18 Ocak 1938 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

2 i —00 : AKŞAM POBSBTASI İDARE Evİ, Istani Pesis kaluseı Haat Ebk. Telaret, Yazı işteri “telefoni idare » Ti Hldn we GmumArırr nara Borsanın kâpatılması münasebetile Yazan: Şekip Gündür H ÜKÜMET İstanbuldaki borsayı fiç yıl müddetle “muvakkaten” kapamıya karar yerdi, Bu karar, Hav- yar hanı esnafçıklarının, bütün dikkatle. Te eğmen, devam edegelen entrikaları- nâ nihayet vermek lüzumundan doğu- yor, İmparatorluk maliyesinin iflâsın- dan sonra Galata sarraflarınm bu memlekette uzun zaman oynadıkları menfi rol herkesin mlümüdür, Evvelâ basit birer murabahacı gibi müsrif pa- dişakların “hazinci hassa” larına mu- Ballat olan bu tufeyliler, yavaş yavaş memleket ekonomisinin bel kemiğine birer sülüik gibi — yapışmışlar ve Türk milleti asırlık uykusundan uyanıncaya kadar yapmadık mefsedet, habaset bı- Takmamışlardı. İmparatorluğun İç ve dış sıyasasın- da, daima hâkim millet olan Türkün zararına temevvüçler tahrik etmiş olan bu sinsi tufeylilerin 18 inci ve 19 un- bu asırlarda oynadıkları toller, Bizans imparatorluğunun inhitat devrinde Ci- nevizli ve Venedikli -bezirgânların bu imparatorluk zararına olarak çevirdikle- ri entrikaların hemen hemes aynidir. (Kera hatun)lar, (Zarifi) ' », (Köce- oğlu)lar Osmanlr imparatorluğunun ta- Ki üzerinde - mevzit de olsa - mutlaka müessir olmuşlar ve imparatorluk ya- bancı devletlerden evvefi hunlarin sö- mürgesi olmuştur. Cahil wezitlerin —busit Bif> sarraflık ve faizcilik suretinde telâkki ederek bu adamlarla yaptıkları alişveriş, ha- kikatte devletin mali zaafımı en hurda teferrüatıyla düşmanlarına bildiren bir casus ve düşman şebekeşinin kucağına düşmek ve devleti bonların bir nevi N murakabesi altına sokmak manâ- sına geliyordu. Beşinci Murad, ikirt:i Abdülhamid ve beşinci Reşadın umum? harb başlangı- «rna kadar olan saltanatları ise düpedüz bu sinsi sarrafların saltanatı manasına gelir, İsaparatorluk İnbilâl tarihinin her safhası, imparatorluk milletlerinin hâ- kim millet olân Türke karşı giriştikle- ri her fesat daima bu sinsi sarrafların eseri olmuştur. Umumi harb içinde bi- le bu mekanizma çalışmış, milleti tah: rib eden ihtikâr bünlar tarafmdan İğ- fal edilenlerin eseri ölmuştur, Türk milletinin büyük felâketi olan umumi harb mütarekesi ve - önu takib eden felâket silsilesi hep bu sinsi sar- rafların, bu kötü sarraflığın, Havyar hanı borsacılığının bayramı olmuştur. Millt zafer; Türk düşmanlarının ni hai muhasebesini yaparken elbette bu sinsi kuvveti de tepelemeyi ihmal ede- mezdi. Netekim günün birinde bu tsar- rafların yatağı olan yer, yani Havyar hanr adir Çin) manasını — kaybetmeye başladı. Milit bankacılığın teşekkülü Ve taazzuvu ise, Havyar hanindâ bir tahrib bompbası gibi patladı. Günün bi- Tinde borsayı hükümet İstanbul semiti- ne;nakletti. » - İ Fakat bu küçük seyahatle ginşi şar- raflık ve kara borsa uslanamazdı. O samanki hükümet faydalr addettiği ba- #t tedbirlere başvurdu. Alaylı dellâlla- rı örtadan kaldırdı. Milli para istikrar buldu. Murakabe büyüdü. Fakat Hav- yar haf yâranı yine fesatlarmdan vaz- geçmediler, hiyanet pahasına olsa da- hi kötü ve mwazır çalışmalarında devam ettiler. Zaman zaman milli dövize sal- dırmaktan, altın fiatr Üzetinde oyna- Maktati Ve hâttâ altın ve döviz kaçak- Çilığına cüret etmekten çekinmediler. Celâl Bayarın iktidar mevkiine geli- $i