27 Ekim 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 8

v. PA Akdenizin yeni tehlikesi : Balear adaları ingiltere Akdenizin kapılarını kilitlediği gün Italyanın hall ne Olur? Kuvvetlerini toplayıp devamlı ve giddetli bir tsarruzla kışlan evvel Madrit cephesini sök. mesi de bugün korkunç bir ihtimaldir. Bu ihtimalin belirdiği andanberi İtalyanın Balear a. dilarmdan ebediyyen uzaklaşmaması ihimelleri de belirmiş bulunmaktadır. Buştarafı 1 incide Balearların askert ehemmiyeti Bü adalarm garti Akdenizdeki ehemmi yetleri pek b t ancak bügün anlaşılmış değildir. Balenrlar ötedenie Yİ Akdenizde bir mücadele mevzuudur. Garbi, deniz haritasma şöyle bir göz atmak bus ların siyasi ve askeri setlerini iyice an. (bağa kâfidir. Korsika ve Sardünya adaları Hs Fransa ve İspanya sahilleri ve girmak Af, wn Cebelüttarı! » Bizerte kadar olan bu adalar tamamile hâkimdir, Barse. Umanları arasmda bulunan ve imanı luğu İspanya sa. “ler İnneliikke il laeiiizlüz in Bi malar, Fransayı şimnli “Afrikadaki müs, temleki © bağlıyan hâva ve denizyolla, Yin tam Biz dir. Marsiiyadan ve Port. Wendres'den Filipvli, Cezair ve Oran iman. Yarma yapdan F nakliyatı bu adalarda İürleşmcek bir düşman kuvveti o tarafmdan kolaylıkla tehdit edilebilir. Atlas © denizini| parki Akdenize buğlıyan yollara da bu ada. dâr ayni dereçede hâkimdir. Cebeltittarıktan denize giren gemiler bu takım adaların cenubundan geçer ki Mayorkada veya İbiza. da kurulacak bir tayyare karargâhı-bu ge. mileri rühat rahat tehdit edebilir. İspanyanm hem Akdenizde hem atlas Ok. yanusunda oynayabileceği milhim rol tarihte birçok kanlı muharebelere sebeb olmuştur. Bu, İspanyanın iki münlim stratejik anab. tarı vardır 1 — Cebelüttasık. 2— Port . Mahoü ve bu ehemm Bir tarihi misal Port . Mahon Minorka adaşnın merkezi, Gir. 1198 da Fransızlar (*) buraya bir bas. lar ve şehirle adayı zaptetmişi ler Franamların böyle bir har © kalkışacaklarını evvelden öğrenmişlerdi. Fa. Kat acural Bing kumandannda gönderdikte. münma Fransiz o amirelinin | ancak hir ay sonra Enlear. fe fnik Fransız o kuvvetleri karşısında bu İngiliz donanması mağlüp ol. du. İsgililer bu hâdiseye o kadar kızdılar ki kıymetli bir amiral olan ve çok kiymetli bir diğer amiratin de oğlu olan Jorj Byngi kendi amiral gerisinin güvertesinde kurşu. na dizdiler, i büyük bir adayı saptında lara gel Bu vaka Balearlara daha 18 inci (asırda gerek Pransızların gerek İngiliz'erin ne de, | rece ehemmiyet lerine dair bir fikir | yerebilir. | Fakat Fransa bu zaferinden istifade ede. | medi, İngilterm Cebelüttarıkta devamlı su. rette büyük filolar bulurdürmağa Bâşlâğr. Ba filolar Provans sahillerine kadar yükse. Up Fransız ticaret gemiciliğini ve Ftünsiz menfaatlerini devamlı bir emniyelsizlik ve tehdit altında bulundurdular, Öyle ki biran Eridi, Fransız gemileri denize açdamaz oldu. Bu İngilizlerin 1014 4e Almanlara karşı ay. hen tekrarladıkları bir metoddur; Uzaktan abloka metodu, Balearlarda beliren yeni tehilkeye karşı yani İlalyaya karşı İngilterenin gene bu mia, toğu tatbik etmeğe karar verdiği mubak. Kaktır, 1 — İtalya Balearlarda yerleştiği takdir. G0 İngiliz ticaret gemlleri Akdanizden geç. miyeceklerdir. 