3 Şubat 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

| | | Ankara cad: Penlin batımını Üyümnbei 314, Petgsat Grenli Harabe MAMER Yazı işleri telefonu: 23872. XY 124370 : 20338 | Silânlı Amerika | A merika Çumhurreisi Roose- velr, birkaç hafta önce, 1938 senesi bütçesini, Amerika meclisine tevdi ederken, milli müdafaa için is tenilen tabsisutın Kâfi gelmiyeceği- ni, bazı devletlerin giriştiği silâh ya- Tişı karşısında Amerikanın da silâh- larını arttırmak mecburiyetinde ka- lacağını, ve bunun için de meclis ten fazla tahsisat istiyeceğini bildir- mişti. Cumhurreisinin fazla tahsisat hakkında büyük alâka ile beklenen bu talepnamesi, birkaç gün evvel meclise verilmiştir. Roosevelt, önce, böyle bir talepte bulunmasını istil- zam eden sebepleri izah etmektedir ki, bu kanun lâyihasının esbabr mu cibesi telâkki edilebilir. Amerikâ Cumhurreisi, tarihin hiç bir devrin- do enternasyonal münasebetlerin bu derece gergin olmadığını söyledik- ten sonra birkaç senedenberi devam eden silâh yarışmın Amerikayr da tedbir almaya lebar ettiğini bildir mekte ve mili müdafaanın her üç hizmeti için tahsisat istemektedir. Roosevelht'in yalnız donanma için is- teğiği tahsisat sekiz yüz milyon do- lara baliğ olmaktadır. Bu; İngiltere- Bin bâöş s)tr ay evvel silâhları için tahsis ettiği rakamı hatırlatmakta dır. Filhakika İngiltere de teslibat için iki yüz milyon İngiliz lirası tah- sis etmişti, Fakat İngiltere bu tah- elsatı birkaç sene içinde sarfedecek- tir. Halbuki Amerika bir hamlede sarletmeğe karar Yermiğ Külüniiyor. Hu parayı sarfeltikten sora Ameri- ka donanmasının kovveti. yüzde yir- mi nisbetinde artacaktır. Malümdur ki Amerika bugün düğ- yanın en büyük iki deniz derletinden biridir. Büyük Harbe kadar deniz silâhlarını İhmal eden Amerika, İn- gilterenin harp içinde keyfi hareket etmesi yüzünden hayli zarar görmüş ve harpten sonra hiç bir donanma- dan geri kalmamaya karar vermiş- ti, Harp biter bitmez Amerika, tarih» te bir misli görülmedik ölçüde deniz Insaat yapmaya başladı. Bu sıra larda Amerikanın önünde İngiltere vardı. Bunun içindir ki Amerikalı- lar, İngiliz donanmasını ölçü olarak aldılar. Denizlerin hâkimiyetine başka bir devleti Trafalgar muharebesinden- beri teşrik etmek istemiyen İngilte- ve, bu rekabet karşısında Amerika- wn müsavatını tanıdı. Bunun ne- ticesindedir ki Vaşington deniz - si- lâbtarını tahdit konferansı toplan- dı ve Amerika fle İngiltereye tahele edilen beş miabete karşı Japonya'ya üç nisbet tahsis edildi. 1922 seresinden 1936 senesinin sohuna kadar üç büyük deniz devleti arasındaki kuvvet muvazenesi, Va- şington muahedesine dayanmakta i- di. 1936 senesinin sonunda Japonya kendisine tahsis edilen nisbet ile ik- tifa ötmiyerek serbest rekabete gi- rişmekle beraber, Çine karşı tecavüz edinceye kadar Amerika harekete geçmedi Uzak Şarkta Japonyanın ve Akdenizde de İtalyanın meydan ©- kuyuşuna Karşı önce İngiltere mu- kabele ot#f, Şimdi de Amerika #€- kiz yüz milyon dolar tahsisat ayır- makiz Japonya'ya karşı -mukâbele etmektedir. İtayyanm ve Japonyanm meydan okuyuşlarma karşı İngilterenin ve sonra da Amerikanın mukabelesiyle deniz silâhları yarışı bütün harareti- le başlamış bulunuyor. Acaba bu yarışta kim öne geçecek! kim arka da kalacak? Deniz silâhları yarışın- da ehemmiyetli olan iki faktör var- dır: Para ve teknik vasrta, 3 Gerçi İngiltere ve Amerika harp —. . Değil mi? Kaz oğlu hanginiz? Muharrir arkadaşım: Osman Ce- mal, başına gelen çok garib bir vaka