medeni- yetinin, kültürünün hakikf beşiğine kavıstırrmuç oluyor,. Ne Berlin, ne Münih, ne Hamburg Aalutar aniletimin Hediklede Ulgama Ka boy ölçüşebilir. Büyük bir gövde İçin asırların yaratlığı muazzam ve şahe, ser bir baş olan Viyanaya yedi mil- yonluk bir Avusturya no cılız bir göv- deydi! BSon hüdiseyle Viyana, büyük metro. pol hüvjyetine uygun ve yirmi yıl ön- ce kaybettiği, parça'andığını gördüğü gövdeden daha gürbüz bir gövde ka- zanmış oluyor, Her taraftan gelen haber'er, Avus- turyalıların bu hakikati ne derece iyi anlamış oldu!ldarını ve böy'e bir neti. ceye ne derece #usamış bulundukları- nr acıkca gösteriyor. Avusturyalılar, Hitleretleri ve Hitteri gu anda büyük mek imkânını mükemmelen — bulabil- miş olmasıdır, banırız. Bizde ferde en geniş, en hür bir iş sahası ve en salim bir mülkiyet bakkı bahşetmiş olmak- la beraber bu balin asla cemiyetin ana menfaatlerini ihlâl edecek bir tezahlir gösterebilmesine de İmkân ve ihtimal bırakıdmamıştır. Atatürk devleti, fer. din ve cemiyetin menfaatlerini hem ayrı ayrı, hem bir arada tatmin ede. cek hudutları büyük bir isabetle ta- yin etmiş ve devlet mekanizmasını hem tek vatandaşın, hem on sekiz milyonluk milletin menfaatlerini kon. trol eden, koruyan âlt bir hakem ha- Hine sokmuştur. Endividualist miyiz? Ferde en geniş teşebbüs hakkı tanı- yan libera! , demokrat rejim'erde ferd, Kemalist demokraside olduğu kadar “taarruzdan masun bir hürriyete, malik değildir. Değlidir ama, bu “emniyeti tekefftil edilmiş olan hürriyet,, ten ancak te. miz İnsan olan ferdler istifade edebi- lirler, Bu geniş hürriyet, dünyanın muhtelif memleketlerinden zaman za. man akseden ma'i iskandaller nevin- den tezahürlere asla mitsatt te'fâlkki e- diümsmelidir. Zira kankançı ticaretin, mürabahanım, ihtikârm koloniyal istis. mar temayüllerinin belini kırmak dev. letin en hassas olduğu ve iyi başarma- sını bi'diği eras ümde'erdendir. Biz, cemiyetin ferdi İmha etmesine, tama. mile massedip yok etmesine, silikleş- tirmesine nasıl taraftar değilsek, for- din de biy güve gibi, bir peynir kur. HARER — Akanm postan Avusturya güsel köylerin, şiirli man savaların, en İnce ve kıvrak müzik'in memleketidir. Yubarda bu güzel köy lerden bir bayram yaparak karçılamaktadır- lar, Vatikanın ve katolik âleminin bü. tün iddialarına rağmen halkın bu memlekette çok dinder Habsburg kral, larından ziyade, çok milliyetperver Hitlercilere hasret çelkmiş olduğu iyice anlaşılmaktadır. Bu hal 918 harbini: galerini çok kötü istismar etmiş olan büyük demokraislerin eseridir. Onlar Avusturyayı paramparça edip yaşıya- maz bir hale soktuktan sonra ayakta tutmak sevdasına kapılmışlar ve bet. baht memleketi en büyük âcze düşür- dükten sonra bir düşman deryası orta- sına fırlatıp atmıçlardı. İşte Alman, gee AŞ ğ ae çüŞMM AM AAA SA gü İan şeklinde gösteren ve yirmi yı! Ön- | ee biç de az zehirli yılanlardan olma. dıklarını ispat etmiş olan demokrasile- rin hatası: Denize düşen yılana sarılır. Artık büyük demokrasilerin boş söz. lerine Avusturyada inanacak kimse kalmamıştır. Avusturyanım Almanya- ya sarılmakla zehirleneceğini iddia etmek de mümkün değildir. Küçük ve ince medeniyetli Avusturyanın büyük Alman gövdesiyle ancak beslenebile. geğine inanılabilir. Bu sarılıştan zehir- leneceğine asla Iıınılnı:ıx. . * Hitlerin hayatında en mes'ut günü du gibi cemiyeti için için kemirmesime ve yalnız kendi gövdesini şişirmesine Öylece taraftar değiliz. Ferdin hürriye. tini cemiyetin selâmeti üstünde tut - mak felâketinden kurtulamıyan rejim. lerin ve cemiyeti ferdin üstünden bir