3 — Daha pahalı ve zahmetli ols dâ İn. güizler cenubi Afrikayı dolaşarak Hindista.. pa gitmeği tercih edeceklerdir. 3 — Fakat buna mükabii o Cöpelittarık, Hayfa, Port . Salt ve Adende © birer sürgü çekip Akdenizin ve Kizıldenizin bütün kapı. Yarmı tıkayacaklardır. Yani, İtalya yarım. Adası uzaktan abloka edilmiş olazak ve İtal, ya Okyanunlara çıkmak (o imkânmı bulamı, yacaktır, Bu hareketin İngiltereye bir hayli pahalıya mal olacağı © meydandadır. Ka Yolu bırakıp urun yolu kullanmak deniz ti. caretinin masraflarını bir misli daha artiz. racaktır. Fakat bu tazyik neticesinde İtal, yanın da ki dizilstü gelip “Aman, diyeceği muhakkaktır. Bu işte yanacak Frarsadır. Zira İngiltere kapıları kapaymca tabii İtalya dn boş dura. cak değildir; sağa sola saldıracaktır. Bu hal İngilterenin müttefiki mfatlie. Fransayı da | tehdit edeceği için mistemlekelere gidip ge. Yen Fransız gemileri Matsiya . Cezair bat. tıni terkedip Atlas denizinden işlemeğe baş. uyasaklardır. İtalyanların ilk hirda Fransız müstemle. | kelerine saldırmak İstiyecekleri de tahitin edilebilir. Bunun için Fransızlar (O tehlikeyi şimdiden önlemeğe çalışıyorlar ve müsteri, lekelerinde uzun bir harbe tahammili edecek şeklide hazırlıklar yapıyorlar. Wrapsız er. kânıharbiyesi ana vatandaki alâh ve cepha. ne ve uğak fabrfielarmdan bir keşmimı müs. ii ği smuler” tömlekelere nakletmek çörelerini aramakta, dir, Bu tehlikenin sulh yolları iie ortadan kalkasağını kimse tahmin edemiyor. Zira İtalyanlar işgal ettikleri adalarda kendi er, lerinde bulumuyorlarmış gibi bir eda takım. mışlandır. Mayorka sânsndü (Kont Ross adlı bir faşlat get tam bir diktatörlük O kurmuştur. İtalyanların bu adada gayet kuvvetli hava #loları bulundurmakta olduklarını Fransız, lar biliyorlar. Acaba burada nekadsr tayya. re var? Meçhti,.. Fakat gerek Mayorka, ge. rek Minorka adalarını şu anda mütim mik. tarda denizaltı gemilerice ve çok (dehşetli bir gizli hava kuvvetine yataklık (ettiğine kimsenin şüphesi kalmamıştır. İtalyanların bu mdnlarda takındıkları &. mirllik e derece cüretti bir gekii almıştır ki ilç aydanberi tek İngiliz veya Fransız harp gerisi bu adalarm karasılarına girmek hak. kına malik bulunmamaktadır. Yaklaşan ge. mhiler hem sahil bataryaları tarafından, bem Bava kuvvetleri tarafından hem de denizaltı gemileri tarafından tehdit edilmektedir. Tatili içinde bulunan (o İspanyanın bu Üç adası dünya için İspanya dahili (O harbinden daha büyük bir tehlike kalini (o simaktadır. Yransiz denizerkânıharbiyesi ile İngiliz m miralliği vaziyeti müştereken tetkik ettik. ten sonra bu mdalarız anl bir baskımis cebren | işgalini bir ara hükümetlerine bildirmişlerse de na İngiltere, ne de Fransa bu karar: tat. tike yanaşamamışlardır. (9) Meşhur Kardinal Dük gö Rişelyönün emri ile amirsi La Galisonnlerâ4 tarafından işgal edilmişti. Harp