25 Eylül 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 7

Boi 525 s”vı.'oı;"iı'ş Tarih kongreâi gün son celsesini yaparak îlmanların mikrop — L kongresi dün 14,15 de Afet'in Wı toplanmıştır. Sekreter. N'lilıriudo Bayan Münire Gürer :.Mı Reşid Unat bulunuyorlardı. günkü zabit okunup kabul sönra başkan sözü profesör € verdi, y Gabrlel Anadoludaki Secl. bugüne kadar lâyı. olduğundan başlıya. Selçuk eserlerinin bu. hu anlatmış ve “Anadolunun hanedanların inhitat ve su. sonra da yaşıyacak bir ar yaratan Türklerdir. Selçuk yurdun sosyal durumu hak. _İ;lan malümat vermektedir.,, çalışmasını bitiriyor neticeyi vermesinden dolayı kendileri. ne teşekkür ederim. | Bugün dinlediğimiz beş konferansçı görüyorsunuz ki yurdumuzun ve yur. dumuzu çevreliyen kısımların muhte - lif bakımlardan tarihini aydınlattılar. Ayni zamanda burada işittiğimiz gibi cihanın meşhur üâlimleri tarafından kabul edilmiş kıymetli mütalealardır. Bu da bize şunu ispat ediyor: bizim tarihimiz hakikaten o kadar cihanşti. mul ve o kadar bütün tarihi alâkadar edecek mahiyettedir ki, bütün âlimle. rin ayrı ağrı çalışması cihan kültürü. ne en büyük nelice ve hakikati vere. cektir. (Alkışlar). Şimdi celseyi on beş dakika tatil e, harbi plânı K evermererevLAAaLAYARKAASELEDEN! y Hevae sasaseN besesenamERErmesELELan LA d EeeanenerreneLEeREnLe e Lene e ea . $ Alman erkâmıhkarbiyesinin reami mecmvasında deniliyor ki: “Harb esnasında we gibi mikroplardan istifade edeoc. i gimiz ayrı bir meseledir. Zira her mikroptan iatifade mümkün değildir. Çünkü meselâ hümma hastalığımı yay. $ - mak için mühim miktarda bit ve sinek beslemek kolay iş değildir.,, İ eee seesnemene a KeEEeELArELEReeeaann Tayyare ve casuslar vasıtasile veba mikrobu yaymayı en muvafık şekil buluyorlar Mikrop harbi ile yalniz siviller istihdaf ediliyor — Alman erkânıharbiyesinin resmi nâ- üretildiği takdirde sür'atle zehrini kay beder. Ona eski zehrini ijade etmek için şiddetlerini ne müddet muhafaza eyle - h içuk eserlerinin yabancı bir | diyorum.., şizi fekârı olan “Dutsche Vehr,, - isim. ide l İtsiri altında kalmadığını teba. Ikinci celse hi askeri mecmua, “m.krop harbi,, mev. | harcanan gayretler şimdiye kadar boşa | bilirler? Htirmiştir. | zuu üzerinde uzun bir makale neşrede- | çıkmıştır. Hava cereyanları - tayyareden atılan Türklerinin tipi ğnukmn kürsüye — profesör İkinci celsede Başkan sözü Profesör | Alföldiye verdi. Ve profesör, “Nomad. | larda çifte krallık,, mevzulu tezini ©. rek bu sahada sön zamanlara kadar ya- pılmakta olan lâboratuar mesaisinin ne- tiçelerini anlatmıştır. Tifo veya paratifo basili, harp mak. sadiyle daha uygundur. Fakat bu hasta- mikroplar üzerinde ne gibi bis tesir ya- pacaktır? Atılan mükroplar ne kadar fazla olmalıdır ki, açık havatla onları ı" sıl yayılırlar? En müsait şera't altında” | R 5 eli imdiki halde bir çok memleketlerde Arziz Kansu geldi. kudu. Bundan sonra başkan sözünü N STeLgiğbelm lik $i ç R ğlııae. Solçukjtarihinin ana hat- | Türk Tarih Kurumu azasından Hik. | — Makalenin