27 Ekim 1937 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

SENFONİSİ Yıllardır beklenen büyük eser T ÜR K ÇIKIYOR Cumhuriyet Bayramında Ondörduncu yıl sayı: 4834 um ANSIZCA TÜRKÇE Dil Kılavuzu , A. Süha Delilbaşı ReşîidŞNuri, N. Ataç 3 BÜ$jÜK CİLD türkçeye en mükemrnil lugat âç cildys'lıatı 12,5 liradır. T KİTABEVİ Telefon: Başmuharrtr ve evl: 22366. Taarir heyetl: 24298. tdare ve matbaa kısmı 24299 24290 246 Çarşamba 27 BiriRciteşriH1937 Her Celâl Bayar Yeni Başbakan Atatürkün ilham ve irşadlarmdan feyiz ve kuvvet alan Celâl Bayarın hep muvaffakiyet dolu hamleleri, şimdi Başbakanhkta memlekete daha şamil faydalar verecektir. n Kabinenin programı hazır Atatürk senelik mühim nutkunu Mecliste pazartesi günü okuyacak Başvekil Bayarı dün îsmet İnönü de makamında tebrik etti. Meclis Riyaset divanında değişiklik şimdilik belli değil Efkârı umumiye hükmünü vermiştir Alman Propaganda Nazırı M. Göbels'in Nürenberg'de vaktile irad etmiş olduğu bir nutkun adeta bililtizam ileri götürüldüğü görülen yanlış telâkki vfr tef sirleri üzerinde ısrar edilmesine karşı hakikatin yerli yerine konulmasını pek zarurî görmüş olmaklığımızm karşı tarafça bir türlü kabul ve hazmolunamamasından tevellüd eden bir gazete münakaşası, hasımlanmızın meydan vermeleri neticesi olarak, çarçabuk şahsiyata intikal etti ve tarafımızdan da haklılığı ancak sebebiyet verilmesindeki zarurette aşıkâr bir mecburiyetle bazı şiddetli mukabeleleri davet eyledi. 2: Bu işte efkân umumiyeden daha büyük bir mahkeme ve hakem olamaz, o hali görmüş ve hükmünü vermiştir, diye de düşündüm. 3: Münakaşada devam ederek bilmukabele benim de, hem hakikî olarak, söylenecek pek çok sözlerimı sıralayıp gitmek de bir yoldu. Bana iş adamlığı isnad eden müfteri nıuhasımım bizzat işler içinde yuvarlanan biri idi. Bütün bu muvazenelcr içinde ortadaki hücum ve müdafaaları daha ziyade şahsiyat gibi telâkkiye mütemayil ve bundan rrillî menfaat ve haysiyet namına e'bette mütesssir ve mustarib olan efkân umumiyemize hürmet lüzumu bütün düşüncelere galib geldi. Söylenebilecek sözlerin başlıcalan söylenmiştir, geriye kalanlarla efkân umumiyemiti işgal etmekte devam etmiyeyim dedim, ve yeni bir lüzum ve zaruret hısıl olmadıkça bu karanmda sabitkadem kalmak kararile bu münakafaya nihayet vermeği muvafık buldum. Sözlerimi bitirirken cereyan eden münakaşanın bütün bütün neticesiz ve manasız bir şey olmadığını ilâve etmekliğime muhterem efkân umumiyemizin müsaadesini rica ederim: Bu inkılâb Türkiyesinde artık kimse saman altından su yürütemez. Kemalizmin gözü açık nigehbanlan her zaman samanı ortadan kaldırır, ve suyu meydana çıkarır, ve onu hemen kurutur. Şu kadar var ki bugün efkân umumiyemize karşı beslediğim derin bir saygı ile bitmesini muvafık bulduğum son münakaşalarda asıl prensip meseleleri hal ve intac edilememiş ve hükumetimizin emrile onlar üzerinde ısrar olunmaktan tevakki kılınmıştır. Şahsiyattan sarfmazar bu prensip meselelerinin daha müsaid bir zamanda en büyük bir