9 Eylül 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Dış Siyasa: Sovyetleı; - Iİtalya Sovyetler - Çin... Yazan: Şekip Gündüz İngiltere ile Fransa Akdeniz devlet lerini ve bir şimali Avrupa devletini, Nyon da toplanacak “Akdeniz konfe- ransı,, na davet ededursunlar, işte dün Egede gene bir korsan görüldü. Bir pet rol kumpanyasıfin malı olan — ve Üc gün evvel limanımızdan geçip Çanalı- kale boğazından çıkan Pegasus adlı gemiyi durduran, muayene eden ve sonra kaptana; — Gidehilirsin' Diyen bu korsan denizaltı, birkaç gündenberi Karadeniz limanlarından Marmaraya gelmiş, Çanakkaleye ulaş- mış ve hatta Egeye açılmış Sovyet gemilerine, Moskovanın Karadenize avdet emrini vermesini haklı göster-| mektedir, Pegasus gemisi İngiliz bandıralı bir | gemidir. Onun tevkifi ve muayeneye tabi tutulması, hüviyetleri henüz res-| men tesbit edilmemiş bulunan esraren giz korsanların artık yalnız Sovyet gemilerine, Valans gemilerine veya hamulesini hükümetçi İspanya liman- Tarma götürmesinden şüphe edilen gemilere musallat olmakla iktifa et- mediklerini, Ege ve Akdenizde masum masum uskur döndüren her gemiye Baldırmak istidadını gösterdiklerini açığa vuruyor. Bu denizaltı gemilerinin hareketle- rine böyle bir inkişaf vermeleri dün- yada umumi! bir harp olması veya Egede ve Akdenizin şarkmda iki dev- letin harbe tutuşmuş bulunmasile bir dereceye kadar kabili izah olabilirdi. Böyle bir vaziyet mevcut olmadığına göre şu neticeye varmakta tereddüt edilemez. “Korsanlık adım akıllı gemi azıya almiştır. Akdeniz Koüferansının akdi ârifesinde görülen tezahürleri bazı HBevletlerin konferansı akim bırakma- Ra çalışacaklarına veyahut konferan- gsın vereceği kararların tatbikinde yan gizeceklerine bir delil addetmek lâ- zımdır.,, O halde ne olacak? İngiltere ile Fransa, hakikaten şimdiden vaadettik leri gibi, kendi vasıtalarını yalnız meş ru emeller beslediklerini isbat etmiş olan temiz yürekli devletlerin vasrta larile birlestirerek Akdenizde deniz ti- careti emniyetini korumağa girişecek- ler mi? » Bilhassa Sovyet Rusyanın vaziyeti (pe olacak? Korsanlığı açıkça İtalyaya ,Mmaletmiş bulunan bu devletin gemile- |rine yarın İtalya ile arasmda muahe- Geli bir dostluk mevcut olduğu günler Gekinden daha çok torpil savrulacağı- na inanmak lâzım, * Sövyet Rüsyanın daha şimdiden ge- g:;m Egeyi ve Akdenizi haram ol- gördüğüne bakılırsa yarın tehlike “artınca Sovyet gemilerinin tamamile Hpanlarına kapanıp kalacaklarını mı Banmalıyız? Bu takdirde meçhul korsanların ar- zularma ulaşmış bulunduklarmı kabul etmek İcap ediyor. Maamafih Akdenizde, umumi! harpte olduğu gibi ticaret gemilerinin harp gemileri refakatinde dolaşmaları kon- feransta — kararlaştırıldıktan — sonra Moskovanın bu kararlar ve tedbirler Hahilinde Akdenizdeki ticaret müna- Bebetlerine devam etmek tarafını tuta- cağı da tabil telâkki edilebilir. mtla_hıı hadiseler içinde göze en fazla gey; Moskovanın bir ade- mi tecavüz