27 Ekim 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

gm Dünya vuzuha gitmiyor... Yazan: Şekip Gündüz R ÜTÜN çalışmalara, bütün dikkatlere “ve harbi istemez gibi bir tavır takınmış olmalarına.rağmen büyük demokrat devletler ve bu devletlerin mlzahiri gibi gözüken Sovyetler, dünyayı; devamlı bir sulha ulaştırmak yoluna girmiş sayılamazlar. Günlerden ve 'aylârdanbert devâm elen diplomatik faaliyet- lerin sonunda dünyanın gösterdiği mâhzara en ufak bir insani vüzuhtan mah- rumdur. Ne olmuştur? Ademi müdahale komitesinde İngilterenin İtalyaya gösterdiği müsamaha ve mümâşât sulha veya Avrup, medeniyetine ne kazandırmıştır? İngil- fere bütün zevahire rağmen hâlâ İtalyanın düşmanı değil midir? Ve İtalya bu düşmanlığı en hâd bir devreye yaklaştırmanın yolundan ayrılmış midir? al ya, Lâtin trkının en mümtaz bir nümüne Heyleti olan Fransanın endişelerini gi- derebilecek midir?, İşte bir sürü suaj ki, bunlara benzer bir milyon sus) daha ardarda sorulabi- İir. We her birinin hakikatlerden alacağı cevap mutlaka menfidir, Akileniz mese- Tesi, bu meselenin sâalâha yüz tuttuğu iddi, edildiği bugünlerde eskisinden bin Kat daha tehlikeli ve dikenli bir safhaya ulaşmıştır. Avrupa diplomatları her ta Yaf: delinen saç teknelerinin lehim tutmadığını hâlâ anlamamış gibi görünmek» fen zevk alıyorlar. Muhterem Ruzveltin en insant hislerle tahrik ettiği bir mu. rahhas heyetin Avrupaya yollandığı şu günlerde Avrupanm bu hali Amerikada resurreetion'a uğrayan demokrasi idealizminin ilk hamlede büyük bir hayal kı- rikleğna uğramasına sebep olabilir. Brüksel konferansı Pacifigue mevruü üzerinde azalarmin bir ânlaşmaya W- Yaşmalarını temin edebilmek için evvelâ ve mutlaka bunların oAkdeniz üzerinde anlaşmalarını temine mecbur olacaktır. Böyle bir mecburiyetten doğacak netice Açıktır? Brüksel Koleransınn fiyaskosu. Amerika demokrasinin tekrar doğması” istediği cihan ahengini kurmak ve bu ahengin tohumlarını serpebilmek ğin, evvelâ, yıllardanberi metrük ve bakımsız kalan sulk ovalarmda bitmiş ne diken ve tufeylt nebat varsa bunları silip süpürecek yepyeni ve çok keskin “ırpan İcat etmeğe mecbur fur. (Devamı 6 ncida) Şekip GUNDUZ Sahe Sakal se Celâl :Bayar kabinesi KURUN' da SEM US, bügün, İsmet İnönünün istifa, amdan ve yeni kabinenin kuruluşundan bahsediyor. Başmuharrir, yeni kabinenin en, kisindon Şok ae farkı olduğum ve ara ara devtet işleri hakkımda ağlarda dolaşan sa. yiaları nekadar ihtiynt ile karşılamak lâzım. gelâlğini tebarüz ettirerek diyor kdt "İsmet İnönünün mezuniyet aldığı günler. de bu hüdiseye bir nevi idari inklâp rengi vermek Istlyen bazı gazeteci arkadaşlar ol. muştur, O vakit tu telikirinin çok yanlış ol. duğunu gahet bir mütalea olarak Büğün artık kuvvetle söylyebiliriz ki Celhl Bayar kabinesinin teşekkül tarzı bizim mü, taleamızdaki isabeti teyit, bunun aksi telâk. kileri iss tekzip etmiştir. Bununla beraber kabine