11 Ekim 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

* tarafsızlığı kâfi değildir!.. Yani Ame. © ogelirken, reisin Fransız oluşu, bu işin Z Türk işçisi yeni şekille 2 Dış Siyasa ? Ruzveltin nutku Amerika, cuhmur reisinin Şikagoda söylediği nutuk Her tarafta derin 8. kisler uyandırmıştır. Bu nutuk kendi başına bir hâdisedir ve nasyonal - s08- yalizm ile faşizm reislerinin Berlin hitablarını gölgede bıraktığına. da şüphe yoktur. Ruzvelte göre Kellog - Btiyan mi. sakının doğurduğu büyük ümidler, yakın zamanların anarşisi içinde yok- olup gitmiştir. Milletlerin iç işlerine müdahale olunmaktadır; başkalarma alt topraklar gelişi güzel İşgal edil. mektedir; tayyareler, harb bile ilân edilmeksizin, sivil halkı öldürmekte ve gehirleri yakmaktadır; denizaltılar sebebsiz yere gemileri batırmaktadır; bazı devletler, kendilerine hiç bir kö. tülüğü olmıyan diğer memleketlerin iç harblarma karışmaktadır, Gittikçe genişliyen bu yolsuz hareketler için. de, Birleşik Amerika devletlerinin de hücuma uğramıyacağını kim temin €. debilir? Bizzat medeniyet ve insaniyet tehlike içindedir. Barışçı milletler, sulhü ve emniyeti inanca altıma ala. cak kanun ve prensipleri devam ettir. meğe çalışmaktadırlar; muahedelerin bozulmasına müsaade etmemek lâzım. dır. Nutka asıl hâdise Kuvvetini veren | ana-söz şudur: “Barışı devam ettir. | mek için Amerika Birleşik devletleri. nin basit bir karışmazlığı ve basit bir rika, bütün sikleti ile, barışçılar cep. hesine katılmak lâzım gelir. Bu siklet küçüksenemez. Bu sıkletin cihan har. bine müdahalesinin ne netice verdiği. ,ni biliyoruz. Sulhün birliğini ve bütünlüğünü müdafaa edenler hak kazanmışlardır. Gerçi Akdeniz Amerikaya uzaktı; Et. yopya harbi Amerikan menfaatlerini ', Hatayda seçim . - komisyonu Azalar bugün bir içtima yapıyorlar Hataydaki intihabı milletler cemiye- ti namına kontrol edeçek olan heyetin seçildiğini yazmıştık. Heyeti teşkil eden ler şunlardır: Eski Bülgar - Yunan muühtelit ko- misyonu kâtibi umumisi Jak Hâgranj (Belçika), eski Sar intihap dairesi mü- | fetişi ve La Hey halk üniversitesi mü- ürü Vander Maânder (Holanda), sa- bk Kolombo belediye reisi T. Reid İngiliz), Sar intihabatı yüksek divanı reisi H, Relmers (Norveç), Lozan ü- niversitesi hukuk profesörü Roje Sek- retan (İsviçre) . Mezkür heyetin, milletler cemiyeti İ konseyi reisi tarafından intihabı lâzım kendisi (otaralındân © yapılmamasını intaç ettirmiş ve heyetin intihabe işi, bu işle katiyen alâkası olmyan Ekuatör mümessiline verilmiştir. Kendilerine teklif edilen vazifeyi ka- bul eden heyet azaları, bugün Cenevre- 'de toplandıktan sonra, Sancağa gide- ceklerdir. m Iki yaralama vakası Asmalrımescitte mezarlık O sokağında otu. yan Hasan ile arkadaşı kunduracı Mehmet Dün gece saat birde rakı içerlerken aralârm. da kavga çıkmış, Mehmet “elindeki bıçağı ansızın Hasan yüzüne üç defa sokupçi. karmıştır. Hasan feryadını polisler yetişmiş, Bey. oğlu hastanesine kaldırmışlardır. Bundan başka bir yaralama vakasr da KU. çükpazarda olmuştur. Kantarclarda oturan Zökü dün. gece Galatada Necatibey caddesinden yeter. ken Ömer isminde bir ahçı yolunu kesip bt. çağını Karıma saplamıştır, Ömer vakadan sonra kaçmak istemişae de yakalanmıştır. Barsakları dışar: fırlayan yaralı Beyoğlu hastanesine kaldırılmıştır. 