13 Mart 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r İÇ SAHİFELERDE 3 üncüde: Büyük davalar. Lüsîen Romie 4 üncüde: Hikâye : Otello Şerif Hulusi 5 incide: Büyük san'atkâr Naşid hayatını anlatıyor. Salâhaddın Güngör Pazardan Pazara Server Bedi 7 ncide: Kadın. UflOOrOüflCU jfll Galib devletlerin 1918 senesinde kesip biçtikleri ve sonra sun'î vasıtalarla yaşatmağa çalıştıkları Avusturya bu vaziyete tam yirmi sene tahammiil etmiş bulunuyor Dün Avusluryaya gelen Hitler, halk Hitlerin beyannamesi tarafından tezahüratla karşılandı "Hakkm çiğnenişine asla seyirci kalamazdık,, Bilânçosu Hududlarda askerî tedbirler alınıyor. Almanya, Ingiliz ve Fransız notalarını reddetti Alman Devlet . JIOGC ISTANBUL CAĞALOGLD Syi! 4ybD ' Telgraî te mektub edresl: Cumnurlyet tstanbul Posta kutnsn? tstanbul No 248 Teleron: Basmunarrlr ve evl: 22368 Tahrlı heyeta: 24298. tdare n matbaa fcismi 24299 24290 umhuri Foto | Pazar 13 Mart 1938 ^ 1 Aylık Mcümtıa 1 YrdgdZlfl uİ0f1Q7İn Reisi Viyanada Macar, Çek kabinelerile Büyük Faşist Meclisi, gece geç vakte kadar müzakerede bulundular vrupa olanca hızile bir yere doğru yuvarlanıyor. Amma nereye? Hâdiseler bizi, saatte 580 kilometro yapan bir avcı tayyaresi hızile sürüklüyorlar. Başımız dönüyor. Bu arada sağa sola bakıp etrafı tetkik etmek ve müşahedelerimizden mantıkî neticeler çıkarmak çok güç. Üç gün evvel ortada bir fevkalâdelik yoktu. Avusturyada bir plebisit meselesi çıkanldı. Naziler itiraz ettiler, ufaktefek hâdiseler oldu. Evvelki sabah vaziyette bir değişiklik görülmüyordu. Herkes merakla büyük günü bekliyordu. Akşam üzeri Almanyanın hududa asker gönderdiği işitildi. Gece Şuşnig istifa etti. Bugün Alman ordusu hududu geçmiştir. Dün Şuşnig'in çok nazik bir vaziyet karşısında bulunduğunu yazıyorduk. Bugün Avusturyada Nazilerin iktidar mevÜciini ele geçirdiklerini söylemek bile hâdiseleri göstermeğe .kâfi gelmiyecek: Avusturya bugün filen Alman ordusunun işgali altmdadır. Senelerdenberi sağlama baglanamıyan Anşlus meselesi nasıl oldu da böyle birdenbire beklenmedik bir inkişaf hamlesi gösterebildi? Bunun cevabını gene son günlerdeki hâdıselerin seyrinde aramalryız. Totaliter devletlere karşı nisbeten enerjik bir cephe muhafaza eden Ingiliz Hariciye Nazırı Eden istifa etmişti. Kabinenin başında hareketlerinde serbest kalan Çımbırlayn anlaşma ve uzlaşma taraftarıdır. Bu, Almanya için bir avantajdı. Şuşnig anî olarak plebisite karar verir vermez arkasmdan bir tesadüf eseri olarak Fransada buhran çıkh. Şotan hükumeti çekildi. Bu da Almanya için hareket serbestisi bakımmdan kaçırılmaz bir a\antajdı. İtalya, Avusturyanm istiklâl meselesine kanşmıyacağını sarih olarak bildirmişti. Şuşnig muhafaza altında Almanyaya götürüldü Motörlü Alman kıt'alarmın Avusturyayı işgali devam ediyor, Viyanada kışlalar hazırlandı, halk her tarafta coşkun tezahürat yapıyor Berlin 12 Dün Hitler, Alman milletine hitaben bir beyanname neşretmiştir. Dr. Göbbels tarafından okunan bu