soğukkanlılıkla ve en geniş ölçülerinde münakaşa edilebileceği şüphesizdir. Şahsî münakaşalara nihayet verirken bir gün bu bahse avdtt hakkımızın mahfuz bulunduğunu tasrih etmeği lüzumlu görürüm. stirahat için mezuniyet almış olan Başbakan İsmet İnönünün bu istirahati daha ziyade uzatmak ihtiyacile istifa etmesi üzerine Cumhurreisimiz Atatatürk tarafından Başbakanhğa vekâlelar Vekâletinde de siyasî müste Ankara 26 (Telefonla) tinde bulunan Celâl Bayar tayin olun Yeni kabine ilk toplantısını dün şarlıklar ihdas edılmemiştir. Yeni muş ve yeni Başbakanın teşkil ettiği hü akşam Cumhurreisi kabinenin, Mecliste okuyacağı Atatürkün kumet yüksek tasdika iktiran ederek key başkanlığında yapmıştı. Başvekil program hazırlıklarını da bitirmiş fiyet Türkiye Büyük Millet Meclisine Celâl Bayar bugün öğleden sonra olduğu görülüyor. Büyük Millet arzedilmişür. Yeni hükumette şimdilik makamına gelerek, muhtelif VeMeclisi teşrinisaninin bırinci pazarSıhhiye Vekâletine Aydm meb'usu dok kâletlere aid işlerle meşgul oldu. tesi günü toplanacaktır. Cumhurretor Hulusi Alataşın getirılmesinden ve Bu sırada pek çok zevat bizzat isi Atatürk çok mühim olan sene Zati meselenin konuşulmasındaki Ziraat Vekâleti vekilhliğini muhafaza Başvekâlete gelerek, Celâl Bayarı lik nutuklarını bu toplantıda had âcizlik muarızlarımızı benim şahsımla eden Şakir Kesebirin İktısad Vekâletini tebrik ve muvaffakiyet temenni ederek memlektin bütün çaîışma ve şahsımın siyasî hasımlarımca her deruhde eylemesinden başka bir yenilik sinde bulundular. Bu arada İsmet sahalarına şamıl yeni direktifler zaman müracaat olunan hususî ef'al olmıyarak İsmet İnönü hükumetinin di İnönü de, Başvekil Celâl Bayarı verecektir. ve harekâtile meşgul olmağa sevketti. ğer Bakanlan vaziyetlerini muhafaza et makamında tebrik etti. ŞehrimizMeclis Riyaset divanı ve Söylivebilecekleri ne varsa söylesinmektedirler. Meclis açıldıktan sonra dekı sefaretlerden de yeni BaşveParti Grupu ler diye bıraktım. Benim guya nelekilimize tebrikâtta bulunuldu. Cumhuriyet Halk Partisince münhal Ayni toplantıda Meclis riyaset rim varmış da nelerim diye, ima ettikmeb'usluklardan birine namzed gösterileİcra Vekilleri Heyeti azası, divanı da seçilecektir. Riyaset leri fenalıklarımın madde şeklindeki cek olan Cumhur Riyasetı Genel Sekre dün Vekâletlerinde meşgul oldudivanında bir değişiklik olup ol ifadelerini iki üç gün sıraladılar. Bir teri Hasan Rıza Soyak meb'us seçilerek lar. Bu arada yeni Sıhhiye ve İkmıyacagı hakkında şimdiden kat'î Başvekil tanesi doğru olmamak ve cümlesi ifZiraat Vekâletine getirilince Celâl Ba tısad Vekilleri de makamlarına birşey söylenemez. Bu hususun tiradan ibaret bulunmak üzere ıkma yar hükumeti tamamlanmış olacaktır. geldiler. birleştirilmesi yolundaki tasavvurun kuv da ayın 28 inde toplanacak olan Meclis sıkına sayıp dökebildikleri uydurma Hasan Rıza Soyak Atatürk hizmetinde vetlendiğinden bahsedilmektedir. Ziraat ve iktısad Vekâletleri Parti Grupunda mevzuu bahsolacağı anmaddelerin