12 Ağustos 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 11

a Disk Dekir, de bence, Eston — Sabahleyin. biz ii *n baktığım zaman Ğ İarabey, e rsaları yıkılmış aza - R Besiediğ, 8“rünce, Diyarbekirin n ing, Künler Büy, "ler, ay Prş Elmar, Babililer, a Baş İskenderler, S - Ar. Sasaniler, Emex'- b Yoğ aklar, Asurlular, er, Mervariiler, Oğuz Maloğulları, Artoklar € heler3, al k e iş çep Pütbekir böyle büyük la MİŞ “olacaktı; çünkü Sy May Yıkın dağlar daha ; atl buluyor ve ee Haley pe çöl. Garp , bir meme kar. ag tiyaç olmaz e tajş e dokuz kilometre tutan v Nİ Nü teşkil wen Mar. ktu Bağ kala,» Diyarbekirde ku - “rd, e, kasın sular kay- e Pi cak, her taraf sü... Yu, “akika Yalizzalâı suyu; Arba- Mg, A suz ge ay Saya, Abdipaşa ser My 7u Çin Yeli pa taraf sinkelâpları uzun yu Beneson suyu, e ez al suyu, hasılı yy Yıp,, “Sang, h lr e; ai; karşıya nda havuz.. Bol ik, 2 Derber dükkân: - di kenarında iki, üç tse Az ileride bir av, üzdan taşan su - - & : kip iy Soğ de « Kahveler - zy aray da fiskiyeler etrafa | L Adar bol su var “ii Yap Ma Xit gölde kur - tak; eğil mi? 2, “eğ itaki gi İs yay lerini tad es “eği A o kadar bolki ka bile tükenmez; — Mal yi Mi bu k Mina al : “e bin yıl evvelden vreler, RE bii e k 5 net biri pi adar gelip ir 0 ü — k eser bırakan << SE e Suv AN kaleyi elde et - yen her babayi. © Zor kaldırır. Ne- Yala Ki Sallayıp karşsm. Tebilmiş olar, insanlarmış bil. Yalın kılıç na- ta, Aza VR VE iy? Ever, deliyorlar w i *k dir Yotla SL ki yukarıda iğ Seki Ada Salı RR hükümetler mer tini day kaç Kiplıra» a a yşi Ba h retinin torun. iğ madolüye gelen lar; kar : tuğ deş Şöcuk - leri, aşa ei “iie ir gider MAMA AA MAN , ği Şikm, Pay, bilmezler et Eti MR Tük al - tarap sin k rafı, öycülük şu kendilerine bu. ye şmalar Yapmış- İ | ia ” “8 “ ; vE Diyarbekirin meşhur kalesi ve kapıda n şehre bir nazar. Sevvahat mektupları : izdiyarı,, nasıl İyarbekir olmuş. Burada suyun bolluğu etinde sıcaklar da fazladır Diyarbekire umumi bir bakış. » gün anlatılınca ne yapacaklarını bilmi - yorlar.. , Zavallılar.. En küçük bir hükümet memurunun önüne bile çıkamazlarken bugün hem hükümet, hem millet onların ayaklarına kadar giderek kendileriyle, dertleriyle meşgul oluyor . Belediye bahçesinde yalnız başına o - turan bir köylü kendisiyle hasbihal e- derken bâra dedi ki: — Bize “Bakan,, larımız, hattâ Baş- bakanımız da geldi! Köylü ne kadar doğru söylüyordu. iğ ö Burada ilk ziyaret ettiğim yer - Pek tabiidir ki « Halkevi oldu.8 Köy: ik, idman, dil ve öteki şubelerini kendi oda. larında çalışırlarken buldum; fakat köy beni çok cülük şubesinin çalışma tarz içlemöirdi : çok sevindirdi.. Bu şube köylerde balk arasında iki türlü imtihan açmış.. İmtihanın biri “A- tatürk, inkılâbı kavramak, öteki “Türkçe konuşgaak,, (devrimi) en iyi anlayıp anlatana dört bağ öküz, ikinci gelene iki öküz, üçüncü gelene de bir öküz mükâfat veriyor, Bu ne güzel bir buluş. Köylüye öküzden kıymetli mü- kâfat mı olur?. Dil imtihanma gelince; o da Türkçeyi düzgün