akabinde kara borsada bir kıpırdan- ma olduğunu hatırlarız. Bâşvekil bu menfi hareket akabinde, bu sahada | Yazı dili sadeleşeli çeyrek asır & oluyor. Fakat hâlâ bazi gâzetelerde $i (hedmetmek), (teşcir) nevinden ga- jj “Mesahası bermucibi - çap... Kay- den deranüna cari mallezizin ilh. ilh.,, $ Enderon ağzını bırakalım ! rib kelimelere rastlıyoruz. İfrat bel- İi ki iyi değildir ama, böyle ölmüş söz- İ! leri diriltmeye gayret de gülünç de- |i Bil mi , ğ Hele o bazı resmi dairelerin ilân- larındaki feci ifade tahammül cdilir £ şey midir? (tariki âm), (maileziz) | gibi sözleri şimdi lügatlerde bile $ Şehirlerde otobüsler çoğaldı, fikat Ğ seferlerdeki lâubali tarz hâlâ devam Ü edip gidiyor. Bir de bakıyorsunuz, Sovvet Rusyada Orfi idare İlânı hakkı Yüksek Meeclis relslik divanına veriliyor Mebus Gorkin; bazı mahallerde ve icap ederse bütün; #ovyetler birliğinde örfi Iılıı:İ Ulnıu:ıkhm yüksek sav- yet meclisi re divanına verilmesini euumş ATUNA verilm Y Râaportür ağmi zamanda morkezi — kotül $it Emsveri h dti Wtoüm Lsefrlerei we üi yinin bir 2aşkasik insaat komiaerliği. ile birede bahriye komiserliği ihdası hakkındaki kararmım bildirmiz ve zi. raat mahsillleri stok komitesinin de ko miserliğe tahvili projesini anlatmiştır. Mebus Kössler, Görkinin örfi ida- re kantınunu mlldafaa' ederek demiş. tir ki: “ Sovyetler birliği burada casus o- cakları kurmak istiyen diüşmanlarla gevrilmiştir. fasist ocakları, halk ko- miseri Ejofun idaresindeki krymetli is tihbarat servisi sâyesinde tahrip edil. miştir. Sovyetler hududları şerininde tam emniyet istikbalde de temin edi- lecektir.” — şimdiye kadar söylenilmiş olan viddi sözlerin'en kuvvetlisi ile kara borsa- nin, Hawyar 'ban metodlarının ve. sin« si sarraflığın karşıstada cepdic almıştı. İşte, şimdi, İstanbul bocsasının üç yıl müddetle (Mmuvâkkaten) tatil edi- lişi ile Bayar cephesi kat'i taarrura geçmiş ve sefil entrikaya “idam hük- miühl tebliğ etm'ş oluyor. İktisaden müstakil devlet; (mümkün mertebe miüstakil bir borsa) kurabilen devlettir. İktısaden - cihanın. her tara- fından esen rüzgürlar karşısında fiat- ların iskambil kâğıdındân kuleler gibi devrilmesine inikân bırakmıyan devlet- ür. ; .Celâl Bayar bu kararı ile müstakil bir memleket pazarlarını müstemleke çarşıları haline sokmak küstahlığını itiyat edinm'ş olanları tamamiyle kö- türümleştitmiştir. < » Eşasen >devlet merkezi Ankara ol- duktan sonra (nâzım borsa) tın İstat- bulda kalması pek garib oluyordu. Bu bakımdan da Bayarın verdiği karar bir eksikliği tamamlamış olmaktadır. Şakip GÜNDÜZ — Kaç wumara olacak? — 85 bin ton! Bilahlanma yarışı için atlet ayakkabısı —Fransır karikatürü— — HABER'in edehi romanı : 17 — Yaşamak Hakkı ROMAN Nâzım Hikmet O, çok yavaş bir sesle: — Çare yok, Dedi. — Hiç bir şey sorma karıcığım, he- men çık evden.. Bilmezsin neler söyle- diler bana.. Bilmezsin orada neler gör- düm.. Pasaportun var.. Hemen Çekos- lovakyaya dön.. Ben yol paranı veri- rim,. Orada beni bekle.. Geleceğim.. Bavulumu hazırladım.. —Ağladım el bette-de.. Kapıdan çıkıyordüm. Elimi tutmak istedi. Çektim. Hemen © akşam ayrıldım Berlinden. Pragda bir iki ay kaldım. Mektub bek- ledim. Gelmedi. Çocuğum doğdu. Anama bıraktım. Alman Çekoslovak hududunda bir kö- ye yetleştim. Onun geliesini bekle- dim.” gelmiyordu. Halbuki hemen her gece almanyadan kaçanlar bu hududu aşıyorlardı. — Köyde bir meyhane vardı. Hududu geçenler orada buluşmaktayıdılar. Ben de her gece oraya gidiyördum. Kaçak muhacirlerle konuşuyordum. 