16 Nisan 1937 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

16 NİSAN — 1937 Kıymetli biz götüş Mİ AbdülhakHâmit Yazan: Şükrü Kaya Ankara, 15 (A. A.) — Türklerin en ' büyük şairi Abdülhak Hâmit hakkın- j daki hislerini, düşüncelerini ve hatı» | ralarını Parti Genel Sekreteri B. Şükrü Kaya yarın sabah çıkacak Ulüs gazetesinde şu suretle anlat- maktadır: “İhtiyarlıyorum,, diyordu. Seneler- denberi memleket muhabbet ve şefkat. | kanatlarını açmış onu hertürlü rstz- | raptan esirgiyordu. Millet, onun üstüne titriyor, menhus fakat mev'ut âkıbet bari geç olsun diyordu. Korkulan, f8- kat beklenilmiyen kara haber çabuk geldi. Hepimizi matemli bir süküt sâr- dı. Dışımızda sükün, fakat derunumuz- da mahşer vardı. Onun tel'in ettiği sü. | kütu hiç sevmediği sitayişlerle biz boz- | duk. “YANSIN NESİ VARSA KAİ- NATIN, LAKİN BU DERİN SÜKÜT DİNSİN.,, * Herkes hissini, hatıratını anlatıyor ve kendine bir teselli arıyordu. Çok severdim, anlattıklarını yaz de- diler. Acı arasında peki demiş bulun- dum. Beliri bu ona karşı hürmetkâr bir vazifedir. Fakat mevzuunun büyüklüğü önünde bunun ne kadar güç olduğunu daha yazmağa başlarken anladım. Her şeyi unutmuş gibiyim, bir şey hatırla- | mıyorum, ona lâyık bir şey bulamıyo- Tum... O, bizim hepimizin büyük şairimizdi ve çok güzel yazdı. Ben pek az oku- muştum. Ben onun, o büyük hayatın ancak son devrinin arkadaşı olmuştum. O, az fakat öz söyler, ben çok dikkat- le ve zevk ile dinlerdim. Ben saygı ve sevgide kusur etmemeğe çalışırdım. O da iltifatını ve teveccühünü benden €- sirgemezdi. Ben onu bütün Türkler gi- bi okumak öğrenir öğrenmez tanımış- tem, Namık Kemal ve arkadaşlarının Mi- dilli, Rados, Sakızdaki menfilikleri ve- ya memüuriyetleri Akdenizlileri Kemale gok bağlamıştı. O muhit münevverle- rinin şiir, edahiwat siym--4 ve Kelmsfesi hep Namık Kemalden “Bey merhum- dan,, menkul ve miilhemdi. Söylenilen her şiir, okunan her gazel Bey merhu- mun ya yazdığı, yahut sevdiği idi. O- nun mânzüm küfürlerini yalnızca okü- mak bile istibdağa karşı bir hakaret ve bir hissi intikamâr. Bey merhumun iyi dediği kötü olmaz, kötü dediğine iyi denilmezdi. Evlerde, mekteplerde, Ek- remler, Hâmidler okunur, ezberlenir, Naciler, dile bile alınmazdı. Hâmidin eserleri elden ele gezer, şiirleri dilden dile düşmezdi. Galatasarayda Tevfik Fikret edebiyat dersine onunla başladı. Ondân imtihan olduk. Fikret için Türk edebiyatı öğ- renmek demek, Hâmidi bilmek demek- ti. “MUALLA BİR DERİNLİK ŞİRİ HAMİD, ŞİRİ VECDAVER...” Darülfünunda gençlik arasında Tev- fik Fikret'in, Cenab'ın şiirlerini bilmek bir zevkti, bir meziyetti. Fakat Abdül. ! hak Hâmid'i bilmek ve okumak başlı | başma bir haysiyetti. Biz onda yalnız | Büri, edebiyatı değil, felsefeyi, kiyase- | ti'de'öğrenmeğe çalışıyorduk. Tabia- tm kanunlarından gelen zulme bile ka- hir ile hücum eden, tabiatın kuvvetleri Üstüne çıkacak bir hamle ile haksızlı İr kâinatın yüzüne hakaretle çarpan Yüksek duygulu ve yüksek haysiyetli bir insan... “HERKES İNSANLIKTA HERKESLE YEKSAN,, diyebilen ve Sumhurun kadrini o vakit herkese