pakti ile bağlı bulunduğu İtalyaya gönderdiği notalardır. Acaba bu notalarda kullanılan giddetli dilden sonra da iki taraf bu ademi tecavüz paktını resmen feshotmekten çekine- sekler mi? Ademi tecavüz paktları her şeyden evvel kargılıklı bir dostluğun daha erm- — miyetli bir şekle sokulması manasına kalktığı anda paktin kendiliğinden in- fisah etmiş olması lâzım gelir. Bizim ademi tecavüz paktlarına çok - gP Bf y z mimle lli KAbirl) nt müği. #rrdol: vardır. Ve bu dış siyasa hem milli te- mayüllerimize, bem rejimimizin belke- m'g'ne, hem de halkımızın insani has- letlerine çok uygundur. Hezhangi bir ademi tecavüz paktı- nın yapıldığını görmek bizi b rçok cephelesder dalma memnun etmiş vcı Dosanlığın at'sine korşı gösterdiğimiz NŞi artırmış'ır. Türkiye e“kârmımum'yeosi ademi te- cavüz pak'larına takaddüm eden ahval ve geraiti, bu paktların parafe edilme- lerinden sonra iki tarafın tatbikatta | gös'erdikleri itlnayı ve iki taraf İç ve Dış polit'kalarının bu pakta müvazi bir hat resmedip etmemesini dalma dikkatle takip eder ve Milletler ara- sındaki dostluğun her — inkişafımdan memnun olür. Nitekim milli Çin hükümeti ile Sav- yet Rusya arasında geçenlerde akdedi len ademi tecavüz paktı da Türk efkâ- riumumiyesinde böyle yetle karşılanmıştır. Avrupada bir” ademi — tecavüz paktınm manasından büyük şeyler kaybettiği bugünlerde Uzak Şarkın pek gürültülü şartları içinde yapılan Çin - Sovyet pakti dünyanmım bu köşe- sinde yaşayan insanlara uzun yıllardan beri kaybolduğunu sandıkları İnsani ve medeni duyguları yeniden hatırlat- mış olacaktır. 922 - 923 ve 025 - 926 hadiselerin- den sonra, yani Çin komünistlerinin ve Sovyet taraftarlarının Şanghay so- kaklarında ve Nankin hükümetinin kontrol ettiği bütün Çin toprakların- da katliâm edildikleri günlerden ve Çinde bir komünist devlet teşekkülün- da velev yalnız-siyast olgun - bir ya- kınlık tesis edilemiyeceğini sananlar bu hadiseyi, Moskovanın cihan sulhu- na gösterdiği bir itibar ve Çinde Ja- pon düşmanlığını bir kat daha artıra- cak bir yeni unsur suretinde tefsir edebilirler. bir memnuni- Şekip GÜNDÜZ Mektepleri değişen Orta tedrisat hocaları Orta tedrisat kadroları dün akşam tebliğ sâllmiştir. Yeni kadroda şu değişiklikler ol. Mmüştür: İstanbul Kız muallim mektebi — (fizik ve kimya muallimi Abdi Kabadaş Hacsine, Kum Yapı ortamektebi fen bilgisi stajyeri Muhain Ayni mektebin yardımcı musullimliğine, Ku. Giköy ikinci ortamektebi tarih ve coğrafya Muallimi Ruhsar Taksim orlamektebi tarih ve Cöğrafya muallimliğine, Üaküdar birinci ortamektabi türkçe munllimliğine Fuat, Sel gük kız sanat enstitüsü çocuk bakımı mu. Altimliğine Zekiye Ali, Üniversite — umumi kimya asistanı Meliha İstanbul — kız İsaezl kiraya stajyerliğine, fatanbul kız ortamekle. bi mus!ki mualiimi Nezahet Kadıköy üçüncü ortamektebi musiki muallimliğine, — Gazlos. tmanpaşa ortamektebi fen bilgisi — muallimi Melâhat İstanbul kız mualltm mektebi