bile sayısı on, on beşi bumükemmel yetişerek kıymetli meziyet vaSıhhat Vekâleti siyasî müsteşarlığına laşılıyor. Parti Grupunda Celâl Bayar İktısad Vekili Şakir Kesebir, Ziraat lamadı. sıflanle temayüz etmiş bir şahsiyet oldu Vekâletini de vekâleten ifa etmektedir. şimdilik bir tayin yapılmıyacağı da anla da beyanatta bulunacaktır. Grup içtimaa Hani rejimin başbelâsı Yunus Nağu cihetle kendisinin Celâl Bayar hüku Ziraat Vekâletine yeni bir tayin yapılıp şılmıştır. çağırıldığı için meb'uslar şehrimize geldinin sağı solu haraca kesen ve bir metini tamamlaması bu hükumete belli yapılmıyacağı meselesi hakkında, henüz Kabinenin programı ve Atatürkün meğe başladı. Şimdiden Meclis koridorbir sayılıp teşhir edilecek olan dalabaşlı bir kuvvet ilâvesi şeklinde tecelli kat'î malumat yoktur. Buna mukabil, nutku larmda bir hareket ve faaliyet görülmekvereleri? edeceğini şimdiden beyan edebiliriz. Ziraat Vekâletile İktısad Vekâletinin Esasen kabinede Başvekâletle înhisar tedir. lArkası Sa. 7 sütun 5 te\ Zaten cumhuriyet rejiminde onun İsmet İnönü hükumeti Cumhuriyet en azimli ve en kuvvetli müdafilerinHalk Partisinın uzun müddet iş başında den biri olan benim tarafımdan değil, kalmış bir hükumeti idi. Celâl Bayar hükimin tarafından olursa olsun böyle kumeti ayni Partinin yeni bir Başvekille haydudvari hareketlere hiç imkân mı işe devam eden yeni hükumetidir. Hükubulunur? met, ayni Partinin hükumeti oldukça Yüksek perdeden atıp tutmaların azasında daha çok değişiklikler bile olbu âciz ifade ve izahları karşısında saydı dahilî ve haricî siyasetimizde gene şimdi benim yapacağım ne olmalıydı? esaslı hiçbir tebeddül vukua gelmiş farBunu kendi kendime muvazene etzolunamazdı. Celâl Bayar, deruhde ettim: tiği Başbakanlıkla eski Vekil arkadaş1 : Müfterileri Cumhuriyet mahlarmın hemen hepsi denilecek kadar çoAnkara 26 (A. kemesine tevdi edeyim dedim. Fakat ğunu beraber çalışmağa almış ve onlar da A.) Elen Baş arayerde mukaddes bir hiddetin sevyeni Başbakanla çalışmağı kabul eylevekili Ekselâns Mekile onlara karşı ben de şiddetli şeymişlerdir. Bu vaziyette dahilî ve haricî taksas'la Başvekil ler yazdım. Bu vaziyet karşısında siyasette herhangi en küçük bir değişmeCelâl Bayar ara Londra 26 (Hususî) Manchester mahkemenin daha ziyade takasa yi düşünmeğe bıle mahal olmadığı aşikâr Guardian gazetesi Almanyanın Londra sında aşağıdaki telmeyledeceğini düşündüm. Bu netice graflar teatı olun dır. Dahilî siyaset inkılâbcı Cumhuriyet Sefiri M. von Ribbentrop'un Roma se oradan hakikat çıkarmağa müsaid muştur: Halk Partisinin tatbikat halinde bulunan yahati hakkında aşağıdaki şayanı dikkat değildi. Ekselâns Bayar prensiplerine istinad eder. Atatürk Tür malumatı vermektedir: Başvekil kiyesinin haricî siyaseti ise derece derece «M. von Ribbentrop İtalya Başveki ANKARA bütün dostluklarına sadık olan sulhçu linden Brüksel konferansında Japon nokTürk sularmdan bir siyasettir. tai nazarına muzaheret ve muhariblere siuzaklaşırken ekse M. Metaksas Hakikî