başkanlığında vu kubulan değişikliğin programı ve icrat an, asmda tesiri lüöln et, abe GENİ GAL Ye inden ziyade masal tarzı değişikliği demek daha doğru olur.,, Asım Us; Büyük Önder Atatürkün birkaç gün soara Büyük Millet Meclisini agarktn senebaşı nutkilo vereceği — direktiflerden ve Celi Bayarın Mecliste yapıcağı beyanattan yeni hlikümetin programmı anlıyacağımızı kaydederek yazısını bitiriyar, Celâl Bayara dair üç menkibe AKŞAM'da : — DR e yazıda, yeni Başvekil Celâl Bayarm “İnkılâpçı, çk ve ihtilâlellik,, veçhesinden ame Gİ ei, © Celâl Bayar, zeybek kılığına girerek dağ. ,dan dağa gezmek mecburiyetinde kalmış. Bu ,499 Uk teşebbüs ettiği zaman, kargısıns bir. Genbire hakiki Uç zeybek çıkmış, Onu şöyle baştan aşağıya süzdükten ra — Ba kızan, sen ne biçimi kızanım?. de. mişler. — Nem eksik? — Bakanna, dizlerin bembeyaz. Zeybek elbisesinde dizler meydanda bu. Yunduğu için, tahlatile, güneşten yanmış ol. maları iktiza oder, Celli Bayar, şöyle cevap vermiş: — Askerden yeni terhis edildim, kızarlar, Bu cevap, zeybeklere makul © görünmüş, çekilip gitmişler. Fakat genç ihtilâlei yalnız Kalmca, sigara külile bacaklarını karartmış, vertik, hakiki zeybekten bir farkı kalmamış, 4 Çektimeğe mecbur kalmışlar, On küsür mecbur kalmışlar. Celâl Bayarm parçalanmış, şişmiş bir haldeymiş. — Yarm bir şeyin kalmadan yoluna tek. rar devam elmek İstersen tabanma pişmiş soğanı. kaynar kaynar yapıştıracağız. Çok acıtır ama, Gayanabilirsen en İyi “tamir, usulü. budur! demigler, Razı olmuş. Dağda, bir kulübenin önünde oturmuş. Karşıda Aydm yapıyormuş. Soğan. ları yapıştırmışlar... — Yüreğimin sızısından tabanında hiçbir acı duymadım!.. demiş. $ Bir cümus papaz yakalanmış. İhtlAMin #ipşak mahkemesi derkal hükmünü veriş: — İdam. Bir darağacı kurulmuş, asmışlar. Papazın adamlarından bir de çingene “aT- miş. Biraz #onrü, vakadan bihaber, o da SE kagelmiş. — Ne istiyorsun? . diye sörmüşlar; — Papazin, görüşmek. Onun yanma gide. ayakları, Zaten onun ds cürmü beli imiş, Bir BÜ. kim de ona verilmiş. — Haydi, görüştürün. Yakma gitsin. Ve yanma götürmüşler, Ebediyete kndar görüşmeleri için bir darağacına da o çıkmış. Celâl Bayar, yeni başbakan CUMHURİYET'de ——— Y YAZI KADI, barun, yeni kabinenin va, gekkülü O ctrafndaki O milâhasalarım serdediyor. İsmet İnönü hükümetinin Oum. yüriyet FL P. nin uzun müddet 14 başmıda eni maiş bir hükümeti olduğunu, Celil O Bayar hüllkümetinin de ayni Partinin yeni bir Baş. sekille işe devam eden yeni hükümeti Oba, “anduğunu, kabinedeki küçtik farka göre da, hill ve harlei siyasette herhangi bir değişme, yi düşünmeğe bile mahal olmadığını söyli, yen başmmıhazrir diyor ki; “Hakiki vaziyetini tesbit eden bu izahlara hak'larak Başbakan Celâl Bayar hükümeti, nin kurulmuş düzen Üzerinde kolayca ve ra. Batç yürüyüp gidecek bir hükümet olacağı manasma vârümâmâldr. Celâ! Bayar kükü. zmeti dahili ve harici memleket (şderesinde çok