başlığı şöyledir: görülmektedir. Binaenaleyl, ' tifonun | tenefiüs ötmek . meselâ veba besili kul- Tsaca ünlatkktan #onf'a Selçek İ met Bayüra “verdi. “Profesör tezini | — “Mikrep vamlükiyle yapılacak harbe | Şun'i surette çoğaltılması, halk, üzerin | Janıldığı zamna - vebayr tevlit etsin? M hangi beşer tipine dahil | şöyle anlattı: dair bn: dı:u—d-vı çe upgir ea de kâfi derecede korku uyandırmaz, Biör de “mikrap bulutu,, denen şey İ 1935 yı. “ Öeel » Makale, bir İtalyan askeri daktor ta. n Vârdır. Lâkin, zf müteşek - şum mütalen etmiş ve yı — 12 inci asırda dini ve sosyal bir |A a e Te or. Pa Harp için en muvafık mikrop ikroplardan N:lıhndı iskeletler - Üzerinde tetkikleri anlatmıştır. Ön Asyada ırk tarihi e:& Şevket Azizden sonra sıra kîlıi Valois'ye geldi, “Önasyanın " mevzalu tezini okudu. İ lik tarihinin tekamülü itibari. K Bya jile Avrupânın aymı hüviye. & 1 söylemiş ve brakisefalle . Anadoluda göründüğünü ve hâkim bulundukları devirde 'allerin de. bütün Anadoluya inkılâp teşebbüsü,, adını taşıyan tez, Çitor Racası Rona Sanka tarafından yaprlan ve 1527 de Kanva muharebe. ginde Ekbarin büyük babası Bablr tarafından bastırılan ve Efganlı Hi. munun 1556 da müstaki! hükümdarlık için çıkarılan Ekberin analığı Bayram han tarafından baatırılan isyanlardan bahsaeder. Sonra Ekberin ulemayı ken. dine itaat ettirerek bütün din mensup larmı nasıl idare etmek istediği anla. tılır. İnsan akıl ve mantığınm dişmda kat o İtalyan zabijt'nin ne ismi, ne de bu makalenin alındığı yer neşredilmiş değildir. Bu it.barla, vaziyet, mümkün olduğu kadar örtülü geçmek istedikleri apaçık görülmektedir,, Mikrop harbi için yapılan tecrübeler hakikatte Alman kimyagerleri tarafın- dan idare edilmektedir, Alman Harbiye Nezaret'nin kimya ve mikrobiyolojik dâboratuarları Tempel Hoti ve Better isimli iki generalin idarevindel'r. *".. Veba mikrobu harp için en muvafık mikrop olarak telâkki ediimektedir. Ve- ba mikrobuna husust bir ehemmiyet at. fedilmek lâzımdır. Zira, bu mikroptan mühim miktarda istihsal etmek diğer - Yerine nişbetle daha kolaydır. Soğuk ve rütubetk muhitlerde fevkalâde daya- nır. Her türlü şerait altırıda sirayet ode. bilir. Nihayet, her zaman için korkunç bir hastalıktır . Mikropları yaymak usulleri KY olacak bulutlar vücude getirmek mümkün ise, bu bulutların geniş mik- yasta sirayet hasil edeceği şüphelidir; | Bununla beraber, sarfedilen gayret . lerden niçin vaz'geçmelidir? Havadan da mikrop hücumu yaparak hastalık si- rayet ettirmek ihtimali bile, yabancı bir memlekette kâf? derecede korku uyan- dırır. Ş Esas itibariyle tehlike o kadar bü . 