18 Ocak 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

sılı Ulus basmaevi 18 Çankırı Caddeşı: Ankara Yakında : Bir amerikan muharririnin Japonya- ONKÂNUN | Telgraf: Ulus - Ankara z 1938 v da yaptığı harikulâde bir röportajı ——— TELEFON neşredeceğiz. Bu yazıyı da “Avrupa 419 uncu yıl - Başmuharrir 1063 ve Amerika'nın 400 milyonluk müş- w.I ;lızı y TRiRİ ;ggî ADIMIZ ARNDIMIZDIR terisi Çin” ismindeki röportaj kadar 5 KURUŞ Si büyük bir alâka ile okuyacaksınız. Bulgaristandaki türklerin vaziyeti aa Parti grupunun fevkalâde toplantısında Sihat Vekili iskân işlerini, Hariciye Vekili de oradaki türkler için yapılan teşebbüsleri anlattılar Dr. Aras son senelerin macerasını anlattı BUlGARİSTANDAKİ TÜRKLERİN VAZİYETİ Münasebetlerimizde müessir olacak amillerin başındadır 'Ankara, 17 (A.A.) — C. I;I Pi meıc; ü 938) saat lis grupu bugün (17/1/1 de ğntalya mebusu Dr. Cema_l Tunca- nın başkanlığında fevkalâde bir toplan- tı yaptı. ç yBPolu mebusu İsmail Hakkı Uzmay rmiş olduğu takriri göz alıp fırkaya ve uğu istan” k ekal- jzah ederek Bulgaristan daki tı:r e n kün olan yerlerde kira ile han tutulmak ve bilhassa köylülerin evlerine misafir yapmak suretiyle bir dam altında bu- lunduklarını tasrih etti. Doktor Aras'ın izahları Bundan sonra kürsüye gelen Hari - (Sonu 6. ıncı sayfada) i i hakkında fena : ıv'ğ';' ıeetîıiğini ve hâlâ türk' an?kteblenne türkçe hurufatın girmediğini ve taham- mül edilmez tazyikler altında vşnm yoğunu atarak Türkiye'ye genlmek.ıste- diklerini ve böyle binlerce tur'k' a.ılele— rinin yok pahasına mal ve afazısım_sat- tıktan sonra hicret intizariyle elinde kalan birkaç parayı da bitirip manen ve maddeten sefil bir hale geldiklerini anlatarak bunların bu eımıl_lvuiyec_m tedbirler alındığını Sıhat ve İçtimaf Muavenet vekili ile Hariciye vekilin - den sordu. Sıhat Vekilinin cevabı Kürsüye gelen sıhat ve içtim.aî mü- avenet vekili Dr. Hulusi Alataş şımğıye ikadar iskân ve göçmen işlerinin büdce imkânlarına göre sistemli ve program - lr bir tarzda başarılmakta olduğunu ve iskân edilmiş olan göçmenlerin sıhat GÜNDELİK Ankara borsası Istanbul borsası üç sene miğd_detle kapatılarak, 1 nisan 1938 tarihinde, Ankara borsasının açılması kararlaştı- rılmıştır. k İstanbul, Türkiye'nin en hı'i_yiikmg- 'Nöpsinin eri ve bizzat Merkez Bankası Umum Müdür- lüğü Ankara'dadır. Ayrıca, İzmir, Ada- na ve Karadeniz istihsal merkezlerimiz ve türk endüstrisinin (meselâ devlet endüstrisi yahud şeker endüstrisi) kezi büroları, İ bul'da bulün: ktadırlar. Bu itibarla, hükümet ve devlet merkezi Ankara'nın, türk e- konomi ve finansının da merkezi kılın- ması ve bunda muvaffak olması tabiidir. İşte, merkez borsasını Ankara'ya kl k kararının bir izahı. Bundan ve müstahsil vaziyete geçm k ttakı' mından istatistiklere müsteniden iza z hat vererek son safhada 93_4 denbeı—_ı Bulgaristan, Romanya ve diğer e'cnebı memleketlerden gelen g_öçm.enleîın a- dedinin yüz otuz sekiz bin dörî yüz yir- mi sekiz nüfusa — baliğ .olfiugumf vie bunlar için 17.016 hanenin inşa edilmiş başka, merkez borsasının vazifesi, bir memleketin en büyük ekonomik ve mali