kim- ya Mmuallimliğine, Gelenbavi ortamaktabi ta. Tih ve coğrafya muallimi — Müzatfer Nami Bakırköy ortamektebi tarih ve coğrafya mu allimliğine, Gelenbevi örtamektebi franarzca muallimi Badrettin Balırköy — örtamektebi fransızca muallimliğine, İstanbul kız iisenl tarih muallimi İzzet İnönü örtamektebi tarih muallimliğine, Mersin ortamektebi tarih mu Allimi Sami Gelenbevi örtamektebi tarih mu Allimiigine, Beyoğtu 48 inci ikmektep muml. | Timi Müros Timur — Ankara Gazi ilsaki tarih mektebi türkçe muallimi Hikmet Cağaloğlu ortamektebi türkçe muullimliğine, — İsparta ortamektebi biçki ve dikiş muallimi Santye Boşiktaş ortamektebi biçki ve dikiş muaflim iğine, Kadıköy brinet örtamektebi — türkçe muallimi Sabahat Üsküdar birinci ortamek. tebi türkçe muallimliğine, Haydarpaşa Hise. Si tabliye munllimi Nizameddin — İnönü kız ortamektebi tabilye muallimliğtine, İstanbul | erkek Haai fen bilgisi muallimliğine açıktan | Kemal, İstanbul kız lisesi tabitye muallimi Ayşt Süleymaniye ortamektebi muallimliği. ne, Kabataş lisesi fen bülgisi müallimi Salâ. haddin Gazi Osmanpaşa ortamektebi fan bil gisi muallimliğine, Haydarpaşa İisesi tadilye musllimi Adam Kabataş lisesi tabilye mual. Himliğine naklen tayin edilmişlerdir. Tarihi tetkikler Üçüncü Selim Artist ruhlu olduğu halde Cellâtlık yaptı ! Reşat Ekrem Kuçu. Yazan : On dökuzüncu asır başlarında. — Osmanlı lmparatorluğu ziyasi felâketler içinde yuvar Tanırken, Üçüncü Selim, — tereddütlerine ve zaaflarına rağman, güzide bir sdima — olarak görülür, Hiç şüphesiz xi, giriştliği ıslahatı başara. bilecek bir devlet adamı değilii, Kabakçı ih. Viâlinde “benim yüzümden kan dökülmesin! diye hükümdartıktan feragat etti; ve son ne. fosini Gürcü kölelerinden — Abdülfettah ve Bırp kölelerinden Ebe Selim ile ayakdaşları. mın hânçerleri altında verdi. Fakat hiç tered üt etmeden Üçüncü Selime bir diyebiliriz.. Orta bir yalr ve hattaltı; birinci amıf bir musiki âlimi ve bestekârdı. "Süridilârâ,, Tas. kndâ iki bertesi ile iki semalsi, “Rüatt cedif., de bir bestesi, “Pesondi., de bir beste ve lir semnisi, “Mahur,, “Şehnaz,, (Muhayyer sün. büler, (Şehnaz büselik )> (Hüzzam), (Şevki tarab) ve (Şevki #fza) fanmMlarımda Ustadane şarkıları olduğunu kaydeden “Enderun ta. rihi,, müellifi TTayyar zade Ata, onun, dev. yindeki musikişinaslar ve saz uataları tara. fından fevkalâde takdir edildiğini söyler. Ratga Derviş İsmati dade efendi bulunmak üzere “Şehlevendim., lâkabile amlan hafız Abdullab ağa, Musahip Sa'i elendi, Kemanl Ali ağa, “cennet filizi,, hafız Abdülikerim &. fendi, 'Tatar hafız Ahmet Kâmil efendi, Sü 5 yoltu zade Salik efendi, Eyüplü hafız Ah. Tet elendi. Kemani Ali efendi, — Hisir ağa zade Salit bey, haf Şevki efendi, — tanburl ! Fazıl efendi, Zaki Mehmet ağa, — kömürcü zade hafız efendi, Başçavuş İzzet ağa, Çok. tar Rasih Turahim ağa, meşhür neyzen Mu. sabip Sait efendi, müezzin Hümmü ağa, Çi. Hngir oğlu Ahmet ağa, Muhiddin