haberleri Salamarka, 26 (A.A.) — Franko- nun umumi karargâh: tebliği — Astu- zles eyaletinde, memurlar vazifele- rine başlamış ve bankalar açılmıştır. Hükümetçiler bütün kiliseleri tab- Hp eylemiş olduğunda! dini âyinler, da ha ber tarafta tamamiyle başlamamış- tır. Tayyare kuvvetleri, (o Katalonyada Reus ve Sabadelli Ecross tezgâhlarını bombardıman etmiştir. Madrit'te barp şiddetleniyor Valansiya, 26 (A.A.) -— Resmi teb- Aragon cephesinde müteaddit düş- man hücumları tardedilmiştir. Madrit cephesinde hükümetçi kuvvetler mu- vaffakıyetli bir ileri hareketi yapmışlar dır. Bükümetçi tayyareler, biri Barse- Jon civarında Moncadada olmak üzere iki dlşman tayyaresini düşürmüşler- dir, Naval Calnero, 26 (A.A.) — Havas | ajansı muhabirinden : Madrit cephesinde biraz faaliyet hü- küm sürmektedir. Francistletin topçu”. ları tahrip taneleri atmakta, tayyareler mühim İstikşaflar yapmakta ve askeri hedefleri bombardıman etmektedirler. Bir tekzip Londra, 26 (A.A.) — Amirallık da- iresi, Basilik torpido muhribinin attığı bir denizlatı bombasiyle bir Alman de- Hizaltı gemisinin batmış olduğuna dair Valansiyadan verilen haberleri kati su- rette yalânlamaktadır. Madrit, 26 (A.A) — Eminyet w- emre kadar İspanyol pasaportlarının €dilmiş olduğunu bildirmiştir. Salmahca 26 (A.A.) — Gijon liman: nın ikineiteşrin ayının ilk günlerinde ti- caret gemilerine açıldığı bildirilmekte - dir. Frankonun 14 milyon nüfusu varmış Salamanca 27(A.A.) — En son malüma ta göre şimal vilâyetlerinin işgalinden sonra frankoya tabi topraklardaki İs - panyol nüfusu 14 buçuk milyondur ve valansiyaya tabi topraklardaki nufus ise ancak 9 milyondan ibare Frankoya taraftar on bin kişi öldürülmüş Gijon 27(A.A.)— Buradan ele geeçn vesikalara göre Frankoya (taraftarlık. larından dolayı şimdiye kadar on bin kişi Asturiesde öldürülmüştür. lan A | arya EA, âğim ver izesinin ilga | AAA YAYA Atatürkün nutku Ankara, 27(Telefonla)— Meclisin Nyon konferansı münasebetiyle yapılan fev kalâde toplantısını müteakip tekrar in- tihap dairelerine dağılan mebuslarımı- zın kısmı âzamı Ankaraya dönmüş bu- lunmaktadır. 1 teşrinisani pazartesi de Büyük Önder senelik açış nutkunu söyliyeceklerdir. Atatürkün nutukları fevkalâde ehem miyetle beklenmektedir. Geçen seneki tarihi nutuklarında şaret buyurdukları büyük memleket davalarını muvaffakryetle neticelendi- ren Büyük Millet Met:lisinin Cumhur- reisimizden 1938 yılı için de mühim di- rektifler alacağı anlaşılmaktadır. 1938 cumhuriyet yılında memlekette başarılacak büyük davaların Atatür kün nutuklarında işaret olunacağı ve bunların Celâl Bayar kabinesinin me- sal programma da esas olacağı zanne- dilmektedir. Vekiller Heyeti toplanıyor Ankara, 27 (Telefonla) — Vekiller heyeti bugün Celâl Bayarın riyasetin. de bir toplantı yapacaktır. Toplantıda &sasen esasları hazırlanmış olan kabine programı Üzerinde tetkikat yapılacağı umuluyor. Kabinenin programında vergi for- müllerinin mümkün olduğu kadar sade- leştirilmesi ve mümkün olursa azaltıl. ması