beyannamede Hitler Avusturya Almanlannın senelerdenberi çekmekte ol dukları ıstırabların artjk nihayet bulacağmı söylüyor ve Şuşnig hükumetini şiddetle tenkid ederek ezcümle şb'yle diyoı: Almanlar, Bu son seneler Avusturyanm eski reislerini bu siyasette devam etmenin tehlıkeleri hakkında ikaz etmeğe çalıştım. Kendi ırkına, kendi milletine karşı muhabbetin en basit, en iptidaî şeklini bile zulum ile tazyikle istihsal edebilecegini zannetmek için insanın mecnun olması icabeder. Avrupa tarıhi gösterir ki, böyle zamanlarda hararetli bir taassub başgösterir ve ezicileri gittikçe daha geniş şiddet ted birleri almağa sevkeder. Bu ise ezilen imkânı yoktur. Almanya, kırk binden fazlerin kalblerinde kin ve umumî ademi la mülteci kabul etmiştir. Ayrıca, bu kümemnuniyeti artırmak neticesini verir. çük memlekette on binden fazla kimse de, hapisanelerde ve tecemmu kamplarınDiğer taraftan böyle bir inkişafa gitmekte olanlan doğru yola getirmeğe ça da bulunuyordu. Yüz binlerce kişi di « lıştım ve dedim ki: Büyük bir millet mü lenmeğe mecbur edılmişti. Bunlar, elle temadi surette buna tahammül edemez. rinde bulunan her şeyi kaybetmişler ve Ayni ırka ve ayni millete mensub insanla derin bir sefalete düşmüşlerdi. Dünyada rın tazyik altında kalmaları ve ırklarına hiçbir millet, hududu başında böyle bir bağlılıklannı bildirenlerin hapse atılma vaziyete müsamaha edemezdi. larınm ve takibata tâbi tutulmalarının \Arkasx Sa. 3 sutun 3 de] Fransada kabine buhranı hâlâ devam ediyor Avusturya hâdiseleri dolayısile gazeteler, bir selâmeti umumiye kabinesi kurulmasını istiyor Paris 12 (Hususî) M. Leon Blum Blum'tın son izahatı bugün de kabmeyi kuramamıştır. M. Paris 12 Blum, ekallıyet meb'usları Blum saat 14,30 da Cumhurreisi M. önünde yaptığt beyanatta hulâsa ola Löbrön'ü ziyaret ederek yaptığı temas rak şu sözleri söylemiştir: lar hakkında izahat vermiş ve saray < Muafızlara müracaat ettiğimi bidan çıkarken gazetecilere şu beyanat liyorum. Fakat bir zaman Briyan'ın da ta bulunmuştur: dediği gıbi «iktidar mevkiine sarılıyo < Bütün müşkülâtlara rağmen te rum>. Esasen, mutedıllerin bir millî maslarım memnuniyet verici bir şekil birlik hükumeti kombinezonuna her almış bulunmaktadır. Kabinevi teşkile kesten önce iştirak etmek istiyeceklerimuvaffak olacağımı ümid ediyorum.» ni zannedıyorum. Şuphesiz komünist Sosyalist fırkası bugünkü toplantı lerin iştırakinden korkuyorsunuz. Bunsmda 6500 reye karşı 1600 revle M. ların mevcudiyetlerinin dış politikamız Blum'a millî birlık kabinesi teşkili için üzerinde tesir yapacağmdan çekiniyortam itimadmı bildirmiştir. sunuz. Bununla beraber. 