söylemek.. Onlara da ayni mü- kâfatlar"veriliyor.. Köylülerden bir ka - din bu kıymetli mükâfatı görünce solu- ğu hemen şehirde, İstanbullu bir memu rün evinde almiş; bir sene orada hiz - meteederek o kadar güzel Türkçe öğ - renmiş ki son yapıdan imtihanda hem de birinci gelerek dört öküzü kazbamiş. Bravo kadına!.. Bu güzel buluş ilk defa, burada vali- lik eden ve şimdi İzmir valisi kıymetli Fazlı Güleç tarafından tatbik edimişi,.. E; Fazlı Güleç gibi bir olgun ve bilgin - den de böyle orijinal şeyler beklenir. ... de Diyarbekir, Diyarbekir der dururuz Halbuki onun aslı “Diyari bekir,, imiş. Güya Yunus Peygamber Diyarbek're gelmiş: hiç bir musize falan gösterme- diği hale, ahali kendisine iman ettikle- rinden o da “Kız kayas:,, denilen yer - de yedi sene kalmış. O srralarda mwemle kette “Amlak,, kızlarından olan gayet gü zel bir Melike varmış; Yunusun emriy- le burasmı yapmış: bundan dolayı o za- İ manki acem tarihleri buraya “Kız di- yarı,, demek olan “Diyarı Bikr,, demiş- İermiş; evrile çevrile (Bikr), (Bekir) olmuşmuş. Diyarbekirin bir adı da (Amid); gü ya burasını Medin bin Amid inşa etti. ğinden dolayı böyle denmiş. Halbuki daha başka birçok rivayet- ler eski İranilertlen Piştadilerden Tah- murs'ün, Asurilerin, asli Türk olan “Part,, ların, Eşkânilerden Melike Şa- porun, ermeni krallarından Dikranın şehrin banisidir tarzındadır. Gene o ri- vayetlerin birine göre Afaplar burayı zaptedince bakmışlar ki Rumların bir kilisesinde birçok kız oğlan kızlar var; öyle ise burasınm adı (Darülbakire) ol sun demişler. Fakat işin doğrusu bu: Eti soyun. dan olan Amad'lar oymağı tarafından kurulmuş ve gene Eti soyundan “Der. bik, #er tarafından “Amad,, , Amadlar tarafmdan da “Derbik,, adları konmuş; Derbik de Diyarbekir olmuş. Milâttan binlerce sene evvel Tütklerin buralarda birleştikleri göz önüne alınırsa doğrusu da”bu olmazmı? Zaten medeniyeti ilk defa Anadolu içerilerine yayanlar Etiler olduğuna göre bu haşmetli kaleyi kuranların da yine Eti boyları olacağı şüphesizdir, , 8 Diyarbekir, içindeki eski eserler ka - dar kale burçlariyle de çok engin; de. xuz kilometrelik kalede tamam yetmiş iki burç var; fakat me azametli şeyler onlar!,.. Sonra kale, kale içinde... Bu iç kale de devrin Bükümdarı otururmuş; ma - iüm ya aslan payı; dış kale ahalisiyle be raber düşman eline geçse bile hükümdar olan zatı şerif bu iç kaleye çekilecek; “aziz, canınını koruyacak!, Daha sonra asıl kalenin içi dümdüz, düz yerde insan bir tarafını göremez ve sıkıler ; iç kalenin içine topraktan sun'i bir tepe yapmışlar: tepenin üzerinde bir çok enkaz görülüyor; bunlar da her hal amaaa İŞ Bm Meraklı tetkikler Sütü de reçete ile mi içeceğiz ? Dört tip süt varmış, kendisine uygun gel- Nıbayet, ne çöşt gütlerin mideyi toz. duğu anlaşıldı. Dujarik dü LARevf yer isimli meghur bir Franz doktoru, Pa, ris tıp skademisine verdiği raporda, en âşağı dört nevi st nevi o Mitün o dört geşlt İnsanın kanma uyabiteceğini bildir. miştir. Bu doktora köre her Insan indi pine uygun sütl çerse