bulunduğu söyleniyor. Ismet Inönü, Celâl Bayarı tebrik etti Ankara, 27 (Telefonla) — Sabık Başvekil İsmet İnönü halefi Celâl Ba. yarı tebrik etmiş ve vazifesinde muvaf- fakıyet dilemiştir. Hasan Rıza Soyak Ziraat Vekili mi olacak ? Ankara, 27 (Te- reg lefonla) — İktisat © vekâletine geçmiş o- lan Şakir Kesebir tarafından vekâleten * idare edilecek olan Ziraat (o vekâletine #5 Cumhüurrelsliği ge » nel kâtibi Hasan Rı- za Soyakın - mün. ES 4 hal bulunan mebus- H, riza Soyak tuklardan birine seçilerek - getirileceği söylenmektedir. Vasıtasız vergiler birleştiriliyor Ankara, 27 (Telefonla) — Vasıta sız vergilerin birleştirilmesi işi tahak- kuk etmiş ve bu mesele nazari sahadan çıkarak fiili bir sahaya girmiştir. Vasrtasız vergi kanunlarının birleş- trilmesi için maliye vekâleti tetkik bü- rosu bir proje hazırlamıştır. Bu proje- yi gözden geçirmek maksadiyle varidat umum mildürünün (başkanlığında bir komisyon teşkil edilmiştir. Bu komisyona maliye ve iktisat mü- messilleri dahildirler, Komisyon Cum- huriyet bayramından sonra faaliyetine devâm edecektir, 24 namzet kazandı Bervt, 26 (A.A.) — Lübnan seşimi- ne seçiciler yüzde yetmiş beş nisbetin- de iştirak eylemiş, yalnız müslüman nasyonalistle; reylerini vermekten istin kâf etmişlerdir. Hükümet partisinin gösterdiği 24 namzet de kazanmıştır. Yakında kabinede bazı tebeddülât yapılacağı tahmin edilmektedir. Nuri Sait Paşa Bağdada döndü Bağdat, 26 (A.A.) — Havas muha « biri bildiriyor: Bundan evvelki hükümet devrinde Kahirede bulunmuş olan Oeski OBaş- vekil Nuri Sait Paşa bu sabah tayyare ile Bağdada dönmüştür. Sanıldığına göre nasyonalist liderin bu avdeti; Bağdatta Filistin hidiseleri- ne karşı şiddetli bir protesto hareketi - nin tebelliür etmeye ve İrak siyasetin- de bir değişmenin istikamet almaya başladığı bir zamana tesadüf etmekte- dir . intihabata fesat mı karıştırıldı Beyrut, 27 (A.A.) — Son parlâmen- to seçimlerine namzetliğini koymakta olan muhalif Maroni liderlerinden biri gazetelerde hükümeti intihabata fesat karıştırmış olmakla ittiham etmişti Hükümet bu gazeteleri Diğer muhalif gazetelerin de kapatıla- | cağı tahmin edilmektedir. kapatmıştır. | (Baş tarafı 1 üncide) yonun karşısında bulunan idari servisler bi. pasına saat 6,15 te Japon bayrağı çekilmiş. tir. Cbnpel'in şarkında Chenju yolu Uzerinde açıkta bulunan Çin kusatı kendilerinin hare Kitin: takip eden ve sık sık alçaklara inen Japon temin tarafından mitralyöz ate. gina tutulmaktadı Çin ricatinin vüsat ve şumüllü heniz maltim değildir. Japonlar ilerliyorlar Şanghay, 27 (A.A) — Pesir taarruza kıyam eden Japonlar, beynelmilel imtiyazlı mıntakanın şimnlinde Çin müdafaa hatlarını ezerek Klangvau yarış meydanını Klangvan kasabasın:, şimal istasyonunu ve “Çin Alcazarı,, denilen civardaki idart b. palarr, Marklamorad şuhe hattmı , bu Bok. tada Şanghay . Nankin ve Şanghay - Hang kov hatları ftismak etmektedir. ,. Ve Chenju istasyonunu işgal etmişlerdir. Şapeyda birkaç mil murabasi o sonahada yangınlar tahribat