ehemmiyetli, çok yorucu ve bundan do. tayı herbirinin peyderpey balli çok (zevkli büyüx işler başarmağa davetlidir. İsmet 1. Bünü..iş-beşonda “kalmakta deyam etseydi vaziyet gene bu İdi, Memleketin umumi ve mütemadi bir faaliyet demek olan haystmda hergtin biref suretle başarılacak iyi peticele, re bağlanacak işler vardır, Mühim işler, bü, yük işler zor oldukları nisbette şevkle gö, rülen güzel işler. Hususilesiç beş asırlık bir ihmal ve harablıktan sonra hemen berşeyi yeniden yapılmakla olan yeni (o Türkiyede, Zahmeti çok, mesuliyeti ağır olan bu İşlerin gerefi de 6 niabette yüksektir. İşte yeni Baş bakan yeni hükümetile böyle bir vaziyeti kucaklıyor... Tenekelerin mühürlerini açmış mühürlenmiş on bir teneke yağın mühürlerinin bozularak yağların değiştirildiği ihbar editmiştir. Bunun üzerine Filip yakalanmış, mühürü ae « HABER— Efkârı tat umumiyeye Üçüncü açık mektup Matbuat bâdisesi şimdilik bir müta- reke devresine girmiştir. Dün, üçüncü dela olarak kütür edebiyatına ve karşı- lık hakarötlere bir niltayet verilmesi - ni teklif ederken doğrusu (Oböyle. bir netice elde edeceğimizi sanmıyorduk. İki tarafa bu teklifi israrla yapmamıza sebep olan cihet şu idi: Muhterem Celâl Bayar, kabinesini teşkil etmişti; milli bayram yaklaşıyor- du, Milli Şef, memleketin içinde ve dı- şında umumi bir dikkat ve merak ile beklenen nutkunu O Bazırlamakla meş- guldü. Bu kadar mühim şartların içinde bulunduğumuz bir anda, efkâr; umu - miye, elbette, merak ve alâkasının ga- yet adi bir mevzu Üzerinde istismar e- dilmesini infiale karşılamak hakkma malikti, Binaenaleyh bugün bir tarafın sü - künla, bir tarafın asabi bir eda takma” rak boyun eğdikleri ve kabul ettikleri teklifimiz tamamiyle memleket sevgi- sinin ve memleket mantık ve şuurunun bir icabı idi, Bu vaziyeti Tan başmuhacririnin yanlış tefsir ettiğini söylemekten ken- dimizi alamıyacağız. Yalman, tek ba» şına, başımıza bir temizlik Meşihi ke- sildiğini sanıyorsalyanılır. Temizlik bi- zim çok eski mücadele mevzuumuzdur. Ve bu memlekette her vatandaş kendisi kadar bu mevzuun ve böyle bir sefer- berliğin neferiklir. Zira temizlik bizzat ve binnefis Kemalizmin tam kendisi. dir. Kemalist olmak demek bir bakım- dan da, her an için temiz olmak, yâ- nındakilerin femiz olmalarmı istemek ve kirlenen uzuvları devami: bir itina ve titizlikle temizlenmeğe zorlamak de- mektir, Binaenaleyh ortada yapılmış en ufak bir kahramanlık mevcut değildir. Hidise gayet tabildir, Nitekim evvelce de gine bizzat Nadinin şahsında, bu nevi tabit hâdiselerin bir hayli tecrübe edildiği herkesin malümudar, Şimdi gelelim, günün en mühim me- Bunun Üzerinde Nadi israr etmeğe neden lüzüm gördü bilmiyoruz, Fakat Ahmet Eminin red için gösterdiği isra- rın mânası nedir? Galiha orada böyle bir vesika imza- lanmış. Fakat buna oraya giden gazete- cilerden ancak ikisi imzalamamış. Ah- met Emin bu ikiden biri mi? Eğer öy- le