'Yük olmasa dahi, bu korku kâfidir., . * e mdaklerrarkayölüinletir: hiçbir hakikat kabul etmemeği esas Ai öükert isaondtğminle” yüyreğli ve vasıtaları Sirayet temin edecek ve lllB“İ İCar protesörü Moravesik jen makalede şöyle denilmektedir: Gelelim ikinci noktaya; şurası anla- vücuda getirecek şartlar kürsüde “Başlıca üç nokta üzerine dikkati çek | *dimalidır ki harp meydanmdaki asker | . Uçüncü noktüya geliyorus; bu ea üğün tetkiki bakrmmdan Bi. Ojinin ehemmiyeti üzerinde du - AT rpmhıöv Moravesik tara. N Yitpllsu Lebdiiğ DU ŞUK LK aha amletir. Moravesik- - tebliğini iyle türkçe olarak yâpmiış Türk in bazı devirleri için kıymetli lar vazifesini görebilecek olan 28 kaynakları hakkmda faydalı ı'tli izahat vermiştir. r profesörüne teşekkür g, CaAn profesör Bayan Afet Macar 9rünün bu tezinden dolayı ken. teşekkür ederek alkişlandı. K A sonra aöz pröfesör İsmail | Uzuncarşılıya verildi. Anadolu beylikleri g U1 Hakkı Uzunçarşılı “14 ve 15 be Sirlarda — Anadolü beyliklerinde Ök ve halk İdaresi.,, mevzulu te. ı:î::. Anadolu beyliklerinin ida. » mı yazma vesikalara istina. .:hlıunı sözlerini şöyle bitirdi: Bü İcmali hulâsa edeek olursak ç U beyliklerindeki toprak ve h:lmi Osmanlıların aynidir. Ve liklerin tatbik ettikleri usul h. devletinin arazi usulüdür. Ve h ü gelmiştir. Beyliklerdeki top - İdare şekliyle köylünün — hukukf Muasırı olan Avrupa balkına çok âdilânedir.., ip,' Rels izahediyor N N 'tsör İsmall Hakkı Uzunçarşılı. h “liği bittikten sonra başkan Ba. k Atet aşağıdaki beyanatta bulun. v h Arkadaşlar: biliyorsunuz ki ta. Bi ik vasıtalarla aranır, Bunların e Bimmi toprakları açarak hafir “ak suretiledir. Fakat asıl mü. mille'lerin arşiv halinde top. Vekikalarıdır ki tarihi araştır. Kin en mühim menbalardan bi. L Pa. çok zor bir iştir. _::" Tarih kurumunun ve bilhas, Ç etör İsmail Hakkı Uzunçarşı. kı;; hususta yaptığı tetkikler bi- Nımiz için hakikaten emsalsiz "wf— İm kısaca bize verdikleri iza. (p Peticeler bunu teyid etmekte- “Ymetli çalışmalarının bize bu minin mengeine dalr bir tebliğ yaptı. Son olarak kürsüye gelen profesör Raçani “ortaçağda Erdel Türklerin iz- leri* adlı mühim tezini okudu ve sözü. nü Türk, Macar ve Romen âlimlerinin bir arada çalışmalarını teklif ederek bitirdi. . Dünkü kongre saat 19,30 a kadar sürdü. Başkan bugün sSaat 14 te top- Janmak Üzere celseyi tatil etti, Bugün son içlima Kongre bugün son içtimamı yapa. caktır. Profesörlerden mühim bir kısmi yarım saat İ6,30 da Haydarpaşadan Ankaraya hareket edeceklerdir. Prrfesörler Ankarada Alacahöyük.- Pazarlı - Boğazköy hafriyat sahasını gezeceklerdir. Mizsafirler 27 Eylül gününü Anka - rTada geçirerek #ehrin görülmeğe de - ğer yerlerini gezecekler ve orteri sa- bah Ankaradan Yerköye kadar trenle ve oradan otomobillerle hafriyat sa - hasına gideceklerdir. Profesörler ilkteşrinin nü şehrimlze döneceklerdir, Ankaraya gitmiyecek profesörlerin bir kısmı yarın vapurla Çanakkaleye we oradan otomobillerle Truvaya gidip vapurla döneceklerdir. Davetliler galı gütü İstanbulda bu. Tunacaklardır. Pr. Pitlard'a ziyalet Misafir profesör Pittard şerefine dün İsviçrede tahsilini bitirecler tarafından 'Tarabyada bir ziyafet verilmiş ve çok di inde gecmiştir. Profssör bu ziyafette Türk mille- tine karşı duvduğu hisleri ve sebepleri- gü tutan Ekberin fütühatlarını, ıslahat - ğ Jarını uzun uzadıya anlatan — profesör şiddetle alkışlandı. Diğer izahlar ,Bundan #onra Macar milli müzesl kgenel