arlâtti: « “Evvelsi gün, dairelerin - birinde bana cit olan muameleli evrakları takip ediyordum. Allah razı olsun o- radaki işim çok sürmedi. Evrakla- ran kaydı, kuydu, hesabı, kitabı, pullanması, -damgalanma$ı » ve bil mem nesi yarım saatin içinde biti- verdi. Akşam poydotuma yakın da, iş, yalma imzalanmaya kaldı. Kâğıtları götürüp başkâtibe im - salattıktan sonra, söylenilen masa» ya getirdim. Masadaki kâtip, gini- di karşısına dikilen #şi kişinin ev rakı ile birlikte benimlini de aldı, üçümü de aynı ayrı incelemeye ko- yuldu ve aradan bir iki dakika geç- ti, geçmedi, adamcağız gözlüğünün altından üçümüzü de ayrı ayrı sü- || aerek sordu: — Kaz oğlu hanginiz? Üçümüz birden: — Nasıl bayım? — Kaz oğlu diyorum, hanginiz, Kaz oğlu? Biz üçümüz birden: (Kaz oğ - lu) olmadığımızı söyleyince elinde- ki kâğıdı gözlerimize doğru uazttı, parmağıyla kâğıdın bir yerini iş. marlıyarak seslendi: — Osmn Cemal, Kaz oğku! Ötekiler, yine hemen: — Bis değiliz! Derlerken ben atıldım. — Osman Cemal benim ama, Kaz oğlu ben değilim! Köğuli daha gözüme sokarak: — Buyurun! Bir de ne göreyim, orada kosko- ve gayet okunaklı olarak (Osman Cema Kaz oğler)' yasın deği mi? —Yonüş yasimış batın, hiç Kaz oğlu diye soy «is olur mu? — Peki, doğrusu nedir? — İlişik kâğıtlara doğrusu var! Adamcağız bir de elindeki iğneli köğttlara bakınca başlamasın m gülmeye! Hemen benim evrakı toparlayınca koştu, en üslteki kâğıda benim (Kaygılı) lâkabımı Kaz oğlu diye geçirmiş olan bayana yanaştı. Şim- di, bayan kâtip mahcub, yanında» kiler yan gözle bana bakarak gülüş- mede, yanımdakiler hayran, ben ise buna güleyim mi, kızayım mı? der gibi tereddüdler içinde... Bir daki- ka sonra bizim soy adı, sözde değiş- miş olarak geldi. Bir de ne bala yım, bu sefer de (Kaygılı) (Kargı- 1) olmamış mı? Tabii Kaz oğluna nispetle Kargılı mis ve. ânberdi, Ne 1se, hemen oracıkta (1) harfini de (y) harfine çevirdik, böylelikle bi- sim iş dö oldu, bitki, Adlarında ve sanlarımlar bile hata yapılışı, resmi dairelerdeki mame lesini takip eden iş sahiplerini hal İs olarak endişeye düşürmez mi? Bir derkenarın küçük bir yanlışı, bazan aylardanberi uğraşılan bir €v-. rakın muamelesini, yeniden çıkmaz yollara sürükliyebilir. einen gemilerini Japonyadan daha - paha- bya mal ediyorlar. Bu gemilerin idamesi de daha pahalıdır. Bu nok- tadan bu devletlerle Japoüyü ara- s'ndaki rekabet, harpten evvel, İw- giltere İle Almanya arasındaki reka- Der Devamı 4 üncüde A. Ş-ESMER Hatıralarını anlatan CEYMS NOBODİ Entellicens Servisin en meşhur casuslarından “123 X 15. Artık sizinle muhsbere edemiyecek. Bugünden itibaren on gün içinde sizi kurtarmağa muvaffak ola- mazsa artık ondan bir şey beklemeyip kendi vesaitinizle kaçmak çarelerini araym, Bunun için lâzım gelen malze- meyi gönderiyorum. Mamafih acele et meyin ve telâşlanmayın? Şimdilik tek- likede değilsiniz, Taliiniz açık olsun:.,, Bu meltubumum da, diğerleri gibi arkadaşlarımın eline geçtiğini sonradan öğrendim. Sen Jilden ayrılmadan önde, Hajd- man ve Şaydemül ile vedalaştım. Benim gibibir dost aralarmdan uzaklaştığı için gok mütcessir olduklarını söyledilerse de bu teessürlerinin kendilerine bol bol içki ikram eden birisini kaybetmek- ten ileri geldiğini anlamalrta tabii ben güçlük çekmedim. m Onların yanmdan ayrıldıktan sonra otel sahibesi madama vaziyeti hâber verdim ve kendisine teşekkür ettim. Kantinde halefim birkaç saat sorira ta- yin edildi. Bu adamın da “serbest Bel- çika,, mensuplarından olduğunu söyle meğe lüzum yok, Berlemont sokağındaki metkeze © gün öğleden sonra yerleştim ve derhal işe başladım. Kurdun yuvasına kolay- ca girmiştim, şimdi mesele orada tutu- nabilmekte idi, Acı bir sürpriz Ertesi sabah yazıhâneye girdiğim zaman Pinkofu işe başlamış buldum. Beni görünce; — Tam zamanımda geldiniz, dedi, bugün fevkalâde çok işimiz var, Yanı başında benim için hazırlattığı masayı işaret ederek ilâve etti: . — Şuraya “otulrurlu Size dile edece Zim rapordan bana beş kopye çikara- caksınız. 