ağa, Şeh. levendim zade R.fat bay, tellâl zade İzmail eğa, Mehmet ağa zade Haşim bey, Tophane Hatibi İzzet efendi, neyzenbağı — Çalılı Bali dede, kasideci zade Nurli efendi, ga elendi, basmacı Abdi efendi, Salih Denizoğlu Emla, İbrahim, Mirot, Todoraki, Hasköylü Avansi, Markar ve — Nikoğos gibi yıIndan işitmişti. — * Musiki tarihimizde iyi bir yeri olan Uçün. €ü Selimin garp musikisine karşı da hayran olduğunu görüyoruz. Kız kardeşi Hatlce Sul tunun ressamı ve mimar: Melling, bize gü. zel bir sahne naxleder. Melling, 0 zamanlar Çubukluk yaseminlerile meşhur alan Ortaköy ge Deftordar burnundua, Hatice sultansa gü, zel bir sahilsaray yapmışlı. İstanbuldaki ec. nebi elçileri bile sarayı görmek, bir hahçıvan gibi bizmat tanzim ettiği bah. çelerini gezmek isterler, mimar — vasıtasile sultandan izin ulırlardı. O asirda Sicilya adaslle Napoöliden mürek kep, “iki Sicilya kraltığı,, vardı. Bu karallı, gea İstanbuldaki sefiri Kont 68 Lâldaf zavce. Bile beraber hatice sultan Sanrayını gezdiği zaman sultanın birçok hediyelerine nall ol. muştu. Bu nezaketten mahcup olarak Hatice #ultan için Avrupadan nadide vazolar getirt Miş, bu vazoların 4 nadide bir. — takım mücerberler de ilâve ederek, güzelliğlie meş. bur olan kıziyle multann göndermişti. O gün tiçüncü Selim de kız kardeşinin sahilsarayın. ga bulunuyorda,. Bir melek kadar güzel 'olan Mmâatmazel Lildofa, bir Fransız dlülberi, mat. mazel Amurü refakat ediyordu. Matmazel Lüdof narin ve vakur, matmâzel — Amurö, zeki bir esmer güzeliydi, gen ve guh bir kız. dr. Bir ergenun getirildi. Matmazel Amurü alafranga klâsik parçalar çaldı. Sonra, er. gonunu Hatlce sultanın bir cariyesi çalarken iki güzel kız, barabar danaetliler, İşte ransamı Melling bugünün hatıramını kaydederken, &. çüncü Bellmin klâsik parçaları öinlerken ve kızların rakşını seyrederken hayran kaldığı, nı söyler. Üçüncü Selim nazik, çelebi, samim! bir a, damdı. Hükümdartıktan çekildikten — sonra Osman'ı hanejanı Aletince, haram dalrezize bir odaya kepatılımıştı. Ölümüne takaddüm eden günlersen birinde, saraydaki sadık ben delerinden Tayyar efendiye pejmürde kıya, fetli ve “sersem suüretinde,, bir saray bal. tacısı yaklaşmış, telâş ve ihtiyat ile — eline gizlice bir kâğıt tutturmuştu. Tayyar efendi klğıdı açtığı zaman eski efendisi üçüncü Be, Hmin el yazısını derhal tantmışlı. — Selim, taliki hatla yazdığı bu — tezkerede: “Benim muhlisi #adıkım Tafyar efendi, moebur oldü Kum karute enfiye hitama reside olduğundan sarlan biraz enfiye tedarik ve irsalini me. mul ederim,, diyordu. Bu iki üç zatır pek samimi ve içlidir sanı, rım. Tayyar efendi Üçüncü Setimin cidden sadık bir bendesiydi. Oğla müverrih Ata ofandi ine Üçüncü Selimin hatıraaına prestiş edercesine Rir bağlılık gösterir. Fakat — © Tayyar za. de Atanın “Enderun Tarihi,nin üçüncü cil. dini karıştırırken, 92 inci sayfasında şu aa. Yrlart ökuruz: “Hükümdartığı zamanında üçüncü Selim tir gün