direktörü Kon Liki Mâcar kav. kat bir konferans vermiştir. Konferansta, Türk Tarih Kurumu Asbaşkanı Profesör Bayan Alfet, sıh- hat vekili Refik Saydam, kadın saylavla trmezdan Şükran, İstanbul sıhhat mü- dürü Ali Rıza, tanınmış doktorlarımız tıp fakültesinden ve Üniversitenin di- Ber şubelerinden kalabalık bir gençlik kütlesi hazır bulumuşlardır. i mek lâzımdır. Bu üç nokta ileride gö- rülecek bütlün işlerin temelin? teşkil e- der. 1 — Yanigi mikvoplai zehri'haiz öllüğü * ** 2 — Mikropları yaymak usulleri ve vasıtaları, 3 — Sirayet temin edecek ve salgın vücüde getirecek şerait.. Birinci moktayı tahlit edelimt En tehikeli mikroplardan lâzımge- len miktarda temin etmek lâboratuvar- ların işidir. Fakat şimdi, eldeki az mik, tarda mikropla kazanılan tecrübe, harp eünatmda çok miktarda mikroba ihktiyaç olduğu zaman, ayni derecedde işe yara- yacak mıdır?. Sinek ve bit beslemek zarureti! Harp esnasında ne gibi mikroplardan ivtifade edeceğimiz de ayrı bir mese- ledir. Bu sahada fazla hırsa lüzum yok. tur, Zira, her miktoptan istenildiği şe- kilde istifade mümkün değildir. Gerçi sarı hümrmna, lekeli hümma, çiçek mik - ropları hayli korkulü Şeylerdir. amma ameli sahada bu mikropları nakledebil. mek için mühim miktarda sinek ve bit beslemek zatureti vardır. Bunlara mik- ropları aşılayacaksınız ve daima, henürz mikrop almış sinekleri, bitleri o taze - likte muazzam miktarlarda muhafaza edeceksiniz. Bu epey güç bir öştir. Çiçek hastalığı zöhrinden kâfi mik . tarda istihsıl etmek te ayni derecede müşküldür, Bir diğer müşkülât ta, me- deni ahalinin aşıddanmak suretile çiçek hastalığı mikrobuna karşı mükemel bir panzehir temin etmiş - olmalarıdır. Bu vaziyette de mikrobuün tesiri olmıyacak- tır . Kolera mikrobu Uzun zaman kolera mikrobunun mü kemmel bir harp vasrtesı olacağı sanıl- mıştı. Çünkü kolera mikrobunu kuyu . temin edildikçe hastalık doğurmak te- &'rini haiz olmazlar. i Hastalığı hakikaten - taşıyanlar, has- taların kendileridir. Mikroplu hastala. rın itrahatile yapıldığı zaman tehlikelt- dirler; sonra şiddet ve zehirlerini kay- bederler, Dizanteri ve tifo mikropları lere hastalık sirayet ettirmemek lâzım- dır. Hastalık düşman toprafındaki si. villere geçirilecektir. Harp meydanın- daki askere hastalık verirken, hastalı - - ğin kendi askerlerinize de geçmesi muh temeldir. Zira, sirayeti, muayyen bir mıntaka. ya hasretmek mümkün değildir. Hastalık, ancak ya tayyareyle yahut ajanlar vasıtasiyle yayılabilir ve ajanlar düşman toprağında halkla samimi su - rette teşriki mesaide bulunmalı ve - bir hayli zaman evvel hazırlıklar yapmış olmalıdır ki, sarnıçlar, yiyecek ambar. larına veya hayvanlara muvaffakıyetle | hastalık sirayet ettirebilsinler, Tecrübeler, müteddit defalar muhte- lif ahvalde, tekrar edilmelidir. Zira, bir defa halkın ihmali veya salâhiyet makamlarının kâfi derecede dikkat et- memesi yüzünden hastalık teminine muvaffak olurlarsa da, bunu, diğer bir defa temin edememeleri mümkündür. Bundan başka, bu ajanların yanın. da mahdut bir miktarda