54 Raporda Mis Kavelin tevkif edildiği bildiriliyor ve mevkufun Künyesi kayd. olunuyordu. Işim Bittikten sonra soddum: — Bu kadın tabii herşeyi inkâr edi- yor değil mi? Pinkof güldü: — Hayır. Bilâkis her şeyi itiraf edi- yori . — Neyi itiraf ediyor?. — Her şeyi dedim ya! 1914 ikinci teşrininden 1915 temmüzuna kadir İngiliz ve Fransiz askerlerini evinde sakladığını, yaralı iseler tedavi ettiğini ve sonra cepheye gönderdiğini itiraf etti, Bunlar arasında bir İngiliz albayı da vürmeş.. Ayrıca bize karşı harp et- mek isteyeni Bölçikâlr delikanlıları da cepheye gönderiyormuş. a Kendi kendime ; — Vah zavallı! dedim, bu itirafla- riyle hükmünü bizzat imzâlamış.. Pinkof devam ediyordu: — Dahası var.. — Daha neler yapmış?. — Yaptığı hep bunlar.. Dahası de- mekten maksadım #wç ortaklarını da bildirdi. — Kimlermiş?. — Prens Groy, mühendis Herman Kapiyo, avukat Libiye, Matmazel Tü- liye Luiz. Bunlatden mühendis Kapiyo kırk İn- giliz askeri, avukat altı İngiliz askeri, Prens ve Luiz de on beşer İngiliz ve Prandız askeri getirmişler. Tonton Amca Konservatuar mezunu » öğreriemiyeceğimiz muhaklaktı. NO: Herkese kendini sevdirmiş olan Mis Kavel'in tevkifi Brükselde höyecan uyandırmıştı Fena halde şaşırmıştım : — Bunları size derhal ve kendiliğin- den miitiraf ett? diye sordum. Pinkof gülümsiycrek cevap verdi; — Kendiliğinden tabit,, Fakat müra- taat ettiğimiz hile sayesinde. Eğer o- na şiddetle hareket etseydik, hiç bir şey Bu- raya gehliği zaman o karşısında tehdit- kâr ve somurtkan adimlar göreceğini sanıyordu. Halbuki biz onu fevkalâde nezaketle ve büyük bir misafir kabul eğer gibi karşıladık. Yüzbaşı Bergam hârikülâde kurnaz davrandı. Mis Kave- lin çok sof olduğunu ve hakikati gizle- miyeceğini bildiği için şöyle bir lisan kullandı ; — Sizi buraya davet edişimizin 8€- bebi bazı izahat almak Mizumunu his- setmemizdir. Hâdise pek te izam edi- lecek gibi değil; Belçikalı, Fransız” ve İngiliz askerlerini huduttan geçirmek» le bizim emirletimize muhalefet etmiş oldunuz, ammö sarurım ki bu hareketi, onları tehlikede bırakmamak için yap- tınız; Değil mi?. — Evet. Fena bi: iş yaplığıma zabip değilim, — Mükemmel. Şu halde dostlârınız- dan Iwi, Frank Düvel, Alber Mavs, Vandem de sizin gibi ayni iyi düşünce- lerle hareket etmişlerdir, değil mi?. Bergam bu isimleri uydurmuştu. Tu. zağa düşen Mis Kavcl, itiraf etti: — İsimlerini saydığınız zevatı ben hiç tanımam. Bergam şaşırmış göründü; — Sözünüze inanıyorum. Demek ben onları serbest birakmakla yanlış bir iş yapmışım, Halbuki Ben onları sizin dostlarınız sanıyordum. hareket etmişsiniz., — Evet. Hakkınız yük, Yalnız. büğ-, ka yanlışlıklar yapmamak için bana yardım etmeniz lâzım. Bizim menet- miş olduğumuz, fakat sizin tama- miyle insani düşüncelerle yapmakta mahzur görmediğiniz işte size yarliım edenlerin isimlerini bize söyleyiniz. Şe- refim ü temin ederim ki onlara aynen size yapılan muameleden başka bir şey yapılmıyacaktır. i Mis Kavel budala gibi bu sözlere