rahat eder; başka tipte bir süit 1. gerse midesi bozulur. Daha etrafien gelataım Baran sütçülerimizi / değiş. tiririz. Bunun iyi metireler verdiği de olur. Ve deriz ki: *iski sütçünün hainliği, Al görüyor musun? bize fena süt getiriyor. muş. Halbuki, bu siltçü ne mükemmeli, Sütü ne kdar iyi geliyor. Fakat belki de tunu söylemekte haksız. «sınız. Çünki aski sütçünün de sütü iyiydi. Fransız Alminin yeni © keşfine göre, 0 SÜ yaradılışmıza uyan süt olmadığı (için size fena geldi. Yeni süüçünün sattığı | süt m siza uyuyor. . Meselâ, yeni sötçünün de verdiği süt aiz9 dokundu. Şu halde bütün sütçülerin bozuk süt settığına mı hükmedeceksiniz? Ayni sürette hiçbir sütçliniin sattığı #üdü Içmediğiniz takdirde sizin sütle uatiac ©. demediğiniz manası çıkmaz. Ortada yalnr” bir vaziyet vardır! Kendi tipinizde süte rast Yayamamışınızdır! Bazı insanların asla süt içmedikleri va. kidir. Fakat bu, pek madir bir O hâdisedir. Asıl mesele, insanım muhtelif çeşit sütlere gahsan tahammül edemediğidir. Altlmntat yalnız bir çeşit süt içilebilir. Bir bakma bu vaziyet, kan nakline ben. zer. İnsandan insana yapılan kan naklinde, ilk zamanlarda feci pbticeler © alınmıştır. Musırtılar tile vaktile kân naklini yaparlar. dı. Fakat bu ameliyenin icrasmdar (sonra hastaların neden öldüğünü de bir türlü sn. layamıyorlardı. Avrupada kan nakli ameliyesinin ik tat. | | m a a a de “Haşmetmeap hükümdarlar hazera - tının,, saray kırıntıları!. Süleyman Nazif merhumun “Dicle, sinden kalenin öyle bir görünüşü var ki!.. Dicle kıvrıla, kıvrıla Diyarbekire selâm vererek biraz garba, sonra cenuba dönlüyor; şehirle nehir arası yemyeşil geniş bir bahçe ; bahçelere bakan, bir çok ağaçlarla bezenmiş sırtta güzel bir köşk: “Atatürk,, ümüz burada kuman- danlık ettiği sırada işte bu güzel köşk- te oturmuşlar ve eskilerin kendilerini (kalebent) eder gibi kale içine kapa - malarına mukabil yüksek ruhlarındaki bedij işler Ey benim asil Türk evlâtlarım... İşte orası da Türkün milli bir Kâbesi.. Güzel yurdun neresinde olursan ol, bu tarafa da döner milli namazını kılabilirsin.. Fakat yurdun her tarafı onun elleri- le son kudsi şeklini aldı değil mi? Öy - le ise her tarafa doğru da milli borcu - nu ödeyebilirsin yavrum!. . Kâlenin sağlamlığını gösterecek şöy le bir rivayet var: Güya kaleye lâzım olan çamur yumurta akıyla yapılmış. Onun için kale bedenindeki taşlar ke riler, fakat biribirine yapıştıkları yer- den ayırmak kabil olmazmış; bu bir zevki, giiriyeti, serazatlığı göster- | ı smasaj olsa da hakikat şu ki düşen, dev rilen o kısımları, parçalayarak ortadan kal ak çok güç oluyor.. , Burçların hepsinin içinde ikişer, ü - | çer ton yiyecek alabilecek kadar bü -| yük mahzsiler var. iç kale içinde 150 odalı bir satay kırıntları görülüyor; her devringbüyüğü bu saraya mutlaka bir hücre, b'r de hamam sıkıştırarak büyütürmüş.. Nihayet Osmanlılardan Bıyıklı Mehmet Paşa bu sarayı en bü- yük hale getirmiş ise det şimidi “Ol saltanatın yeller eser yerinde.,, Hüseyin RİFAT meyen tipte süt