muamelelerini ve bunlara esas teş- kileden bütün kıymet hareketlerini toplu olarak aksettirmektir. Bugünkü 'Türkiye'nin ekonomi ve finans işlerini telâkki tarzı göz önüne getirilirse, böy- le bir merkez borsasının ancak Anka- ra'da bulunabileceği ve Ankara'da bu- Sunu ve gene bu gelen göç e ;]Sîı;grk:z 16î44 pulluk, 1059_ araba ve 937 senesine kadar gelen göçmenleı:e tamamen ve 1937 senesi içinde ; ge!mı_ş olanların üçte ikisine arazi tevzi e_dıl(!:ı- ğini ve mevcud kanuna göre biy ailenin iskânı 800 liraya mal olduğunu izah et- ti. Ayrıca bu göçmenlerden muh_taç o- Jlanlara 24.924.111 kilo yernekhk_ ve 8.864.914 kilo tohumluk verildiğini an- cak iskân muamelesi gelmiş olanlar hakkında dâhi henüz tamamiyle ifa edil memiş ve içinde bulunduğumuz sene zarfında 14684 ev 41202 çift hayvanı, 16532 pulluk 24313 araba olarak naza- rı itibara alınan ihtiyacın ifasr ve bu u- ğurda girişilen teahhüdatla beraber 13590965 lira sarfını istilzam etmekte olduğunu hatırlatarak iskân ve göç - men işlerinin mahdut olan imkânları - mızla mütenasib olarak derpiş edilme - dikçe mazideki vakıalariyle pek feci a- kibetler ve manzaralar hatırlatan bu mühim işte zaruri olarak esaslı .hegab ve istihzaratın evvel emirde deîpış eîliı. mesi lâzım geldiğı'm' işaret ıîttı.. Ve is - kâr işlerinin daha başka bir sistemde ve memleketimizde açılmakta olan 3; hacminden de istifade ederek dgha mü- tevazi masrafla istikmali mümk!in oşup plmadığının ayrıca mütehassıs komis - yonlarla tetkik ettirilmekte buhfndu- ğunu ve sarih bir vaitte Puhfııaqbılmek İçin bu tetkikatın neticesine 'fm"' lâ- tım geldiğini i!âvç etti. Ve ızahatın.a nihayet vermeden evvel ancak gelmiş olan göçmenlere yapdmasıl lâıı_m gaeıltn bu yardrmlar daha tamamiyle ikmal e- dilmemiş olmakla beraber tarlalarını köylülere bedel mukabilinde ve bazı yerlerde traktörle sürdürerek müstah- dİl vaziyete çok yaklaştxrıldıklanm ve İJaima sıhi vaziyetleri yakmdan takib rdilerek hiç bir sarf hastalığın çıkmadı- Şınr ve evleri yapılamraynların müm- lunursa, devlet menfaatleri ile hususi fi in âhenkli bir iş ortaklığı gidebilecekleri anlaşılır. Aşikâr bir şeydir ki, genç Türkiye- de artık h dde ve ziraat maddel rinin kıymetleri yanında endüstri kıy- metleri de yer yer teşekkül etmeğe baş- lamış, milli sermayenin terakümü ge- rek devlet sermayesi, gerek hususi ser- maye gerek ise tasarruf sermayesi ba- kımından bir hayli ilerlemiş bulun- maktadır. Öyle ki, dahili istikrazlar mekanizması, şimdi artık milli bir kre- di cihazının bir parçasını teşkil etmek- tedir. Bütün bu noktalar, milli ekono - minin y da bir de milli maliyenin te- şekkül ve taazzuvundan başka neye de- lâlet eder? B Halbuki merkez borsası, bütün bu hâkikatleri oldukları gibi ve daima mil- KK bir endişe ile, milli bir hassasiyet ile aksettirecek olan mühim cihazdır. Dev- let Ankara'da iken ve devletin milli fi- nans ve milli ekonomi üzerindeki direkt ve fili iştirâki mevzuubahs iken, elbet. te ki merkez borsasının yeri ancak An- kara olabilirdi. Karardaki isabet onu vermekteki cüret ve cesaret kadar bü- yüktür. Bütün türk milleti bu hareke. tin