1936 da İspanM. Blum bilâhare meclisteki ekalli ya meselesi münasebetile, ademi müdayet gruplarımn içtimaına giderek müs hale politıkası tatbik etmek suretıle takbel programları hakkında izahat Fransa menfaatinin kat'î müdafii olduvermiştir. Bu izahat memnuniyetle kar ğumu bizzat gösterdim Belki de, ko şılanmıştır. lArkası Sa. 3 sütun 1 de] nilllllllllllllllllllllllllllllllllimilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllinilllllHHIIIIIHIIIIIIinnillUIIIHIHIII Alman ordusu Viyanaya girerken, solda gördüğünüz heykelin karşısma bir iki aydanberi Dolfüs için bir abide hazırlanmakta idi Vatanseverler partisi erkânı tevkif edildi Berlin 12 (Hususî) M. Hitler refakatinde Mareşal Göring'le maiyeti erŞuşnig Avrupanm ortasmda yapayalkânı olduğu halde bu sabah tayyare ile nız kaldı. Münıhe, oradan da Avusturyaya gıtmişArtık Hitler daha fazla bekliyemeztir. Oğleden sonra Avusturya hududuna di. muvasalat eden M. Hitler büyük tezaBir yerde plebisit yapıldıgı zaman ohüratla karşılanmıştır. Avusturya askerrada hükumeti elinde bulunduran tarafın leri M. Hitler'ı hududda selâmlamışlar kazanma ihtimalleri daima fazladır. Her dır. M. Hitler, Almanya Avusturya nekadar tesadüfler de aleyhıne cereyan hududunda kâin Kürfstayn şehrinden geetmişse de Şuşnig'in kararı acele ve haçerek doğruca Linz şehrine hareket ettalı idi. Almanyanın ve Nazilerin çok miştir. şiddetli davranacaklarını hesab etmeliyLinz'de: di. Hatta evvelki gün kendisine ültima Viyana 12 (Hususî) M. Hitler, bu akşam saat 18,45 te halkın coşkun tezahüratı arasında Linz şehrine muvasalat etmiştir. Avusturya Başvekili Doktor Says İnkart, M. Hitler'i şehir hari cınde karşılamıştır. Bu esnada yüzlerce Alman afkerî tayyaresi, şehir üzerinde Londra 12 Star gazetesınin bildirŞehrimizdeki Avusturya konsoloshanesine dün çekilen Hitler bayrağı uçuşlar yaparak halkın tezahüratına işdiğine göre, Sovyetlerin Uzakşark orduyakından görmek istediğini söyliyerek duymaktayım. Bizi birbirimizden ayıran tirak etmişlerdir. su başkumandanı Mareşal Bluher ile Führer'e bir büket vermiştir. hududu yıkmak için senelerdenberi çalıOrtalık kararmağa başlayınca Linz M. Hitler belediye dairesi önüne mu şryorduk. Nihayet bu muvaffakiyeti de Moskova kumandanı Mareşal Budienni, radyosu, halka hitaben şu tavsiyede buvasalat edince, meydanhkta toplanan bugün sana medyunuz. Yaşa Führer!» tevkif edılmişlerdir. Bu iki mareşal, vatalunmuştur: na hiyanet ve casusluk cürmile mahke binlerce halkın şiddetli alkışlarile selâmM. Hitler'in hitabesi : meye verilecektir. Hemşeriler, Führer geliyor. Evle lanmıştır. Linz'de Nazilerin reisi halkın rinizin pencerelerini açın ve bütün ışık hissiyatına tercüman olarak irad ettiği Ankara 12 Bugünkü bültenlerimizM. Hitler bu nutka mukabele ederek larmızı yakın. Aydınlık içerisinde bulu nutukta ezcümle demiştir ki: de Sovyet mareşallanndan Bluher ve Buşunları söylemiştir: nan her pencere bir dost penceresi, ka « Bana karşı gösterdiğiniz fevkalâ dienni'nin tevkif edildiğine dair olarak in«Führerim! Seni vatan namına selâmBu suretle askerî tecavüz hâdisesi hu ranlık içerisinde bulunan her pencere de de hüsnü kabulden dolayı hepinize te tişar eden haber, salâhiyettar mehafilce kukî bir şekle sokulmuştur. Alman ordusu düşman penceresi addedılecktir. Ona lıyorum. Bugünden