48 saallik iş haftası 48 saatlik iş baftası, bu sabah saat altidan itibaren ekseri !ş yerlerinde tat- bika başlanmıştır. 1 numaralı iş emir- namesi haricinde kalan iş yerlerinde de en kisa bir zamanda bu şeklin tatbikma başlanacaktır. bugünden Türk ve Yunan doğrudan doğruya alâkalandırmazâı. Fakat Milletler Cemiyeti nizam ve otoritesinin bozulmasından ve sulh misaklarının iflâsından yalnız Avru. pa kıt'asının zarar göreceğini tasav. vur etmek yanlıştı. Tehlike ergeç ye- ni dünyanın da kapılarımı çalacaktı. Eğer barış ve milletlerin hürriyeti ve topraklarmın masunluğu davası bir prensip olarak mlldafan edilecek. se, Amerika gibi başlıca büyük kud. retlerden birinin seyirci kalmasına 2. kil erdirmek imkânı var mılır? Mil letler cemiyeti pizamını sene'erdenbe. ri müdafaa eden devletlerin hüküm ve teşhisleri de, Ruzveltin nutkunda söyledikleri ile , hulâsa olunabilir. Hattâ bunlar bir #râ harekete bile geçmişler, Mançuri hâdisesinde cesa. ret edemedikleri zecri tedbirlere dahi | başvurmuşlardır Hayır. mesele Milletler cemiyeti prensiplerine sadık kalmakta değil. dir: mesele Milletler cemiyeti disipli. ni tatbik etmek için harba kadar, her şeyi göze almakta ve anlaşmazlıkları halletmek için daha âmeli üsüller bul. maktadır, Bu ise Milletler cemiyetinin cihanşümul olması ile, ve Amerika Birleşik Devletlerinin ona azâ veya onun hükümlerine fiilen yardımı olma. st ile temin olunabilir. Ruzvelt'in nutku herkese ferah ver. miştir. Fakat ne bugün akmakta olan kanı dindirmiştir; ne de yarım için kâfi bir inancddmr. Bununla beraber barış ve milletler hürriyeti davasına çalışanları ümitsizliğe düşmeksizin, teşebbüslerinde devama tegvik eden pek kıymetli bir tezahlirdür; fiili ne. tleslerini bekliyelim! (Ulus)dan 5.7 “Falih Rf ATAY VEM too? “Birbirlerinden ayrılmaz Bir küldür Yunan Başvekilinin verdiği beyanat Bu ayın 18 inde şehrimize gelecek olan general Metaksas “Akşam,, ın Yu- nanistandaki muhabir'ne şu beyanatta bulunmuştur: “— Türk ve Yunan orduları biribirin- den ayrılmaz bir kül ve her muhtemel tecavüze karşı müzafferane karşı koy - mağa hazır yenilmez bir kuvvet teşkil ederler. Türk milletine kardeşçe selâmlarımı bildirmenizi rica ederim. Birkaç güne kadar Ankarakla Türkylenin şanlı, şe - refli mili sembolünü, Büyük Önder Aattürkü ziyaret etmek babtiyarlığına nail olacağım.,, Nevyork sergisine Hükümetimiz de iştirak ediyor Nevyorkta açılacak olan beynelmilel ser. ziye iştirnke hükümetimiz bizezt (o Amerik« cumhurrelai Ruzvelt tarafından davet cdi. miştir. Bu resmi daveti getiren hususi mü. messil Cones Ankarada Başvekâlet vekili Ce MI Bayar larüfından kabul edilmiş ve Celâl Bayar sergi hakkında izahat aldıktan sonra daveti Türkiye cumhuriyeti hükümetinin ka. bul ettiğini bildirmiştir. Mümessil hariciye syasi müsteşarı Numan bisnemencioğlu, İk. tisat vekâleti müsteşarı Faik Kurdoğlu, Tür. kofla reisi Burhan Zihni ile görüştükten son. râ İştirak mukavelesini Celâl Bayar imzsia. mıştır. Bütün bu görüşmeler ancak iki saat sürmüştür. Mister Cones bu sürstin bir rekor olduğu. bü ve bu kadar süratli bir hareketin Amerika | da bile hatırdan geçemiyeceğini söylemiştir. Nevyork sergisinde Türkiye” paviyonuna Ayrılan yer 1000 metre murabbardır. Bina ve tesiantr Amerika hükümeti tarafından yapı. lacak yer için de para alınmıyacaktır, Bina, mn