silindir gibi geçirmek hatasına tutul- muş olan rejimlerin çok dışmda ve üstündeyiz, Biz, ferdi tamamile sosyal bir mahlük haline koyup, İnsanlaştı. rıp hayata atmakla ve içtimax fonksi- yonun seyrinde bu nevi ferdlerde eaki cemiyet ferdindeki insiyakların tep . mesine müni olmaya çalışmak ve bun- da muvaffak olmakla dünyayı saran cemiyet ve ferd kavgalarını kökünden halletmişizdir. Yabancı düşmanı mıyız? Asla. Dürüst ve temiz insan olmak şartiyle her yabancı, tatbik edilebile. cek inisiyativleri ile veya dökllecek sermayesi ile bize ge'ebilir ve burada dünyanın dörtte üçünde mutlaka bula- mıyacağı bir emniyet içinde çalışabi- lir. Üç gartımız var: O1 — Bizimle el ele çalışması. 2 — İleri düşünceli, imarcı ve yapı. et olması, 8 — Emniyetimirzi sulistimale kal . kızmaması Basbakan krsa söyledi. Fakat her- bir satırının ekanomi politik bakımın. dan bir ciltlik bir ifadesi olan bu be- yanatın tam tahliline manlesaf bu kı- sa sütun kâfi deti'dir. Yazımızı bağla. mak için diyelim ki; Başbakan konuştu ve bermutad gül. el konustu. Nizamettin NAZİF 13 MART — —— Avusturyanın macerası ve kısa bir taiih | Elbette böyle olacaktı. Denize' düşen yılana bile sarılır ! Büvük demokrasilerin, bilhassa Fıansanın haline baktıkça Almanlar artık hiç tekzip edilmiyeceklerinden emin Olarak şaıkılarını Göeye değure siüerşin 6,17 ı Yevmü aşurâ Vekii — Kahah Gük — ikiedi Akşar W 4 gecam ae yeş 2VTAE Marnenalı SaLaARUN” 2AT Hai MOTO raksı ötomobtili iste «0447 Deniz volttarı Çetetonı Kelaskat #esaletiği; XT0 Huuramlr z Mataayayaı Pazar, dah, Pergamhe, z eeti mryacaktır. Karadeniz postası; Yarın vr. Kürk ve bellm İ 460 17 ye kadar. açıatır. #çilır birimi — görüyorsunuz. mutlaka bugündür, Zira bem Alman- yaya yaptığı vaitlerin en büyüğünü yerine getirmiş, hem kendisini vatan. sızlıkla itham edenleri muhteşem bir jestle susturmuştur. Artık Almanya . nım bir “vatansız,, tarafından idare & dildiği iddiaları kadar gülünç bir şey | v olamaz. O Almanyanın mutlaka en yüksek vatandaşıdır. Ziyza Alman bü- tünlüğüne koskoca ve çok kıymetli bir vatanı bağlıyarak karışmış bulu- nuyor. Bugün Alman radyolarından yayılan milli şarkıları dinlerken şu Bere. Önü gönleri VE e Pira Atniyan vaperları: Cuma Künleri eaet Mcendini Vanedik, Tiyestere, Avrupe mattı gürkeri alaayen Müdlüriüdü: Teeton aeempiee ekspresi ner gün Birkeciden pazArLASI, ereamliş ve cume Muraj adat Gefer eee terin Münakasa * İnhisarlar — idaresinin zarf usulile eksiltmede çok meşhur; bi pazartesi — günü sağt & (Do; alles — Almanva el "?%LMWP*’% hc geyız USLUNDA..) vaat subesinde igirdrli Nakaratı bize ilk'defa olarak bir'ka. | | * 372069 Üra kesif tedeni GU çanızı kikatmiş vehmini verir gibi oluyor. | pE&inin Kağet ArRi YD a alell Evet, bu Almanya muasırı olan şu | Site rektörlüğündeki komis! iş “büyük demokrasiler,, den mutlaka | pılacaktır. çidi üstün bir Almanya... Geçen sene bügen Nİi Şimdi, Avusturya sıhhat ve kuvvete, Almanya da bol demire, stratejik ko. laylıklara ve siyasal şerefe, ulaşmış bulunuyor. Şimdi, Bismarkın “zolfe- ağacın Üstüne düştü. * İtalyan manevralarının inemala: M Türk: ÜstiklAl ferinileri, Sarav! rayn” indan çok daha başka türlü, çok | şin kadını./rekr Lorel Tizril daha manalı ve geniş olan bu Alman | ve fc ahbab çavudar (Türk birliğinin nasıl bir tarihi tashih et. miş bulunduğunu tebarüz ettirelim: Avusturyanın Uk sahipleri arasın « da tarih, Turanlı fatihler bulunduğunu da kaydediyor. Frankların meşhur hü- kümdarı Şarlman'ın zamanma kadar Ayusturya kısmen — Turanlılarm, kıs. men de Bavyeradan göç etmiş bazı Cermen