ise neden bu çekingenliği göstermek hatasına düşmüş?, İstiklâl mahkemesi, belki kendilerin- den bir vesika , neye alsın? Neye almağa lüzum görsün? Fakat kendileri tarafından inkılâp ideclojisi- nin tari olan yarı siyasi bir mües- sesey gün söylüyebildiği yeni hiçbir şey yok- tur. Yalnız dün Hakkı Tarık Usun or- taya attığı Hileci benimsemiş olduğu gö- sülüyor, yani bu nevi münakaşaların bir Tüzüm olduğunu tekrarlıyor. Maa- mafih ortaya söyle bir sual de atıyor! be gazeteci arkadaşlar, bahsi kapayın! Çirkin oluyor.,, diye tenkit ve tarizlerde bulunuyorlar. Bu bahsin ka- de Lik istemek, Türk gazteciliğin- Zi irli ve şüpheli eller bulunmasa etmek demektir. Soruyo- Pum: Böyle bir müsamahaya razı mi dırlar?.,, Ahmet Emin yukarda da söylediği - İZ Bibi bu esasa temas edince bir tu - haflaşıyor. bir Mesih gibi dikiliyor, peni Yeni ne yaptın? Bize ondan : set. LAF söylüyorsun, vesika nere « m Yunus Nadiye çatmanın fevkalâde- İği meresindedir? Nedir Yunüs Nadi? ç Nasıl bir korkunç otoritedir? Şimdiye kadar bu adamın karşısmda bizim dili- miz mi tutulmuş ki sen bize bir temizilik rehberliği yapmak istiyorsun? Bizim çirkin bulduğumuz nokta, kü- fürbazlık tarafıdır. İtiraf etmelidir ki bu külrü iki taraf ta işlemiştir. Nadi daha babâyani küfür savurmuş, zattvğ- lânız da Alamerikan küfürlerle mukas Dele etmeği tercih Obuyurmuşsunüz, fark buntlan ibaret, Münakaşa mevzuu ne oldu?, Ortada elde edilmiş bir tek müsbet netice vardır. O da bizim sorduğumuz bir suale Nadinin efkârı umümiyeye hitap ederek verciği şu cevap? “Sözlerimi bitirirken cereyan eden münakaşanın bütün bütün neticesiz ve mânasız bir şey olmadığını ilâve et- mekliğime muhterem efkârı umumiye. mizin müsandesini rica öderim! Bu inkılâp Türkiyesinde artık Limse saman altından su yürütemez. Kemalizmin gözü açık nigehbanlaı her zaman s#- manı ortadan kaldırır, ve suyu meyda - na çıkarır, ve onu hemen kurutur. Bu sözler Nadiniri inlelâp - şiarları müvacehesinde tecdidi imanma benzer, Gene neşriyatımızla elde edilmiş ölan bir ikinci netice de, Nadinin çerçeve içinde neşredilen münakaşa yazılarının ilk sütunlardan çekilip son sütunlara atılması olmuştur. Verdiğimiz tempoya ayak uydurarak, Cumhuriyet başmu - harririnin gösterdiği bu şuur, bu mü- nakaşanm müsbet taraflarından biri. dir. Şimdi sıra sana geldi Yalman! Mü- tarekeyi bozmamanı sana bilhassa tav- siyeye lüzum görüyoruz. Türkiye büyük bayramını sevinçle tes'it ederken bu kutlu günde kendine Jâyık bir matbuat istiyor, HABER Basın Kurmunun teşebbüsü Basın Kurumu haysiyet © divanı, w€umhuriyet ve Tan gazeteleri arasmda- Lİ ayi UR AKaşsiği Üz celle Ku uzu Tela nin davetiyle dün öğleden sonra top- Tanmış ve tetkikat yapmıştır. Haysiyet divanı, neticede şu ka- rarı ittihaz emiştir; İstanbul Basın Kurumu haysiyet divanı Cumhuriyet ve Tan gazeteleri arasında bir müddettenberi devam et- mekte olan neşriyatı kurum nizamname