muvaffak olmasında alâkalı ve men- faatlidir. Karar verilirken, bilhassa al- tınım, lüzumu olan işlere serbestçe tah- sis edilmesi ve köylümüzün ziynet al- tınları ile altın maddesi üzerinde çalış- mağa mecbur olan dişçilerimizin ve ku- yumcularımızın düşünülmüş ve unu- tulmamış olmaları, bu esaslı devlet gö- rüşünün nasıl teferruata varıncaya ka- dar her şeyi tetkik ve mütalea etmiş ol- duğunu gösterir ki, bu da, ayrıca kayd- edilmeğe lâyıktır. Denizbank'ın kurulması, hayat pa- halılığı ile dele ve nihayet borsa- nın Ankara'ya nakli gibi şu birkaç hafta içinde şahidi olduğumuz kararla- rın bize anlattığı ve gösterdiği şey, Türkiye'nin, eskilerin değil kavramak hattâ tasarlryamıyacağı bir milli eko- nomi ve finans olgunluğuna ve istiklâ- Kamutayın tatil yapmak üzere olduğu son günlerde sevkettiği ka- nunlar, almış olduğu mali ve ekonomik kararlar, hayat ucuzluğu hakkındaki tedbirlerle Atatürk'ün program - nutkundaki direk- tiflerden pek mühim bir kısmını tahakkuk ettirmeğe muvaffak olan hükümetimizin reisi Celâl Bayar Küçük esnafa ve zanaat sahiplerine Rreat temini 1çin Rürülan müessese î(amutay h lâyihasını Kamutay dün,. halk bankası ve halk sandıklarına bulunacak sermaye hak - kındaki kanunu kabul etmiştir. Dünkü toplantrda kanün müzakere edilirken, söz alan Berçtürker, kanu- nu getiren İktisad ve Maliye Vekille- ve halk sandıkları şimdi Şotan Paris, 17 (A.A.) B. Bonne'nin ka- bineyi kurmaktan vaz geçmesi üzeri- ne bu işe memur edilen B. Blum, par- lamento merkez partilerinin de işti. rakiyle bir kabine kurmağa teşebbüs etmiştir. Fakat bu partilere mensub bazı zatlar, ekseriyet “cumhuriyet fe- derasyonu” na kadar uzanmadığı tak- dirde kendisine yardım edemiyecek- lerini bildirmişlerdir. (Sonu 3.üncü sayfada) İstanbul elekirik şirkefi ile müzakere Şirket halktan fazla aldığı paraların alk bankası kabul etti rini tebrikten sonra İstanbul belediye- sinin teşkil ettiği esnaf bankasını ha - tırlatarak bu yeni bankanın muamelâ - tımın sıkı bir teftişe tâbi tutulmasını ve yeni bankaların teşekkülünden (Sonu 6. ıncı sayfada) Japonlar şimdi de Çinin cenub kısmına el attılar iadesini kabul ediyor İstanbul elektrik şirketinin ıslahı ve halktan ıvazsız aldığı paraların ia - desi hakkında Nafıa Vekâleti ile şir - ket arasında uzun zamandan beri de - vam eden müzakere ve muhabere bu- günlerde müsaid bir safhaya girmiş - tir. Brükselden gelen şirket murahhas âzası Hanri Spesiyal son defa şehrimi- ze girerek Vekâletle temas etmiş olduğu gibi bu ayın on beşinde verme- ğe mecbur olduğu tahriri cevab da dün Vekâlete tevdi edilmiştir. Bu temas ve alman cevabın mevcud ihtilâfın halline müsaid görüldüğü zannedilmektedir. Öğrendiğimize göre şirket, İstan- bul elektrik santral ve şebekesinin ta - mamen ıslahına matuf olan teklifleri ve halktan fazla aldığı paraların mü - zakere yolile iadesini kabul etmekte - dir. Şanghay, 17 (A. A.) — Güvenilir bir Çin — kaynağından bildirildiğine göre, beş altı yüz japon bahriye as&keri harp gemilerinin ve tay- yarelerinin açtık- ları ateşin himaye- sinde dün sabal Kvangtung sahilin de Makao'nun şi- malinde