yüksekliği 12 metre olacağına örn iki Inkilâbımız çiçek On Şii hüsretini çektiğimiz ve © ulaşılmaz bir hayal gibi arkasmdan Koştuğumuz ga. lerf'nin açılış günündeyiz. İçimde anlatı. HAZ tatlı bir aör Var; bu acının tadın: ve bu tadın acılığını bizim kadar kimse © bümez. Kaç mahrumiyet ve müsadele © senesinden sonra büna kavuştuk. Bu güzel güne erişmek işin hayatımızın yetiğimiyeceğini sanıyorduk, Genç ve yaşlı meslektaşlarin çehrelerinde bir bayram gününün çocuk söyinei © dolaşıyor. Atatürkü bekliyoruz. Kurulmanı için emrini verdiği resim ve heykel müzemizi kendi ©. liyle açacak. Sarayın denize açılan kapısı önünde bir hareket cidu. Birden güneş ve mav'lik içinde bir baş parladı. Atatürkün harikulâde çehresi İle karşı karşıyayım. Çe. Mik partlı gözleri Uzak bir ufka bakiyordu. Onu büğünkü kadar bize ve bizim ümitleri. mize yakın görmemiştim... Dolmabahçe sa, rayı içinde Türk © resim ve heykel müzesi, tüyalarımızı süsiiyen hülya artik bir baki, kattir. Her iyi ve güzel olduğumu — arladığı işe başlamakta en ufak bir tereddüdü dah! gös. termiyen Cumhuriyet rejimi nihayet kültür hayatımızın bir nevi banka (demek olah göleri'yi de başurdu. Bayan Afetin yüksek ve kıymeti slâkaet, A KUür bakarıımızı Ve bu eseri BirAB EY. vek meydasi gelreaine çalışan Güzel Şanat, "ie Um Üldürünü Sörmetle anariz. Bur, ban Toprağı sanat tarihimiz unutmıyac: tır, Geçen sene açlığı yarım asırlık "Türk rı sim ve heykel sergini'nin gördüğü muvaffa, Kiyet De bü işin artık geciktirilmesi imklnr kaltııyan bir memleket meselesi kalini aldı. ını ilk ortaya koyan o olmüştür. Bu galeri davamızda zenelercç bize candan zahir olan matbuatımızın emeğini ve bilhassa (resimi seven kalem ( arkadaşlarımızm hislilik ve yardımını unutamayız. Müzemizi © gezelim. Burhan Toprağı diniiyelim. “Veliaht dairenin yalnız ikinci katı mü, 20 ittihaz edilmiştir. Birinci kat tarih #orgal deolayıslle şiredilik kapalıdır. Methaldeki se. lon heykele tahsis edilmiştir. Heykel kısmı gık 'Türk beykeltraşları sergisinden ibarettir. Heykeltraşlar eserlerini mizeye hediye et. migier ve heykel kısmı bu şekilde meydana gelmiştir., Üst kıam resme (tahris © edilmiştir. Mevcut tablo 880 tanedir. Bunlardan &3 U ik Türk ressamlara; Hamdi bey, Zekâi, Şeker Ahmet, Osman Nuri paşalarla onu ke. man takip eden mesle aittir, 154 tanesi Halil paşa ile Şevket beye ve onları takip eden Nazmi Ziya, Çalı İbrahim, Namık İsmail, Ruhi Besline aittir. 159 tanesi de Cumhuriyet mesll diyeceğimiz müstakillerie D grupuna ve hiçbir grupa girmiyenlere aittir. Birinci ve ikinei salona ik mlibeşyirerler Unvanını verebileceğimiz ressamların eserleri konmuştur. Müzenin maatteessinf kıymet itibarile çok zengin olmakin beraber miktar cihetinden en fakir olan karmı da burasıdır. Maziden kalan eserler hep husus ellerde ol. duğundan resmimizin mazisini 50 sene kabul etmek yanlıştır. Bu kım yalniz (devletin dinde bulunan tablolarla meydana gelmiştir. Hususi koleksiyonlarda bu eserlerden bir hay W miktar Bulünduğünu biliyoruz. Yavaş ya. VAş onları müze hesahina elde etmeğe Çalı. ŞECAĞIZ. Ortadaki, bilyük mermer sale | inkılâba tahsis #dilmiştir. Burada 1933 tenberi ves, #amlarımızın büyük bir alâka ile resmetme. Re başladıkları inkılâp tabloları mevcuttur. Bazı ressamlar, elimizde fazla tablamı be. Tanmadığı