tebdil germek için tersane kethildasr kıyafetine girdi. Başına içi külâhlı fes üzeri. | N x *artişt..dir * Üçüncü Selim ne Yâhuryal saararak belinde tabânca Ve ya. tağan biçağı olduğu halde, mafyeti halkı da Kalyoncu neter'eri kıyafetinde SBultanahmet Çamil civarında Sokullu Mebhmet — paşa Cü mil yokuşundaki tenhi yerlerden Aşağı imtr. ken yeniçeri oşkiyasından müsellâh bir tu. Tumbacı neferine rastladı. Bu adam, kendi halinde gitmekte olân trz ehli bir — hatunun arkaşına düşmüş, onu çevirerek, “bir virane ye yahüt Darül Nedvel cehennem nlyaneye,, Bötürtmek için elini yatağanına atmıştı kadını cerh ve Kati ile tehdit ederek: “dön avrat!,, diye zorluyordu. Kadın ise: — "Karmdaşım, ben ahli irzdin. BİM” - KüÇÜKAyasotyadadır. gçocuğum bastadır, tabibe gitmiştim, sezaer dükkânından ilAŞ nidim, İşte elimde, — şimdi evime gidiyorum, manmazsasır giaballeme xel, #or, bana ilişme!,, diye yalvardıkça, tulumba çı, neferi herkesin ağza alamıyacağı ayıp ve ağır kelimeler, küfürler — savuruyordu, Ve kadın kıyaletini değiştirmiş olan — liçüncü Selim ile maişetini görünce: “Aman kapdatı ve kalyoncu din karımdaşlarım, Tanrı teslâ hazretleri aykına olsun beni bu adamın pen. çei zuülmünden Halâa edin!,, diye yalvardır. Tulumbacı neferi, bu aefer o zamanın ka. nunlarına göre Insanı idama kadar sürükliye cek olan küfürlere — başladı ve — belindeki brçastı çekerken, ki — biçağı — İunımdan hetüz yarısına — kadar sıyırmıştı. — Üçüncü Selim belindek! yatağanı göz ile takip edile miyecek bür süratle çekti ve bütün kuvvetile tulumbacıya çaldı, iki parça ederek yene yık ti. Bönrü kadımı övine kadar götürdü ve bit miktar Para Yererek korkumunu giderdi. Sa. raya döndükten sonra Bahfliye gu mealde bir hât gönderdi; “Bokullu Mehmet paşa yo. kuşunda maktul olan — tulumbacınım katili meşruu benim, Vereseni varsa müdafani şer'i, yesine hazırım,. Tayyar zade Ata için bu; adalet — sabne, #idir. Fakat ben, katil ve artist Benvemuto Celliniyi hatırlıyorum, bir sanatkârın kimbi Hir namtl bir buhran e işlediği bir cinayettir diyeceğim. Üçüneti Selim, katil yabut cellât olmadan, Adil olahilirdi. Bunun için de, mal. yetine ufak bir emir vererek Lulumbacıyı ya Kalatması kâriydi. Reşat Ekrem Koçu Almanya ile anlaşma Klering esaslarına göre yapıldı Almanya ile aramızda — akdalunan yeni muabedenin fransızca metal İktisat vekâle. türe gelmiştir. Muahedenin imza tarihi olan 30 Ağustos 9ÖT tarihinden itibaren meri ol. mast kararlaştırılmıştır. Müshede — klering esasarına göre yapılmışlır. Bir çok hüküm. ieri bundan evvelki 935 aenesi anlaşmasının hükilmlerine yakın bulunmaktadır. Muahedeyi imzalayan İktisat vekilati müs teşarı Falk Kurdoğtu ve diğer heyet azam önümüzdeki hafta başmmda şehrimize gelecek lendir. Mtalya ile ticarelimiz İktisat vekâleti memleketimizle İtalya a. rasındak! Hcari münasebatın ve klering mu. amelâtimın daha fazla inkişafımı temin için ne düşünüldüğünü İatanbul Ticaret