kâin bir noktada karayz çıkmışlardır. Çin takviye kıta ları süratle bu nok taya gitmişlerdi. Şimdi burada şid detli bir muareb cereyan — etmekt dir. Bu ihraç harek tinin Cenubi Çin? İAPoN RİN Hong - Kong civarına asker çıkardılar ! İHRAÇ noktajı YTAPON #20 Toarruz Noktası LA muhtemel bir isti lâsı yapıldığı zannedilmektedir. Şanghay, 17 (A.A.) — Çin kuvvetle- ri Vuhu istikametinde taarruza geç- line doğru gittiğidir. mişlerdir. Çin tayyareleri japon mev- « içifı tecrübe Çinin cenubunu, Honk - Kong'u ve japonlarır mahiyetinde olarak asker çıkardıkları Makao'yu gösterir harita lzilerini şiddetle bombardıman etmiş lerdir. Muharebe devam etmektedir. Hening'in düştüğünü itiraf eden Buh da daha geniş malümatı ya- kında elde etmeğe ve okuyucularımı - za bildirmeğe çalışacağız. Borsa niçin Ankarada kuruluyor ? Dü Borsanın Ankara'da açılma- sı hakkındaki sebebleri izah eden anketimizi bugün 6 mcı sayfamızda bulacaksınız. İstanbul Borsasının kısa tarihi İstanbul borsası n& zaman açıl- mıştı? Şimdiye kadar ne şekilde idare edilmişti? İstanbul borsasının çalışma şekillerindeki safhalara aid bir yazıyı bugün sekizinci sayfa- mızda bulacaksınız. (Sonu 6. ıncı sayfada) S PERGEİTEAR İA B İA Z FRANSADA BUHRAN BİTMEDİ Blum kabineyi kuramadı uğraşıyor ! Paris Borsası açıldı. Frank Lendra Borsasında birdenbire yükselmeğe başladı Kabineyi kurmağa uğraşan B. Şotan Kamutay kış tatiline başladı Dün Kamutay kış tatiline — başla« mağa karar vermiştir. Kamutay 2 martta topl ktır. Dünkü içtima- da, İstanbul tramvay şirketinin halk-« tan aldığı fazla para ile Eminönü meydanının açılmasına karar veril- miştir. Ayrıca nafıa memurlarının meşgul olacağı işler hakkındaki lâ-« yiha kabul edilmiştir. Bu husustaki tafsilât ikinci sayfa » mızdadır. Fıkra Ucuz hayat Celâl Bayar Hükümeti, Atatürk'ün program - nutkundaki vaidleri sırasile ve süratle yerine getirmektedir. Dün hayat pahalılığı savaşından İstanbul- daki et fiatına düşen ucuzluk hissesi « ni haber verdik. Gene bu sütunda, eğer Kadiköy is- kelesinde durup vapurdan boöşanan halkın yüzlerine bakarsanız, hekim de olmasanız, üçte ikisine birer et reçete- si vermek zarüretinde kalırsınız, gibi bir fıkra çıktığı hatırıma geliyor, İs« tanbulda et, ateş pahasına idi. Yeni fiatlarla et, hiç olmazsa haftada bir iki defa, fakir yuvalara da girecektir. Bundan başka İstanbul şehri, etin en çok harcandığı piyasadır: Ucuzluk hemen istihlâk mikdarı üzerinde tesi- rini göstereceğinden, bu kararın, hay- vancılıkla geçinen bölgelerimiz - için ne kadar hayırlı olduğu görülecektir. Bütün bunları memlekette ekonomik hayat şartlarının inkişaf bulmasına, büdcenin nizamlılığına ve iktisadi tece rübelerimizin olgunlaşmasına borçlu- yuz. Birbirini takib eden tedbirlerle, nihayet, ucüz, yani kolay ve rahat ha- yat, yani refakhk gayesini elde ede- ceğimize şübhe yoktur. Gündelik halk hayatı üzerinde her gün tazyikleri da- ha fazla artan rejimlerle, bir taraftan inşa hamlesini kırmıyarak ve kal- kınma davâsına devam ederek, bir tas raftan gündelik hayatı kolaylaştıran rejimimiz arasındaki tezad göze çarp- mıyor mu ? — Fatay