anla” tan büyük bir vatanperver, büyük bir t diye seviyor ve okuyorduk. Şirkinliği, kötülüğü, ölümü ve beşeri Yeti muztarip eden maddi ve. manevi €- ! lemleri ve hayatın takazalarnı sermi- | Yen bu şair'tabiatten ökim ve ıstırap dilenen bazr şairler ve şiirler gibi has- İA, ezgin, bitki ve bedbin bulunuyor” duk. O, hayata, vatana bağlı canlı biz var- kiti Bizim onda kavuştuğumuz felre- fe kudret, kuvvet, hayat ve neşe felse- fesi idi. Bu felselesini akide halme çi karınış, yülkek ve derin bir hassasiyet- Je binbir şekilde terennüm etmişti. O, ztlarla dolu bir âlem, bir mahşer idi. Bu şair filopofun bazı hayat telâk- kilerini bile kendisine has büyük bir Mazeret bilirdik. Cumhuriyet senelerinde klüpte ve Mecliste çok buluşur ve konuşurduk. N (Devamı 4 üncüde) İnhisar iğares! Tütünleri hastalıklardan kurtarmak için Ciddi bir mücadeleye girişiyor İnhisarlar idaresi yaprak tütünle» re arız alan haşaratla kati bir mü» cadele için yeni tertibat almaktadır. Bunun için bu haşaratı ifna edecek (flit) neviinden en kullanışlı mayile mayii nebat üzerine püskürtecek en kullanışlı âleti seçmekle meşgul ol- maktadır. kt Bu mayi ve âletler evvelâ inhisar fidanlıklarında tecrübe edilecek ve tecrübelerden alınacak neticelere gö re en muvafık mayi ve âlet önümüz deki mahsul senesi başında müstah sile tavsiye olunacaktır. İnhisarlar idaresinin bu suretle esasen kalitesi seneden seneye yük- selen ve dünya tütüncülüğünün erişilmez bir şahikası haline gelen Türk tütünlerini aynı zamanda her türlü hastalıklardan da ari bir şekle getirmek için umumi ve kati bir mücadeleye girişmiş bulunmakta. dır. ——— Teşviki sanayiden istifade edenler Çimentoyu hariçten getire- bilecekler * Ankara 15 (â.A.) — İktisat vekâ- a : ucuzlatmak maksa- dile alınmış olan aşağıdaki prensip ka, yarı alâkadarların bilgisine sunulur: 1 — Teşviki sanayi kanunundan İsti- fadesi kabul edilmiş sanayiin tesi ve tevsli için lüzum görülecek tesis malze- mesinden çimentonun klering veya ben zeri anlaşma mevcut memleketlerden itkaline müsaade edilecektir. astmdaşların “air kararı hü. a N en i kümlerine. a için İktisat wekğletine müracaat etme- deri lâzımdır. 3 — Müracaatin “gir kararı,, ve teş- siki sanayi kanunu hükümlerine tevfi. kan yapılması icap eder, 4, Bu prensip kararı Anadolu ajan- sile neşri tarihinden İtibaren tatbik olu- nacaktır. —— Müessif bir ölüm olmuştur. Belediye meca* müdürü Celâl vazifesi bas da çalışırken üzerine bir fenalık haremi hastahaneye kaldırılmış- tir, Celâl hastahanede vefat etmiş" sif hâdise ri şubesi İÇERİDE: p yazın Adalar (arasında Haliç * yapam #eferler için Büyükada de Dildp de bir iskele yapıimaktadır. # Büyük Önder Atatürk tarafından kabul edilen Pagüterenin ewbek Irak — cephesi ku mliteveffa Tavsendin zevcesi dün göçmenlere sit gibi göstererek şeker kaçak La yapan Salâbadön Rufgt ve arkadaşları iz ayni cezaları yemişlerdir. 