mikrop buluna- gağı için, en müsait vaziyetlerde bile tektük hastalıklar çıkabilir ve bu, bir salgın mahiyeti almaz, Mikropla hücum etmek için daha mu vafık olan vasıta, tayyaredir. Mikrop - Tarı dağıtmak için muhtelif usuller düşü mnülebilir. Meselâ bomba halinde, yahut tüpleri içerisinde mikrop yayılabileceği gibi üretilmiş mikrop dolu şişeler atıla. bilir. Mikrop sisi Bu hususi usüllerden en şayarıı dik- kat olan “mikrop s'si., tâbir edilen şek- Titetkik edelim. “Mikroptan bir sis,, vü-nde getirmek usulü şimdiye kadar mütehassıslar tarafından iyiden — iyöye tetkik eklilmiş bir şekildir. Bunun içia €en müsait hava soğuk havadır. Rütubet Hem öyle mikroplar seçmelidir. ki, hastalığı teneffüs cihazına geçirebiksin; meselâ veba mikrobu.. Bugüne kadar tecrübeler kapalı oda- larda yapılmıştır. Binaenaleyh, açık ha. vada hastalık mikropları yaymak husu- sunu pek bilmiyoruz. Fakat bu takdir- de, bir çok sualler karşımıza çıkıyor: Dizanteri mikropu da sun'? surette hn'tımdın.ghımîhvphr na. k ğer bir takım abval de göze alınmak Kizımdır . Meselâ, muayyen bazt salgınlarda mevsimlerin tesirini bilmeliyiz. Sıcak hava dizanteri, kolera ve saire için mü- mühimmidir. Fakat ayni zamanda en müşkül noktadır. Mesele, nasıl bir sal gn vücuda getirmek ve mevcut salgı- nr nasıl daha, tehlikçliphale gokabil K tir. v . d ı Bu iş, keridilerini tecrübeye bırakmış insanlar ve hayvanlar üzerinde yapılan lâbotatuvar denemelerinden başka bir şeydir. Yalnız hastalık mikropların; haiz ol. mak ve bu mikropları yaymak vesaitine malik bulunmak (ki bu da başlı başına kolay bir iş değildir.) kâfi gelmez. Di. — saittir. Soğuk havalar ise tenetfüs ci- hazile geçen hastalıklara müsaittir. Bundan başka toprağın teşekkülü, iç- timal vaziyetler, halkın muafiyet vazi. yetleri muhtelif hastalıkların sirayetini geçiktirebilir. Bazı hastalıklar, muay- yen mıntakalara münhasırdır. Megselâ sarı hümma gibi. Diğer hastalıklar, ha- ric ve içtimat şernite bağlıdır. Meselâ voba ve kolera gibi. Bunların hepsinin fevkinde, mane » vi ve Tuht tesirler de göze alımmalıdır. Harp esnasında korku salan haberlerin halk üzerinde sun'i surette tesir yap . masile de düşmanın mükavemet irade- sini azaltmak mümkündür. ,,, Gözler? bağlandığı daha iyi çalıştıkları İnğilterede farke. dilmiş ve İngilterenin bazı - nümune - Çiftliklerinde hayvanlara resimde gör. düğünüz şekilde bir nevi gözlük tak. mak ddet olmuştur M İe, i J lara, sarnıçlara yahüt yiyecek madde - di 4 . ALADİRNDRE z Yenini Sosrtali YÜRANAKNA Bük nti oeti V YAY i 4 '— #imdiye kadar b'zde hemen he. Profesör Pittardın Tefikası madam ğ Zira, bu hava, mikroplar için ya- k**“*mıı edilmiş bir vaziyetteydi. | Ptttara düh'akşam Etbiföcü Hallovins | B temla edileçeği tanıkıyordu. şayacağı mükemmel muhiti teşkl e- u hei Milyonları bulan bu kâğıtlar L | de “Musibetlere karşı beynelmilel yar- Fakat gurasını tekrara Iüzum görü. | (i Kö'üğrasmak, ömür tüketmek hâ' | deum,, mevzuu etrafında çok yaşam dik- | Yötus ki; bu mikroplar; sun'i surette ö SEkİĞ 3