için ax eserle, bazlları daha fazla Serle temsil edilmişlerse de bu strf azruret, ten doğmuş bir neticedir. Bilâhare zamanla her remam lâyık olduğu nisbet ve ehemmi. yete temsii enilecektir. Jiâve edilecek kısımlar; Herşeyden önce Türk resim Koleksiyonu. Bu tamamlamağı düşünüyoruz. Evvelâ ken. di sanatimizin tarihini ortaya atarak onun bir nüfus koçanını çıkaracağız. Ondan sonra halkın sanat terbiyesinâ yar. dım adacek taşabbüslere girişeceğiz. Beynel. milel şeheserlerin. “renkli ve iyi © bastlmış Raprodustion'iarile Pedagojik bir kısım tesis edeceğiz. açıyor! Yazan: Hamit Görel Hamdi Eeyin hususi ellerdeki tablolarından ikisi vardır. 40X60 ebadmdaki besi zengin bir müze bize avuç 5 kadar bir greco satın almaktan çok daha ucuza mal olacak. tır. Bütçemizde tahalaatımız mevcuttur, Bu Xınmı bu sene İçinde tahakkuk çalışacağız. Bundan sonra aşılması oldukça müşkül . zira bütçe meselesi . roerhaleler gelmektedir. Meselâ mödern yabancı ressamların orijina! eserierini birer ikişer satm alatak Rusların ve Amerikalıların yaptıkları bir muasır, ya. bancı resim salonu tesis etmek. Ondan sonra böyük Ustadların koleksiyonuna başlamak, Bunlar zaman işidir. Fakat bir #ki aya kadar Dolmabahçe sa, rayında mevcut Ziem, Ayvazoğaki, oJeram Zonoro gibi yabancı Osladların orijinallerin. den mürekkep bir oda açabileceğimizi zanne. diyorum, Nihayet İstanbul saylavı Bay Halil Etemin Başladığı bir işi Yâyık olduğu vüsatle bilirmek ettirmeğe ve şaheserler kopyesi koleksiyonunu geriş. | tetmek. Noksanlarıyarzı bili yoruz. Muasır oldukları halde mfzemizdo Mürlde hanımın, O Mirslay Hurşit beyin Mihri hanımın birer (o tatloları bile yoktur. Bu noksaninr telâfi edilecektir. Meselâ Mihri hanım güzel levhalarına sa. hip olan muhterem Dahiliye vekili (o Şükrü Kaya bu eserlerden birini müzemize hediye edeceklerdir. Şükrü Kayanm hareketini birçok sanat sevenlerin hareketi takip edeceğinden şüp. hem yoktur. Luvr'u Luvr yapan devlet ol. duğu kadar sanat seven kimselerdir... ... Uçurumlar Üzerine köprü kurmak, kaya. dan dağları delip tünel açmak, bitmez Wİ. kenmez mesafeleri rayia döşemek © şüphesiz tüyük ve çetin işlerdir. Fakat bir milletin bir nasyonal galeri kurabilmesi ne demektir, Bundaki yüksek geniş ve beynelmilel mana, yı anlıyor muyuz? Bir müze o milletin iç diinyasınm en saklı ye en kıymetli güzellik unsurlarının beğ s0. pe, on sene, Yirmi sens değil, asırlarca işle. De İşlene, on orijisal en bulunmaz şekiller ve renkler alan ifadesini taşır. Bunun için mü, zeler milletlerin ruh hazineleridir diyebii. riz, Bir şaheser tablo sadece bir sanat oyunu değildir, Her şaheser tablo © milletin manevi dünyasında bir-Tuhi' kamle, yepyeni bir u. #uk, yeni bir kaşif ve fetihtir, Hayatı, tahfa,, 4, kâliat görüş ve duyuşumuzdakl Omül Hatta müzeler- bu bakımdan zevkimizdir. aa e ae ma an . . Ayın on biri AZ on biri, yani piyango gö” nü... Hem de bu ay, büyük W& ramiyenin en dolgun olduğu ay: yüz bin lira... Hayır, mütevazı ols” lim: çoğumuzun biletleri ancak onds bir olduğu için sadece yirmi bin Jirs Az mı? Yirmi bin lira için: “Nedif ki!” diyebilmek 'sterdim ama... Bir tertibin sonu: altı aydır birt& kım hususiyetler İzafe etmek istediği miz, söylenisinde bir ahenk bulduğ” muz bir adedden bugün alâkamızı k& secek, önümüzdeki ay başka bir aded? bağlanıp