4 Dün şehrimize gelen iskân umum müdü ri vagünlerde Trakyaya gidecektir. hn Bö ve 90 Dumarslı yapurlara Dizel moğlir kaymağı di tedir siğil ya kapalı sitr beton bir iskete yapılmağa başlanmıştır. i » İzmir açddığı gön © sergi 40 çiğtin birden evlenme merasimi yapacak tir. mi istanbul, İzmir, Mersin ve Samsunda ye niden birer takas tetkik heyeti kurulacak tr. » Öğemişin Kiraz nahiyesi Sametler kö oğtu 3 yaşmda Süleyman, evle yanık bir oğun parça warsk 400 > esafedeki ormana gidip ateşlemek is metre , Devlet demir yolları idaresi Yüksek mektep mezunu gençlerden müfettiş yapacak Stajlarında 130, sonra da 15İ lira mâaş verecek Devlet Demiryolları idaresi şimdiye kadar ortamektep mezunları arasından alman ve stajdan sonra Devlet demiryol ları mektebinden geçirilen hareket mc. murlarının yeni bir grupunu ilk defa o- larak yüksek mektep mezunları arasm- dan seçmeğe karar vermiştir. Bu suret. le büyük istasyonlar için Jiyakatli hare- ket müfettiş ve istasyon şefleri buluna- cağı kanaati vardır. Ayni şekilde ehli. yetli mıntaka müdürleri yetişecektir. Yeni almacak yüksek mektep mezunla rı doğrudan doğruya hareket müfettiş stajyeri ünvanını alacaktır. (Bunların 30 yaşını geşmemiş olması ve şimendi- fercilikte aranılan evsafı (haiz Olması şarttır. Kendilerine iki sene devam ede- cek stajları esnasında 130 lira maaş ve. rilecektir. İki senelik stajdan sonra Ti- yakati görülenlerin maaşları 151 liraya |. çıkarılacaktır. Ayrıca bu gençler içinden lisan bilen- lerden en lâyık olanlar iki sene - sonra bir senelik staj görmek üzere muhtelif Avrupa memleketlerine gönderilecek ve oranın gimendifer idarelerinde cal, şacaklardır. ——— Yeni yolcu salonu için yeni bir mimar geliyor Yeni liman yolcu salonu projesi için salâhiyetli bir mimar temin et- mesi Avrupada bulunan Mimar Prosta yazılmıştır. Mimar Prost verdiği cevapta bu mimarı gelecek hafta beraber getireceğini bildirmiş- Sir, obs sk e, 851 1214 1558 1818 20,25 33 temig, bu sırads elbiselerini G6 tutuşturmuş ve feci şekilde yanıp ölmüştür. © Ticaret odası Iktisat vekâtellinden verilen emir Üzerine ahşap deniz vasılalarmın tama men memlekette inşası imkânlarını tetkike baglamaıştar. * 19 mayis bayram: için dün vilâyette vali muavininin relsliği altmda bir (o toplantı yö pılmuş ve program hazırlanmıştır. » Havuzlar dolu olduğu için Akay ve De nizyollarının bazı vaparları Şirkelibayriye kızaklarmda tamir edilmektedir. * Hariciye umumi kâtipiiğine hariciye w mum müdürlerinden Nebilin tayini mukarrer dir. * Çavuşlardan yetigtiriler köy muallimleri Rursa Zirant çiftliğinde kamp O kuracak,ve bağelsk, meyvecilik, sebzecilik, o böcekçilik Üzerinde ihtiana peyda edeceklerdir. * Yeni yaprak kanımı mizamnamesi hazmlanmaktıdı. * Elektrik şirketinin salâhiyeltar murah baslar Nafia vekâletile müzskerelerde bu tunmak Üzere yarın Ankaraya hareket ede ceklerdir. * Karabiik fabrikasının mali tediyelerini karşılamak Üzere bir (Türk — İngiliz tea ret ve finansman korpurasyonu ( İlmitet şir keti) kurulmuştur. * Mim müdafan vekâleti askeri ceza kas nununun 59,56,57, 58 ve 150 uncu maddeleri ni değiştiren bir iâyiba hazırlamıştır. # Iktisat vekâleti milli ve beynelmilel s- pal mülkiyet baklarının himayesine dair olan kanun projesinin hazırlığını bitirmiştir. Pro