içenler rahatsız olurlarmış bik edildiği zamanlarda, o bu mmeliye 1488 #inesise papa sekizinci İnsana yapılmış. t Fakat Üç delikanlının hayalını mal ol, masına rağmen, papaya yapılan kan nakli, bir fayda vermedi. Nihayet kendisi de öldü. Neden? Çilnkü, kan veren delikanlıların ka. ni, papanm kanma uymuyordu; ayni tipte hanlar değildi, 1907 senesine kadar bu vaziyet böylece ör. tölü kaldı. Ancak © sene de Janski isimli bir İskandinavyalı, dört muayyen grup kan bulunduğumu, ve kan sakli ameliyelerinde daima aymi tipim kan O pakletmek lâzım, geldiğini ileri sürdü, Bu suretle iki mubte. Mf Up kanım biribirile içerde çarpışmasından mütevellit ölümlerin önline geçmeği düşü. Büyordu. Bu keşif derhal kabul edildi. Şim. di böyle vakalara pek nadir rastlanıyor. Aynl şekilde, belki yarra sütten gelen arı, zalar ve ihtilâflar da yali olacaktır. Hattâ bugün birçok dokunan soğuk Mit bile o dehşetini kaybe. derek yatağa yatmadan evvel at içmenin uyku kaçırması gibi haller ortadan şfline. çektir. Dr. 45 La Reviyer, sütü (içilen inekleri karıştırma — gayet kötü bir şey olduğunu söylüyor. Alimler, bu sahada o kadar ileri gidiyorlar ki, hattâ, bir annenin bile sütü. Bün kendi Ooçocuğunu Gokunabilec bahsediyorlar... Bazı defalar, Çocuğun v0. cudundaki bir çiziğe, annesinin sütünden bir damla dökllse, o çizikte hemen ütibap ha, sd olduğu görülmüştür. Onun için hastanelerde, muhtelif sütnine. Terden almımış sütlerin çocykinra vermesi, ni dahi bazı âlimler muvafık balr çünkü bu bal, muhtelif tipte sütlerin ka, rışması damak oluyor. Ve her sü sır, asla diğer sütlerdeki gibi değliir Sütlerin başka başlın olması, başka bag. ka kadınlardan gelmeni yüzünden değildir. Bazan ayni kadın bile, mühlelif zamanlar. dn başka çeşit sütler verir! Dr. â8 La Reviyer diyor kir « — Dört çeşit ana sütü (o vardır. Eğer intibak derecelerine dikkat edilmeden ço. cuklara verilirse, çocuklar (o bozulur. Özün için, çocuğa verilecek şütün evvelâ tipini tayin etmek lâzımdır. , İnsanın kanının yaradılış, (içeceği sütü tayin ediyor. Bu, yalnız insanlarda böyle de. gn, anlarda da ayni şekildedir. Bir & neğin sütünü içmeden evvel, o İneğin #i. zin kanınız ve vücudunuza olan (uygunluk derecesini araştırmanız icap edecektir... Belki de İlerde, mandralarda inekler dört grupa ayriscak, ve her müşteriye o Yalnız fu kadar değil, hem şu çeşit ön süt vermek Adit olacaktır. kimselere şidörlle yorinr ana. Fakat bu nazariyenin daha ( tecrübelere ihtiyacı vardır. O tecribeler meticesindedir tamamen ki, bu “dört süt nazariyesi, y& yerleşebilecek veya reddedilecektir. Ne dersiniz? İlim de insanı biç rahat bi. rakrsıyor değil mi?. Her yeni keşif, İnsani yeni bir düşünceye sevkediyur. Bugünden 4. titeren belki siz de düşünüyorsunuz: “ACA, ba tizim sütçünün sütü bana uyuyor mut, diye... Merak etmeyin. Yukarda da söyle, diğimiz gibi, bu nazariye tam münasile ka, bul edilinceye kadar cüha vaktimiz var! HABER Istanbulun en çok satılan hakiki akşam gazetesidir. İlânlarını HABER'e verenler kör ederler.