yapmaktadırlar. Çinliler, birçok İhğamlar (o patlatmışlar ve riçatter evvel birçok binaları ateğlemişlerdir. Şimdiki yangın 1 senesinde o Tokyoda vukun gelmiş yüzünden © çıkan görülmüş olan derecesi en müthiş yangındır. Bir avuç Çinli BAJA Şapeyda mukrvemet etmekte olup Japonlar tarafından (hata edil. miştir. Mu urada bir Japon tayyaresi, Heri karakolları mitralyöz ateşine tutmuştur. İleri karakolların mukabele ede. rek tayyareye tam isabet etlirmiş oldukları sö; ektedir. rebe osreyan ettiği eni İngilizlerden telef ve mecruh olan yoktur. Yalnız bir İtalyan neferi, İtalyanların müda.. fan miniakasında tayyarelere kargı atılan bir obüslün isabetile tele? olmuştur. Müşahitler, Çinlilerin muntazam surette ricat etmekte olduklarını beyan etmektedir. ter, Dönüm noktası Tokyo:. 17 (A,A,) — Harbiye nezaretinde mevcut oOkanaate göre o Tapangın sapı ve Japon (o kuvvetlerinin Şanghay — Nankin Odemiryolu Üzerine (yürümeleri Çinde girişilen mücadelenin dö. nüm noktasını teşkil etmektedir. Cephedin gelen raporlara nazaran Çinliler en modern mevziler tutmuş bulunuyorlardı. Ve bu mev. gileri adım adım feriiyerek zaptetmek lâ. um gelmiştir. imtiyazlı mıntakalar tedbir alıyor Şanghay, 21 (A,A,) — Beynelmilel imti, yazlı mıntakalar idaresi bü ( muntakalardı tehlikenin yeniden baş gösterdiğini müşah ederek korunma tedbirleri almağa karar vermiştir. Çin muntazam ricalı Şanghay 26 (A,A,) — Japonlar, şimdiye kadar yapılan muharebelerin en giddetlisi Ola bir muharebeden sonra sabahleyin Ta, şang ve Miaşangı işgal etmişlerdir. Japon ordusunun ileri hareketini, ağır topçu batar. yalarile tayyareleri teshil etmiştir. | Bunlar günlerce Çinlilerin mevzilerini bombardıman etmişlerdir. Yüzden fazla Japon tayyareni, bombardımana iştirak etmiştir. Çin kıtaatının mühtâzam ricati başlamış. tr. Resmi tebliğ Tokyo 25 (A,A,) — Tebliğ: Şanghay cepbeninde Ksingvanchen . Tr. Cbangohen mıntakasında Jâpon taarruzu, 25 fikteşrin tarihinde, müsait bir surette devam etmiştir. Bütün gün devam eden çok şiddetli muharebelerden sonra Japon ktınatı düşma, nt püskürimüşler ve 25 Ükteşrin gecesi du mmtakadaki ileri hatların: Klanvanchen ya. kında bulunan yarış meydanından bağlıya.. rak evvelâ bu gebrin şimelinden ve mütea, kiben Tehangeheoa birkaç yüz metre mesa. fcden geçerek Manhslsngehenin 2,5 kilomet re şimali şarkisinde kâln bir noktada niha, yet bulan cepheye nakletmişlerdir. Taarruzs iştirak etmiş ölan Japon tayya. 76 filoları, ayal günde ricat balinde bulunan Çin kıtaatını bombardıman etmişler ve mü, him zaylati uğratmışlardır. Adadan tardedildiler Şanghay 26 (A,A;) — 'Takoungpao adr. daki gazete, Japon bahriyelilerinin Foüklen eyaletinde Amoy yakınında kin o Kingmen adasına çıkmak teşebbilsinde bulunmuş ol. duklarını, fakat yirmi dakika siren bir mü. harebeden sonra tardedildiklerini yazmakta. dır. Bir tayyare gemidle ikl kruvazir, üç ter. pido ve Japon kıtaatımı hamil bir nakliye gemisi Amoy llmamı açıklarında demirtemiş. tir, Şanghay 26 (A,A,) — İyi malüm, ta olan