'Onu so- ruyordum, Korkaklığına, tek bir mu- kavı hamlesi yapmadan beni bırak- mak alçaklığını göstermesine rağmen sarışın kafalı erkeğimi, çocuğumun ba- basinı, nikâhlr kocamı seviyordum. Nihayet meşhur yahudi bir filim re- jisöründen ona dalr kısa bir haber ala- bildirm, Ben gittikten — bir ay sonra kocamı tevkif etmişler ve ş'maldeki temerküz kamplarından birine göndermişlerdi. İnanmadım. Çünkü Çeköslovakyalı bir kadınla evlendiği için bunu yap- mazlardı, Hem o ilk emirde beni brrak- mıştı İnanmadım. -Sonra imandım. İnan- maktan başka çarem yoktu. Artık her gelen muhacirden temer- küz kamplarına dair malümat teplı- yordum, korkunç şeyler — anlatryorlar- dı. Mektebten sonra ömrümde ilk defa sevgi romant olmryan kitablar okuma- ga başladım. Alman temerküz kampla- rındaki hayatı anlatan kitablar çıkmış- t Bazen bir gece içinde ikisini, üçü- nü ağlıya ağlıya okuduğum oldu. Orada onu sarışın kafast sıfır numa- rayla tıraşlı, üstünde mahküm elbisesi, taş kırarken, irte urun endamlı bacak- lazı büküle büküle ceza koşuları yapar- ken, dayak yerken, uykusuzluk cezasına Aikilmiş, yanan mavi gözleriyle beni ve çocuğunu düşürürken görüyordum. Galiba bir iki ay da böyle geçti. Ve şimdi nasıl olduğunu söyliyemiyeceğim bir vasıtayla sahte bir pasaport çıkart- Tonton amca musiki!şinas tım, Almanyaya geçtim. Ne ümid edi- sam onu sihirli bir halrya bindirip ka- çırabilirim. Elimde bir adres ve çok az param vardı. Elimdeki adrese gidemedim ve üçüncü mevki tren dönüş bileti para- sından başka bütün servetimi bir gece içinde Berlinin en büyük barında ye- dim, Çünkü...” Çekoslovakyalr kadın sustu. Masalarına Ressam Rodrigonun ar- kadaşı Don Luis gelmişti. Selâmlaştılar. Ressam Rodrigo: — Senyoarita, bize çok meraklı bir hikâye anlatryordu, dedi. Hikâyelerin en mühim tarafları sonralarıdır. Sen de sonuna yetiştin. Dinle.. Çekoslovakyalr kadım ses çıkarmadı. Ressam Rodrigo; çe RBetline , tekrar gelişinizde size verilen adrese gitmediğiniz! ve bir bi- let parasından başka bütün küçük ser- vetinizi Berlinin en blyük barmda ye- diğinizi söylüyordunuz Sinyoriata, de- di. Çekoslovakyalı kadın masalarına ge- len Don Luis'den sıkılmiş gibiydi. Sö- ze nasıl başlıydbağını bilmiyordu. Bel- Ki de çok'az tanıdığı Don T uls'in ya- nenda çok kendine, yalnız kendine aid olan bir şeyden bahsetmek istemiyor- du. Fakat Ressam Rodrigonun meraklı, yumuşak siyah gözleri öyle israrla bakt- yorlardı ki Çekoslovakyalı kadın elma- cık kemikleri kızararak: — Evet, dedi, ertesi Babah da İlk trenle tekrtar Çekoslovakyaya döndüm. Çünktül o gece onunla o barda könuştüm. Bana verilen adrese giderken ilân kulelerinden birinde birden bire onun resmini ve ismini görmüştüm. Evet o- nun resmi. Üstünde beyaz mayosu var, İlân Berlinin en büyük barının bu meşhur genç atleti ângaje ettiğini bil- diriyordu, 3 'Tabü tahmin edersiniz. İlkönce ak- ma onun katiyyen temerküz kampı- na filân gitmemiş olduğu geldi. Aldı. ğim haber yanlıştı. O sadece bizi unut- muştu. Büyük yılgınlığı içinde ne bir mektub —yazmış, ne de mektublarıma cevab vermişti. Böyle bir kanaate — gelmek onu bir kerre olsun beyarz mayosuyla karşım- da kımıldanır görmek arrusunu yok et- medi., Ona daha çok kızdım. Ondan daha çok nefret ettim. Fakat sarışın er- keğimi görmek