Vekiilerimiz Bu yaz memleket içinde teftiş seyahatine çıkacaklar yapılacak Ankaradan verilen habere göre baş ta Başvekilimiz olmak üzere bütün ve- killer bu yaz memleket içinde teftiş se. yahatlerine çıkacaklardır. Bu seyahatlerde bilhassa (ikinci beş yıllık endüstri plânının kat'ileşmesi ve her iş sahasında beşer yrliik Oo plânlar yapılması cihetleri tetkik (o edilecektir. Vekillere bu seyahatlerde o mıntakahın mebusları ile mütehassıslar refakat ede- cektir, Seyahatlerden sonra Nafia, Ziraat, İktisat, Maarif, Sıhhat ve Maliye işle- rinde yeni beşer yılık programlar yapı. i lacaktır. Yaz meyvaları ve sebzeleri Daha kış bitmeden gelmeye başladı Son hafta içinde yurdun muhtelif yerlerinden yaz sebze ve meyveleri külliyetli miktarda gelmeğe başlar mıştır. Yurdun her tarafma şimendifer ulaşmasının nimetini İstanbul daha kış bitmeden yaz sebzeleri ve yemiş lerini yerhekle görmektedir. Bu su- retle evvelce müstehlik pazar bu- lamayan müstahsil kasabalarda sü- ratle mallarmı satabilmektedirler. İstanbul piyasasma epeyce bir za- mandanberi gelen bakla hafta içinde fazla mal gelmesinden dolayı 15 - 12,5 kuruşa kadar düşmüştür. Onu takiben cenup vilâyetlerimizden ge- len enginarlar da ucuzcadır. Tanesi 8-10 kuruştan satılmaktadır, Sakız kabağı geçen hafta gelme ğe başlamıştır. Kilosu geçen hafta 60 kuruştu. Bu hafta 40 kuruşa düş müştür. Önümüzdeki hafta içinde bollaşacağı muhakkaktır. Kısmen mevcut bulunan salata- lıklarla domateslerin de bu ay s0 a bolca gelmesi beklenmekte" Tr. Yaz yemişlerinden erikler pek kü. çük olmakla beraber satılmaktadır. Kilosu 15-20 kuruştur. ğ demlerin kilosu 10 kam mektedir. Bir parti Malta eriği de gelmiştir. Bunların da kilosu 30 'ku rTuştür. Ze birkaç gine konar Baprekâiste ir. - * Liman idaresi Hman işleri üzerinde tet klkat yapmak Bzere Avrupaya iki mühendis göndenektir. * Erniyet müdürlüğü vapurlar yanaşmas dan iskelelere atlayanlardan da osza almağa karar vertniştir. * DIŞARIDA: * Brükselde temaslarda bulunan © Alman İktimt nazırı doktor Şaht dün Berline dön müş ve Berline gelmiş olan! Atman #ilil ban kası umum müdürü ile müzakerelere başin- Kuştur, - * Yunan başvekili Atinaya vasıl olan İn gilterenin sabık Alınır fevkalâde — komiseri Lord Layd şerefine bir ziyafet vermiştir. » Mısır kapitilâsyonlarının kaldırı'manı işile meygul olan konferansta dün Mısır bü kümeti istimsi devresinin 12 sene olmasını teklif etmiş, İngilizler de buna müzaherette bulunmuştur. Fransızlar müddetin 18 sene olmasını istemişlerdir. » Habeş İmparatorunun, 26 mayısta Mist rın Milletler cemiyetine kabeli için toplantıya heyet gönderip çöndermiyeceği malâm değildir. Gönderdiği takdirde heyetin slâhiyetleri tetkik ediledektir. * * Avusturyada Almanya ile birleşmek pro pagandası yasak edilmiştir. * Sovyet altınlarınm İngiltere piyasasma satılması için cereyan eden müzakerat müs bet bir sabaym varmıştır Beşer yıllık program, CUMHURIYET'te : Izahsız kalan şair Peyami Safa'nın bugünlü fılrasın- daki şu isyan pek haklıdır: bilhassa okunmağa değer: “... Hâmidin sağlığında Rıza Tev: fikten evvel