Çin menabiinden teyit e re Japon kıtaati, geceleyin yarmağa muvaffak olmuşlarsa da Çinliler, fecir vakti müknbll bir tanrruza © geçerek sabahki vaziyeti fide etmişlerdir. Tayyare akını Şanghay 77 (A,A,) — Central Nevs ajan. sının bildirdiğine göre; Japon tayyareleri dün Sulehen zerine altı kere alım etmişlerdir. Talim görmüş bir milyon asker Kankin 26. (A,A,) — Krargelnin o meşhur kumandanı general (Otsungyan Ocephede yaplığı teftişten Nânkine aydetinde beyanat. tâ bulunarak Kyangside hir milyon askerin vaktinde © Başveki I Celâl B3 Dünün ve ela haber ve hâdiseleri i Çin - Japon harbi. tamamile talim etmiş olarak BE gunü ve diğer İki milyonun d8 görmüş olduğunu mayi Japonya tarziye Londra 26 YA,AŞ) adan #efiri, Hariciye nazırı Hirot Bu hotada Kesvick KOBİ? Je terziye verilmekte, Mi tinin yapılmakta olan bahis mesuller hakkında icap ede beyan ve İngiliz tebaasi olduğ çin tazminat maktadır of Mesele kapanıY' v Londra, 27 ÇA,A,) — ine ağ fülerinde söylendiğine göre # ” vick . Rodda bir İngiliz karak” 1 zararlar pon tayyaresinin taarruz ete neticesinde Japonli” gf n edilen mazeretler, aiflebi Metaksas arası, R Dostluk telgrii Ankara 28 (A,A,) — EW selâns Metaksas ile apre O arasında aşağıdaki telgrafla | pr i 'Tük sularından uzaklaşırk(© çek , dost ve müttefik Türk hüküm” muştur. Elsalâns CAMA Baya mültetine unutulmaz hüsnü Li layı bir kere daha teşekkür eti” Ekseltins reletoumhur mandinii yi bütün tütufkürlıktara karşı © siyatıma. ve derin şükranmâ manız: dilerim, J Türk milletinin şahammda F” w gönderdiği kardeş selâmmt Eir9 / bildireceğim. / Bayan Bayara, refikammi yar” larmı ve benim derin hürmete” maenizi en samimi ve ep KAİ kabul buyurmanızı ricm ederi gili lan büdise bey görülecek ve mesele bu suret addedilecekt Ekselins Metakana Ekselânsmızn göndermek şi ve dukları nazik mesajlarından #İY hassis olarak, en hararetli © kabulünü rica ederim. Butan Türk milleti, mruhterf nizle tu derece asli bir sureti? dos ve kardeş zillete Kergi dostluğunu göndermekle Nazik sözlerinizi Dn diğim Telslcumhur, ekmjânsD” tan e lerini bildirmeğe ve sizinle Körlişmekle hassaten an bir kere daba söylemeğe vel e tir, / Aziz dostum ve mubteresi İİİ Ratikam ve ben, derin beraber, en halisâne ri mellerimizi Bayan Metaksaf$ , sizden rica ederiz, 4 Bay Bi di, çok tape ak e na TE gr? stanbul - Lo”. Yol inşaatı Kontağı > Budapeştede topl Yeliz Budapeşte, 25 (A.A. Toure ) beynelmilel kongresi, dü” di) F men bütün Avrupa devleti * larının iştirakiyle topla , ve “ gre, İstanbul — Londra merkezi Budapeşte olmak nelmilel daimi bir komite > râr vermiştir. Kongre Di yol şeraitini de tetkik €di / Bulgaristanö*, ve 26 (AA) yi som Sofya, Londra beynelmilel Dragomandan Srilengrsdi Bulgaristan dal - dif ge faaliyeti" d yl rsektf iyeti devam eyle: ger 9 man — Solya kısmı pek Yi caktır. Pâzarcık — Filibe halindedir. İştimani — P3* ise tetkik edilmektedir. Fil rad kısmının inşaatına da “ sene başlanacaktır. # pi gi H we 2 4 EL Istanbulun en çok sat! Çe ra Rc 7 re İş