vaziyetini tesbit eden bu izah lâh ve cepane satılması yasağına muha lânsınıza, dost ve müttefik Türk hü lara bakılarak Başbakan Celâl Bayar lefet etmesini rica etmiştir. kumetine ve Türk milletine unutulmaz hükumetinin kurulmuş düzen üzerinde hüsnü kabullerinden dolayı bir kere M. von Ribbentrop ayni zamanda daha teşekkür etmek isterim. Ekselâns kolayca ve rahatça yürüyüp gidecek bir Almanyanın bir Müstemleke Nezareti Reisicumhur nezdinde, gösterdiği bütün hükumet olacağı manasına varılmamalı ihdas ettiğini bildirerek, Almanyanın Aflutufkârlıklara karşı en vefakâr hlssi dır. Celâl Bayar hükumeti dahilî ve ha rikadaki Togo, Kamerun müstemlekeleyatıma ve derin şükranıma tercüman ricî memleket idaresınde çok ehemmi rile Belçika Kongo'sunun bir kısmmm olmanızı dilerim. yetli, çok yorucu ve bundan dolayı her ken^isine verilmesini taleb edeceğini haTürk milletinin şahsımda Eelen milbirinin peyderpey halli çok zevkli büyük ber vermiştir. Alman sefiri bunlardan letine gönderdıği kardeş selâmmı Elen işler başarmağa davetlidir. İsmet İnönü başka Almanyanın Afrikadaki müstem milletine bildireceğim. iş başmda kalmakta devam etseydi vazi lekeler hakkında yeni bir teklifte bulu [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] yet gene bu idi. Memleketin umumî ve nacağını bildirerek, İtalyanın bu teklife Von Ribbentrop mütemadi bir faalıyet demek olan haya muzaheret etmesini istemiştir. ya ve Almanyadan mürekkeb beynelmîtında hergün birer suretle başanlarak iyi Bu hususta alınan malumata göre, Af lel bir teşkilât tarafından idare edilmesineticelere bağlanacak işler vardır. Mürikanın büyük bir kısmmm İngiltere, İtal ni teklif edecektir. him işler, büyük işler, zor oldukları nisVlllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllııııııııııııııiMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIİIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII bette şevkle görülen güzel işler. Hususile üç beş asırlık bir ihmal ve harablıktan sonra hemen herşeyi yeniden yapılmakta olan yeni Türkiyede. Zahmeti çok, mesuliyeti ağır olan bu işlerin şerefi de o nisbette yüksektir. İşte yeni Başbakan yeni hükumetile böyle bir vaziyeti kucaklıyor. Antakya 26 (Hususî muhabirimiz Kendisi düne kadar Vekil olarak iş görüden) Dün saat 10,30 da Antakya yordu. Başbakan olunca birdenbire neTürkleri namına bir heyet, Milletler Cezaretinin memleket ölçüsünde ve dünya miyeti Hatay Seçim Kontrol heyeti ta ölçüsünde şümul ve vüs'at peyda ettiğini Bükreş 26 (Telefon tır. Ekselâns Tataresco rafından Turizm otelinde kabul edildi. görecektir. Aradaki fark, fırka kuman la) Romanya Başveyu hâmil olan Romanya Görüşmeler sırasında, kontrol heyetine danlığile ordu veya ordular kumandan kili M. Tataresco, Türvapuru iki torpitomuz ta beyanı hoşâmedi edilmiştir. Heyet reisi, lığı arasmdaki fark gibidir. Atatürk kiyeye gitmek üzere bu rafından Boğazdan üç intihabat hazırlıklannın gözden geçirilemektebinin muvaffak şakirdlerinden biri gün îstanbula