ve sonra, edebivat tarihçisi ve münekkit geçi i den tek bir adam ki, bi- ze, “Abdülhak Hâmid ve Mül& hazatı Felsefiyesi,, adlr kitaptan başka Türkiyenin en büyük şairi diye başımızda taşıdığımız #dam hakkında toplu bir eser vermiş olsun, Bugün, bilmenin ilmi hay- siyetile Hâmidi bildiğini isbat et- miş tek bir adam yoktur. Yarım asırdanberi Hâmid hakkın- da hep aynı vasıflar ve esprileri dinliyoruz. Bu memlekette haki” ki sanat ve felsefe kültürile piş- miş tek bir tenkit kafası görünün” miş kadar da bunları dinliyece- Ey, başka?.. i Başka yoksa, Allahaşkma, Hâmid aşkına, edebiyat aşkma susalım ve utanalım. Bunları bizim kadar Florinalı kadar küfeci çocukleri da biliyor. Yalnız bu yazıda tashihi icap eden büyük bir haksızlık var: Muharrir, biz ve üstünkörü bahse. dilen münekkid belki bu işi küfeci- . ler kadar biliyoruz. Fakat itiraf etme- lidir ki, Plorinalı, bu mevzuda, mu. haöyyel tacın “hakiki” leştirecek ka. dar engin bir bilgiyi ifade eder. Me- ğer Türk fikir ve sanat âlemine Flo. rinalının kıymetini tamtmak için Hâ- midin ölmesini beklemek lâzummış. Belgrat mülâkatında son vaziyet Cumhuriyette Yunus Nadi, matbu- ata verilen tebliği tahlil ediyor. Yu. goslavyada cereyan eden son siyasi müzakerelerin Balkan Antantı çerçe. vesi dahilinde ve Milletler Cemiyeti pakftıma uygun #eticeler verdiğini tesbit eden bu tebliğe dayanarak İtal- va . Balkanlar mümasebatım Nodi bize şöyel izah ediyor: “Türlü sebeplerden dolayı İtalya ile Yugoslavyanm yekdiğere karşı em- niyetsizlik içinde yaşıyageldikleri malümdur. Bu emniyetsizliği orta- dan kaldıran bir anlaşma niçin ev. * velki taahhidleri bozmak icap et. sin? Bazılarımız hoşlarma git- mek için milletlerin mutlaka biribir. lerine yan gözle mi bakmaları lâ- ani? Eğer İtalyan - Yugoslav an. laşması Tüna havzası devletleri a. rasında hiç olmazda şimdilik eko- nomik bir iş ve > elbirliğine doğru inkişaf vesilesi olursa bunun bile kendi başıma ne büyük kıymeti ha. iz olacağını göylemeğe hacet bile yoktur. İtalyanın Yugoslavya ile anlaşmasında Merkezi Avrupayı takviye etmek fikri bulunabilir. Bu kendisine aid bir düşüncedir, ve Yugoslavya bu sahada ancak eski taahhüdlerile kendi menfaatlerinin müsald olabileceği çerçeve dahilin- de iş görebilir. Belgrad tebliği vaziyeti tam gös. termek için Yugoslavya İle Türki- yenin gerek eski, gerek yeni taah. hüdlerinin kâffesinde Milletler Ce- miyeti paktının bütün “cablarma mutabık olmaktan asla ayrılmamış olduklarmı bütün açıklığı ve bütün keskinliğile kayıd ve ilân etmistir. Yugoslav . İta'yan anlaşmasından sonra Yugomvyaya tevcih oluran itirağlardan biri de bu suretle güya kollektif enaniyet esasından ayrılın- mış olduğu yolundaki iddialarla ie- ri sürülmüştü. Görülüyor ki buda yoktur. Şeker sandığından çıkan evlenme mektubu Adanada çıkan Türksözü gazetesine de şu yazıyı okuduk: “Döşeme raahallesinde bakkallık yapan Süleyman, Turhal şeker fab. rikasından dükkânma gelen sandık- lardan birisini açmea. içinde, fab. rikada çalışan amele kızlardan biri- (Devama 7 öncide) Kara Davud e MA nek akabe vi ük ig li İN