itibaren, her nevi mü şekkür ederim. Avusturyanm ilk şehrin teyid olunmamaktadır. Mareşal Bluher IMareşal Budienni cadele için bir tek mıllet olarak birleş Avusturyaya saldırmamış, Avusturya göre hareket edın, Führer geliyor!..» Maznunların müdafaası miş bulunuyoruz. Bugünden itibaren bü de bana karşı yapılan tezahürata bütün dığını sövlemiş ve demiştir ki : hükumetinin ricasile asayişi temin için bu Bu tavsiye üzerine bütün evlerin elek tün Avusturya milleti Adolf Hitler'in milletin iştirak ettiğine kani bulunuyorum. Moskova 12 Âlî mahkemde maz« Baska bir adam oldum ve canihükumetin yardımına koşmuş oluyor. trikleri bir anda yakılmış, pencereler açıl emrindedir. Bugünden itibaren Adolf Senelerdenberi devam eden çetin müca nunlar müdafaalarma bugün de devam *** likten bende hiçbir eser kalmamıştır.» mış, şehir aydmlıklar içerisinde kalmış Hitler onun Führeridir.» delelerden sonra bugünkü mes'ud netice etmişlerdir. İvanof, mahkemeden ken Zubaref, nedamet ettiğini söylemiştir. Bugün artık Avusturya filen Alman hr. yi elde ettiğimizden dolayı, ben de siz disine samimiyetini ve nedametini gös Birçok yerlerinde alkıs tufanlarile keRıkof, af taleb eder hiç bir söz söyleyaya iltihak etmiştir. Merkezi Berlinler kadar memnunum. Memleketimi ter termek fırsatını vermesini istemiş ve cani M. Hitler'den önce şehre giren Al silen bu nutuk su cümlelerle bitmiştir: memiştir. Mücrimiyetini ve suikasd teşkide bulunan Nazi partisi memleketin ida man kıtaatı halk tarafından şiddetle al« Führerim. Biz, Avusturyalılar sa kettiğim zaman onu Almanyaya bağla ve casus çetesinin asıl başı olan Buharini lâtını idare etmiş olduğunu itiraf etmiş resini eline almıştır. Vaziyetin resmî bir kışlanmıştır. Führer'in otomobili şehre gina candan teşekkur ederiz. Şu dakikada mağa karar vermiştim. Işte bugün kara ittiham etmiştir. ve fakat Kirof, Menjinski, Gorki, Peçrince, küçük bir kız otomobilin önüne a sana milyonlarca Avusturyahların teşek rımı tatbik ediyorum. Doğduğum ve NADIR NAD1 Krestinski, Troçki'lerin ve sağcıların kof ve Kuibişef'in katillerine i§tirakini lArltası Sa. 8 siitun 1 de\ caniyane hareketlerini hapishanede anla reddeylemiştir. (a.a.) lArkası Sa. 3 siitun 6 da] tılmış ve M. Hitler'le konuşmak, onu kürlerini sunmakla büyük bir bahtiyarlık tom gönderilmeden evvel vaziyetin geçirmek üzere olduğu safhaları tahmin ederek karannı vaktinde geri alabilseydi belki son hâdiseler meydana gelmezdi. Halbuki beynelmilel siyasî durumun kendisine temın ettıği avantajları kaçırmak istemiyen Almanya bunlardan tam zamanında istifade etmesini bildi, hiçbir fırsatı kaçırmadı. Evvelâ plebisiti başka bir zamana bırakmasını Şuşnig'e emrettiler. Yaptı. Bunu kâfi görmiyerek «istifa et!» dediler. Etti. Bununla da iktifa etmiyerek yerine getirttikleri Zays İnkuart vasıtasile Alman ordusunu Avusturyaya davet ettirdiler. Rusyada yeniden tevkifat mı yapıldı? Mareşal Bluher ve Budienni'nin tevkif edildikleri hakkında bir şayia çıktı