sinin 5$ üncü maddesiin ikinci fıktasr- na temas eder mahiyette görmüş ve 26» 10 - 937 tarihli toplantısmda bu mese- leyi tetkik etmiştir. Divan mevzuu ba- his neşriyatın tarz Ye ifadesinin oku- yucuları rahatsız ettiği ve meslek âdâb ve nezahetine uygun olmadığı netiies sine varılmıştır. Bu İtibarla iki tarafa müracaat edilerek bu neşriyatın tarz ve İfadesinin meslek âdâb ve nezahetine uygun şekilde tahlif edilmesinin ve hat tâ büsbütün kesilmesinin istenilmesine karar vermiştir. Haysiyet divanı arkadaşlarımızm bu ricayı kabul ederek meslek &dib ve nezahetine uygun olmıyan tevekki edeceklerini ümit eder.,, Bu karar, dün akşam Basın Kuru- mu ikinci reisi tarafından alâkadarlara bildirilmiştir. Mısırda Üniversite talebesi ayaklandı Başvekil kralm, kendisine bir siyasf milşavir tayinine şiddetle muhalefet etmektedir. Bu yüzden Üniversite talebeleri nü- mayişler yapmışlar, Kahire Üniversi. tesi rektörü bugün istifa etmiştir. Va- ziyetin çok karışık olduğu haber ve-| riliyor, Bu akşam kral Başvekille bir gö. rüşme yapacak idi, Kumar oynarken yakalandılar #il, kordisyoncu Miço, dişçi Yorgi dün akşam Kumâr oynarlarxen cürmümeyut . halinde'| bu defada! E . dait Ünivers te kitab! STANBUL Üni nebi profesörlerini söylenen sözler arasında bif katime çarpmıştı: O yazmamış olmakla ittihari tım: İçlerinde beynelmilel bi, hatta yeni nazariyele” mektep tesis etmiş adamlı” larında mı eseri yok? O ittiham bana gayet müştü, Ne demek olduğun selere sordum ve manasi! büsbütlin hayret ettim. Meğe” lerin eser sahibi oldukları İ8 yor müş; ancak onlardan kip edeceği ders kitaplar! muş. Mektebe giden Gi kitabı, tarih Kitabı, ahi ii yat kitabı vardır'ya! Ü! den gencin de öyle Bilmem doğru mudür? fesörlerden birinin (anlatı kanm sihhatinden emin için profesörün 'admı Y bir sözünü anlatmışlardı* meni Eftudiant karşılığı olarsk lime kabul etse de Üniversit yi gençlere artık talebe, doolie” Tarmı anlatsak.,, Birkaç 89 profesör Andre Naville †“Bilmem ne yapacağız?. gösterdiğini, usul öğrettiğ lebenin dersten hariç kendi Yup araştırmalar yapmasi diğini kavramıyor... Onun $i Üniversiteye. gelen gençleri” rini hâlâ birer. mektepli, malarmdandr. Medrese öyle idi: “Talebi ilmin tamammı öğretirdi; derisi, dersinde, bilinmesi kâfi olan şeylerin hepsini Hocasını dinler, Onun belli nir ve bununla iktifa ki Ecnebi a ları için muaheze edenlef Üniversitenin, mektep versiteli gencin farkmi # olanlardır. Gerçi onların deti istedikleri söylenemez: resenin zaafmı, onu bırakıp memizin lüzumunu anlam İZ. kat onların kafasında Üni ilmi tamamile öğreten: bif dir, Medresenin değil, ancâk ral Kendi “aleyhlerinde,, Jenenlere kızıyorlarmış. Hati? dönümüdür. makta olan mutlu günün miri a7 / 27 İLKTEŞRİN — 19 A e mi Bunun ne demek olduğun Sayek ei 0 # eri Dy # fi ie o oni ut isterse, bir tah sihi vaha Glee Be avda di. “Talebel ulüm;, birer mk. gi N ak a N AN ö yi p “ “ di, a #