onda birtakım hususiyetleri, bir ahenk sezmeğe çalışacağız. Piya go biletinin numarast, altı ay müddet- le, bize birtakım tatlı hulyalarm k# pısinr açan sihirli bir cümle oluveris yor. Her ay bir buçuk liraya dünyanm en güzel matahını, timid satın alıyo” suz, Gerçi Ülmidin sonsuzu daha ucu? olur: günün birinde bir milyar altms sâhib olabileceğini kurmak için of para bile harcetmenize lüzum yoktur Bir buçuk lira ümidin sahasını d£ raltıyor, bir milyar altmı yirmi bi kâğida indiriyor ama İşe daha bir elde diyet veriyor, onu Olsaydı? &lemindeB Olabilir? âlemine götürüyor. Hem 6 hulyamızı herkesin içide, yüksek 868“ le kurmak hakkımı veriyor. Ahbabl& rinızla konuşurken: “Bir milyar alti am olsaydı... diye söze başlıyacaX olursanız herkes size bir tuhaf bakafı kendilerinin de akıllarından böyle şe9 ler geçmesine rağmen $izin çıldırdığı niza hükmedenler bulunur. Fakat “Piyangonun büyük ikramiyesi bars vurursa....., diye söze başlıyacak olur” sanız kimse aklınızdan şüphe etme# Çünkü arzunuz imkân sahasmdadıf. Hulyalarımızdan utanmamak, onla” herkese söyliyebilmekten büyük sef besti mi olur? Yılın iki tertib piyankosundan bi ri mayısta, öteki de ikinci teşrind? başlıyor: 'yani biri Hıdrellez tertibi öleki Kasım tertibi... Bilmem Türk Hava Kurumu bu aylari mahsus » setti*Füldt Hrdrellez tertitinin g& tirdiği hulyalarla - Kasım (tertibinit getirdikleri arasmda bir fark olmak lâzımgelir. Biri önümüze, daha doğ rüsu hayalimizin önüne, güneşli, f8- kat serin memleketlerde seyahat ir kânlarımı serer; öteki sıcak evler, © sude bir hayat düşündürür. Bugün size veya bana büyük ikr# miye çıkacak mı? Onu bilmem, üm dimiz yarın akşama kadar sürebilif Fakat numaramıza, bizim için arti namütenahi adedler arasında herha” gi biri olmaktan başka hiçbir vesf bulunmıyan adede hiç bir gey çikms” sa bile ne Zârart var? Altı ay hulyf kurduk, hulya kurmak hünerinde ilef ledik.., Daha ne isteriz? Nurullah ATAÇ ——— - — —— — & beynelmilel olimpiystlardır. Bunu söyl” mekle galerimizin beynelmilel sahalarda Ber milletlerin müzelerile yarışa çi Iddia etmek istemiyorum. Unutulmasın ki milletimiz din yasağı YÖ zünden asırlarca reslin ve heykel yapma” Tesastirle söyliyeyim ki nihayet hir bir plâstik sanatlar mazimiz vardır. Bu sf böyle olmasın ki dahs düne kadar anneri © vimizin salanuna resim astırmazdı. Kı çalındığı için mahalleli evimize o gâvur e derlerdi. Ey geyhislâmların gazabı yüzünden en # sil beyecânlarnı bir pirinç tanesi o üze” Biham süresini sıkıştırmak ve bir yamu? üzerine Yâsin ayetini sığdırmakla israf miş ve ömürlerini tüketmiş 'Türk ları! Sizin bu ruh estretinize ne kadar # sak azdır. Bugün galerimizde Titlem'teriei Tintoretto'larmızı Renotr'lerimizi ve CAM” ne'larımızı görmüyorsak bu mületimizin | sur veya kabiliyetsizliğinden değildir. lerimiz, işlemelerimize İmrenmiyen yetiştirmiş olan milli dehanın pidatik yasi lar sahasında şaheserler yapamıyadaii I4opold T4vy dedi ki: “Müzemizde A dünyasına iftiharla gösterebileceğimiz Bugün bu feyizli ve atepli hava içinde böy, hmetmin bağırıyorum. "Türk sanatkâr!” hattâ vicdanına tasallât (eden #üzult “gi Wüvvetler yok edilmiştir. — Ve bii ki Vİ Yokss mimaride Mikelanj ayarında kabul etmek güç olur. lar vardır... “a tediğin gibi çalış, duygularının * sana İstediğin resmi yapmak kürriye, İ i