için daha ilk lâmbalar yanarken bara gittim. Vaktin erken olmasına rağmen bar klabalıktı. Bilhassa üniformalı S. A lar, 8. A rücsası masaları gürültüleriy. le dokdurmuşlardı. Şarab istedim, (Devamı var) 1f — KANUNUSANI Sük FAZARTESİ Hicri: 1356 — Zilkade 15 Günzeşi Yağeen Güneşin batası 7,23 17,06 Sabab Öile Ödüdi Akşam — Yatst B Vaklk 5,37 İ20A 14,52 17,06 18,42 Lüzuümluü Telefonlar Zakar idaresi: .w Beyoğlar ÇITKZ Beşiktası 40008. Cibaliz resemAdIyr: ZOS, Ürutdar - Hadililiy : Mavncarl: * Tetmabili 20078 Kadıtdyz GUİ90. Dereğle: 440 Taksi otomobili istemek 161" Beyolta Ahell: CAM. ı.ı.ı_ııı-:ıı-ın." Biş eğeti: GÖMT MÜNAKASALAR * Mubammen — bedeli — 1658 :ı olan 1030 adet çam tomruk — (18-14 salı günü saat 15,45 de kopalı zarf Usülk le Ankarada devlet Demiryolları idareSir” de satınâlınacaktır. *Mı n bedeli 4221 lira olan M telif büyüklükte 22300 kilo çivi yarın #4 at 10,30 da Haydarpaşa istasyon bin! da açık eksiltme ile satmalınacaktır. * Yüksek- Mühendis * mektebinde trik Kboratuyarında yapılacak tadilât $" rın saat 14 de eksilimeye kom Keşif bedeli (1041) lira (81) İlk teminatı (78) liradır. * Gürel sanatlar ıkııl—lılıdvğ Tacak olan Marangoz — işleri için mt nalr men bedeli 1146 Hra totan eksiltme sant 11 de Cağaloğlundaki yüksek der muhasebeclliğinde yapılacaktır. Deniz yolları gz 27T40 Karakliyi 42008 Mi Padar, EMİL Perşembe, Cama hane TAfmIndan kalkar. vt Karabisayar Eali ve Cuma rünlert ssat 19 68 K Bane rhtmanden kalkar ve Yekiniağ, Mürefte, Şarkily irfMelerime ukrimrak Karabieaya varız egi Gerek XKaradeni ve gereline — Akdenlan gönlerİ şefer yıdtur. (36 Karadenle Daştası yarın msat 12 öş hareket ğey Taebolu, — Ginon. Baruşga, — Pat Giresin, Türetotu, Memieket KüRŞArAK Kizeyt Remanya yadUrkanı Cimartesi rünleri 13 de ceyet Hali günleri 18 Ar Pire, Harat terenderi ttt y vuğurları: Cümk Kücderi sasi 10 66 Bretliri, Vetelik, Tvlrestayı. Kara yolları Anadotu hattı 1 Babera lekın ll (MEZ Yalar Bazaana Kedar gidar. Ğ Törta vürat Hntamr Pazerteri, Cargotnter VE T Bürderi aat © da Haydarpaşmdan hareket edif. tetanbei - Adana - Kiâzla hattır Haydarpasıdi gün sant kalırar. Avrupa hattı : Bürkeci Tstaayaa YEOdürtüğü: Teletoa 29070 | L el Semylan ekxyend her şila Sirkeciden saat 38 Ö fi kar ve Avrupadan geeni #at T7,18 te Hirkecit vasalak eder. BETUEL MA MT L 0 YMARI de e Kanferans ve lıonı.rl.:v' * Bugün sant 16 da, Dağcılık klÜPÜ' 5, “Türk dili ve duygusu yayım kurum'la rafından bir danslı çay vırnıeewf-’ * Bu akşam Şehremini Halkevi rı“ A nunda Sanl 21 de tanburt Malatyalı Kayuhan tarafından orta ve cenup dolü halk musikimizi ilgilcadiren bif ser verilecektir. t Açık memurluklar ve | İstanbul Adliyesinde açık böşirliklere memurin kanunumun ei maddesinde yazılı memuriyete taylt Jarını halz istekliler arasında mi! w İle mtnasipleri seçilerek .ıııımııı:’;y teklilerin en az ortamektep mezunü larına dair tasdikname - ve şahadeli” g lerile bu maddede yazılı belgelerifi dilekçeye — rapten imtihan — günü 20-1-038 perşembe gününden bir ÜN Hine kadar adliye encümenine etmeleri ve imtihan günü saat 10 dâ bulünmaları lâzımdır. Sinemalar BEYOĞLUM Tükı , , ı"_ t Tei N Ü ikramiyeleri ,4 Kahire, 16 (A.A.) — Yüzde & 'yif de ikramiyeli Mısir kredi fonsif” —— #illerinin dünkü çekilişinde: 1903 senesi tahvillerinden numaralı tahvil 80.000 ve 191İ tahvitletinden 229.847 mumdâ! 100.000 frank ikramiye dır.