inandı ve bütün arkadaşlarının isimle- rini birer birer saydı. — Şaşılacak şey ldoğrusu!. « — Dahası var.. Bergam, bu okadar çok askeri evinde nasıl saklağığını 80- runca, Mis Kavel safiyane cevap ver- di: — Onların hepsi benim evimde değil di ki, — Ya neredeyidi?. Mis Kavel askerleri saklıyanların ad- reslerini de birer birer saydı, rehberleri söyledi.. Velhasıl ne malümat lâzrmsa hepsini kendiliğinden papağan gibi an- latıverdi. Askerlerin bulludu geçerken nerelerde saklandıklarını da gene onun sayesinde artık biliyoruz, Kendi kendime; — Eyvah! Dedim. Eğer bu akşam Bokemana bu felâketli haberi yetiştire- mezsem yeni bir facianın vukuu muhak- kaktır , Filhakika © gece bir rehber, hududu geçmek istiyen altı Belçikalı askeri, Mis Kavelin verdiği adreslerden birin- den alıp götüreceketi, Eğer haber ver- mezsem onların da Almanlarm eline geçmesi mukadderdi. (Devamı var) © A ŞUBAT —i8€ 3 SUBAT — 19$8 PERŞEMBE Hieri: 1356 — Zilhicce: 17 Güneşin doğma pe 7,0 1726 Fırtına (2 gün) . Sabah. öte ulna A Yata he 5,47 128 15,10 17,26 19,00 528 Lüzumlu Telefonlar ' Voit Yanam Griye ar Fra, m Masin, Erenköy, Martini, Müyekade beli, Baren:. Kınalı in: Pelefcn snhabere ne yangın demek KATI, Hami Miniyeni: ZE . yi il Meynzni 7 i Kiektrik Sreti: Beyoğlu; 44541 - Hetamialı DEİTE, bene: Mar : Meyoltai LITR Başlktagı YON, Cihaz 20033, ruonmaniy»: ZETA, Ürktder - Maaiyı GÖT y eğe. var, tetanbeir 203TA, Kad: 40730. Mayağış: 41 Taksi otomobili istemek Iç Bepoğla eiheti: 400Gk Babek ciheti 25 » yel, KEİ ey elbetde DAT, ğ Deniz yolları Tekteni | Aytanbul armekelgi: 21740, Karakiz: #28. i Mutanyayaı Punur, Bah, Parpasete CAMA sent #.3h Ge Toukann rıhimmaman Karar. i » Bah ve Oyman görlri saat 19 ÖN K habe rimmindan kalkar ve Yrkirdağ, Bark, Meelalerine uyarak Karhigafa VAPE. Karadeniz postası: Osma (günleri yo | tur. Akdeniz pastası: Yarın sant-17 izi kar, Gelibolu, Çanakkale, Edremit, lık, Dikili ve İzmire gider. Münakasa nlar # İnhisarlar idaresinin Paşa himen” daki tülün bakımevinde yapılacak iyi açık eksiltmeye konulmuştur. Keşif 0939 liradır, eksiltme yarın saat 15 de İL | renin Kabalaştaki levazım ve mtihayasf | şubesinde yapılacaktır. edil # Üsküdarda Fıstıkağacında inşa cek olan orla mektep binası İnşaatı .Pah zarf üsnlle eksiltneye konulmuş.” Keşif bedeli 43529 liradır. Taliplerin #5 rın saat 44 de İstanbul mafia müdürlüğü” mürrcantları, Kongreler di $ Fırıncılar cemiyeli toplantısı 5 Eminönü İHalkevinde saat 3 de yapı n tır. # Bahçivanlar umumi heyeti toplanti yarım saat 1 de Eminönü Halkevi salon da yapılacakır. Be Geçen senenin Bugünü "ei eğ 4, Mudanya - Rursa haltında bir l yoldan çıkarak devrilmiş, iki yoleu 4 nı ve Türk tedrisatı üzere ye: nize edilmesine karar vermikti; # Bayan Afet Cenevre üniversitesi i “Etiler,, e dair bir konferans vermikf Avrupa hattır Brkeei İstasyon Bitiirinea: Tele e gi ra Ka Ma Ke İSTANMUK — Fershi western Üyeni pregrarah, ve sia epi grammar. bilâirmemisi— aye lapa Meke Öz une VE Yumak ai Programını btlütrrmemiştir. aye kap we R — Malei Trugremii ge KO v — Süreye: A Aka 6 Y maaşa Dar yer. Tiyatrolar pray gesi ves TLRLOK lar 3 perde ge Yazan: VR >) SÖZÜN komedi 4 Yazan: , Fürkçesii ERTDĞKUL $/Nı TEK T Pazartesi: (Kadıköy > (Bakırköy) çarşamba BERZAPEBAŞI TURAN Sanatkâr Naşid ve Ruşen birlikte okuyucu * Mişel variyetesi, İftira ki , $ perde, p ŞENZADEMASE 1 #9” en a Şehzadebaşı FERAH Tiy# ” ZATİ SUNGUR yepyeni Y8 programla temsillerine deri” rica sinemada üç film.