müteveccimil açıkta karşılanacak ceğini, halkla temas edileceğini, nüfus olan Celâl Bayarın yeni mühim vazife hen hareket etmiştir. İs tır. İstanbul Valisi, İstan sayımı işlerile uğraşılmıyacağını söyle sinde dahi hayırlı muvaffakiyetlerle çalı tasyonda büyük merasimbul Kumandanı, mih miştir. şacağına vatansever halis niyetlerle şim le uğurlanan Başvekile mandarlar ve sefaret er lArkası Sa. 5 sütun 4 fe] diye kadar filî delillerini verdiği yüksek Kalemi mahsus müdürü kânı vapura çıkarak aziz Chapei'de şiddetli hizmetleri ve bu hizmetleri mümkün ve ve Türkiye Elçisi Süphi misarifirimize beyanı hoşmuvaffak kılan yüksek meziyetleri kâfi Tanrıöver refakat etmekâmedi edeceklerdir. RıhTokyo 26 (A.A.) Tebliğ: tedir. teminattır. tımda bir ihtiram kıt'ası Şaghay cephesinde Kaingwanchen M. Tataresco M. Tataresco, yann (bugün) İstan resmi selâmı ifa edecek, bando Rumen Tachangchen mıntakasında Japon taarru İstirahat ihtiyacile evvelâ mezuniyet zu, 25 ilkteşrm tarihinde, müsaid bir sualıp şimdi de istifa eden İsmet İnönü iş bulda olacaktır. Kendisini teşyi edenler ve İstiklâl marşlarını çalacaktır. Yeni ve meraklı romanımız rette devam etmiştir. Bütün gün devam ten, hiç şüphesiz başta Celâl Bayar ol arasında, buraya gelmiş olan General Muhterem misafirimiz, emirlerine tahduğu halde bütür arkadaşlarınm hürmet Mazlum da vardı. sis edilen otomobille doğru Perapalas o bugün başladı, 7 nci sahife eden çok şiddetli muharebelerden sonra **# Japon kıtaatı, düşmanı püskürtmüşler ve ve muhabbetlerile muhat olarak çekilteline gidecek, bir müddet istirahatten mizde okuyunuz. İstikbal programı 25 ilkteşrin gecesi bu mıntakadaki ileri miştir. Başbakan İsmet İnönü hakikaten sonra İstanbul Valisini ziyaret edecek ve Muhterem misafirimiz bugün saat 14 bundan sonra Cumhuriyet abidesine bir hatlannı Kianwanchen yakininde bulu YUNUS NADt nan yarış meydanından başhyarakevvelArkası Sa. 2 sütun 3 tel ile 15 arasında §ehrimize gelmiş plaçaklArkası Sa, 2 sütun 2 del D Almanya müstemleke istiyor M. Ribbentrop bu talebi dün resmen bildirdi Bir Müstemlekât Nezareti ihdas eden Almanya Togo, Kamerun ile Kongonun bir kısmını istiyor Türk Yunan dostlıığu İki Başvekil arasmda hararetli telgraflar teati edildi YUNUS NAD1 Japonlar Çih cephelerine çok şiddetli yüklendiler Nankin Şanghay yolu kesildi. Brüksel konferansi tehir edildi. Japonya bugün cevab verecek Muhterem misafirimiz Hatayda intihabat hazırlığı ilerliyor Dost ve müttefik Romanya Başvekili M. Tataresco bugün şehrimize gelecek ve büyük merasimle karşılanacaktır . ^ Kontrol heyeti Harbiye nahiyesi halkile konuştu MODEL bir harb sahnesi lâ bu şehrin şimalinden ve müteakıben Tchangchen'e birkaç yüz metro mesafeden geçerek Manhsiangchen'in 2,5 kilo* metro şimalişarkisinde kâin bir noktada nihayet bulan cepheye nakletmişlerdir. Taarruza iştirak etmiş olan Japon tayyare filoları, ayni günde ric'at halinde bulunan Çin kıtaatını bombardıman et < mişler ve mühim zayiata uğratmışlardır. lArkası Sa. 7 sütun 5 tel