odasından sormuş, dün bu hususta görüşülmek Üzere AtbalAt ve ihradıt tacirleri odada bir içtima syapmığlardır. .. — — .o. yeni yeni zenginlikeler yarat'7' *Confört. denilen ilâhr devirmek idarlara bildirmiştir. — A Hayata daÜ': P Maddi refah Prrlüiu M kendilerini — Doktor Fautt :”# lis'e sattıklarını — iddla 'vıd' lim; — geçinmenin günden laştığı bir devirde W’_M cit ayıplayanlar, pek saf dtff M 'al kimselerdir. Dünya. BİS T . yt A lar Sir zaman fazla bir 3* birer ziynet sayılsa bile için zarurt birer nesne Münevver zümte & kimselerin, âlimlerin, yaşıtift vk u:::"' daveriYÜ L G :ıl:"M bir hayal âleminde yıpmıhf'_“' ğ yiz; bilâkis, onlar realite *w çei * temas ederlerse vazifelerini, DiT / veçial yetin şuurunu temsil etmek F e n © kadar iyi ifa ederler. O b'f:“. y | nın yarattığı ihtiyaçları ĞA l) ' dar, belki herkesten fazlâ a| tabildir. Asrımız ( ':;, aC kullandıkları - kelimelerden bT | oit | fort,, kelimesidir; demek i“'*: ettiren eşya içinde yaşamak: ' uın en mübrem, en ziyade ıî““" | | | ihtiyacıdır. © ihtiyacı duymryan kimst N bu asrın adamı sayılamaz: "4 | tems') edemez, anlıyamaz ? günkü insanın şuuru t *Confort,, ihtiyacını gduymuya? Tp kâr asrımız insanma âdeta YA N Çd lacağı için onun diğer ihtiy†© gu sevinçlerini ve elemlerini dt #f0 yar V yup ilade edemiyecektir- “cwfsf" İ bugün şiddetle duyduğumuz ,dl" ihtiyacı, insanı bir takım felâk , sürükliyor, hiç olmazsa SARdtte” Tuh tahatına ermesini ıorlıij"rM de cemiyete rehberlik edel T rin sanatkâı veya âlimin, bı:ııı" ğ İ ol ihtiyacını sökmeğe, Nîmm öe. ÖUÜ fakat hafifletmeğe çalışması düşünce doğru olabilir " duymadığımız ihtiyaçlarla Vi etmemiz, onları sökmemiz kal dir. O halde bugününr A D bile yine” & ihtiyaçı duymuş 2 ' eziyet çekmiş olması Tüzemdir. t)' ; Zamanımız münevverinin ht raber, hattâ herkesten fazla. PU başlıca ihtiyacını duyması 147 “Confort,, u temin eden parari etmesini de tabil, zaruri ıöf::_ ! dır. Para kazanmak he Tgii b y kazanmak istiyecektir. FW' fenamıza gidiyor, çünkü iz bir zihni itiyada geliyor. Münevver, unl'xf'üıwı ferağat sahibi, maddi aa met vermez bir adam alışmışız. Bittabi biz hw, ( yeni hayatın hâdiselerini, DAT T rın doğurmuş olduğu bif %/' a d nma vurmak istiyoruz. Yi (Confort) asrının sanatkâfiP hisleri, ” Tepebaşınd? kaza üzerin; Çöp kamyoll"âııl“ binmek yısak"d_',a",' | Bundan dokuz gün çarşamba günü <: - 930 W | başmda zavallı bir çlipfm::ı’ K neticelenen feci bir kaza OEzi, Üi Ali isminde bir çöp M de oturmakta olduğu çöP perif yir müvazenesini kayb:derek M a B yere düşüp derhal ölmüst" diseyi yazarken, çöp kam e mele taşımanın da çok yanlık man feci kazalara yol açA Vi Ve ea olduğuna işaret etmiş, DU W' derhal kaldırılması icap ettiği / y miştik. içei y Bugün memnuniyetle “:”/ W belediye neşriyatımızı nl”’/ p mış ve amelenin çö, kalli mesi yasak edilmiştir. yndı İ Belediye çöp kamyonlaf bak * amelenin lürumu *hali! çi lerin yanlarına oturabile-”