kabilelerinin elinde kalmıştır. Şarlman Avarlarla çetin harblere gi. Narzar boncuğu,, Tan' Rihlirmemistir. Yeldiz: Zafer: — Bildirmemiştir. ramını bildirmemişlir. İSTANBUL Ferah: Dört film birden; 1 nül yolu ve Kartaca muharı Prorramını bildirmemiştir. BESİKTAŞ: rişmiş ve bir hayli kan döküldükten Suntpark: — Senenin en sonra Avarlar mağlüb oldukları için 'l-;':;,';';;';f"*“’ değli, Macar ovalarını işlerine daha uygun buldukları için çekilmişlerdir. ni bildirmemistir. Bunun üzerine Şarlman bu topraklar :,,.,f,!m“:('nm,"_ üstünde Österrayih (yani şark devle- OSKODAR: Hüle: Korkusuz adam, ti) edlı ve kendisine tâbi bir hükümet kurmuştur. FiYaLroLar Haat 2030 du Onuncu milâd asrıma doğru Macar- FLD. lar bu topraklara sa'dırmaya — başla. Yi SöMİ azan; mışlar ve bir hayli kanlı kavgalardan sonra Macarları plüskürtmeye muvaf . WERET fak olan şark devleti, hlkümdar 2 nci #L Komeli 3 perde Oton devrinde bir parca daha kuvvet- lenmiş ve yarı müstakil bir derebeylik olmuştur (1). Hükümdar Oton bu markiliği Leo. pold adlı bir Alman asilzadesine bah- getmiş ve 082 tarihinden itibaren on fiçüneli darın ortalarına kedar Avus- turya bu adamm kurduğu hanedan tarafından idare edilmiştir. On Ürüneü asırda Avusturya bir dü. kalık olmuş ve 1246 yılında Leono'd. un banedanı İnkırraz bulunca evvelâ hil- kümder Ikinel Predrike, beş yıl son. ra Çek kralı Otokarla ve nihayet Ak manya imparatoru Rudolf fon Habs. burşun idarestne gesmistir. Demet oluyor ki, Avusturyanın ÂAl. man bir'iği tarihiyle en az vedi buçuk asırlık bir atâkası vardır. /Sonu.varın) X1) Markilik. Yazan: Ekrem Reşitt Patar günleri 15,10 da 8 kişilik Pice » Pinçef ve M sinin iştirakile Gece; TÜRKMEN KIZI medi $ perde Yarın vece (K-Aıiköv © revvadağı- — (Na — Mat bövle bittib büyük vodel 3 merde, Carsamba - (Üs- küdar) da: - (Unutular &- dam) 3 perdle 3 Inbla Nesiktas bamam eski tas operet « 13 MAHT — 1938 PAM? Hieri: 1357 — ll.ıh.ne-ı_- Yaler 450 1224 15,63 184 1949 LüzuümMlU Teretonte' Ürelin v00. gürsü açin: sabat. vezi ŞODT Ceködar Gini eaaa Aşaaren D Klmçe Dantal, Srerdeta, Kartalk, ıı.o-_:.': M aami eei zanir ETEA Tn ea oulata geee B ahi imüsü: #0t Meddetemyealilir 277 " d i Şekip Gündüz Selün ee" Beredliri (1503 - gakatadı MTÜ. ye ÇARRD SA Bi aronı v Seşatlar TÜT Peçmunşi sevın. CMaf ü Kat “gastayı GT Gezeğin einetii 4V064 ilebes ehti Ü6 * sefer yanık ererleri onüzcei Pazartesidtğ Ber güN LAt 10 den V6 ya Kadlr ve CUMS Teplinoe Miaesl Ber gn anat J3 det v emleket Cışıceniz ıo:"’ v a n Semçe Ka UŞ G ae ge eli ge sasi Bar vş A TUPAMA Gelanı beği Tüb te BUANU YUNELAK ada Keskansiyenei 2030 a Kankar. VOTI Üdlene postası ner gün mat 8.M e 1823 de gelir ANANOLU MATTI : Mer müskürat fabrikasında — vapı! dem'r çatı ve diğer tamirat işi b konul” JJI Keşif bedeli 20919 lira”olan HU * Bir tayyare Gülhane vat ye karşı oldnfu acığa vuruldu. Süni, Sümer" Sevkiliden kelen, A Alküzar? ('.ut—_ı ç kız, $ik* Kiıskanclık, Şark: Bildirmi Asrl: Parisli şanlöz ve sen mi kurt 3 — Cinayet yolu ve kültür Aı;llll: Vals daldası, hususl hafiye, Programını- hildirmemiştir. Aleı liçesi (Türkçe) 2 — Gündüz lıvn"”# Hdle: Metropol bar.Süreyya: FEPBTAŞI DİLA ASN Pandeli Hora — Fahrifi —5 TURAN TİYATROSU Sanatkâr Nasid ve arkadaşlit? Hakkı Rüşen, Rifki, Eyüb Sabri bi Gündüzt SADAKAT komedi ERTUĞRUL SADİ TEWT'Y* HALK ÖPERETİ ı W maeart artesi — akşaemi b ı:ıl'ıri tivatrasında F U & v ef . öt aK &e gtü gah yacak M tagiltti” v vEmD ıı:% ietlr eç çe vt - MA yarık M pp ANA'd 5 pe "'f 2 MAti e , ,J' LES KSN LER LN — A C / BPTEREİ N SERELEŞLİ Z R .